장음표시 사용
431쪽
Quid si quis opem s non tamen consulto, aut absque ope con-
si liumprasitit 'M. Si opem tulit ei quem sciuit furem esse, omnino; si ei utiem talem es e ignorauit, minime tenetur. I. 36.9.2. leg.J2. g. I9 f. hie text. Si consilium solum dederi , nontenetur; nisi ex eo consilio secuto surto. d. S. II. vers
Quis dicitur consilium dare, vel opem ferre ei edisse consilium videtur, qui furtum persuadet, Rad illud faciendum instruxit. l. o. g. 3. g. hic. Opem ferre Via detur qui adiutorium prastat. d. t. o. g.3. An vem prastans in illis casibus, in quibus puniendus est,pari cum fure poena punitur IN. imo secundum varietatem auxili j& prauam opem praestantis intentionem,diuersa est poena. Si opem tulit ad committendum delictum, ita ut caussam delicto dederit, pari, non dans caussam delicto, mitiore poena punitur. nus per. l. is qui opem F. hic. Vt & is qui post commissum de lictum ad euadendum opem tulit, si spe facta auxili j ad eu dendum , delicto causiam dederit. Schneid. ad F. interdum.
ΩMid si Mimfam. patri, aut serum domino quid surripiant, an furtum faciunt N. Omnino sed ita quidem ut res quidem cadat in causisam surtiuam, atque ita vitiosa sit ut usucapi non possit: non tamen ut actio furti patri vel domino aduersus furem
detur: Luia inter patrem is filiumfam. aut inter dominum aut seruum nuda actio datur. l. 16 ct 36. g. i. . hic. Idem ius in uxore est furtum 1aciente de rebus mariti : Quod lex talem
actionem in persenas adeo coniunctas dare erubuit . An utilia ergo hic datur actio pN. Omnino, sed rerum amotarum. Nec haec quidem constante, verum per diuortium soluto matrimonio : Post quod stanquam cessante priuiinio) si res coniugis contrectet , actio furti omnino datur. Schneid. ad S. D. hic. Perez.
datur nolio ex furto, is quibus 'nt. Act i O nuti. Quae datur cuilibet, cuius interest rem sal-
432쪽
saluam esse. i. domino, sed non aliter quam si eius intersit rem non petire. 5.13. hic. 2. Etiam non domin D, Puta cre ditori cui res pignoti suit obligata, etiam ii idoneum debitorem habeat, vel ipse debitor earii rem surripuerit. s. I .ct i J. Quia expedit ei magis pignori, quam persolua incumbere.eod. 3. Fulloni , qui polienda curandave Vettimenta. q. Sarcinatori cui vestimenta sarcienda certa mercede tradita, Eaque furto rte amissa, Modo sine soluendo. hoc es rei asimationem dominosoluere possint. alias domino squod ipsius interes rem esse saluam 9 actione competente9 1. Boine fidei emtori, & quiadem siue sit soluendo, siue non, re quidem tradita; d. f.is. ibi Schneid. Quia eius interest rem non surripi, ut eam poisit usucapere & ex ea fructiis percipere, Pac. Anal f eod. Ante traditionem venditori competit. l. eum qui F. eod. Pac. in
notis hic. Schneid. eod. An eadem hic ratio eommodatarij eodem casu ' ,
N. Olim quidem fuit eadem. Hodie ex Imperatotis constitutione , electionem habet dominus vr im comitio latarium ciuiliter, an furem actione surti, malic con uenire ; quarum, Una electa, ad alteram non habet re gressima ; nisi rem surreptam esse vel ignorauciit , , Eldubitauerit. Si quidem variat, liberatur omnino comm datat ius, licet nequiorem exitum actio in furem habeat. S.I6. hic. Qtiid hie iuris in re deposita N. Non depositario, furreptam esse eius nihil interest, sed domino, seu deponenti actio competit. f. I p. hic.
An impubes rem alienam amouendo furtum faris'
N. Ita demum si proximus sit pubertati, & ob id intelligat se delinquere, 9.17 hic. Ωuia furtMm .ex animo furAud: Uim tur. eod. In poena famen infligen a commiseratione di gnus, ut mitius punia ur. Io8. 1. de R. I. I. 37. θ. 1.
