장음표시 사용
4쪽
THEOLOGIAE, ATQUE RELIGIONIS NATURALIS,
DE DEO PRIMA CAUssA RERUM , ANIMA HUMANA, RERUM INTELOGIBILIUM NOTIONIBUS , DE PRIMITIVIS RERUM LEGIBUS PHYSICIS, ATQUE ΜORALIBUS,
Uulgo ncupata , b fecundum Ecleaeici Philosopbi
EDITIO SECUNDA VENETA AB AUCTORE CORRECTA, Novis ADDITIONIBUS AUCTA, ET ILLUSTRATA. TY Is ANTONII ZATTA
S PERIORUM PERMISSI, Ac PRIUILEGIIS
6쪽
Existentia Mensis humanae, ejus natura , origo , crca sto, distraacto a corpore, omnibus qualitatibus , seu modiscationibus corporeis . Nima humana , quod alterum est vita physicae nostrae argumentum in secunda hac ejusdem scientiae parte pro viribus e si definienda statuenda , demonstranda : & , quantum per humanae ipsius mentis imbecillitatem , atque praesentis status Dditionem licet , nobismetipsi ediscendi ,i atque explicandi sumus . Nobismetipsos , inquam, seu nobilissimam hanc naturae nostrae partem , humanum spiritum ex ipsius id eis , atque adtionibus , ex iis ,
qriae cogitamus, atque a mus , enucleare conabimur ἀ
Haec vero nostrarum idearum , atque actionum analysis ad illas tandem veritates de mente nostra detegendas mentem iptam manu ducet , quas apprime scire nostra maxime interest . Homines enimvero
in primis tangit , exploratum illud habere , quid, un-ide, & a quo simus ; quonam tendamus; quae tandem nos maneat sors , non ignorare . De summa rerum agitur , aliena negotia non curamus , nosmetipsi in scaenam producimur, philosophicae litis argumentum . Non innoxie hic errare mens humana potest : in ex trema omnia discrimina, atque in se licitatem errando deducimur . Materialem te eae machinam , Pantheis mi affectionem, aut Dei ipsius particulam, si temere credas; actum est de . te ipso. Maximos nihilominus errores hie ab hominibus committi , dicenda statim demonstrabunt. Ut ab iis caveamus, nostrarum, siaummodo id earum evidentia & lumine, tanquim. iacula In ur ediis tenebris accensa ducamur. Id veropstias emus si protunda , diuturnaque meditatione nab. X 1 medi-
7쪽
metipsos , id eam , mentemque nostram inspiciamus , ct in intimum nostrum spiritum rimemur.
Mentis humanae nomine vim ii Iam intelligendi seu cogitandi , quae in nobis est , significamus . Quoniam
vero rem quacumque cogitantem non modo esse ab
omni quocumque mi do disti lictam , sed insuper esse substantiam ab omni materia diversiam , statim probab mus ; hinc humanam mentem peculiarem esse substantiam , & praecipuam hominis partem , rem statim probaturi, in antecessum definimus. Anima humana illod est intimum principium, quo homines vivimus cogitamus , Volumus , agimus. Cum unum , idemque sit activum principium, a quo haec omnia peraguntur ; idem etiam in se sunt mens humana , atque spiritus, seu anima humana. Hic vero est rigorosus ille sensus , metaphysicae proprius , quo mentem , & animam humanam accipimus, atque in sequentibus semper intelligemus. Alia tamen iisdem voeabulis in a tibus, ct communi saepe loquendi modo significari non ignoramus; quae ad praesens institutum non faciunt. 492. Philolophi, cum tria potissimum in humano
spiritu munera , .seu actionum genera animadvertant, cogitare , velle , recordari, seu intellectum , volunta tem , memoriam , quantumvis haec neque inter se, ne que ab anima distinguantur ; ut distinctas tamen pctentias nuncupant . Nominis definitionem dedimus: quid res ipsa sit, quantum per humanam tenuitatem, re piae sentis vitae conditionem licet , in sequentibus dicemus. 493. Aliae sunt cum nominum, tum rerum definitiones ad secundam metaphysicae partem spectantes , quas cum opus fuerit, afferemus. Interim id obiter animadvertimus, inter alios animae nostrae actus, aut munera internum sensum , imaginationem , phanta liam , memoriam , externos sensus, & smilia alia numerari : quae omnia in Physica viventium expolita habes . Rursus ad animam ipsam illa omnia i pectant, ii deae, judicia, ratiocinationes, dubia, methodus, Opi nio , evidentia . demonstratio , quae in Logiea fuse prosequimur . Proprium illa sunt Artis eriticae dirigendae mentis argumentum: cujus tamen fundum explica
8쪽
re, atque statuere , cogitantis metaphysici opus esse debet.
