Victoris Pisani, patritii Veneti, In M. Tullii Ciceronis Oratorem commentarium

11쪽

libus disciplinis viro Antonio Piciamanes, eximio Veneto atritio salutem plurimam dicit. B affinitatem nostram,qua iam pridem ina: ores nostri summum amorem inter se inuice iucundissim tamque concilia'

o uerunt: ac ob virtute tua excellentem, scientiamque illustre, Antoni in Picia mane dilectissime cogor, velim nolimve

qi impii istim dilig e quae quidem amnitas nobis integerrimu ac indissolubilem iniuiise amore videtur. Tua porro scientia, nos tum meum erga te amore auxit, versi etia in maximam tui admiratione inec .. pulit. I s enim vir es, ut non solum theologia te delectet ac mathematicae ars disserendi in tota denique philosophia in quibus omnibus plurimum polles quemadmodu in hac urbe pariter ibique fidem maximam tibi facis sed etiam eloquetia studia amplecteris. Cum igitur hoc ipso anno bonam tem poris partem eximio, ac omnium scientiaria thesauro Geor gio Valla in eloquentia studiis operaenauassem: cumque excepis em quae an oratore Ciceronis interpretabatur: ita certe mihi peridoneum visum est alaqua annotare tum exercedi ingenii gratia: tum tisipluribus conferre, qui huius opusculi incuria hominum corrupti, cieria cognitione parum antellecti laborarint, suppetias occurrere sunt nanque coplures qui vehementer aliquas annotationes concupiscunt Et quia est Ciceronis hoc est praecaput eloquetia luminis: quia in eloquenta a studiis ipsius sententia ulli iam in senium vergentis , omni u operum ab ipso editorii loge prae-1tantissimum: quin etiam ipse Cicero ait,omnem suam studiorum eloquentiae cognationem in hoc longe clarissimo libro conclusisse : simque om-nra huius obscura loca pro viribus annotarim quod sane opus, antea a nullis professoribus interpretari consueuerat ut magis accurate a nostro omnium doctissimo praeceptore Georgio Valla interpretatum fuit cadunguene exaratum: ita quaedam co nissima collegi. exercitatio

nascausa huc congessi. Quare ob litiam anter nos andiu contra etam: obque tuam exrma a doctrinam, ut caeteris, ita mihi dilectus: par milia visum est te,utpote iustissimum pariter trudentiisimi iudicem huic opera adhibere: quo a tua authoritate in manus perueniens alioru plus sibi assequatur, ac tua gratia in maiori, Xistimatione sit: quum quidem ar-t una liberalium nihil potest, nisi summopere comprobatu iri quod tuum subluit iudicium: qui nomine, re ipsa in omnibus prorsus liberalibus di.

st plinis superiorem habes neminem,ac perpaucos pares Proinde non parum mali videbor adeptus gloriae, si hanc modo nostram approbaueris lucubratiunculam: nec ut probe modo,Ver una vi duntaxat legendam putes Vale. a. ii.

12쪽

VICTORIS PISANI PATRI -tii Veneti in M. Tullii Ciceronis Orato

rem commentarill m.

Bruto rogatus Cicero, ut qua nata persecti oratoris esset somnia, persectissimum dicendi genus oratione compleeteretur: non visus est idcirco posse tergiversari quod difficile maximeque arduum esse videretur pluris tame se Bruti feci si se testatur amicitiam ac in prima libri fronte, ut attentum Iectorem facit, beneuolum docilem ita in primis Bruti sibi conciliat amicitiam, dum ait, Vtrum difficilius ac maius esset negare tibi saepius idem roganti: quae sequutur. Saepius idem roganti. Ideo minus negare potuit, quia saepius,&quia rogabat Brutus Ciceronis amicissimus. Diu. Quia diuturno tepore in eodem perstitit proposito. Nam id etiam diu significat: est enim perseuerantis intelio, quae non est in pridem adverbio. nam sicut Pridem duxi uxorem reete dixeris, ita non recte, diu. Mult amque. Ideo magis cogitur,quod rogat Brutus,Cicero efficere,quia rogabat. quia amicus. Sed cum maxime arduum sit,non iniuria, diu ac multum se dubitasse ait. Brute dubitaui. Haec clausula sicut a numero coepit ita iure in numeruconcluditur Ciceronianusque numerus est. frequentissime siquidem Trichaeo ante Paeana tertium in fine utitur clausulae. Nam negare. Est recusares, inficiari, vel inficias ire est non factum

esse asserere. Quem unice. Id est, quem num praeter alios.

