Lucreti carmina e fragmentis Empedoclis adumbrata ...

21쪽

Luereuum tollit laudibus versusque elus vera leti ea Maa: ,,Carmina sublimis tunc sunt peritura uereti, extu terra quum dabit una dies Quapropter et hic optimum videtur medium quoddam tenere et ad Lucretium referre, quae Empedoclem leviter reprehendens dicit Cicero, de orat. I, 50, 217 ,,Nam si quisque, ut in aliqua arte et facultate excellens, aliam quoque artem sibi assumserit, ita perstclet, ut, quod pra terea sciet, id eius, in quo excellet, pars quaedam esse videatur Ileet ista ratione dicamus, pila bene, et duodecim scriptis ludere, proprium esse iuris civilis eademque ratione dicantur, et quos φουσικους Graeci nominant, iidem poetae, quoniam Empedocles physleus egregium poenia secerit VIam Aristotelem Empedocleam Homeri imitationem commemorantem audivimus, de qua quae in Empedoclis et Lucret carminibus investigavi nunc narrare Volo.

Aequius hac de re Aristotelem iudieantem laudat log.La. VIII 57 pag. 217 , 52 ἐν δὲ τῶ περ ποιντἄν φησιν cέριστοτέλης οτε καὶ 'ρικὰς ὁ Ἐμπεδοκλῆς καιδεινος περ τὸν φρασιν θονε ριεταφορικος τε ἔν παιτοῖς autοις τοῖς περ ποιητικὴν ἐπιτεχναποασι χρώμενος.

Idem Favorini confirmatur de Lustralibus Empedocleis narratione apud log M. VIII, 3 pag. 2l A, 18:

in totis Homero desumptis versibus, qualis est 27s

22쪽

qui reperitur in Illade V, 22:44 stri: κνάμων πο χεῖρας θεισθε Od. XXII, 3 6 κααῶν ἀπο χεῖρας ἔχεσθαι et maxime in singulis vocabulis, quorum tot ab Homero mutuata reperimus, inde ut eriticae rationis notam a mere liceat quapropter Empedoens ut videtur exemplo ductus Lucretius onformat et sententias et singula verba homerica Homerica est illa divinarum sedum poetica ena

ratio III, 18 sqq. versusque 21:,,cana cadens lota semperque innubilus aether. desumptus ex od. VI, 44: ἀλλὰ μάλ' αἴθρηπέ-- ἀνένελος λευκῆ δ' ἐπιδέδρομεν - Versus VI, 71:,,enluat ambrosiae quas vere et nectari linetus initatur versum Odyss. IX, 35s: ἀλλὰ τόδ' ἀμφροσιενς α νέκταρός ἐστιν ἀπορρωξ. Quoad singula voeabula, afferre sumesa δουράτεος I, 476 ex Hom. d. VIII, 4s3. 12 desumptum, -- μνος V, 1034 de leone letum ab Hom. s. XVIII, 319. μα-o I, 1 pro vulgari caesti ' vocabulo, quod all- quoue etiam in Vergillo eadem Homeri imitatione reperitur. Homericum deinde est πελάχη, Lucr. V, 35. VI, 619, plural enim huius meabuli numero quantum equidem scio Romanorum poetarum nullus est usus, nisi Manilius in posterioris aetatis carmine tem physim, quo legimus I, 90:-Atque haec seditio pelage nunc sidere lunae uota tenet . Apud Vergillum singularis saepius, pluralis numquam re-

23쪽

peritiir. ,Aplustra vero in Lucr. II, 551 non ech merim αφλαστον, II XV, 17 desumpsit sibi Lucretius, sed ex Ennio' ut videtur. De quibus tamen omnibus dubitari possit, an ex Empedoclis potius perditis versibus desumpserit Lucretius, quia ipse in universum promittit

