장음표시 사용
441쪽
N. Maritus agit de iniuria uxori illata, quatenus laquari uxoris caput, de te indere Uxorem tenetur; L affectione maritali ipsum non minus, quam Uxorem iniuria tangi , 9. 2.
his . Non uxor ex iniuria iliata marito , quia uxores a Uris , nouviros ab vxoribus defendi aruum est, nisi marito idata iniuria ipsam etiam tangat Jecialitor. 6.2. hic. is l.2. .eod. bponsus pro
iniuria illata sponsae; quatenus pro uxore in hoc casu spo sa habetur, ut Nin alijs; N id quidem ratione affectu mutui inter 1ponsum & sponsam. Pater pro iniuria filio illata ; quia cum filio Vna eademque periona habetur.
Quod ratime assectus, hic etiam ad omnes exten/itur, qui assui- ratis ratione, respectum parentum, liberorum habent; vi socer is nurus i cuiui vir , qui in Fius potesate est, iniuriarum vero po-γs . Dominus pro iniuria seruo illata, quia reuera rure cia tuli iniur1a non fit ipsi seruo quia eo pro. nullo hab tuν sed domino ipsi ; puta si iniuria fit atrox . Θ in contumeliam domini directa , idque si modo conuinum datum, vel petuo seruus pereussus, nulla inde actio est, ex ea ipsa ratione quod seruus pro nul- ο θ mortuo habeatur 3 bemus vero si communis sit, ex iniuria seruo illata actio compelli quidem utrique domino; sed pro dignitate singulorum , non pio ea parte qua quis, que dominus est, aestimata. Si vitru chliarsus, soli proprietario actio competit . Si libero homini, qui bona fide fieruit iniuria facta, non ei cui serint actio datur, sed suo nomine ipse exequitur, Nisi oetu eius cui seruit, contumeliam iniuria tendat. 9. 1. 3. q. s. 6. hic, ibi Schueid. Peree. eod. xuid F υeritatem quis dicat conuitio 'φ. bi animo contumeliae inferendae aliquod obi jcitur crimen, vetitas ut istum animum non tollit, sic nec iniuriarum actionem: si lane conuitio, sed hiris sui conseruandi aut vindicandae reipublicae causa, deficiente contumeliae inferendae intentione tanquam causa, deficit etiam in
Iniuria cum protestatione honoris, puta si quis dicat, tumentiri, saluo honore: vel per retorsionem istata, puta si quis dicat, tu ipse mentitis, an exeusat N. Neutiquam in casu priori, quia cum in eo sit mani testus
442쪽
s estu iniuriandi animus , actui contraria protestatio, niti ili poratur; Post: eriori casu, si retorso sal in continenti, ex t risuio quidem admitti rur si . Odi,M tura Eenseatuν desienso, ct vis ii propulsata ji quoa omnia iura permittunt I ῖ Ua
Ωua es aniuria poena PM. Circa eam valde variatum es ure, puta, I. Ex legae xij.Tabl. olim Oh membrum ruptum poena erat talio,id cit supplici j smilitudo. 1. Pnrtores poenam illam minus dignam aestimantes, actione rationis sublata, aestimationem mi in larum introduxerunt qua Iudex ex initio N no se- cundum gradum dignitatemque, vel etiam honestarer personae laesae, iniuriam aestimabat. 3. Ex lege etiam CG nclia de iniu ijs criminalis actio iniuriarum Introducta , Cicompetens, qui pulsatus Verbera trusveὸ vel cuius domus siue propria , siue conducta , siue qua hospitio receptus sitit, vi introira esset. 9.7.8. hic. q. Hodie de iniuria duobus modis agitur mixto iure, vel riui e . vel erimmaliter a Gi fiter .ctim actor inuitiam ad animum reuocatam iuretis rando aestimat, & sibi poenam i iluo iudicis moderatione, applicari petit. d 9.'. bic IIT . eod. Criminaliter, CUm poena petitur, veI corpori iniuriant. s infligenda; vcl multa peia Diaria fisco applicanda, f. so. hic. Quarum una electa, asetera, squod ad eundem finem tendat) perimitur, l. . q.vis.sica
a est disserentia inter utramque han e actiouem 'su. Quod actio iniuriarum ciuilis per procuratorem p test expediri,non criminalis, di si persona ictustris agas,υeIe-Meniatur, g. Ioiic.l.vo. C.hic. An non etiam aliter de iniurijs agi petes 'Inro etiam ad recantationem crus Quod iniuriose ds-ctu na est. Quae actio, cum criminalis non sit; cum ciuili coniungi potcst; nisi ex statuto cum recantatione poena CarCC-ris, vel relegatiCnis infigatur. Vult. Iuris' diapn9- Treuαέic. thesT. An t muriarum tantum tenetur is qui ipse in nriam intulis r
443쪽
. Imo vero etiam qui procurauit eam, puta qui aliquem conduxit ut famosum libellum affigeret;vel satyram in alicuius contumeliam caneret, modo dolose id effecerit , 6. non solum. hic. Luia per alium qui facit, id ipse focisse in
Luibus modis tollitur iniuriarum actio 31. Morte siue aetoris, siue rei: Ru a famosa actiones is ad viuictam tendentes, in heredes non tra sunt.ns lis eum defuncto iit contestatata. II. princ.l.8.aci .sfhre. 2. Dissimulatione ; puia si quis iniuriam passus eam statim ad animum non reuocauerit , y.υlt. hie. 3. R C missione CX pressa, l. I i. g. I. hic. q. Lapsu temporis ; puta anni continui, prisc. ins de per. Iemp. actet. . C. hie. Utpoto quod per silentium tanti temporit /arite r missa censeatur.