Diligerem, cuique me charissimum esse sentirem. Ideo, inquit, cogebar non abnuere,quod mihi in amore respodeas, quod mutuus, quod recipro

cus inter nos amor intercedat.

Praesertim&iusta petenti. Ideo minus recusari potest quia iustum ne iniqui videamur. quia praeclarum, quoniam labor ipse sumptus a nobis non vilescit. Et suscipere tantam rem. Quanta ea sit, mox explicabitur. Quantam non modo facultate consequi difficile esset. Facultas appellatur qua aliquid facilius fit: unded non scietiae, atque artes modo,verumeti opes sunt appellatae facultates: facultate igitur, id est, dicedi potestate.

Sed etiam cogitatione complecti. Quoniam quod nusqua est, quodn mo unqua,quantuscunque esset in dicendo, cosequi potuit, vitam cumula tu foret orator, atque consummatus,vi multa ei addi non possent. ivereretur reprehcsionem doctorum atque prudentium. D ctorum quidem, qui putaret tam multiplice doctrina, quata in Oratore de*deratur, a nemine comprehendi posse. Prudentium vero, qui putaret onus maius, quilin quod humeris sustinere nostris possimus,subeundum non effe

13쪽

Tanta sit inter Oratores dissimilitudo. Quando alii in humili, alii in

grandiloquo alii in temperato dicendi genere excelluerunt. Et quai figura dicendiuta est,character, de quo mox dicetur.

Desyderari a te prudentiam mea lino Desuderamus ria uidem absentia. cupimus praesentia. Tardem studia multorum. Didoni Mn et propolria In II. cnia diluculta

te, proposito dicendi se ad alia reuocabunt. Sed par est. Id est expedit, conuenit. Praestantis ingenii vis. Ad inuenienda noua,& inuent. I Uta. .mda. Magna ruartium disciplinis. Artes ipsa per sese sunt disciplinae, cu discuntur appellatae qua cuiusmodi sint deinceps indicabitur. Clia secundis, tertiisque cdsistere. Hoc dicit honestu est ut qui primus in capessenda aliqua disciplina esse non potest contentus secundo, aut tertio loco esse velit: exemploque docet. nam cum Homerus inter poetas primum sibi edicauerit locum: non tamen famam suam reliquis eripuit: non Archilocho Iabographo no Sophocli Tragico, nolindaro Lyrico quem Quintilianus de caeteri decem Lyricorum facile principe esse volui, spiritus magnificentia ,sententris figuris beatissima reruVerborumque copia, quodam eloquentiae flumine propter quae merito credit Horatius nemini imitabilem, inquiens, Pandarum quisquis studet aemulari,

Iule Ca ratis ope Daedala a Nititur pennis vitreo daturus Nomina Ponto. Nonte decurrens, velut amnis, imbres Quem super notas aluere ripas Feruet, immensus fuit, profundo Pindarus ore Laurea donandus Apollinari.

Nec vero Arastoteleo Hoc dicit Tametsi Plato uberrimus sui in dicendo multaplicique scientia amplissimus: ob id tame se Aristoteles a scribendo non abdicauit. Neque ipse Aristoteles. Vtcunque admirabili quadam praeditus fuerit scient a: tamen multos alios qui ipsum secuti sunt, deterruit. Qua aut Hyalis , quem Rhodi vidimus. Huius meminit Strabo libro quartodecimo, inquiens Sunt Irotogenis picturae, Hyali sus Satyrus columna adhaerens, supra quem perdix residet: ad quam quidem tabulam, cum exposita est, adeo inhiantes spectant homines, ut perdicem admirates

obstupeant.

