장음표시 사용
11쪽
DOCTOR IN JURRBUI DIGALEN8IUM FACULTATUR BIBLIOTHEC E PRAEFECTUS
12쪽
Singularis, etsi non notissimus, Cartesii adversarius sui Joannes Baptista Vicus. Audax enim ino uni a vir, cum philosophando novas et propria Via PHureret, Curtesii instar scholasticis parum indulsito vitiae religioni iuuid minus addictus, nec orthodoiniam mediocritor curavit, nec holero otio crimen essu-git. Item a recentioribus scepticis atque opicureis longe abhorruit. Quin imo Cur tusium illiina, quem impugnabat, magni secit et cum cartesianis quibusdam sumiliariter Vixit. Menique non negativus, verbi gratia, adversarius constitit, cuju esset Ohi cura cavilhitionibus adversarium circumvenire philosophus it propria placita de litigiosis habuit, et pro tempore nova proposuit. Idcirco ex lite artesiana apud Vicum describenda exit duplex utilitas et quod unum ex obscurissimis necnon luce dignissimis artesiana 3 philosophia in Italia momentis illustratur, ut quod in dosiniendo quem locum illae doc-
13쪽
trina in Vici mento scriptisque obtineant italici philosophi opiniones penitus magis introspiciuntur. Iliijus quidum tam notitia digni conflictus historia
nondum scripta est. Cujus adumbrationem tantum aut
si agmenta qui edam hic illic sparsa reperius in scriptis quae vel ad philosophiam Vici l , vel ad artosianarum doctrinarum historiam 2 , o ad tuticas litteras 3 , vel ad philosophicam quam dum disputationum si spectant.
Gravitas autem qua)stionum, O ilionum quas Vicu Sproposuit novitas aliquandoque soliditas il id opus suscipienti legem quodammodo iciunt, ut et expositioni ju Stum locum assignet, O criticio. Priolorea illam criticam decet non adeo amplis argumentis X plicari, ut tractatus quidum de litigiosis hic libor ovadat no omnino
pura illii, quam tituli is promittit, philosophica cujusdam litis histori n.
LITIS ORIGINES PRIMA VICI STUDIA
In propriis Vici studiis causae sunt cur Cartesio ille adversatus uerit quas in opusculo quodam parum Vulgato condidit, inscripto ita limiam ballista Cico semitia da
Se medesimo, quod non iam obscurae vila re hilio sit, quam cogitationum ac mentis historia. Autodi a scali cognomon ab γ quali suo rogorio Calo- pro Sis , arte Siano cossatum, haud immerito ghM'iatur 1 . SeX decim nim annos nutus, postquam consecti Scholi S, in Universi tuto non politanu uri dederat operam, et in- soli Caus Surum putronus soro recesserat, in docendis aliis, seu in Vulto tho solitudine nobilium puerorum pricceptor 1685-l694 , seu loquentia in lina matre Universitate lector 1697-174 tum propriam numerosaeque sunt i lis substantiam, tum sui ipsius sine magistro docendi Otium et commoditatem quaesivit. Soliis ita humanarum doctrinarum ordinem percurrit, ac th O ,giam, littera Santiqua recentioresque, ethicum, mathematica, physicam, metaphysicam non inconsuli quidem, sed propriam iam quaerens, adortus est fit triplici studio videtur a juventute
t Vita, p. 15. - Cum nulla sit hujus vit e divisio, ad editionis Ferra
14쪽
studio incumbit. Plutonicum postea philosophiam, cujus adolescens in magistri Riccii disciplinis lineamenta prima
non in ipso Phit an is operum graeco lonore, sed apud I OOphitonicos raelatim sextae ducimur. Nursilium sicinum, Picum Mirandullanum MugZonium, Piccolomina una, halineti an Shitam discit, ac variis commentariis id ustratum 2 . Tertia doni pio Vici studia ad jurisprudiuitium spectant; flum non D pialium more argutii verborum ructui, Sed I OVa I OS O piendo, id os o rationes ecpi ct boni piibus romani rudentes jus romanum d tantam persectionem Promovelint, Oximium mno uto litina iubilitatem ad Juridicus piίostio nos tractandus 3 . Auctoros issi similia ros cum Philono sunt Tacitus, Baconus, rolius 4 . In Tacito uim una natura it hianos Ito iem, quum i pud Platon in in honosti dua ori octam Sud abstructum in v noriit, impor socium qui dona, sed rei
Gr alio postea juris ontium ordinandi rationes petit. Illud oro triplo studium, illa sumiliaritus olim in
pereuntium nationum leges inveniendas sibi proponat, philologiumque o philosophiam paritor ad exsocpiendum si noni adhibent. Tali montis habitu Vahiothi solitudinem Vicus olinquit,
