장음표시 사용
11쪽
Qui Romanorum grammaticorum antiquariorumque libros perlegerint, haud raro ea Vocabula invenisse puto, quae pontificalium Verborum nomen Prae Se ferunt, ut puta Serv. ampl. Aen. ΙΙ 119: Vide, sane 'eritia ruris fonti calis animalis ostiae mentionem fecisse, cum dici animaque litandum molica, nam es animam dixit, e Iisare verbo pontificali usus esse, id es sacri iis deos placare. Serv. Aen. I 19 Oranus veniam . . . . C 'r 'rie Verbum pontificale est. Serv. Georg. I 16: Iemplumque Enebit . . . . et proprie verbo usa est Pontificati. Similiter acrob. Sat. III 5, 6 eximii quoque sacerdotale nomen es Haec appellatio ficta est a grammaticis, qui ubi primum lingua Latina doctorum virorum studia in se traxit, ad eos imprimis fontes animos adverterunt, e quibus maximam antiquitatis scientiam haurire se posse confidebant. Atque ex iis duodecim tabulas et pontificum commentarios principem locum obtinuisse etiam Cicero nos docet legimus enim de r. I 43, 193 Et in omni iure civili et in ponti cum libris et in XL fabulis antiquitatis infra, quod et verborum vetus ucognoscitur et actionum onera quaedam maiorum consuetudinem visamque declarant. Itaque libros qui laudantur de verbis 'riscis Fest. p. 214. 265. 277), commensarius sacrorum Fest. p. 165), explanatio XL fabularum Fest. p. 2533, commentarius iuris sonti cis Fest. p. 166 249γmaximam partem talium vocabulorum oblitteratorum explicationes continuisse perspicuum est. Sed qui illorum librorum fragmenta accuratius inspexerit, eum non fugisse puto, id quod etiam exemplis supra allatis ostenditur, praeter illa intermortua verba alia quoque ut pontificalia designari, quae in communi hominum sermone versari non desierant. Itaque cum quaeritur quid sint vocabula pontificalia duo quasi genera eorum distinguere poSSumuS,
12쪽
quae qua sint natura hoc fere modo statuitur cum ad collegium pontificum pontifices ipsi, rex Sacrorum, flamines, virgines Vestae pertineant, vocabula pontificalia ea sunt, quae ab his in sacerdotali munere iungendo usurpata a grammaticis ut obsoleta iam et paene intermortua ex commentariis sacrorum exscripta explicataque sunt. His autem adiungenda sunt ea, quibus recentioribus temporibus nondum oblitteratis pontifices in certis sacrificiorum actionibus certam quandam vim a communi vocabuli usu alienam attribuere solebant quam ob causam factum est, ut etiam ea a viris doctis in pontificalibus numerarentur. Sed priusquam ad singula expedienda intendamus animum, quibus indiciis in rerum scriptorum libris haec Vocabula agnoscamus paucis explicandum est. Verbo cum pontificali nobis rem esse luculentissime apparere satis perspicuum est, si docemur pontifices eo SOS Sse, vel ex libro quodam pontificali sumptum id esse, vel in sacrificiis illud adhiberi, ad sacra hoc verbum aptum eSSeve talia Praeterea si quaedam res describitur, Velut Vestimentum, instrumentum, quae ad res aera pertinent, quin vocabula pontificalia sint, dubium non est. Sed ne diutius in hac re moremur, en nonnulla exempla: FeSt.
p. 169 22 Naptim nesciis cum dixit pontifex onseculi ex framentis unc acrob. Sat. III 4, 15 Masurius secundo Fariorum Liberalium dies a pontificibus Monium Martiale appellatur. Fest. p. 166 4 Labeo in commentario iuris pontificii ast nauseam rubidum quiddam esse, quis ponti cum quaedam vestimensa colorent Macrob. Sat III 5, 6 eximii Moine in sacrificiis vocabulum St. Paul. Fest. p. 16,9 Arculas dicebantur circuli, qui ex farina in sacrificiis fleban Serv. Aen. I 204 adolere
est proprie augere in Sacri autem κατευφημισμον adolere per bonum omen dicitur . q. s. Paul. Fest. p. 12,2: Hurrare est vinum in Sacrifieii auor . . . . e. q. S.