An ex hoe delicto sela furti actio es t M. Imo vero cum actio furti ad poeiaae tantuna persecutionem pertineat, dantur odio furum ad rei persecuti
vin.icatio, & quidem aduersus quemlibet rei furtiua: pos sesso
433쪽
sessorem, licet ipse non sit fur. 3. Condictis; quae sui titia dicitur, aduersus furem eiusque heredem, licet non possideat. f.v9.hie. Etiam in plus quam ad eos peruenitimuerid.
es seeundum priuatum d elictum.o quomodo definitui pRapina; Quae est contestatio violenta & fraudulosa rei alienae mobilis inuito domino; quod immobi
tis ras inuadi potius, quam rapi dicatur . Ωuot sunt violentia genera t
' φ . Doctoribus plerunque quinque genera ponuntur. I. compulsina, cum qui per vim, aut alioqui illaro metu colim pellitur ad aliquid faciendum, Ex qua actio quod metus caussa. 2. In Metatiuo , quando aliquis possessorem rei alicuius non sinit quieta possessione frui; Ruo spectat interdictum, quod mi aut clam. Turbatiu , cum duo de posses ione eitassiem rei contendentes se inuicem turbant; Qua si mobilis es. ἐoeus es interdicio utrubi , si immobilis interdicto uti possidetis. q. pulsiva, quae proprie cadit in rebus immobilibus; quando ex earum pollemone quis expellitur, Cui competit interdicitum: Unda vi. 6. Ablactu Pgndo rςs mobilis alicui per vim aufertur, Schneid.Hς. Luid disert hoc delictum a furto 'Qu'd rapina atrocius sit delictum quam surtum; quia palam iit, , per vim sertum clam ct sine vi; magisque in rapina apparet inuito domino factum it elictum, quam in furto ; Vndr huiui delicti reui fur improbus dicitur, quod in
eo non doli modo, sed & violentia ' interuentus requiratur. princ.hic.ἰ.2. 9.2 3. Θ 8F.hic. Dolo autem facit non tantum is qui rapit, sed qui eo consilio homines armatot codigit,uel ab alio coactis
Rua es actio ex hoe Glicto 'N. Ist ter actionem sumiliqua etiam raptor etur propria cori petit actio a Praetore introducta, & vi bonorum raptO-
434쪽
TIT. II. DE VI BONOR. RAPT. 33r
rum dicta: Quae intra annum est quadrupli, post annum
simpli; Ita tamen ut poeno tripli tantum sit,is quadruplo insit rei persecutio 3 princ. hie. Chrsianus tamen nim Iurio inferens, bonis
eius raptis, quocunque tempore in duplum tautum tenetur I.6 C.de
pagau. Tenetur etiam ctione surti manifesti in quadrupluab aliquo deprehensus, secus furti nec manifesti , inai ptu
Cui ergo, o aduersus quem datur his actio 'N. Omnibus quorum interest rem saluam esse, & ex i jΩdem causis ex quibus datur furti actio pro re clam surrepta. Puta domino, bonίef. posscssbri, usustuctuario, commodatario, dopositario , si res sius es periculo, creditori, pr-suoris rupectu. 9 n. c. Aduersus dolo malo vel rapientem, vel rapinae dolo caussam dantem. Textiic. in fine. Ad quid datur N. Iam diximus dari intra annum in quadruplum, post annum in simplum. Puta vel CFquidem agat jominus vel bo nas possessor) ipsius rei: vel sagente eo in cuius bonis uou est, Di
commodatario, creditore, eonductore, oc.9 quanti interest rem,
vel usum non esse ablatum; quod est simplum, hic quadrii plandum. Ex gr.licet rapti sint mihi scyplai argentei valentes centum aureos, si mihi modo suere oppignorati, pro viginti, agendo hac actione, quadruplabo tantum Viginti
aureos; quia eatenus tantum mihi interest, Vt consequar Dctoginta aureos, non quadringentOS, Pere hic ex Schneid. Luid si errore rem alienam tanquam su4m rapuerit, vel
suam Icιens'. Si dominus rem suam rapuerit ab ali ossessam,eius dominio excidit: si alienam; praeter rem ipsam,etiam aesti
mationem vim passo praest re tenetur. 6 2.hic. Idque ex constitutiombus Principum, t.7. .unde vi. Ωua etiam in inuasionibus rerum immobilium locum habent. Schneid., ta tamen.num.J.hic.