Aut Coae Veneris. Quae in Co insula suit depicta. Nec simulacro Iouis Olympii. Quod Phidias pinxit admiranda quadaeffigie: qui interrogatus quead modii Valerius Maximus tradit quonam mentem dirigeret suam, Iouem depingens, adiecit Homericos versus illos:

14쪽

Aut Doryphori statua. Doryphorus, deduetii nome est v, quod significat laceam, φερω .sed ponitur pro validosa tedite: unded Quintilianus, An vero statuarum artifices, inquit, pictoresque clarissimi, cuna corpora qui in speciosissima fingendo, vel pingendo facere cuperet, nunqua in hunc ceciderunt errorem, ut Bagoam aut Negabusum aliquem in exemplum peris sumeret sibi, sed Doryphoron illum aptum vel militia vel palaestra εχ arenon est. Argumentationem concludit, quam multis exemplis illustrauit, ut doceret nemine debere expauescere rei proposita magnitudine: qudd oratoria facultatis apicem se contingere posse non cofideret, ierinde relinqueret intactam.

Neque illud ipsum quod est optimum Hesperandum est Quoniam inhumanis rebus, non in diuinis, est collocatum In perpetuitate dicendi. Id est, perpetua habeatur oratio: aut certe tempo

re perpetuo.

Sed ego sic statuo o Sensus est, Arbitror aute in nullo dicendi generentihil la speciosum, quo non sit id speciosius unde quis loquitur, quam quod loquitur: id est, integrius sit, unde sumit exemplum, quam quod in orati

ne continetur.

Cogitatione tantum, Mente coplectitur. Quoniam species ipsae a tium, quae cogitatione sola continentur, omnibus in eis facultatibus praeceptis instructae sunt, figurisque consummatae in hominibus autem ipsis

mutilae ac trunca .

Nec vero ille artifex. Subaudi Phidias. Iouis formam aut Mineruae. Nam quemadmodum Aristcteles in libro quem de mundo scripsit Phidiam ait statuarium, Mineruam in arce Atheniensium ita construxisse, in medio eius scuto suum ita os formasse, ut qui vellet aufer e, totam esset statuam dissoluturus. Insidebat species. Id est, imago pingendi quae eius animo adhaeserat. Vt igitur in formis,& in figuris est. Figurae inanimatis,formae animatis attributitur figuras enim tunc designamus, cum trigonia, vel tetragonum. vel conum, vel cylindrum, Vel sphaeram dicimus: formas aut cum formosos asserimus aliquos,Vel deformes. Cuius ad excogitatam speciem. Id est, non eam quam oculis intuemur, sed animo metimur. Perfectae eloquetiae speciem animo videmus. Id est, cotemplamur mente absolutam illam eloquentia: ad cuius similitudinem facta haec est quam perspicimus. Effigiem auribus quaerimus. Sensus est, Illius persectae eloquetiae, cuius imaginem solo animo comprehendimus , auribus cupimus cognoscere sumilitudinem. Has rerum formas appellat deas. sensus est, Fontes illos, unde omnium rerum doena nant scaturigines, Plato ideas vocat: quas mentis quaedam simulacra perfecta, ad quae omnia referuntur: quae sintne in diuino coceptu, atque prouidelia collocata: an in nudis, purisque intelleistibus an certe ita indiuiduis varia philosophorum Platonicorum, Peripateticorsimque contentio est.

15쪽

Easque gigni negat. yelut in Timaeo Plato:& Cicero ipse Platones

cuius in libro de uniuersitate ostendit. Quicquid est igitur. Sesus est, Omnia qua ratione is via aliqua in disi putationem veniunt, sunt ad ultimum sui generis principium redigenda: ut cui generi, id est, cathegoriae iue praedicamento subiiciantur, cognosci possint. media philosophia repetita. QIoniam si philosophia reru metitur pri

mordia, facilius inde, qua via. quaeque res initium ducat dignosci potest. Cum antiqua, tum subobscura. Cum id est, partim: tum, id est maxime. Inusitatas vias. A nullo rhetore aetas. Tritas relinquamus. Id est quae sunt in usu omnium. Noua. Quia incognita rhetoribus. Per uetera. Quoniam iampridem tractata. Non ex rhetorum officinis. Qia i rhetores LGraecis dicuntur il nostri. ratores qui in foro. in omni causarum genere versantur Rhetores autem Latine intelliguntur, qui rhetoricam docent quos Graeci Sophistas vocant. Officina dicitur locus in quo officium aliquod adni inistratur, quod ad corpus pertineat: ut tonstrina, sutrina. Hoc loco igitur officina ad me teni translata est.