Nec me animi fallit Graiorum obscura reperta dimelle inlustrare Latinis versibus esse, multa novis verbis praesertim cum sit agendum propter egestatem linguae et rerum movitatem Cul Graecorum imitationi duas imprimis Lucretiani sermonis tribuo consuetudines, crebram scilicet versuum repetitionem et mesin. Qua teratione Lucretium Emp doctis exemplo duci eo olligo, quod unus ueretius tot abundat iteratis, quae contra ceteris Romanis poetis villo plerumque vertuntur ab eruditis ludicibus, nisi poetae defendatur consillo. Iteratos Lucreti versus eum Alberis Forbigero Denumerare longum est In Empedoclis Ira mentis haec sere sunt: δῆλον is coν v. 19 4M et 23

nonnullos, ut αυ- ριὸν φιλοτρος συνερχομεν ει ἔν παντα

1 et Vahlen pag. 85.2 De T. Lucretii carmine, diss phil. et cril. Lipsiae 1824.

24쪽

totis ea inibus ontieere liret, praesertim quum ipse haede re se quas excuset Empedocles . 60 44M: παῖ δὸς mi ο δι καλον ἐστιν ἐνισπεῖν

δέ- ψω. Alterum est tmesis verbi eum praepositione con-luneu, qua abruidare eonstat Homerum, quem sequitur Empedoetes. Tam late patens ille Lucreti usus apud nullum allum reperitur Romanum poetam. Vergilius exempli mussa eam nullis allis adhibet in verbis, quam quae est praepositione ,ln conluneta sunt idque nonnisi his reperitur, Aen. IX, 288: inque salutatam-- pro et in salutatam-- , 7s4 ,,lnque ligatus M pro et illigatus. Ennianum tmesis exemplum unum tantum habemus hoc ,,indo tuetur pro ,intuetur. - Lucreti hae sere sunt: I, 452 se-gregari, mi dis-supatis, 105s retrososta, II, 54: On-globata, is per-plicatis 1104 ln-merentes III, 343 con-putrescunt 858 lnte lecta, IV, 187 per olare 711 n- tueri, 2 interpretantur, 34 n-gredi 1242 m gravescunt, V, 287 Inter- rumpere, res inter- rupta, in circum-actis 1265 per- sorare 1435 lustrantes- circum, VI, 3M ln-peditur, 45 con-gregantur 570 ln- gravescunt, G2 ,saest-are fi pro aretacli, - 1262 pro-voluta et Empedoclis . al

25쪽

Ut denique, quibus ueretium poeticum Empedoelis sermonem imitar exldenter patet, paucis narrem, has loeullones comparare licet Emp. v. 169 165J:αυτα ἐγὼ παλίνορσος ἐλευσο ια ἐς κορον μνων. Luer. I, 18:,,Sed nunc ut repetam coeptum pertexere letis Allud exemplum affert naretei ), Emp. 344-346 356358 m Lucr. V, 1 - 103. Quod attinet iteratas locutiones unum certe habemus emplum utrique commune. In Empedoclis enim v. 115I141 si legimus:

haec vertit ueretius II, 95:,,et genus humanum, parit omnia saecla serarum, fiquem versum non cum Relsacker, o Eurip. Chrysipp. Iragmento desumptum puto. Verbis αυ- ἔθνεα νηητῶν saepe sunt esse Empedoclem colligere licet e v. 184 I71.

τῶν δέ τε μισγομένων χεῖτ' ἔθνεα μυρία λητῶν,

et e v. 386 21J, quo similiter illet αλλων ἔθνεα Κηρῶν. Lucreti saecla serarum M terantur II, 1076. III, 751. IV, 4ll. 684 V, 44. 64. 80 1057. VI, 766 1218. vltalla saecla I, 202. saecla animanium-- II, 78. Num vero in versu Empedocle a Naraten lectione , e reeedamus eamque eum Bergiclo in θνητῶν mutemus e Lueret comparatione non diludicari potest, i quod sane dolendum. AEle enim et ipse mortalia saeclar dicit II,