y . Plurima sunt, quae de humana mente ignorare non licet . Ad nobiliorem hane, & potissimam nostrimet esse partem non modo philosophi ad onum omnes , sed tota humana generatio animum semper , &mentis contentionem animadvertit . Nostrum et esse quoeritur, disceptatur, nostrarum cogitantium argumentum existit . Quid rei sumus cogitantia entia st nosmeti- piis quaerimus et quidnam illud est in nobis cogitans , quod animam nuncupamus λ Estne substantia , an potius subst antiae modus ' materia , an altioris ordinis substantia, seu spiritus ' Unde praeterea, a quonam principio , dc tempore sumus , quanam ratione conditi δ Relata haec capita humanae menti cogitanti prima omnium obvertantur , dc philosophorum ingenium exercent : eadem nobis statuamus primae lectionis argumentum. Plures alias paris momenti quaestiones , tit suus rebus ordo constet, in sequentes lectiones differamus. Quaenam vero est , quaenam ha elenus fuit philosophantium de hisce rebus opinio λquinam communis senius , qui vitandi errores λε93. Animam, seu mentem in nobis esse, quale-, eumque tandem illud sit, omnes fatebuntur , inquit Seneca ain . neque nisi per summam dementiam vocari in dubium posset . Si tamen , quid illa sit . ab antiquis potissimum quaeras; mirum est quot deliri amentis subjungent. Dubiam penitus illam esse, atque
ab omnibus ignorari a stirmae Heraclitus b ὶ , Tollius c in , Seneca d ): spiritualem esse substantiam
Plato e , incorpoream quamdam potentiam non satis nomine expressam Aristoteles ci)r peculiarem harmoniam Pythagoras , Philolaus ' dc alii a Naturai. quaest. l. 7. q. 14. , Apud Laertium l. 9. segm. 7. e) Tusculan. quaest. l. I. n. I 8. d J Nat. quaest. l. 7. quaest. 2 .s e ) Macrob. in somn. sci p. l. I. cap. f) Tullius loc. cis.
9쪽
respondent sa): e kiguam illam esse d vanae substanis tiae particu Iam ab aliis assit matur : id quod manifestum Pantheis mi in stapit b . Non satis haec : Ana. ximandri , Anaximenis, Archelai, aliorumque vete rum opinione ab subtiliori aere humanus animus non d stri guttur c): cum puriori sanguine mentem confundunt Empedocles & Critias: cum igne , & siderea quadam substantia Zeno Stoicus , Hypparchus , Heraclitus d ) . His tandem accessere Epicurus , Lucretius, Democritus , Xenophanes , Parmenides , &omnis alii materia liliae ; quorum judicio mens, & cogitatio aliquid non est a materia , ab atomis lubtilissimis , & materia: mo Eificationibus distinctum: atque haec communis etiam est recentium materi abstarum sententia se , quorum praecipuos in prima parte retulimus. Veterum igitur philosophorum sententiis excussis , animam illi non corpus, neque spiritum , sed materiam quamdam sit btilissimam esse communiter existimabant f). Haec etiamnum esse dicitur orientalium aliquot opinio g Quaenam sane humanae mentis citca se ipsam deliria λ Id vero in Hebraris , atque Christianis philolophis magis est mirandum , quos inter non defuerunt , qui animas Dostras ex materiali substantia compositas dicerent h ) , ut Caldemn , Angelias Politianus , Pomponatius , Ben bus , Cardatus, Cesalpinus , Taureli , Cremonin , Berigard , Vi-viani , Η obbes , dc plures alii , quibus annumerari de- shent propagationis animarum assertores, 406. Inter Patres aliqui etiam suere, ut Origenes apud Huetium i) , qui animam non materialem qui, dem a Macrobius Ioc. cit. b Horat. l. 2.. satyr. 2.
at Seneca Tullius , Macrobius locis. cit.
e in Lucret. l. 3. a Versu zOq. Plutarchus rom. a. p. 898. traductionis . g ) Latoubere volage au rota ume de Siam to. I. P.
b) Vide Philainem de Gigantib. & lib. de conlus.
10쪽
dem , sed ex natura tua cuidam corpori semper unixam alatum arent. Sententiam quidem hisce tempori
eos auctores animae humanae sedes non est visibile . di terrenura nostrum corpus, aut cerebrum , sed organicum aliud iubtilissimum , & veluti spirituale germen in cerebro hospitans , cui animae semper suntonitae . Illud germen , & spirituale corpus ab iis p
nitor incorrupti nile . Evolutio germinis. nostri terreni corporis est generatio , destructio ipsius eorporis seu animae in spiti tua te germen involutio.est mors et illius, spiritualis germinis evolutio erit resurrectioi in statum futurum. Haec & alia his assinia eorum auctorum sententiae sunt. Tertullianus etiam, Irenaeus ,re aliquii alii mentem hamanam subtilissimam quamdam esse materiam ab Omni terreno corpore distinctam existimarunt. Μagnum inter eorum Patrumli, &recentiorum libertinorum sententiam intercedit discria meti r illi scilicet non modo animam a. corpores separari posse, atque erastere , Verum, etiam ex natura sua esse immortalem tenuere: Optimi ergo catholici, licet aliquando in metaphysica laberentur ex adve so recentiores materialistae animam & corpoream, &mortalem, & ut corpus aliud solvendam propu-
49I. Satis non est , animam a corpore distinctam ponere ; fuere , qui illam Numinis partem , aut modificationem esse dicerent . Id enim dogma. Panthei sti- et systematis consequentia est , quod ab antiquis praecogitatum, recenter a Spinosa renovatum , jam stipe. xius retulimus. In aliae ulterius deliria circa nobilis . simam hanc humanae naturae partem proplapsi homines sunt : quid absurdi in is excogitabitur, quod suum inter Philosophos non habeat. patronum δ Ivientes humanas universalia mundanae animae partes esse autumarunt alii . inter quos Pythagoras , & Phae recides recensentur d). Μ undanae quidem animae universalis iij r Esprit discours I. chap. 4. Nouueaux Essa issur l' entundement humatri.