Sed ex Academiae spatiis extitisse. Id est ex disputationibus philosophorum. fuit autem Academia villula non longe ab Athenis distas ab Academ heroe illic sepulto vocata ibi philosophari Plato consueuit. Spatiis. Quoniam spatiar ibi solebant philosophi.

Illa enim sunt curricula multiplicium varior inaque sermonum DCurrus, curriculus facit. curriculum aute est a cursu deductum: via decurricu-

id adverbis pro cito. Sensus autem est, Cursus multiplices, varii sermonum ab ipsa petuntur philosophia. In quibus Platonis sunt impressa vestigia. Id est in quibus sermonibus multili versatur Plato impressa autem vestagia dicendo, translatio sumpta est ab his qui in aliquo loco obnixissime se firmarunt. CEt quasi sylva dicendi. Sylva aliquando dicitur arborti ut glandaria sylva, caedua sylva. aliquando sylia dicitur materia unde aliquid ignitur: velut philosophi materiam illam vocant, unde quatuor sunt elementa. inde Statius Sylvas suas appellauit quod illis tanquam materia uteretur: id est, principio ad caetera exactius scribenda opera ideo Cicero etiam sy uam dicendi philosophiam vocat: quod sine philosophiae adminiculo, rhetorica consistere non possit. Ad forenses causas. id est ad genus iudiciale. Agrestioribus musis. Incultioribus disciplinis Doctis eloquentia popularis. disertis elegans doctrina defuit. sensus est Eloquentia qua oblectatur populus doctis defuit hominibus id est philosophis: elegans doctrina id est philosophia defuit oratoribus. Non ut in ea tamen omnia sint. Sensus est Nolo tamen oratorem, qui

omnes philosophia nodos perscrutari coniceat: scdit a philosophia ita ad iuuetur, id palaestra Eictito. a. iiii.

16쪽

In Phaedro Platonis. Id est, in dialogo quem scripsit Plato,Phaedrum a

suo discipulo appellans: in quo de Pulchro agitur. Anaxagorae Pitysicio Qui fuit Clazomenius. Physici, qui de rerum natu ra disputauit. nam physis, natura vocatur unde Physicus. Gnarumque. Id est, do istum, instructiumque praeceptis philosophiae. Quam frequens fuerit Platonis auditor. Id est, quam frequenter Platoni in philosophia operam dederit Demostlienes. Nec vero sine philosophorum disciplina genus, speciem cuiusque rei cernere. Non potest, inquit,orator cognoscere genus speciem sine philosophia cognitione. hoc autem dixit iuxta Stoicorum sententiam. Philosophi siquide Stoici philosophiam diuiserunt in physicam, id est, naturalem:

ethicam,id est moralem: logicam, id est sermocinalem. Logica vero, ut multa alia comprehendit, ita quinque vocum, hoc est, ut nunc loquuntur multi praedicabilium cognitionem tradit. Sunt autem voces quinque: genus species,disserentia proprium, accidens, quae ad nanquan querem

siue diuidendam,sive diffiniendam peropportuna sunt. id est, quod ait sine philosophia, cerni non posse genus,&speciem nec diffiniri, nec distribui

in partes, quibus ad demonstrationem ascenditur. Nec iudicare quae vera, quae falsa sint. Nam eii Dialecticus nouerit praedicabilia, atque praedicamenta, tanquam Omnium argumentorum semina: atque elementa nosse oportet, quo modo omnis texatur argumentatio:quae

sue sit inductio siue syllogismus,siue similitudo,siue exemplum, siue enthymema,sue epicherema oratione constat: quonia sola indicativa verum vel falsum significat. Indicativa sit necesse est, quae nomine ierbo su stantivo sistet: siue sit uniuersalis,sive particularis,sive indefinita siue sin. gularis affirmativa aut negativa, una vel multiplex,cathegorica vel hyp

thetica, alii comparata, contraria, subcontraria, subalterna contradietoria, arquipollens,vel non aequipollens, csiuersa,vel non couersa: quae modo.

