장음표시 사용
21쪽
rem nebulosum,ac nubibus obductum, sumoq; obscuhi tum,aut aquam coeno, limoVe t rbatam, ob medium cras: sius, transire nequeunt: sic quoque facultas animalis per nervum nimis crassum ac durum permeare non potest. Op. F. ' ,
7. Fit autem crassior,vela crassis lentiuque humoribus, quibus alitur: vel a vehementi frigore, quo constringitur.
78. Constringitur autem, comprimitur, coarctaturque nervus non solum a frigore: verum etiam a rei dune, ejusq; externae,innixu:& sic ne tum quidem expeditum transitum praebet. Hujus generis sunt, constringentes laquei & manus ,& comprimentes tum ores partiti nervo vici ni: phleg mone scit. atq; scirrhi. Ossa item luxata di fracta. Haec quippe omnia arctiores reddunt nervos, comprimendo coatictandoque. CV. .
p. Per hosce affectus nervi principio quidem fiunt
κωJεις, sti pidi postea vero omnino &sensus, d motus e pertes: vocaturque hoc ipsorum vitium resolu
8O. Haec quanquam γενει, genere cum stupore conveniat : με εὐει tamen, magnitudine ab eodem dissert. Nam in stupore est tantum sensus & motus dissicultas σει autem omnimoda privatio. CV.F. 8 r. Est autem nervolum origo cerebrum,& spinalis medulla. Proinde omnibis totius corporu nervis resoluto, illico torum corpus, & sensu, & motu privatur: vocaturque malum istud : quae, quia respirationem tollit, celerrimam mortem adfert. Laeso autemstinatis medusse prine, pio, motus & sensus rantlim in capite manet: quia septem paria nervorum, a cerebro originem ducentium, minime resoluta sunt. Laeso cerebro, omnes ex eo nati nervi laeduntur ride6que sensus & motus in omnibus partibus tollitur.
22쪽
Lasastinali medulta infra exortum eorum nervorum, qui th
racem movent; idque vel quia vertebra aliqua luxata: vel quia alia ratione affecta: tum, siquidem malum magnum sit & vehemens, omnes inferiores partes,& motu, & sensu privantur. Sin levius, stupidi fiunt homines: non tamen moriuntur e eo quod respuatio servetur. Laesadinali me-dun juxta vertebram quintam, manus sensum & motum a mittunt. Laesa juxta sextam, non omnes primae brachij partes manent illaesae. Mult6que minus, si h natu meritia circa septimam vertebram laboret. Q dsi Vero circa o Immam a fugatur, quam minimum laeditur. Nullam vero no xam manus sentietis medulla b inalu pola octavam male habeat. At vero vox perit, quibus sinatas medulia in certice aegrotat: verum id non 1n omnibus spinae vertebris. Cognoscenda haec sunt ex doti rina de nervorum divaricatione. Nam quarum partium nervi astecti sunt, eae ipsae etiam defectum in motu Ex sensu patiuntur. Cap. S. 8a. Sed quae causa est, inquies, quod interdum sensus maneat, & aboleatur motus contra, sensUS pereat, illaeso motu λ Respondet Galenm, Martes per unum es eundem nervum ensem se motum habent, necesse esse, ut inius nervi morbum sensus simul ac motus amissio sequatur. Si vero pari aliqua duplici nervorum genere silpraedit ita ut alius motum, alius sensum praebeat, quemadmodum duplex istud nervorum genus deprehendimus in lingua & oculis: nullam quaestionis in reddenda causa esse perplexitatem. Nam cum duplex nervorum genus Obtineat: unum quidem sen- sui: alterii in vero motui destinatum: priore laeso, perit se sus : posteriori affecto, motus amittitur. In istis autem parti-bin, in quibus duri duntaxat nervisunt, hunc in modum dustinguit. Si ablata cute subjectus musculus, qui nud 'sest, immobilis appareat tangentes autem sentiatinoxa illi comtigit exigua. Tantum quippe animalis facultatis suscipit,
23쪽
