Lucreti carmina e fragmentis Empedoclis adumbrata ...

41쪽

men aequum gere ideoque aeternum sit. Emped. o. 87.

ταωτα αρ ἶσά τε παντα και λίκα γένναν χασι, τιμῆς συλλ' rem μέδει, παρὰ δ' ἐθος κάστιν. Lucr. V, 392-395:,,tantum spirantes aequo certamine bellum magnis inter se de rebus cernere certant, cum semel interea fuerit superantior ignis et semel, ut fama est, umor regnarit in arvis ).Levissimus omnium aether omnia circumsundit, motu pra ditus sempiterno, Emped. v. 133 18M: Tα- δ' αἰθὴρ σφίπω, περι κυκλον παντα. Lucr. V, 467-470: sic igitur tum se levis ac dimisitis aether corpore concreto circumdatus undique exit et late dimisus in omnis undique partis omnia sic avido complexu cetera saepsit. --

et liquidissimus emeratque levissimus agrias super influit auras. Ex aethere cum igni coniuncto coelum prodit, quod Plutarchus Empedoclem ita narrantem affert, stac. b.

s De ordine, quo singula quaeque gignuntur elementa, diserepat a uereti Empedoeles, quae narrat Reisaeve pag. 67 sq.

42쪽

eret eoaeparat V, 489-M . Empedoclem secutus co lum dieit moenia mundi I, 73 1094. ΙΙ, 1045. In 16. V lls. 371 454. 211. VI, 123 et templa coeli meida I, 1014. II, 103s es II, 1001 V, 491. VI, 286. 644 1225.

Aether tamen sive eoelum ,,quo VolVenda micant aeterni sidera mundi. - V, 516 non uno eodemque universitatis loco, sed perpetuo antur motu, qua conversione secum fert ignem coelestem et sidera. Quare coelum circumscribit Empedocles apud Stob. Ecl. hys. I, 26 ἀνταννειαν συμπερι- μιενηντῆ κιν σε του πνρίνον. Sle de aethere uer V 505:,,ipse suos ignis certo fert impete Iabens.-- attamen, quo est animo dubio, paullo post addit V, 17.

est etiam quoque ut possit eaelum omne manere in statione, tamen cum lucida signa erantur.-Non proprio lumine splendet sol sed alieno, quod aether subduxit, quare dicitur aetherius sol - a Lucreti V, 28l. l. e. πτρος θροισμα εθα, log La. VIII, 77 pag. 222 A, 27, quod deelarat Plut apud Euseb. praep. evang. Ι 8, 10 4 δὲ λιος τὴν σι ν ον ἔστε - ἀλλὰ του πνρος ἀντανάκλασις et v. 151 188l:

,,nam licet hinc mundi patefactum totius unum largifluum sontem scatere atque erumpere lumen, ex omni mundo quia sic elementa vaporis undique conveniunt et si conlectus eorum consuli, ex uno capite hic ut profluat ardor.--

43쪽

ἐπεσκίασεν δέ οἱ ονὰς ἱσταμενεν καθυπερθεν, ἐπισκνίφωσε δε ναίης, τοσσον σον ευρος γλαυκώπιδος ἔπλετο μήνης. Lucr. V, 75 - 753:,,nam cur luna queat terram seeludere solis lumine et a terris altum caput obstruere et, 'biciens caecum adlis ardentibus orbem, i). Terram uterque stare ludicat in medio mundi locatam; sic enim Aristotelis et Platonis verba recte mihi intelligere videtur Apeli Sunt vero haec de Coelo ΙΙ, 13 pag. 29 A 16: οἱ δ' ωσπερ Ἐμπεδοκλῆς 'ii του-eανου φορον κυκλ. περιθέουσαν καὶ γειτον φερομένην τὴν τῆς γῆς φορα, κωλυειν. Phaedon pag. 4s, B: διὰ δὴ και ὁ μέν τις δίνην περιτιθεις τῆ γῆ πο ου -- ρανον μένειν δ' ποιεῖ τὴν γῆν. Haec est Lucret sententia V, 534-539:,,Terraque ut in media mundi regione quiescat, evanescere paulatim et decrescere pondus convenit, atque allam naturam supter habere, eclneunte aevo coniunctam atque uniter aptam partibus adtriis mundi, quibus insita vivit. propterea non est oneri neque deprimit auras. Utrique nota est deinde terrae axis in orbem inclunatio. Emped apud Plui. l. h. II, 8 caussam dicit esse siris impetum a sole ad septentriones, quum contra Lucretius rationem patere neget V, 12 - 615:1 De sese alia affert Belgaever, pag. 48 4s, ubi etiam de luna et stellis comparat, quae sufficere videntur. 2 pag. 119 120, quae non refellit esse I pag. 533. M s. arsten, pag. 426.