Dixisti in hoc delicto poenam tantum esse tripli, o tamen esse furto atrocius f Lui fit ergo quod hic Duior sit pana tIta quidem videtur; aliter tamen res se habet. Quia pluribus actionibus raptor tenetur; cum sur nec manifestiis poena tantum dupli; raptor, etiam non deprehensus, tripli semper tenetur: surm milestus modo quadrupli, raptor iam
435쪽
etiam ex interdicto. Vnde vi tenetur ; Item de violentia ex lege Iulia de vi publica accusari potest. 5.quadrupli . hic.
QVod est tertium delicium priuatum' IDamnum iniuria datum, id est factum, sine ullo iure, damnum alicui inserens ; Idque vel dolo, vel
culpa . Brederod. Anal Vγic. Lua lege coercetur 'M Lege Aquilia, ab authore Aquilio Tribuno dicta . Quippe plebiicuum est.2 Lex tamen merito dictit, quod primo Horatia, deinde Hortensia lege constitutum ut plebiscitorum S legis eadem esset authotitas. g. supra ήe I.AI.
d. o C. Luot sunt ipsim legis capita tN. Olim tuere tria: Hodie, quod secundum in desuet dinem abijt, duo tan una sunt in usu. Quod est primum estit 'M Quo cautum cst, ut si quis alienum hominem, puta seruum s quia liberi corporis uulta es arsimatio, eiusque caedes ad legem Corneliam de sicarijs pertinet & alienum quidem ; alienam Ve quaprupedem quae pecudum numero sit, id es gregatim pascatur; Vt sunt oues, equi, boues, Caprae, muli, asi-m,Sc. iniuria occiderit, in tantum domino damnetur, qua lari plurimi ea res eo anno,retrorsum computando, tr.
Ex verbis quidem legis res perempta; Exinterpretatione Vero, praeter rem etiam id quod interest seruum ves pecudem non peremptum fuisse. g. IO. M .
An vero hoc caput non etiam ad alias bestias extenditur fMinime ad seras extenditur, qua sub imperio hominis non IUeuntur: Vtpote quod, si illae damnum dederint, nul-. la.
436쪽
la actio competat. l. I.6 Io .hic.Quomodo etiam neque de cauιbus hoc primum eaput accipi potest. g. I iic. Gum damnum iuiuria datum ditas,qualem iniuriaintelligisρ, lv. Iniuria hic non pro contumelia accipitur, sed pro eo quod contraitis fit, LI.*.Iή.hic. g. a. luc. pr.tit seq. S quidem pro tali facto, quo dolo aut culpa , puta si temeraria, vel imprudentia, alteri damnum infertur, licet culpa leuissima ; vel etiam ab eo qui nocere noluit . Quid ergo diFert hae actio ab actione iniuriarum ' N. Quod in hanc actione na non tam contumeliar, quam damni illati ; in iniuriarum actionem magis contumeliae, quam damni illati ratio veniat; Utraque couturrente actιone , Utriusique damni is contumelia ratio kabetur . Peren. hie . Quale damnum primo capite coercetur fAt. Hominis, vel quadrupedis occisio doIo culpave, etialeuissima,occisoris & damnum dantis, facta, di in committendo quidem potissimum versans. 3. r. is hic. Quod in
omittendo Uersantem utili potius, quam dirella actione reum tene ra velint. Pered. hic. Cum dicas specialiter dolo culpavefactam, an hic non venit homicidium necessitate,vel casu commissum
N. Imo Vero neutrum hic venit: Non primum, puta siquis latronem insidiatorem si aliter periculum e gere noupino occiderit; Luia, quοώ quisque ob sutelam corporis sui facit rure secisse existimatur. l. 3.De I.Θ I. Non alterum, si modὀ culpo
ensum non prεcesserit 3 aut in eo non iuueniatur) Cum poena omnis culpam prasupponat. 6. 2.3 hic. Pered hic. Declara hanc distinctionem in somicidio easuali exemplis fφ. Id facit Imperator. i.Ita iaculis ludente exercitis causici, ita ; ut si quis miles in eo campo, ubi solituni est exerci tari, hominem occiderit, minime quidem : sin raro in alio ad exercitium non destinato loco hominem Occiderit, omnino teneatur. Item si alius non miles id admiserit, culpae reus sit. g. 4.hu . 2.In putatore, ita: ut si is ex arbore deiecto ramo transeuntem seruum tuum prope Viam publicam svel vicinalem, occiderit, nec proclamaueri , sui casus euitati possita reus sit s Extra culpam sit, si quidem pro-Z ct
437쪽
clammerit, nec ille curauit praca uere. Putator similit cr ex tra culpam sit si te arsim a Via caeciebat , vel in fundo ime. 3. In medico qui seruum, si secuetis, curationcmmus d reliquerit, & Ob id scruus tuerit momitis. 6. 6. Lic. 1iena si vel male eum secuerit, vel perpUram mcdicamen tum ei dedo iit. , Pitc. Quia i emia crispa ynnumeratur,quod