quantum ad sentiendum satis est: ad movendum vero quaquam. Cum enim sensus in patiendo, motus vero in lagendo conssistat, plus facultatis ad motum musculi, quam ladsensum requiritur. At nunquam accidere deprehen des, ut nudus musculus moveatur, sensu vero privetur. Si
vero musculus nudus non sit, sed cute tectus,fieri potest, uidi moveatur: nihil autem sentiat. Ratio est: quoniam nervus qui ad cutem pertinet, laborat: qui ad musculum, nequa dquam. Sensius ergo perir, dc motus manet. Eademque ra ltio est. si duorum musculorum alter moveatur, alter vero lina mobilis siti aut alter sentiat, alter sensu careat. Cujus enim nervus illaesiis est, is moveri S sentire potest. Cujus laesus, has functiones amittit. Cap.1, 8;. Dica Mus modo decausis voluptatὐ, sive delectatis , Tradiatio es dolorissensuum. Omnes enim voluptate di dolore afficiam mem' untur: non tamen οροίους aeque evidenter. Nam
λ μ s α αθὰ haec minimum in visu accidunt. In tactu 2 l μηβ evidentissima. Minus in olfacta dc auditur mugis i men, quam in vilia. CVM,
8 . Causa duplex est: una communis omnium sensi uni: altera singuloruna propria 83. Communem Trassit Haio in Timaeo. Sic enim ille. Qui quid corpus nostru e suo statu naturaIi ἀθροως, vio. lenter dc confertim mutat, id dolorem parit. Gicquid autem ad naturalem statum confertim redit,iucundum cst &suave, Voluptatemque adfert. Communis ergo de PDion sententia omnis doloris causa,est violenta 6 cofertim facta a naturali statu mutuatio. Contra, voluptatis causa conbmunis est, xeditus a non naturali ad naturalem statum confertim factus. Cap. 6 86. Hanc eandem causam dat etiam Hippocrates, ne vetustior, quando is abibon; scribit: his quibus natura mutatur,2 corrumpitur,dolores excitantur. Hac enim Vo'
24쪽
ce, corrumpitur, Sc celeritate,& vehementiam mutation quae ad doloris geῖerationem requiritur, indicat. Cap. 6.87. Propria vero causa dolorsae in T A c T ii varia est. I. Violentus caliditatis & frigiditatis occursus. Hae enim qualitateS vehementer alterant: quia valde sunt efiicaces, & ad agendum maxime aptae. II. res contundentes, secantes, extendentes & erodentes. Humiditas &ssiccitas, cum per se solae violenter & confertim non agant,haud videntur dolorem parere posse. Cap.6. M. Caeterum, utraque quidem qualitas, tum caliditas, tima frigiditas, dolorem & voluptatem creat: sed non uno eodemque modo. Nam moderata frigiditas, quod cogat, cotrahat,& condenset, nodum aute convellat,nmolesta non est: sed amica & jucunda. Caliditas vero, quoniam quod in corpore concretum est, liquat, voluptatem essicit. Contra, frigiditas divellendo doloris causa est: caliditas autem dis Ivendo erodendisque continuum. cap. 6 o Lψ simpta. I.
89. contundunt & tendunt, ideo dolorem excitant, qiuia corporibus rupturae adferunt periculum, &continuum solvunt: quo nomine etiam quae pungunt &s cant dolorem inferunt. so. Haec autem Omnia non inferunt dolorem, nisi dum fiunt. Nam cum facta sunt,nequaquam dolorem inferunt: nisi per accidens, interventu vel acrium csidorsimq; humorum, qui ad partem ulceratam, aut vulneratam accurrunt, eamq; mordent : Vel phlegmones, quae partem undi-
quaque distendit. Tum enim non ruptionis, aut sectionis causa: sed potius humorum & phlegmones ratione dolor
excitatur. Cap. 6.9I. GuSTu si humentum,Lingua, consideratur bifartiam. I. quatenus labii participat: II. quatenus proprium gustus est οργανον. Prima ratione dolet & contristatur,quando a causis jam expositis, caliditatescit.& frigiditate, rebus D item
25쪽
item contundentibus, rumpentibus, secantibus & eroderi tibus divellitur. Altera molestatur a rebuS amaris, acidis, a cerbis, & acribus. Horum enim singula cotinuitatem ei strahunt ac divellunt. Cap.5.