44쪽

,,Nee auo solis simplex reclusa patescit, quo pacto aestivis e partibus aegocerotis brumalis adeat exus atque inde revertenseaneri se ut vertat metas ad solstitialis.- hemisphaeriorum ratione quadripartitas temporum maeulationes deducunt ). Plut. l. h. ΙΙΙ, 8 Ῥμπω δοκλῆς χειμῶνα μὸν γένεσθαι ἡ ἀέρος -κρατούντος π πυκνώσει και εις τὶ ἀνωτέρω βιαζομένον ' χερείαν Miso πνρδς, μαν ει το κατωτέρω βιάζναι. Lucr. L

,,frigore enim desunt ignes, ventique calore destetunt neque sunt tam denso corpore nubes-

istempus id est vernum, quo res pugnare necessest dissimilis inter sese turbareque mixtas: et calor extremus primo cum rigore mixtus volvitur, autumni quod sertur nomine tempus, hic quoque confligunt hiemes aestatibus acres... Similem in modum mutuas die noctisque longitudines ad hemisphaeriorum reserunt inaequalitatem. Rut. ap. Euseb praep. I, 8 p.: εῖνο δὲ κυκλο περ την φερομενα δυο μισφαιρι- ο ι ἐν Μολον πυρος, τὰ Mμκπὰν ἐξ ἀέρος και iam πνρος, περ Ιεται τῆν νυκτα εἶναι. s. Emped. v. 60 1sn: νύκτα δὲ γαῖα τίθησιν φισταμένη φαέεσσιν. Lucr. V 678-684:. . ,Crescere itemque dies licet et tabescere noctes, et minui luces, cum sumant augmina noctes, aut quia sol idem sub terras atque superne

45쪽

imparibus eurrens amfractibus aetheris oras partit et in partis non aequas dividit orbem, et quod ab alterutra detraxit parte, reponit elus in adversa tanto plus parte relatus Aquam eodem imbris Vocant vocabulo Emped. ιο-

ειπων ἐπδεε ἐκάστου τῶν εἰρημένων τὸν χαρακτῆρα, τὸ μὲν πυρ λι- κειῶν, τον δὲ ἀερα αννῆν καὶ τρανον, τὰ δὲ δωρ ριβρον καὶ Θάλωσσαν. Id imitatus est Lucr.

I, 286. 15. 785. II, 388 V, 795. VI, 149. 1175 eumque

nisi fallor oratius, quia hoc nunclatum proprie non est poeticum sed physicum inde sumptum, quod Errem concrescere putarent in imbrem, . . aquae elementum, quare quod cadere in terram. Hanc Empedoclis sententiam apud Philop. hys prostietur Lucr. VI, 50s-512:,,consertae nubes imbris demittere certant dupliciter: nam vis venti contrudit, et ipsa copia nimborum turba malore coacta urget, de supero premit, ac facit emuere imbris;-- vituperat Aristot de Coelo III, 7 pag. 305 B, 7 αναρο δὲ τ το λέγειν τοῖς φάσκουσιν ἐκκρίνεσθαι το δωρ ἐκ- ἀέρος -παρχον ' μαν αρ δωρ ἐξ ἀέρος νιν ταε, στερον ἐστιν. dν τῶν Ἀνιεμιγμένων Μωιε-ων svu

46쪽

,,nimirum, quia sunt in aqua permulta vaporis semina, de terraque necessest si ditus ipsa ignis corpora per istum consurgere sontem. --

,,sic igitur per eum possunt erumpere sontem et seatere illa oras in stuppam semina. In eadem poetica similitudine versantes aquam lacrimarum instar stillare dicunt, Empedoeles, ubi imbris elementum Finice inducit v. 35 III:Nῆστις 'χ δακρυοις τέπεο κρουνι - βρο - . Lucr. I, 348. 349: in saXis ac speluncis permanat aquarum liquidus umor et uberibus stent omnia uuls.--Μaris originem in eo ponunt, quod per solis calorem salem sudarit terra, eumque imbri immiscuerit Em-

47쪽

quod temere vituperat Aristot meteor. II, 3 pag. 357Α, 24: μοίως δι -δ- και εἴ τις εἰπὼν ἱδρῶτα τῆς

γῆς ειναι τὴν θάλατταν ωται τε σαφὲς εἰρyκέναι, καθαπερ Ἐμπεδοκλῆς προς ποίησιν μὲν ἁ οντως εἰπὼν ἔσω είρηκεν ἱκανῶς ἡ γαρ ρεεταφορα ποιητικοπι, προς δ το γνῶναι τὴν φυσιν υ ἱκανῶς. s. uSeb. praep.

XV, 59, 3. Eandem imaginem peridoneam Vereque poeticam adhibet Lucr. ΙΙ, 465. 466:,,sudor ut maris est, minime mirabile debet esse, quod pressus terra corpore primum st- ).