stas artis estis quam profitetur peritus esse debeat. 9.eod. - in mulione, otii pernat peritiam, Vel Per infirmitatem, oculus con
fiat es kebebat9 Nppetum mularum sustinere, non Dotuit, ii inde seruus fueris oppressus; Et hoc quidem si quis alius ,rmior eas regere posueris. f. S. hic. b. Dcnique in eo quicquum quo Vcheb Iur regere non potuit; si, occiso seruo,
da intuin dedcxir. S. eod. aeuibus ea emptis plura alia accenseri Potestne actio legis Aquitia cum actione legis Cornelia con
iuet. Potest; si seruus dolo ni lo occisus fuerit: Ut liberumst domino serui, vel hac actione, ad id quod priuatim abest
b,l est damni reparatiouem, seu serui occisi pretium . 9 vel publica accu:atione ad vindiciam publicam, S poenam occisiolisag te: b. il. hic. i. 23.*.9 .l. 3 C.eo.. Luet secundum caput legis Aquilia in usu esse de is, g. I 2.
uod es tertium capDI M. ic ita capὶ C caetera damna coercentur, Sita qui dem , ut huc rescratur omne damnum , pra ter tertium de tu i dri,pedem Uccisum, nobi illatum ; non talarum m ani-ia: abus 'oltiis edi hominibus, sed etia in in rebus quibus
438쪽
m. Omnino; Quod in hoc capite non quanti eo anno iseci quanti in diebus triginta proximis res pigrimi suerit iobligeriir is qui damnum dedit. g. I . hic.
Cur hic minor est poena 'R. Quia hic delictum est minus. Puta magis delinquit qui Occi it, quam qui laedit naOdo; du magis intimanda clades hominis vel pecudis cuius usus est maior, quam sera
belli P. Pere . hic. Sed quomodo assimatio in utroque eapite facienda 'N. I. ita Vt non ad affectionem singularem agentis, sed ad commune iudicium redigatur. 2. Vt in eam veniant non modo damnum ex heso corpore passumited etiam impensa: ratione laesiopis contingentes; item Operarum ces- santium S impeditarum, siue praesentium, siue suturarum,t7. 6 a. ibi gl.F. ic. inpar. num.7 d. Ωtia omnino aditones ex damno iniuriά dato e etere possunt ', M. Id trimembri distinctione explicandum . Vel enim corpore corpuS laedituri puta cum seruus occidiIur, vel vuln mistur manu alicuius oe corpore , & sic datur actio legis Aquiliae direet i, seu ex ipsis legis verbis: Vel lςditur colpus alio modo; pura data modo damni occasione; Ut cum fame pecus ne catur, et seruus. Et datur utilis actio ex mente legis Aquiliae: Vel datur damnum sine laesione corporis, S ita quidem ut nec corpore damnum detur, sed alio modo alicui contingat; puta per fetum serui alieni, quem quis compeditum mferia cordia duo ius soluit i Et datur actio in factum praetoria; Cum nec direcita,nec Utilis, seu in factum,ciuilis hac lege detur. 6. I 6.hic. Feren .eod. Quarum quidem actionum diuersitas olim magnae erat considerationis, propter diuersas actionum sormulas, & libellos; quibus sublatis hodie qua quis experiatu
De Iniuriis. Q - ed est quartum de ictum priuatum '
439쪽
Quot modis accipitur vox iniuria,ct quom do h c speciali ni Accipitur varie. I. Pro omni eo quod non lic vir qua si non iuria dicta, l. I. pr. f. eodem. 2. Speciatim damno culpa dato, de quo tit.prac. quod Graecis, ἔγκληua , άδί uec Pac. Noris hic. 3. sero contumelia , qu e Grieci, tam . q. t o iniqui tale & iniustitia ; quae GraeclS, Vci . Texcpr. hic. Quomodo hic accipitur N. Pro contumelia. Damnum puta, iniuria datum lege Aquilia coercetur. supra titi ced. 9 Text.hic. Quomodo ergo de is hoc quartum delictum ' . , Iniuria est delictum dolo malo in alterius contume liam ad mi ssum Nempe in hoc delicto animus iniuriandi imprimis
ha. Vel re,ciam manus infertur, Treuit.ib.vel verbis . Et hςc quidem, Vel viva voce; ut per conuitium, vel fer iis, ut per famosum libellum. Vnde illa scalis, haec verbalis dicitur . - 5. I. hic peree ibid. aeui omnino scripto committunt iniuriam 'H. i. Qui libellum famosum componit. a. qui cum scripsis. 3. qui eumpandit. q. qui eum emendum Vel vcnden dum curauit. d.*.IO. siue id suo, siue alieno nomine secerit, a.*. i. Item siue Amen diffamati expresserit, siue non: tieet, pro easus huius duplicιr diuersitate, agi diuersimode possit. Schneid.