ret, vel quae modo aliquo ex tribus definitur unde syllogismi ad aliquid de monstrandum texuntur quorum Vt alii sunt cathegorici,alii hypothetici: ita cathegoricorum tria sunt genera,& multae singuloria species, hypotheticorum septem. Quae igitur Vera,quaeque falsa sint, iudicari possunt facile

ex contradictoriis. Neque cernere consequenti duae sequantur, quae antecesserint:an argumentum stet nξcne.

Repugnantia videre. Quae in contraria,& contradictoria diuiduntur. Ambigua distinguere. Quae in dubium sensum trahi possint, ut taurus est mons: si intelligatur deterrestri, verum: sin autem de caelesti,falsum. Aiax fuit insanus:si de Oileo falsum: si de Telamonio, verum .distinguen dum igitur. Quid dicam de natura rerum. Id est, de naturali philosophia. Devita. Subaudi,quid dicatur. De officiis, de virtute. Quae omnia moralis sunt philosophiae.

Quddalia intelligendi. Quae est plutosophia.

17쪽

Ab liis. subaudi qua ad philosophiam tendunt.

Cui vel prima eloquentiar. Id est, primum in eloquentia locum. Multi in se,& in aliis desiderans. Et perinde nullum perfectum ora

torem intuens.

Tria sunt omnino genera dicendi. Demetrius Phalereus, simplices, in quit, characteres sunt quatuor: Tenuis, Magnificus, Ornatus, Gravis veruntamen ornatum Cicero ipse medio inserit quare tres sunt dicedi etiacharacteres,de quibus singulis, ut multi alii authores tradiderunt, sicut alibi ita hic nobis praecepta reliquit. Et pressa oratione limati. Arguti inquit &elegates in humili genere dicendi. Translatio sumpta est a lima, qua ferramenta terguntur. Sed impoliti. Id est, innitidi .est aute politum, tersum& candicans: d vocabulo Graeco potion, quod significat canum, Nonii Marcelli de indagine

doctorum virorum authoritate. Et consulto. Id est, dedita opera. In eadem ieiunitate concinniores. Id est congruentiores, aptiores.

Id est faceti. Facetum Quintiliani testimonio, aliquando urbanum, aliquando elegans uisertum. Nec fulmine utens superiorum. Id est magnifici dicendi generis: viae potestate illa qua etiam ipse dicitur fulminare Demosthenes. Vicinus amborum. Proximus humili &grandiloquo. Nihil afferens praeter facultatem. Id est, nihil molitus nisi quantum

potest. Vt in corona toros. Id est,tortiles illas eminentias, quibus corona exor

natur.

Verborum, sententiarumque. De quibus dicetur posterius. Non quaerere externa. adest. non labi in Graecos, sed Latinorum testimoniis esse contentos.

Qui est expositus in Bruto. Nam in eo libro qui Brutus inscribitur claros tam Graecos, quin Latinos recensuit oratores: in quo cum videatur Latinos plus, quin conueniat, laudasse cur id fecerit hic reddit rationem ait enim, Velut hortarer alios, Vel qud Samarem mecs. Hoc nec grauior extitit quisquam. Oraod grandiloquo conuenit generi. Nec callidior. Quod conuenit humili. Nec temperatior. Quod conuenit mediocri.

Qui aut dici sedeo derant Atticos. Quoniam erant qui existimaret esse genus Atticum unum tantum, id esse humile: in quo longe falsos esse ostendit. Magis credo fuisse Atticas. Id est genere dicedi climatiores existimatas, tametsi Atticum dicatur ab Attica. Moderatrix fuit auditoris prudentia. Quoniam praestantes dicendi facultate viri semper sese auditoribus accommodarunt: talisque fuit eorum cratio,vt auribus audientium congrueret.