De Obligationibus qua ex quasi Delicto nascistur.
iu dicitur improprium, vel quasi delictum 'Quod non est dolo seu intentione agentis,aliqua
tamen eiusdem qui tenetur,vel alteriuS culpa commissiam , Uult. Iuriorvd 3b, I. cap. SI. Di itur autem quasi dei lium, quia isto casu propter dolum cessantem delicio propolo locus non est. Recense casus quasi delictorum ab Imperatore prosterum
I. Imperator rccenset quasi deliinim Iudicis litem suam facientis, 2. Eius cuius ex camaculo quid deiectum aut effusain est. 3. Eius qui ea parte qua vulgo iter fieri solet quid positum vel suspensiim habuerit, quod potest si
ceciderit alicui nocere. Text.hic.Ωuarenκs tenetur iudex ex quas delictio rh . Male iudicando, S per impetitiam quidem . mic.MRIdque ita ut parti laese teneatur in qua Dium a quum iudici
videatur; eius errore S imperitia con ideratis. Pac. epitome. hic. theso. Quia imperitia , ut dictum; ulpa decies es ; hie Lyaeiatim , quatenus iudex osscium acceptando peritum se asseruisse videtur. Vnde ex imperitia quid male iudιcans litem suam fa
444쪽
cere. iis eiusdem periculum in ses transferre intestigitur. Prine. hic. Cur dicis ex imoeritia iudieans r
N. Quia rudex dolo vel largitionibus inductus male m- dicans, ex vero maleficio tenetur, & quidem praeter extra ordinariam coercitionem & infamiam in veram litis aestimationem & expensas, si paterfamilias sit; si filiusfamilias, in tantam quantitatem quanta fuit in periculo litigantis cum sententiam diceret, i. vlt. J. de Nar. o mi. Un. I.zit. C. de poena tua. male. iud. & nouissime si pecuniam vel promissione a litigatore acceperit i 3 causa quidem quondam pecuniaria, praeter amissionem dignitatiS in triplum . In causa criminali, bonis publicatis mittitur in exiliun Nou.
g uod es Exemplum secundum quasi delicti pN. Cum ex domo vel caenaculo, in quo tanquam dominus vel conductor quisquis habitat, etiam gratis,desectum effusumque aliquid est praeter inhabitantis culpam, in eum locum quo vulgo iter fit, per eos quos secum habet in C T-naculo, per quod damnum datum, siue seruos, siue libe-
Quod est tertium exemplum Cum ex ea parte qua vulgo iter fieri solet quid politum vel suspensum quis habet, quod potest, si ceciderit, alicui nocere, g. eod. Quae duo ideo quasi delicta, dicuntur quod sucet hie nullum sit malefietumst cum publice intersit sine metu& periculo in locis publicis iter facere, quasi ex delis cto obligati intelligantur. TreutI. hic. Lua ex his quasi delictis nascitur obligatio 'aliquid cleiectiim, vel effusum, quod liberum hominem Occiderit, in eum poena FO. aureorum est costituta. Si modo ei nocuit & vivat, quantum ob eam rem ludici aequum videbitur, actio datur, d. f. i .h e. Nos deformitatis, sed mercedis Medicis praestitae, Simpendiorum in curatione factorum, Item operarum ob illud iactit amissariim, vel amittendarum habita ratione, puta quod inuti lis iactus sit. De suspens a vel posito quod, si decidat, nucere pristit, actio in facium Io. aureorum datur. f. eod.