1 Commentarius in Empedoelem, p. 267. 2 Quaest. Luer. p. 45. 3 Th. errat eommentatio de prooemio Empedoclis 183s.

26쪽

Illla V, 183. 8ae. m. 167. 1236. θη- tamen Praeserendum videtur eo, quod eadem similleatione redit v. 41

v. 125 16R 166 13M quum eontra θνητῶν nonnis de hominibus eleatur v. 123 18R, 188 32M. Ut addam singula vocabula, uereti fides- qua potestate adhibetur I, 401. 23. IV, 78 sessiles sensuum-IV, 461 48 plane respondet Empedoclis πιστει, ita iam ab Elealleis philosophis adhibitae; et v. 20 5M. 23. 5 . 210 150 et πενθω . 346 358J. Sed et ipsa Emped

in verba adhibet Lucretius nonnulla, quorum in numero habendum puto, ινρνης vocabulum, adhibitum a Lucretio hoc versu II, 5M: ,et contemptus odor smyrnae mellisque sapores,-- ductum nisi omnia me lallunt Empedoclis e carmine, quo item una mellis mentiora vv. 10. 11 373. 37M. τ ιυρνης H ἀκρήτου θυσίαις λιβάνου τε μώδους, ξουθῶν τε σπονδὰς μελλον ἐι--ντες ἐς ουδας quare Lachmanni smyrnae praeserendum videtur vulgatae ieeuon myrrhae, quae est forma Vergilli in Aen.

Lueretius, non esse Epicurum sed allum quendam poetam, v. 131 testatur. Eodem modo de κουραὼ- ludico voc hui II, 805, quia hac lonica ab Homero tamen non a hibita utitur Lucretius sorma pro vulgari ,corallo ).-Sed iam hae missa laetamus et ad partem quaestionis 1 es deeriρια IV, 27.

27쪽

mINIVERSI TY, alteram et ut spem graviorem, arminum sollicet argumenta transeamus.

In universum iam dixi, de rerum natura disputare Empedoclem et Lueretium, qui quum in gravissimis rebus discrepent multis, haud pauca tamen sunt, in quibus consentiant, id quod quam plurimis mihi erit illustrandum. Culus investigationis initium captam ab origine mundi, qualem esse ηngebant. Quodsi Empedocles omnino negat, ullam rem creari Vel interire posse, v. m. 37. 39 77. 78. R:

υσις Τ ουδενος ἐστιν ἁπάντων θνητῶν, -δέ τις οὐλομένου θανάτοιο τελευτή, φυσις ι ἐπὶ τοῖς νομὰζεται ἀνθρώ

ποισιν,

eam aeternitatem accuratius Lucretius Ι, 234-240 245 tot tribuli materiae, euius rei caussam proserunt eandem. Nam Empedoclis v. 48. 49 8l. 82J: ἐκ το et γὰρ μὴ ἐοντος ἀμηχανον ἐστι γενέσθαι, καί, ἐ- ἐξόλλυσθαι ἀν--στο καὶ πρηκτον. Lucretius vertit Epicuro intercedente I, 14s. 150:,,principium culus hinc nobis exordia sumet, nullam rem e nilo gigni divinitus umquam.--

cf. I, 155 156 20 et 15. 216:, Huc accedit ut quicque in sua corpora rursum dissoluat natura neque ad nilum interemat res. M. I, 237. 248. 262 261 266 Accuratiorem Empedo-

1 ηνύσις enim hoc loco diei pro γένεσις hae doeent simplieitan phys. l. 34, b τὴν γένεσιν καὶ φθορὰν μηδὲν ἀλλ εὶναι, ἀλλἀμμνον μαριν τε καὶ δι λαριν μνέωτων καὶ muνοδον δι-τυμ υνινεσθαι ἐν μέρει α 'ς.

28쪽

res hae de re sententiam narrat Aristot Metaph. III, pag. laesi 18 ον ὰρ τὰ μὲν φθαρτὰ τα δὴ φθασα ποιεPτων ὀντων, ἁλλὰ πάντα φθαρτῶ πλῆν τῶν στοιχείων, eandem tusius Lucretitis V, 373 379. Aeterna igitur sunt rerum principia. Emped. 50 83J:αιε γὰρ στησονται res κέ τις αιὸν ἐρείπην 3. Luer. I, 22l: ,,aetern constant semlhe quaeque 224:,,nullius exitium patitur natura videri εet III, 14 3 361 Aeeuratius rerum universitatem eorumque inflnitatem narrat Emped. v. 146 19R: εἴπερ ἀπείρονα ἐς τε ἀθη και δας ιλὰς αἰθερ. quod circumscribit Aristot de coelo II, 13 pag. 2M, A 21 οἱ μὲν rὰρ διὰ ταντα πειρον το κάτω τῆς γῆς εἶναι φασιν, ἐπ απειρον αντην ἐρριζῶσθαι λέγοντες. Ila Lucretius I, 1011: innnita opus est vis undique materiai.-- et II, 544. 568. Argumenta asperi I, 951-s64. in s83. r. II, 1095 immens summa, et profundum. --Quapropter nec augetur materies nec imminuitur immutabilis est igitur et libera a rerum ulcissitudine, substantiae quae nunc dicitur perseverantia'. Emp. v. 91-