a Curiosi et carios innis doctrinis piam remotis Simus. Neapolim redux illico o Curiosium cernit in patria florentem, et intervallum quod inter se et Curiosium latum putet, permetitur. ViX unica gallicum philosophum noverat citivonis nim in illornu librorum ab orna IIoiarici Rogii Fundanient physic; , quod postea ipsius Curiosi opus sulso crodidit, tantum perlegorato reperti Siloindo in vultolli uni bibliothoca physicis jusdem libris, pauca quae in iis viderotatur bona in Plutoni jumpridem inventa osso nolaverat 5 . Nunc undiquo Curtesii opora, undique Ociniores ullulescunt, ne Obscuri quidem, sed magni pondoris otingenii cinter quos ardella, non minus cruditione piam Loibniti opistolis spuetutus; rogorius Culoprosius, in universitato artesianam philosophium docens Paullus Doria, Vici sumiliaris ot protector Evanuerunt pauci Pii Platonis oligio nona in Italia servabant, ipsi pie aristotelici ac scolastici auctoritato quatiuntur 6 . Quo constat ista nova philosophia cotoris tam orniciosa iunc altius Vicia per Scrutatur antiquos scriptores ut pie humana Sarte Cariosius contemnit, dum scientia sibi principio contentus; quin etiam cognitionis Omnis principium ador-
15쪽
tu stabilire, hominem a genere humano segregat ethicam in rationis vel medicinae quaestionum reducit, et de jure et de republica paulum abest quin taceat Providentiae cuncta ex deu phitonica boni in bonum sinum regenti
salutem si mechanicarum logum ordinem opponit. Tum insolito procedendi modo offensus Nicus Oculos contum anno priu Vertit, et Italiam, nunc sine ussa huriae propria carteSianam, Olim philonicam, et littoris et scientiis extranea nationes respicit antecedentem Gali mina praesertim meminit ad promovendum physicum rationes invenisse et adhibuisse artesianis longe r stantiorOs Futura deinde prospiciens, novum manes hominis sciolitiam, rillum ex humani generis notitia cruore intendit, periclitant in cernit, cum numeri iuncti ut inuis omnis vise in ops scientia constare dei, ut Iuno, proprio mi itu. Propriis rationibus, artesio illi, quom sibi ri Cipura in iii OxsO-
quendo proposito impedimentum ore intelligit, belliini indicit.
QUEM LOCUM CARTESIANU CONFLICTU IN VICI MENTE
Consilio Henax, arto si per inanem vitam Nicias obsistut Gorborum quid in intemperantiam, indoli phi-cidus, i unquam admittet. Sed singuhatim indos in liter, ubiquo, ut in Vila, o in littoris, et in eademicis sermonibus, in phili sophicis tractatibus advorsarium suum insectabitur Tria autem ejus opera priae Sertim ad hunc conflictum spectunt prima oratio I e nostri ten/poris studiori in ratione, Neapoli in cademia quadam ulniuanno DCCVIII, cartesianum pluti sophiam X essectibus confutat, novamque methodum 'cientiis, rartibus, litteris, juvenilibus studiis magno detrimento admotam ostendit. Secundus metaphysicus brevis quidam constat tractatus, prima Ohique conlecta pars operis quod inscribitur : De antiquisfinia Italoru/n sapientia ei Originibus linguae latinae eruenda cilio artius adversarium urget Cartesii senim et de cognitione doctrinam et metaphysica principia et methodum in se introspicit, et simul consu- tutionum propriis Saepiusque DOVi placitis confirmat. Quod opusculum, anno DCCX typi mandalum, accu
16쪽
d'Italia, in quo postolus Zeno, Scipio cis Iasscius Antoniusque Vallisnerius cingoni summo scribobant, Tuit
perpensum. Provocatus autem Nicias respondere non
dubitavit : talio quamdam Risposta scripsit, diario paulo ios in , novis Obsoroationi H dijudicalam, otiterum contra Obseroationes altoram iisposta direxit, qu e cum iriore sit explotum libri commontarium, ot
Vici animadversiones in Curiosium explicando nucleat. Haec autem disputatio 1 . sermone urbanissima, in litigantibus parem ingenii vim atquo rudition o m. in Italia haud contemnendam cogitandi larido in suppi stit in tes
Tertius liber duo luis coloris viginti propo annis posterior, quo artesianis doctrinis praefurtim obstitit, nihil
aliud misi ipsa Solontia noua os t. Tunc Victis, qui ad
extremum cogitationum cursum pol venit, ingonii plane compos, ne artesii nomen quid om amplius pronuntiat, sed antiqui adversarii rationes minime dubio formone petit. Hanc petitionem praeterea in privatis pistolis consuma Leltereat P. Dorn. Mar Giacchi cappucino 14jul.