Quotvlex es Iniuria realis fl'. Duplex. I .cum in corpus manus insertur vel nsrum, cum quis Verberatur, pul1atur, I. I. s. I. t. 9. hic. Vel alienum, cum Verberantur alicuius liberi, familia, *.z. hic. in quibus iniuriis etiam ex conatu est: utilis iniuriariun acito, I. ij. g. 3. hic.Pere hiemetum 7. Treuit D.d 9 vel extra coipus, cum citra Corporis contumeliosam tractationem facto quis dispiciatur, ήI. I. 6. I. l. I s. g.3. 9 I.hie. Pertinet raro ad realem iniuriam cum quis innocentem capi facit, puta pro debitis,DD.
440쪽
ω Tuobus: vel ita quando quis in alium profert verba contam cliosa in genere delictum inserentia; vel quando in specie delictum aliquod obi jcitur, putatu fur, latro, o c. Quae iniitriae delictu habent, si quidem in dubie obirutatur de lichiam. In dubio autem, si explicari ita verba pollini videlictum non contineant, mitius explicanda sunt, videlictum non obiectum censeatur. Schneid. hic. num. O. ex Bar
Quotuplex es iniuria ipsius contumelia ratione pN. Uuplex; leuis vel atrox, f. yhie. Illa cum vel ex leui causa quis leuit cr modo siue re , siue verbis laeditur. Haec, cum quis laeditur caussae grauioris praetextu , Verbisque aut fulto contumeliosioribus. In utroque iniuriarum genere etiam partis laesae & laedentis, S loci ubi fit laesio habita ratio Ide . Percῆ. hic. aeuot iraque modis iniuria leuis is atrox asimarur tIniuria utraque aestimatur, vel ex facto, cum quis armis ira, ut ei vulnus inseratur laeditur; & quidem secundum locum Vulneris Vel plus vel minus; puta si os percusihm sit, vel locus alius corporis tectus. 2. Ex infrumento; puta si vel gladio, vel suste vulnus illatum . Vel ex persona, si magi-1tratus, pater, patronus iniuriam ab ipsis obnoxiis, vel nobilis ab ignobili patiantur, aut contra. q. Vel ex locos visi quis in foro publico iniuriam sit passus, vel in priuato: puta atrocior intuita aestimatur dignioribus ab indignioribus, publice, ct in loco corporis patente, quam dignioribus priuati ,& in loco occulto illata. g. s. ibi Schneid. Per quas personas iniuriam patimur 'Vel per nosmetipsos, ac directe nobis iniuria in scrintur; vel per alios, ac non solum ille cui insertur iniuriam patitur, sed etiam alij per conseque'ugm; puta, si quidem iniuriam faciens scit tales personas ei cui iniuriam inseri affectas esse, Schneid.ad 9.2. hic. num.6. Sic iniuriam patimur per uxores, sponsum, liberos, 1 eruos; quCd sciens istorum qua-hratem iniuriam marito,sponso, patri, domino similiter inscrrc vc luisse censeatur, Schneid. Eid. QDatenus vero maritus,stonsus,pater, dominus exfacta ivi ria et xori, stcnseu iberat,serui; agere potes '