,,tam magis Xpressus salsus de orpore sudor,-- ubi addita explicatio v. 483 - 491 ea est quam dixi empedocleam esse Fulmen exsistit ex ignet solis adlis nubibus immissis Aristot meteor. I, 9 pag. 36 B. 11: καίτοι τινὸς λέγουσιν ἐν τοις νε νεσιν ἐπίνετα πυρ' τουτοδ' Ἐμπεδοκλῆς εν φησιν εἶναι το ἐμπεριλαμβανομενον τῶν του ηλίου ἀκcίνικον. s. Stob. EcL hys. , 592. Lucr. VI, 204-210: quin etiam solis de lumine multa necesse si concipere, ut merito rubeant ignesque profundant. -- Nubes madentes ulmina exstinguunt, quare sibilum

nidentes tonitrum gignunt. Stob. Ecll. mys. I, 30 p. 5s ' Lucr. VI, 45-- 147: id quoque, ubi e nubi in nubem vis incidit ardens

sulminis, haec multo si sorte umore recepit ignem, continuo magno clamore trucidat.

1 uua similitudine 'eri hune Laomannus suppleat versum, Empedoclis doee eomparatio. f. resten, pag. 437.

48쪽

Ut denique de iis quae gignuntur e terra quae habeo addam, primum tenendum est omnia et hic originem c per elementorum sive seminum e coniunctione et disiun- euon Emped. v. 211 - 214 Il51 - 153. 24M:

πῶς δατος νειης τε κα αιθέρος ψελίω τε περναμένων χροιαι et δειδη τε γενοίατο νερος το , σα νυν γεγάασι συναρμοσθέντ Ἀφροδίτη πως και δένδρεα μακρα και εἰν οι καμασῆνες quae quidem omnia semina si Empedocles, animam et co pus non satis distinguens, animata esse putet, obest et Luerellus, sensilia ex insensilibus exsistere ludicans et

mentis I, 1021 - 1023:,,nam certe neque consilio primordia rerum ordine se suo quaeque sagaci mente locarunt nec quos quaeque darent motus pepigere profecto. --

-Nunc ea quae sentire videmus cumque necesse stex insensilibus tamen omnia conssteare principiis constare. - es. 1010-1012. Quapropter v ΙΙ, 02 sqq. 73 sqq. mlh Empedocli dicta videntur. Eodem ordine omnia procreata numerant quem pubebre narrat Lucr. ΙΙ 875 878: severtunt se uult frondes et pabula laeta in pecudes, Vertunt pecudes in corpora nostra naturam, et nostro de corpore saepe serarum augescunt vires et corpora pennipotentum.

Emped. 215. 216 209. 21M:ώς δ τοτε χθονα Κυπρις, ἐπεί τ ἐδίναν ἐν πιι λαιθέρ' ἐπιπνείουσα θολπτρὶ δῶκε κρατυναι.

49쪽

οιτε δ' ωοτοκε μακρὰ δένδρεα πρῶτον ἐλαίας. quare recte Stelnlus Eareten versuum ordinem mutavit,vv. 219-221 245 4n, qui plantarum narrant germinationem versibus 233-235 220-222 praeposuit, quibus piscium orIgo illustratur. Plantas enim tam sole omnino nondum lucente creatas dicit Emped apud Plui. ylac phil. V 26, 4. lucr V, 780:,,Principi genus herbarum viridemque nitorem terra dedit circum collis camposque per omnis, sorida fulserunt viridant prata Olore, arboribusque datum si variis exinde per auraserescendi magnum inmissis certamen habenis.-- omnia paulatim crescunt et certo quaeque semine I, 188 sqq. 812-822 quae primum nascuntur herbae et rutices hominum comparantur capillis, serarum pennis setisque Emped apud Aristot meteor. IV, 9 pag. 3874 1:

λέγω δὲ και στα και τριχας και παν το τοιουτον ἐν ταυ-τῶ ' iv ναρ πετται, νομα κοινον, ἀλλὰ κατ Ἀναλοπίανομως ἐν ταντ πάντ ἐστίν, σπερ καὶ ριπεδοκλῆς φησι,

ταυτὰ τρίχες καὶ φυλλα καὶ οἰωνῶν πτερα πυκνὰ καὶ φλονιδες θνονται ἐπι στιβαροῖσι μέλεσσι m. αττὰρ ἐχίνοις οβελεῖς χαῖται νωτοις ἐπιπεφρίκασιν.

,,ut pluma atque pili primum saetaeque creantur quadripedum membris et corpore pennipotentum, sic nova tum tellus herbas virgultaque primum sustulit, inde loci mortalia saecla creavit. -- In eo tandi dissentiunt, quod Empedocles quattuor ro-