18쪽

CItaque Caria, Phrygia, Mysia. Quae Asiae regiones tumenti,ac inflato dicendi genere usae sunt. Et tanquam adipatae dictionis genus. Adipatum veteres inquit Nonius Marcellus,honeste pro pingui, succulento, opimo posuerunt. Dictionis. Elocutionis: non ut grammatici accipiunt dictionem pro vocabulo. Eorum religioni cum seruiret orator. Religionem Atheniensium vocat prudentiam in dicendo atque audiendo Vt nec plus, nec minus, nec aliter quam conueniat, audire velint. Nudum verbum insolens. Id est, quotidiano usu dicendi remotum. Itaque hic quem praestitisse diximus. Id est, Demosthenes quem alios oratores Graecos diximus antecedere facundia. In illa pro Ctesiphonte oratione. Quae de corona inscribitur: in qua Ctesiphontem defendit aduersus A Eschinem. Sumissius a primo. Vt deos deasque precaturit sibi ita adsint, sicut ipse semper reipublicae commodis fauit. In reliquis exultauit audacius. Vbi iam in sua potestate visus est hab

re auditorem.

Facile enim est aliquod verbum ardens. Id est per iram expressum: sicut etiam 5jntilianus ardentem Lucanu dicit: nec ad elegantiam attinet spledoremque verborum, quae in ipso prorsus non sunt. In eum. Subaudi Eschinem. Vt putidus. Id est, corruptus. Inclinata ululantique voce. Qua Asiani utuntur.

Aures teretes. Id est, rotundas, atque consummatas.

Hi unum modo. Hi subaudi Latini qui existimant unum Atticydicendi genus. Horride, incultΦque. Sine numeris sine figuris. Eleganter, enucleateque faciat. Id est, modo proprietate Utatur verbo , preiseque lacu te dicat. CCui prima sine controuersia deserebantur. Id est, qui primu sibi locu vendicarat. Fuit enim per id tempus Pericles oratorum facile princeps: omni ut ipse alibi ait virtutis genere floruit. Ab Aristophane. Ei veteris Comoediar scriptor fuit. Dicat igitur Attice venustiis mus ille scriptor, ac politissimus Lysias. Nam ut ipse quoque in Bruto inquit, fuit Lysias ipse quidem in causis rensibus non versatus, sed egregie subtilis scriptor, atque elegans que iam prope audeas oratorem perfectum dicere. Ita Quintilianus, Subtilis, atque elegans Lysias: quo nihil, si oratori satis sit docere quaeras perfectius. nihil enim est inane, nihil accersitum .puro tamen fonti, quini magno flumini propior. AEschines. Qigi aduersatus est Demostheni is autem, ut Quintilianus

inquit, Demosthene magis fusus, gradior similis,quo minus strictus est:

19쪽

I c. II earnis tamen plus liabet, minus lacertorum. Demosthenes Atticus. Qui,ut ait Quintilianus, omnium decem orato rum, quos simul Athenis una aetas tulit, longe princeps fuit, ac pene lex orandi tanta vis in eo tam densa omnia , ita quibusdam neruis intenta sunt tam nihil otiosum, is dicendi modus, ut nec quid desit in eo nec quid redundet, inuenias. Ipse quoque Cicero in Bruto, Nam plane quidem Per feetu in cui nihil admodum desit, Demosthenem facile dixeris nihil acute inueniri potuit in eis causis quas scripsit nihil, ut ita dicam, subdole: nihil versute,quod ille non videriti nihil subtiliter dici, nihil presse. nihil enucleat quo heri possit aliquid limatius nihil contra grande nihil incitatum, nihil ornami,vel verborum grauitate,vel sententiam, quo qui

quam eisit elatius.

Aliqui se Thucydidios esse profitentur. Id est, imitatores Thucydidis. Fuit enim Thucydides, historicus densusvi breuis in dicedo, semper instans sibi, concitatus concionibus, magnus, vique multum potens.