92. Ohphc Tu M infestant& molestant, qui a praedicti, succis exhalant vapores: eo quod & ipsit continuum sol
vant. Cap. 6.93. Aut 1τuM contristant&turbant vox aspera, magni& admodum velox. Quae tria cum in terribilissimo to nitru concurrant, nonnulli omnino auditus sensu privati sunt. Soni namque violentia auditus οργανον divulsum el 8 9 . Visu M offendunt & corrumpunt maximi splest. dores: eo quod plurimum diseriminent & secernant. At qui secretio ex genere dividentium est. CV fiss. Ex his liquet, in omnibus sensibus comune aliquoi esse infestans, quod ex continui corporis divisione ac secretione excitatur, ubi scit. α' incidit: h. e. vehementer & subito. Id quod etiam Platonu & Hippocrat vesba,supra allegata, satis confirmant: quae testantur, sensum molestum, tristantem, cruciantem, laboriosum, seu do Iorificum, apathemate violento ac repentino proficisci
96. is hae sunt cause doloru in se ibus. Videamus voti
97. Sunt autem dictis contrariar: quia &ipsum voluptas,priori, ipsi scit dolori, contrarium est. Nam si id, quod periculum subit divulsionis,h. e. eb pervenit, ut dive, satur,& continui patiatur solutionem, confertim ad statum redeat naturalem,voluptatem & delectatione parit. Cap. 698. Declarari hoc potest in omnibus sensibus, & prismlim quidem in V 1 s u. Cap. 6.99. Iucundissimum oculis spectaculum est το κυανοῦ quod est
26쪽
it is, quod 'lendidum est& album, ut Sol. Cap. o. ibo. Secundu in locum inter colores, qui visum delectat, fusem tenet, quem Graeci φα ον appellant: inter eos vero, qui eundem contristant,albus. Hic quidem, quia visum segregat & dis luit: is vero, quoniam eundem συναγει, citra Violentiam cogit. dicimus, propter colorem nigrum, qui quidem &ipse visum cogit: sed υς, violenter: ideoque non, ut fuscus, visui jucun
quod es 'lenidi mum. Causa est,non quod contrarium, hoc est nigerrimum, minus triste sit, quam splendidissim vi quod visui est συγγενες, cognatum. Nam cum contrarium sit, molestum quoque ac triste sit oportet. Sed propterea, quod visus οργανον sit splendidum : omnis autem splendor sit tenuis substantiae: nigrum vero partium crassarum. Ath/τῆ φυσε δρας κωτερόν ἐήςιτο 2-ομερες τοῦ natura comparatum est, ut quod tenuium est partium efficacius sit eo, quod est partium crassarum. Id enim ad intima quaeq; penetrat: hoc contra in superficie haeret. Sic Sol,licet splendore suo visui sit cognatusuetame noxam illi infert celerem: quoniam λεά μερῆς, ac propterea etiam δραπικος. Nam bre- vissimo tempore a Solis splendore laedimur: quonia ab e-)us splendore excellenti visus acies statim dissipatur. Non 'sic vero a tenebris. In ijs enim diutius aliquem versari oportet, priusqua parem noxam visui inferat. Sensim quip pe&paulatim visus in profundis tenebris crassior obscuri 6rque redditur, aut plane extinguitur. Cap. 6.
simum esse, maximeq; utile: verum non illi, qui a Sole est dissipatus: huic enim, utpote νοσἀνῆι, aegrotanti, contrarium potiu est remedio. Ei vero, qui υγι νοι, sanus est, sed fati-
27쪽
gatus, color coeruleus , aut fuscus, spectaculum est saluber rimum. Non enim Visum segregat, ut albus & splendidus: nec violenter cogit atque extinguit, sicuti niger. Cap. 6.1o 3. Sunt autem fuscus & coeruleus medij moderati colores, qui secundum Platonas scntentiam ex contrarijs ei trem1sque invicem mixtis nascuntur. Et fuscus quidem ex albo & nigro compositus est: coeruleus autem ex albo &splendido, tum coeuntibus, tum in plurimum nigrum in
cidentibus. Nam si splendidum adjungatur albo, & pluri
ma obfundatur nigredine, coeruleum coIore gignit. Cap.