Oνδέ τι του παντος κενεὰν πέλει -δι περκν ω. τουτο δ' ἐπανδήσειε τὰ παν τό κε και ποθεν ἐλθον,

1 mane steinii pro vulgata lectione aceepi conieeturam, quia et homericum hoc est voeabulum et a Lucretio I 222 223 eonfirmatur.

vol. I, p. 116 euius sagaeissima reperta a Zellero et aliis plane neglecta esse valde miror.

29쪽

πῆ δέ κε καὶ ἀπολοίας - τωνδ' -δὲν ἔρημον.

δε αυτ εστιν ταυτα '

,,natu neque adaugescit quicquam neque deperit inde , ,,nec rerum summam commutare ulla potest vis: nam neque quo possit genus ullum materialemigere ex omni quiequam est neque in omne eo sumν unde coorta queat noVa vis inrumpere et omnem naturam rerum mutare et vertere motus.- ubi quem indieat Lucretius motum continuum Empedocli non misse alienum Aristotelem testem habemus, qui eodem ordine dicit de Mel. Xen et Gorg. 2 pag. 76 B 23: Κι- ῶές κινευσθ' αι ais ἀει νησε συγκρονομενω - ἄπαντα ἐνδελεχῶς χρονον, ωδὸν εἶναι -- περιεμ ν του παντος ουδὲ κε νε- et Lucr. II, 874. Plane sibi constat Empedocles, si dicit τε θεῶν τις κόσμον ἐποίη f υτ τις ἀνδρῶν

quare hunc versum quem Sturatus et attribuit 21hel non abnegarem, quum maxime Lucretianis constrinetur his e his V, 156 sqq.:,,dicere porro hominum causa voluisse parare praeclaram mundi naturam, proptereaque adlaudabile opus divom laudare decere aeternumque putare atque inmortale laturum, nec fas esse;-- attamen dubitari posse conssteor, an hoc sensu κω M. V

D A Beliveri lectione Medo eum Munaehio Aristotelis de Mel., Xen et Gorgia, Berotini 1846, pag. 36.

30쪽

eabulo usus ait Empedocles Complures enim prositer ridetur mundos eosque differre a rerum summa, alcut et Lucretius, culus sententia supra allatae non repugnant, quae dieit 6 V, 235. m. m. 22s: DPrintlplo quoniam terrai orpus et umor aurarumque leves animae calidique vapores, omnis nativo ae mortali corpore constant, debet eodem omnis mundi natura putari.-CL V, 373 37s. Omnium rerum inluum ex lis quae dicta sunt esse oportet lao quoddam, quod similiter angit uterque poeta. Nondum sol tune temporia mel fulgebat, nulla lam erat terra, non mare, non coelum neque ulla, nune quae e sella ernuntur. Emped apud Plut de ac Iun. p. 26:

ενθ' υτ φλίοιο δεδίσκεται ἀγλα- εὶδ ομι μὲν - - λάσιον μένος οὐδ θά--α'dis φησιν 'E ,πωδοκλῆς - , quibus omparat Rediae er Meret V, 432-437. Priusquam tamen transeo ad onluaetionem, qua singula quaeque ereantur, et disiunctioneni, quattuor Empedocleae materiae principia eruat contemplanda, ipso quae τέσσαρα εῶν πάντεω ἐώζ-τα diei v. 33 56I, Lucr. ,,primordia rerum- I, 7l2 753, deinda mellis etsi minus ad vereari,qua de res-- vertit, Aristat eonum daam.