445쪽
Quid si ex Ilij seorsum habitantis eoaculo quid derectu/ἀUsusumve fuerit, vel in eo quid positum vel suspensum, cuius ca sus periculoseus est ' Vne. Ex his causis non patrem, sed se ipsum filius Lim obligat. g. r. . hic. l. filiusfamil. g. de Iudie. Idem in filiolamis. imperite iudicande obseruauit , quia hic nulla patris culpa subest . . . Cur non datur In patrem actio de pectilio spe. Ea non datur ex delicto fili j vel quasi, sed ex contractit, i. a. b. filius mil. E. eou. Schneid. hic. vide insta tit. pro
An vero lata sententia contra filumi non habentem peeutium parer sogi non potest ut ei ad oluat legitimam fH. Non, quia non debetur ea filio ni ii patre mortuoὰ nec ullum in eam filius eo vivo ius habet. gl. . 9 DD. in Auth. si qua C. de S S. tici. Luid si vero pater pro condemnatione filis qui . soluit, an in putars ei tu legitimam potes rnt. Omnino, si id fecit nec mario uta tirtute statuti, non si ex libera litate. DD. communiter, ut nec si quid causa pieratis pro eo soluit, puta pro redemptione eius ab έo bur,l-II. C. de positim. reuers Scέneid. Lic.
xtra exempla quasi deliciorum praterea ab Imperatore recensentur
H. Exercitotis nauis, item cauponaeti stabularit, cuni quid ex natar, caupona, aut stabulo surto ab alijs aufertur puta malis hominibus quorum opera vluntur : Luia ne i
litim opera uterentur proest ere debuerunt, j. vlt. hic. Quatenus hi tenentur
. R. Aetione in factum in duplum tenentur ad restitutio II m em S, qtiod viator,vel vector de rebus suis in naui vel caupona, vel is qui iumentum stabulauit, in stabulo amisit. Cua' actio, quia poenalis es, heredi quidem datur, tanquam
3.3 persecutorta , nCn tamen aduersus heredem tanquam ex delicio desecendens, g vir. hic.
446쪽
Hactenus duo priora iuris obie ra, sequitur tertium, Actiones. Die quid hic per acy iones propriὲ intelligatur 'Actionis vox θολυσηριος est. 1 eneralissime accipitur,
pro quovis hominis actu, i. 21. *; M. F. Qui res. fac. pus. Quo significatu testationes, R ipsi contra et his, S conuentiones , item delicta, Sci sunt facti puta) actiones, siue ex naturali, siue ex artificioso hominum motu proficiscentes; sed in se citra iuris effectum consideratae. 1. Secundum iuris effectum 'ecblius, pro actionibus iuris siue ciuilibus, hoc est a iure ciuili informatis, &eatenus quidem consideratis, iisque vel priuatis , hoc est qui priuatim expediuntur , ut es testamenti factis , vel publicis quae fiunt authorit te publica ,& vel voluntati a quidem iurisdictione, ursisne
adoptiones , vel contentiosa. Restricta ad forum appella tione pro contentiosis actionibus, non volutitari js, rei faltem rei pectu. q. Adhuc specialius, pro actionibus elui li-hus , data criminalibus accusationum, inquisitionum, d Munctatio fuit ri appellatione . In qua ipsa specialis verbi actionis significatione, ipsum rursus est, vel generale, Vel speciale , quatenus Vel in rem, vel in pereo nam actio est. De quibus actionibus ciuilibus in iudieio agitatis, & qui- dem siue in rem, siue in pereonam conceptis hic agitur.