1o . Et sic quidem voluptas & dolor in visu se habent i
bi tamen obiter notandum, voluptatem, sive delectatione, quae a coloribus provenit, non perinde, ac in caeteris sensi bus, evidentem esse: eb quod neque dolor aequalis siti, h. e. non tantus, quantus in reliquissensibus percipitur. Cau sani Galenus refert ad , Ηομερειαν της οψεως ; quia Visio multo est tenuior,&, ut sic loquamur, minus corporea, quam reliquorum sensuum actio. re, etsi in visione dolores magni esse possint: tamen alioru sensuum collatione mul to censentur remissiores: illi praesertim, qui a segreganti bus & cogentibus coloribus proficiscuntur. Asegreganti. bus namq; vim nulla patitur risius, propter essentiae cognatione. Sua enim sponte in id fertur, quod illi noxam illatu rum est, nimirum ad lucidum, splendidumve, ac dissipan tem colorem. Est quippe, ut ante dictum,Visus οργανον sple-didum ac lucidum. Non ergo a segregantibus noxam patitur notatu dignam, ob naturae suae cum eo, quod segregat, similitudinem & convenientiam. A cogentibus vero, etsi paulo majorem, quam a dissipantibus dolorem sentiati
tamen, cum ea, quae cogunt, crassarum sint partiti, ob suae transmutationis infirmitatem vehementem dolorem in-
Rrre nequeunt. Tenue namque a crassis debiliter cogitur.
28쪽
1os. Pergamus ad ea, qua Aravi ruu oblectant otidunt.1o5. Ea veri, sitnt voces &soni. Et auditum quidem v hementer delectat vox λοιο ii, lenissima, & βρα AS , t dissima: laedit vero huic contraria, nempepi, asperrima &Velocissima. Cap. 6.1o7. Et sunt quidem auditui tales voces jucundae ac molestae. Defatigato autem praeter lenem & tardam parva
quoque amica est & grata. Aegrotanti jucunda est, quae lenissima, tardissima, & minima. Gratius adhiic silentium est. Hoc enim proportione quadam tenebris respondet: quae sicuti visui laboranti jucudae sunt, sic di silentium male affecto auditui. CV. . io8. Qis OLFAc Tu M voluptate quadam ac dolore assiciunt, odores sunt. Ut autem voluptas in auditu evidentior est, quam in visu : sic adhuc in olfactu, gustu & tactu manifestior est,quam in auditu. Ratio est: quia sensus inferiores crassioris sunt essentiae, quam superiores. Est enim Vs in sensus splendoris: Auditus ἀερ D, aeris: Olfactus vaporis: G ub υγρῆς ίσιας, essentiae humidae: deniq; ctus α ρες σύμ οζος, corporis solidi. At splendor subtilior is
naturae est quam aer. aer quam Vapor: vapor quam humor;
quia vapor ὐγρὶν est M K σμων, humor extenuatus: hi
mor quam corpus solidum. CV.6. xios. Agit autem Galentu de Olfactu & Gustu simul: quia
dicit,sensus esse ομογενῶς, cognatos: & Olfactum a Gustu eL sentiae solum ten uitate differre arbitratur. Cap. o. 1IO. GuSTus ergo, vel se habet: vel est nuper aliquid viiij contraxit: ' vel aegrotat.
Καὼ φυσινε ιον, iucundimimi sunt succi dulces & pingues.