il Diarii censurae necnon Vici replicationes in editione emariana librum De antiquissima Ralorum sapientia sequuntur. 2 Vico, 'ere, ed. Ferrari t. VI.
- 13 temperament omni rejecto, Carte sitim aperte aggreditur, et nefastis ejus doctrinis crimini dat Scientis nos o in lucem prodeuntis sortunam miserandam Vici autem censurae, Orma multiplices, ala uno procedunt et ad unum sunt reducendίP, scilicet ad id cujus loganto dictum est philosophiam artesianam esse simul et fructum et commentarium et comprobationem : ad methodunt 3). Ideo ostendetur consor in sequentibus chartis primum hujus methodi principium impugnans in cognitionis humanae sundamento scilicet in certitudine riusque criterio postea methodum ipsam potens et metaphysicae, et scientiis quod Xperientia rogrediuntur, et postremo huic quam cis ilem sciolatiam Vicus appellat. applicatam. Non incipiendo pra)termittendum quod jam antea dictum est Vicum non censorem tantum Xstitisse, sed conditorem, qui non solima artesianas doctrinus evertere, Sed et iis proprias ubi Ogure tentavit.
17쪽
d'Italia, in quo postolus pono, Scipio Idassolus Antoniusque Vallisnerius cingoni summo scribsebant, Tuit
perpensum Provocatus mulo in Nicias is spondoro non
dubitavit : italico quamdam Risposta scripsit. 4 diario paulo i0s in novis Obsoroationibus viijudicatam, it iterum contra Obsem attonos allorum iisposta diroxit, quae cum priore sit explotum libri commontarium
Vici animadvorsi nos in Curiosium xplicando nucleat. Illaec autem disputatio l), formon urbanissima, in litigantibus parem ingenii vim atquo ruditio nom. in Italia haud contemnendam cogitandi laridem superstitem teS
Tortius libor, duobus coloris viginti propo annis posterior, qu cartesianis doctrinis liraefurtim obstitit nihil aliud nisi ipsa cientia oo os t. Iuno Vicus. qui adeXtremum cogitationum cursum pervenit, ingenii plane compos, ne artesii nomen quidem amplius pronuntiat, sed antiqui advorsarii ratio nos minimo dubio formon petit. Iunc petitionem priae toro in privatis pistolis confirma Lottereat P. Bern Mar Giacchi appucino 14jul.
1 Diarii ensurite nemo Vidi replicationes in editione errariana librum De antiquissima Italorum sapientia sequuntur. 2 Vico opere, ed. Ferrari t. VI.
- 13 temperamento Omni docto, Cartesium aperte aggreditur, et nefastis jus doctrinis crimini dat Scientii nos ae in lucem pro dolantis fortunum mis orandam. Vici autem cen Surae, Orma multiplicos, ut uno procudunt et ad unum sunt reducoiadae, scilico ad id cujus loguntor dictum est philosophiam artesianam esse simul et fructum et commentarium et comprobationem : ad methodisn 3). Ide ostendetur consor in sequentibus chartis primum hujus methodi principium impugnans in cognitionis humanae sundamento scilicet in certitudine riusque criterio postea methodum ipsam potens et metaphysicae, et Scientii quipe Xperientia rogrediuntur, et postremo huic quam tollem scientiam Victis appellat, applicatam. Non incipiendo praetermittendum quod jam
antea dictum est Vicum non censorem tantum exstitisse, sed conditorem, qui non solim curtesianas doctrinus evertere, sed et iis propria subrogare tentavit. J Liard Descartes, lib. I.