Luomodo Imperator definit actionem 'pu. Actio nihil aliud est quam ius persequendi in iudicio
quod sibi debetur. princ. hic. . . aeuotuplex est actio pN. Variae ab Imperatore proponuntur diuisiones. I. Ex materia , aliae sunt in rem, aliae in personam. 2. Ex causa efficiente, aliae sunt ciuiles, aliae praetoriae. 3. Ex causa finali, aliae sunt rei persecutoriae, aliae poenales, aliae mixtae. q. Ex quantitate rei in actionem deducta, aliae in simpliana ut Oivnes rei
persecutoria ) aliae in duplum, triplum , quadruplum. Ex 'qualitate, aliae sunt bonae fidei, aliae stricti iuris, aliae orbitra
447쪽
1iae. g. Ab incerta quantitatis peritione, aliae certi quibus res certas, aliae incerti quibus res incertas petimus. Vltimo aliae actiones solidi persecutoriae, aliae quibus limitate perimns quantum quis tacere potest. Pereae. hic. Pac. eod. Au non his adiungi possunt alia diuisiones ' ha. Imo vero plura sunt alia actionum genera: Puta I. 1 f tempore, aliae dicuntur perpetuae, aliae temporales, de quibus insta. 1. aliae in heredes transitoriae , aliae non transitoriae,
Paret. Aliae directae, quae dantur ex verbis legis , aliae utiles quae ex eius interpretatione dantur, & in factum vocantur: Et sic ructus alia directa, qua quis ex sua persona; , alia obliqua, qua quis per alium tenetur. de quo genere actionum Tit. 2. Rursus alia seu principalis, alia praeparatoria,quae sternit viam actioni principali . Alia simplex, in qua alius actor, alius reus ; Alia duplex seu mixta, in qua uterque est actor&reus simul. 3. Praeterea alia generaliuquq multas causas complectitur , alia specialis, quae unam tantum , Pac. epitome Bic o passim Text. hic ct alidis titulis ibidem a Pario allegatu .
aeua est prima diuisio hic ab Imperatore proposita tui diximus, a causa materiali sumpta; Quod aliae actiones sint in rem , seu reales, quae vindicationes; aliae in personam , seu personales , quae condictiones dicuntur,
Actioues reales, seu rei vindicationes quomodo siubdiuintur pht. Aut sunt petitoriae, cum Ggimus de ipsa re, eluique dominio, &rei vindicationes proprie, stu reales actiones' dicuntur: Aut possesshriae cum de rei postessione agitur, Sinterdicta speciatim dicuntur. Vult. Iurior.. lib. 2. cap. M. DBm. I. Aut de re corporali agimus, ct proprie ac in specie, rei vindicationes dicuntur, 3. I. hic. Aut de re incorporali, quae Ripsae vindicationes rei,sed abusive appellantur; pro prie vero actiones conses tiae & negatoriae nomen Dr-tiuntur.*.2. hie. Lucruplex es rei vindieatio N. DPplex. I . Vel circitu , citiae in specie rci vindicatio dicitur, ,
448쪽
itur , vel pratori a , de quibus , 6.34. id est actio Publiciana, vel quasi. VAD. eod. is cap. 2 3. princ. 2. Rursus rei vindicatio est vel specialis, quando res aliqua specialis vindicaturr vel uniuersalis , cum uniuersitas, seu res uniuersales vindicati tur, re res speciales tantum per consequentiam ; quae dicitur hereditatis petitio. Uult. eodem. cap.ri. prine. Hic Vzr agit Imperator speciatim de rei vindicatione stricte acce
pta, eaq; speciali . De rei Vendicatione.
Κ. Rei vindicatio est actio realis,quae datur domino diareti o , vel utili contra detinentem, postessorem vel quasi ad rem aliquam corporalem vindicandam, qua petitur ob Actore declaratio se dominum istius rei esse, eiusdemque restitutio una cum fructibus pendentibus, &extantibuis
qui iure gentium vel ciuili dominium sibi acquisiuit,& tem pore oblati libelli non modo , sed& litis contestatae domi
nus est, aut post eam dominium acquisiuit, L 23. pr. hie. l. 23a C. eoil. etiam Tretit . hiethes a Uxori de re dotali aduersus extraneum, constante matrimonio, I.3. n. C. hie. 2. Uti sis quae datur Emphileutae. i. I. g. I . Si v. vea. ρet. Vasalloi vn. g. rei a de inus. de re aL DO1. Superficiario. l.33. f. I. e seq. hic. & similibus, utile, ut vocant, dominium modo ii bentibus. Item vero domino aduersiis eum qtii dolo Veiculpa lata de si jt possidere, l.69. V kici vel iudicialiter con festus quidem eit se possidere,etsi non possideat neque do lo possidere de si jt, modo id actor ignoret. l. . 2 .2.6.27. his
Ωua ergo sunt substantialia peqnissa huius aerionis tin. Uuo. Vnum ex parte Agentis, dominium rei quam vindical: Alterum ex parte Rei, eiusdera possessio . Θere . hic . Vnde & utrumque hoc requisitum ab Actore in libello ponendum es probandum copulariuc I. a. de Prob.ι. 2.