Sunt enim οικειοῖτο τῆτye laosi' ου α, essentiae corporis
maxime familiares: quia temperati. Reliqui, quia a temperie longius absunt, ut amari, acres, falsi, acidi, & acerbi, eidem molesti sunt atq; ingrati. Mκακωμένω amicur insu
29쪽
cus pinguis, si vitium contractoum sit in asperitate. Hanc e nina prae caeteris lenit. appropriati sunt, qui causis morbilicis contrarij sunt: crassis V. g. attenuante S: tenui bus in crassantes dentis dissecantes: exasperantibus laevigati.
tes: calidis frigidio rigidis calidi. siccis humidi: humidis sic ci: de quibus dictum l. . implic. Cap. 6
III. Caeterum, natura horum saporum judicium lingua commisit propterea,quia ijs delectatur succis, quos Ventri culus requirit. Cujus consensus causa est tunica, quae lini guam investit. Uentriculus vicissim venis ac visceribus in servit. Tales enim succos appetit, quales venae ac viseera
postulant. Cap. 6. II a. Or FAC Tus instrumentum odores insuaves
quidem ac molestos sentit: suaves autem & jucundos, perinde atque Visus & Auditus, nequaqu*ma Tenui enim constant essentia: ide6que nullum in se validum patiuntur pathema. Tactus vero & Gustus, quanquam ne ipsi quidem vehemens aliquid in se sentiant: tamen exi guum tale aliquod interdum patiuntur. Gustui quidem a dulci pituita, in lingua contenta, quam Praxage ras & Philomin dalce succum nuncuparunt: Tactus ver0m otum in se n on raro sentit, cum ad naturam suam redit, ijs, qti ipsum intrinsecus exasperabant, vel concoctis, vasensibiliter insensibiliterve evacuatis. Quin etiam, qui lassitudine laborant, posteaqua mollibus frictionibus, asst balneis corpus emolliitum fuerit, quiuscunt, evidentem voluptate percipiunt. Hac aute afficiuntur m agis inter fricandu & lavandum. Neq; verblassatae solum partes lotionibu & mollibus frictionibus delectantur plurimum: sederi ameae, quae vehementer dolent, ex molli duntaxat, blanda le- vim; attrectatione haud parvum sentiunt solatium. Cas' A113. TAc Tu M oblectant ea omnia, quorum benefici0 ad naturalem revertitur habitum. Fit autem reditus iste per
ea, quae causis dolorificis sunt contraria: dummodo, con
30쪽
trarium quis accipiat, pro ut decet. sic vero accipiet, si id intelligat, quod primum & per se, nulloque alio interveniente fanationis causa est: non quod
rationem obtinet. Cap. 5.11 . Monere nos hoc voluit etiam Hipp. VBr.aI s. ubi scribit, frigidς multae perfusionem tetanum in juvene ειυς - κω, aestivo tempore, curare. mae verba si quis inconsideraritis perpendat, putabit,affectum p.n. aliquando per similia fanari:v.g. tetanum larga frigidae perfusione. Verum res secus se habet. Addit enim hanc perfusionem calorem reVocare calorem vero terani causam solvere. Quibus verbis Hipp. duplicem sanati tenati causam innuit; unam internam, calorem: alteram externam, frigidae perfusione. Disipiciendum ergo, utra illorum contrarium sit, per quod tetanus curatur. Omnia namq; ad naturalem habitu reducuntur per contraria Non est autem contrarium istud persi tetanus tollitur, πρωιαρσέικὴ causa, frigidaeperfilsio. Haec enim non πρώτως, i καθ' εαβήν, tetanum sanat: sed ετέρου μέσου, interventu scit. caloris nativi: quem frigidae perfusio constricta densataque cute partim repercutit partim verodisiari non sinit. Cap. o. 1is. Reditus ergo ad statum naturalem si fiat, a natio perficitur cum voluptate. Sin tu i cm, paulatim, ἀνα Βῆος est, & sensit haud percipitur. Eademque ratio est lapsus a naturali statu ad praeternaturalem. Si enim fiat α-
, violentus est & dolorificus. Sin καs ρεικρὸν,
ii 6. Genitales partes proprium qusd & eximium patiuntur : propterea quod validissima praeditae sint faculi te: in masculis quide expultrice seminis rin sceminis aute,& hac, di attractrice uteri. Voluit enim natura, ut excreti
seminis in maribus, & conceptio in Reminis, seminisque masculini attractio, ingenti cum voluptate esset conjun