18쪽
DE CERTITUDINE EIUSQUE CRITER IO.
Cum novam ratiocinandi metho lum meditatur artesius, primum qui ct tu id antea pro ver habebat in hibium vocat; po Stea Verum qui tu Prons cujus bibitatio nulla sit, plodet Omnis cortiae cognitionis principium sint, ido vorum primum n haec enim propita Vici orba sunt dici possit, illud ex sua ipsius cogitantis conscientia colligit; OStremo quo tutiore gradu in investigando vor a progrediatur, evidentia, id est chira ac distinctu rorum id a tanquam criterio sertitudinis utitur. In hoc ut ni triplici artesiani methodi principio Victis insistit. Quid orgo de triplici quiPstione primuin pud Carte Sium, O Stea pro
sua parte Senserit, quid O Stremo ju argumenta XCO-gitataque Valeant, est nunc ab Solvendum.
I. EX Origine litis aulicui testaniae apud Vicum acile intelligitur quam ob causam ille omni coplico animi statui, licet transitorio, admittendo repugnaverit. Nil asser librorum studiosus, nil antiquitatis peritus philosopho, qui in Vertendo cujusvis anterioris cognitionis aedificio instaurandio scienti: primam ponit conditionem. Cum libenter intellectus alieni auxilium Omne rejicit, ne casu nimium frequenti in irrorem inducatur videtur
- 15 Cartes ius adversario non errorum tantum, sed Veritatem ipsum sugere. Quod si philosophos erravis Se con Stat, ex hoc argumentum recte capietur ut aerius eorum XCOgitata perpendamus, errataque, Si fieri potest, corrigamUS, non ut ipsas invostigandi ratio nos ot maloriam in universum repudiemus. Quod ad urinthicis onii D sictionem spectat, puerilem hunc Gassendi instar, nec majori quam Stoicorum si omnium D Ondoris osse Vicus existimat 1 . COmto 'o Stim cita a dial io in cortum so transvehi Cartes ius arbitratur. Ex innumeris qua ab dilo Sermone de methodo ad Vici tempora pulli laverint vijus ornataliuconsuris, duplex confutandi ratio quasi pol manet ultera, quae apud ausiades Cartesiij bis ab ibat in oti in enthymemate viliosum syllogismum reperit, cujus propositio major, Scilicet: ut O item Oportet Lill Sim, Caret probatione filiora amassondo indicata potius quam admiSSa, ab Iuctio postea rosumpta, nudam hanc propositionem Constare profitetur, cujus ambo termini unum otidem sint, nisi sorte secundus esse in primo esse cogitans contineatur, imo vim habeat minore ni itaque aut assit mut Cartesius biod non probat, aut quod prius ussirmabat, repetit, neque ideo in certa rerum notitia progreditur.
Quidquid de priore Objectione sentit, Viciis non in
ea Commoratur; posteriorem vero retinet, et propriis ac pro tempore novi argumenti explicando suam sucit.
Quod si in litigiosa sortiri a Curiosius ipsum cogitationis sactum amrmaro satis habuisset, in hoc icus nihil inve-
19쪽
- 16 niret reprohondendum. Conscientiam nim xistontiae
signit in haud dissi cultor admittit. Atio lino quidem gradu ita se in veritato procos sisse arbitratur, cum o hoc igno non rudiatur quid sit ox istoro . No quo aliud prorsus in hoc nuntiatum sibi videtur, quam actum vulgare et quotidiano usu perhil ilum, cujus nulla vis logica major sit quam Sosii verborum in Amphitryono lautino xcla
mantis Sed quom cogito eqiudem certo ide=n stim qui senape sui
A non tu de sum principio sonti Cariosius L quod
si Verum iri naum SSin profitetur vulgaro simul ac reconditum, sciolatia non minus quam OXporientia ConStan S, metaph Sic uni omni cognitionis humanae principium. II in exoritur discrimo n. Astirmat quidum Vicus uti exemplum fartesii' verum quoddam primum esse
requirendum illud verum molaphysicum quid esse concedit, cum Metaphvsica omnis scientiae principium contineredo boni. At philosopho nullo pacto admittendum putat, illiad rarum verum et exquisitum D nudo quodam cons cientiae acto constare 2 . Ex conscientia enim cogitandi nec cogitare nec SSe quid sit, scimus. Quid est nim scire Θ deam omnis sexistentiae, inde omnis scientiae originem esse Plato docet. Magistri autem ingeniosus interpres his orbis Viciis utitur u Scire est tenere genus Seu Ormum quo res sint
conscientia autem est eorum quorum genus seu Ormam 2 Ibid. I, II, 5.