Ad forensem usum. Id est ad iudiciale genus. Et publicum Vbi quid cum populo agatur. Vt inuentis frugibus,glande vescantur t Id est,cum possint meliora, de-ιagant deteriora. Atheniensium beneficium excoli potuit. Apud quos primum fruges in uenta . OA Thu dide quicquam duriti id est,imitatus Thucydidem quicquam

ab eo sumpsit.

Germanos se putant esse Thucydidis ta est genus dicendi habere, quod plane habuit Thucydides. sinu i Xenophontis simile. Xenophon Socraticus iucunditate inaffectata praecellens adeo fuit, ut nulla ea consequi affectatio possit, ut sermonem gratia finxisse videatur, ut merito hic dicat Cicero eius sermone metale fuisse dulciorem. Reseramus nos igitur in Sensus est, Sed iam perfectum oratorem incipiamus exponere, ita eloquentia instructum, ut talem nunquam cognouerit Antonius. Magnum opus omnino. summa arte attentum lectorem sacit, beneuolentiamque Bruti sibi conciliat, miris ipsum laudibus efferendo. Doctissimos sermones requirens tuos. Dedit enim Brutus operam non modo eloquentiae studiis, verum etiam philosophiae. Qua specie dispares, prudentia coitinguntur. Quoniam res bellicas tu, ego res urbanas procuro xtu seuerus in ea tua philosophia, ego comis.

Fuit enim ad reprehensionem usque facetus, urbansisque Cicero, ut aliqua-do dicax habitus sit. Sanctior. Inuiolabilior, incorruptior unde& sancta urbis moenia dici-

20쪽

mus:&sanctos legatos e sagminibus herbis, quas gestabat ut Vlpianus inquit iurisconsulius. Vt cum gratiae causa nillil facias o Probat incorruptum ne ideo quild gratia nubilus commoueatur ad iudicandum secus,quam ipsa expostulet iustitia. Vna Gallia. Qu im tu administras. Communi non ardet incendio. ad est bello non mouetur. Frueris ipse te. Tuis virtutibus obiecitaris nam id demit frui dicimus: Vti Vero, tequo, ut curru, cum vehimur in villam qua nobis fruendum

Studia do strinae. , alloniam studium est animi ad aliquid agendum pertinacia, aut perseuerataria.

Catone absoluto. Hemde senectute aliqui inscribunt. Inimica virtuti. Cum omnia bellis ardeant. Tantam quaestionem. Quae est quisnam optimus dici orator possit: vel quid sit quod consummatam possit efficere eloquentiam. CFormam qui χαρακτιρ. Relativum consequeti coniunxit ut si dicas, Cives boni, quae sunt viscera ciuitatis tale illud, Est locus tu carcere quod Tullianum appeliatur. Ennio delector, ait quispiam. Ita Horatius,

Denique non omnes eadem mirantur amantque:

Carmine tu gaudes: hic delectatur Iambis: Ille Bioneis sermonibus:& sale nigro. Apud alterum. Subaudi Ennium. Fac alium Accio. Id est dic alium Accio delectari Tragico poeta. Abdita. Quae a conspectu recedere videatur & obtutu . Collustrata.)Undique lumine expressa: accon &t lustro .na collustrata quae ex lacte fit concreto,d colluendo nascitur.

Praescriptu aliquod . Praescripta dicebantur quae magistri imitanda discipulis dabant: inde praescribere praecipere, mandareque significat. Hac ego religione. Religionein Servius Sulpitius esse dictam tradit, quae propter sanctitatem aliquam remota, ac sepositata nobis sit:quasi 24 linquendo dicta ut arendo cerimonia Cicero in libro de natura de . rum, religionem e relegendo, taquam ex legendo legentes, diligendo diligetes. his enim omnibus verbis inest vis legendi eadem, quae in religioso. Lactantius autem libro quarto diuinarum anstitutionum a religando putat: cuius contrarium vitiumque est superstitio. Religione igitur,obseruantiam quandam par est accipere.

at eius rei gnarus esset . ad est, qui nosset. Laudationum. Vt Pan aegyrici sunt: huiusmodi aliud ubi quicquam

laudatur.

Scriptionum. Ibi quid componas do istrina causa, qualem Isocrates secit Panaenricum: quae oratio tota in laudatione consumitur.