449쪽
Quot modis accipitur vox iniuria quom do b c speciatim sthi. Accipitur varie. D. Pro omni eo quod non tis lilre,quao si non iuria dicta, I. i. pr. f. eodem. 2. Speciatim damno culpa dato , de quo tit.p c. quod Graecis, ἔγκληua , άgi .uα Pac. No rishto. 3. Pro contumelia , que Gi eci, ύβρις. o. co iniquitate & initi citia; quae Graecis , ἀνοωιL, Vcl άδμ 44. Texcpr. hic.Ωuomodo hic accipitur N. Pro contumella. Damnum puta, iniuria datum lege Aquilia coercet r. supra titi ced. 9 Text. hic. Quomodo ergo de is hoe quartum delictum ' . , N. Iniuria est delictum dolo malo in alterius contumeliam ad mi ssum Nempe in hoc deliino animus iniuriandi imprimis requiritur.Treutl.de pisu..elsit. rhem ait. b.
Iniuria quot modis committitur '
N. Vel re,cum manus infertur, Treutljb.vel verbis . Et hςc quidem, vel viva voce; ut per conuitium, vel ser tisi ut per famosum libellum. Vnde illa realis, haec verbalis dicitur . 5. I. hic Peree 1sid. aeui omnino scripto committunt iniuriam 'R. I. Qui libellum famosum componit. a. qui cum scripsis. 3. qui eum pandit. q. qui eum emendum Vci vcnden dum curauit. d.*HO. siue id suo, siue alieno nomine secerit, g. i. Item siue Amen diffamati expresserit, siue non: lieet,
pro easus huius duplicιs diuersitate, agi diuersinnode possit. Schneid. his . Ωuotuplex es Iniuria realis flm Duplex. I .cum in corpus manus insertur vel nourum, cum quis Verberatur, pul1atur, I. I. 5. I. t. 0. hic. Vel ut enum,
Cum verberantur alicuius liberi, familia, F. a. hie. in quibus ini uti is etiam ex conatu est utilis iniuriarum actio, Ita J. f. 3.
hic. Pere hic.num. I. Treurl D.d 9 vel extra corpus, cum citra
Corporis Contumeliosam tractationem facto quis dispiciatur, I. I. J. g.3. 9 I e. Pertinet raro ad realem iniuriam cum quis innocentem capi facit, puta pro debilis. D.
450쪽
- M. Duobus: velita quando quis in alium prostri verbaccia in cliosa in genere delictum inserentia; vel quando in specie delictum aliquod Chijcitur, putatu fur, latro, oc. Quae iniuriae delictu habent, si quidem indubie obi jciatur delictum. In dubio autem , si explicari ita verba possint videlictum non contineant, mitius explicanda sunt, videlictum non obiectum censeatur. Schneid. hic. num. II. ex Bam
Quotuplex es iniuria ipsiuιs contumelia ratione pUuplex; leuis vel atrox, f. 3. hic. Illa cum vel ex leui causa quis leuiter modo siue re , sue verbis laeditur. Haec , cum quis haeditur caussae grauioris praetextu , verbisque aut ficto contumeliosioribus. In utroque iniuriarum genere etiam partis lusae & laedentis, S loci ubi fit risio habita ratione. Periῆ. hic. aeuot itaque modis iniuria leuis is atrox asimatur tIniuria utraque aestimatur,vel ex facto, cum quis armis
ira, ut ei vulnus inseratur laeditur; & quidem secundum locum vulneris vel plus vel minus; puta si os percusium sit, vel locus alius corporis tectus. 2. Ex instrumento a puta si vel gladio, vel suste vulnus illatum. V elex persona, si magi-itratus, pater, patronus iniuriam ab ipsis obnoxiis, vel nObilis ab ignobili patiantur, aut contra. q. Vel ex loco, ut siquis in foro publico iniuriam sit passiis, vel in priuato: puta atrocior initii ia testimatur dignioribus ab indignioribus, publice, & in loco corporis patente, quam dignioribus priuari ,& in loco occulto illata. g. s. abi Schneid. Per quas personas iniuriam patimur 'N. Vel per nosmetipsos, ac directe nobis iniuria insem tur; vel per alios, ac non solvin ille cui insertur iniuriam paritur, sed etiam alij per conseque 393m; puta, si quidem inauriam faciens scit tales pei sonas ei ctu iniuriam inseri affectas esse, Schneid.ad 3.2. hic. num.6. Sic iniuriam patimur per uxores, sponsum, liberus, seruos; quod sciens istorum qualitatem iniuriam marito, sponso, patri, domino similiter in