scepticia se cogitare, ignorat tamen cogitationis causas, sive quo pacto cogitati fiat, idque de nunc se ignorare profiteretur, cum in nostra religione animum humanum
Omni corpulentia purunt quid esse profiteamur Μ 3 . Quod igitur si priusquam immateriale quoddam principium in se cogitans admiserit, Scepticus interrogaverit quomodo principium illud munere fungatur, nihil aliud cartesiani mutuphysici nisi inauditus hypotheses invenient ad occultum Dei legem unquam ad machinam confugiunt, et singunt mentem humanam tanquam araneum, ita in conario, ut ille in superiet a centro quiescere . 4 Idearum visionem apud Deum insolita quadam Platonis a Curiosii consociatione singit Mulcbranchius neque ronuntiatum hoc cogito, ery SIGH ita Contra Seretorquendum ido quod Dous in me ideas creat, ualebranchius conficere potius debeat : Quid in me cogitat ergo est in cogitatione aute H nullan COI PO-ris ideam agnosco e id igitur quod in me cogitat, est purissima mens, nempe Deus D 5 . Ergo cogitans ego Deus sim Ex quibus patet artesiano ignorare genu Squo cogitatio fuit, nec rogitanti Sceptic cogitare quid sit D OSSe XPlunare. Pariter cogitationis conscientia scientiam entis, scilicet esse quid sit, non suppeditat. Contradicit vero Cur te-sius hoc ore argumento cogitandi conscientia cer-
20쪽
18 tum ova dit existentia sactunt qui cortus Oninino esse OlcSt, quod Sit, ni Si esse suum ex re conficiat de qua dubitare non possit n. Eoostimonio con Scientiae semel admisso illis Oxhauritur certa Oonitio. At illud postulatum, neque ullo modo dona an Sirntilm, OnScientiae testimonio minimo roj clo, scopliciis iacile
metaphysicum principium vult umore, ut de rerum et de Sulmot ipsius os sonitu ruliocino tur incidit Curiosius in Paralogi Smum Oxistentia nim o os sontia sit,i omnino diScrepant, De unius cortitudo ad ultorius scientium ducere pote St. I rebus conlusis conlusu Orba fiunt. Non quidem in anti sua dispulatione de duobus Orbis su D ncommoratur Victis, scd in artesio duplico in Orborum improprietatum notat Elonina principio do homine meta- physico sermone proprie dicendum suis sol non quod est,
- 19 Sod quod ea laliis cuin .isistere, scilicet sistere ex italice ESSE 'Vi, SSer O lo, star sos)ra contingens et exlerius quiddam indicet, esse autem quod per Se Stat, SubSistet e substantia quod stat sub utque intus, scilicet cujusquam rei S sentiam exprimat. Item cum ab existentia sua Dot oxistontium Curiosius colligit, in secundam Verborum improprietatem cadit quia de eo quod existo, Deus non existit, sod est , Ita quo si principi ergo existo proprie dixisset, ratiocinationem hanc X templo excivisset p x isto, si Orgi ros stat qua me Su Stinet, scilicet substantia : substantia autem secum asser ideant Sustinendi, nec Osse Su Slenti ergo per Se Stu ergo aeterna of infinita Orgo mea essentia Meus est qui meam ios itali Onom sustinet Mea mutum existo talia metaphysico ratiocinando sulsa vadit quando ab illa ad Deum perventum est D P . Altamen in caduco hujus re primi veri D undamento Cariosius et metaphysicum et scientiam non dubitat instaurare obscurum Onim existonitio sua factum profitetur omnium videntissimum, et hac primu evidentia tanquam Obrius, uilarum O distinctam deum is critorium certi proponit. At Victis Quonam pacto clara ac distincta mentis Ostra id a veri regula sit, nisi a qua in re insunt, ad rem sunt assecla, cuncta perspexerit 3 Et quanam ratione quis certu Sit Omnia perspeXisse, nisi per quae Stione Omnes, qua de re propOSita institui possunt, sit sei secutus Priusquam ido aut affirmetur aut