Serv. ampi Aen. XII 170 nonnulli auscm porcum, non porcam in foederibus adserunt soles mactari, sed floriam
13쪽
'eriphrasi usum propter nominis humilitatem insonsam
vero bidentem dixisse, quam pontifices altilaneam Vocant. Paul. Fest. p. 10,1 Acieris securis aenea, qua in Sacrificio utebantur sacerdo te s. Fest. p. 348 4 Secessitam esse Antistitis Labeo ait murum ferreum . . . . quin flamine . . . pontificesque ad Sacrificia utuntur . . . .
e. q. S. - Sed sunt etiam alia indicia, quibus moniti vocabulum aliquod ut pontificale designare possumus, etiamsi non diserte tale quoddam id esse dictum invenimus. Festus, cui notitiam multorum verborum pontificalium debemus, p. 238 10-20 tres exhibet glossas, quarum primam tertiamque V Porcam auream et rosu in dialis ex Atei Capitonis libro de iure pontificio se Sumpsisse confitetur Glossam autem in medio interpositam Pulcher os appellatur ad eximiam ingui ud nem ferductus et ipsam ex illius viri docti opere manasse et per se patet et demonstravit . . Ricardus eligenstein i). Similiter cognoscitur vocabulum quoddam ex pontificio sermone originem ducere, si cum aliis vocibus coniunctum invenimus, quae sine dubio verba pontificalia sunt: est. p. 218 25 Porriciam porro iaciam maxime de extis dicebant antiqui Liv. XL. 15,4 senatus maior bus hostiis usque ad litationem sacri cari iussis Serv. ampi Aen. II 119 et litare verbo pontificali inus est. Paul. Fest. p. 21,7 Ablegmina partes extorumqurae diis immolantur. - Praeterea haud raro in libris Scriptorum ecclesiasticorum de cultu et sacrificiorum Romanorum ritu verba fiunt nusquam addito cum pontificalibus vocibus rem nobis esse Luculentissimum fortasse omnium exemplum exhibet Arnobius in libri adversus nationes VII capite 24, in quo talium vocabulorum quasi totas grege agnOSCas. Talia igitur cum sint indicia quibus vocabula ponti-V Menianistae oraehungen. ines Philo Abhanae . I 4 1887)p. 28.
14쪽
ficalia agnoscantur, interdum res quae ad sacra pertinent, invenimus, quarum nomina in hanc collectionem non recepi partim enim non certae originis pontificalis sunt, partim in communi usu loquendi versari non desierunt.
Ad quae pertinent, quae Gen. N. A XV 27, 1 de calatis comitiis, Paul. Fest. p. 8, v. Faventia afferunt; f. etiam Paul. Festi p. 103,1 v. In lae p. 157 25 v. Mensae: p. 158 28 v. Muries p. 249 17 v. Atellae. Serv. Aen. XII 779. Profanum. Festi p. 278 21 v. Rema. Μacrob. Sat. I 15,19: Regina sacrorum. Fest. p. 289 15 v. Religiosi Μacrob. Sat. III 3, 2 Sacrum id. III 3, 5 Sanctum. Fest. p. 371 6 v. Victimam. Quoniam disseruimus, quibus indiciis adiuti vocabula pontificalia investigemus, iam quaeritur, quomodo illorum scientia ad nostram aetatem tradita sit illorum enim librorum, i qui primum ea continebant, nulla fere vestigia manent, nisi tituli nonnulli, qui feruntur pontia alia Serv. ampi Aen. IX 641 comm nfarii sacrorum
Fest. p. 165 poni cum libri est. p. 249 28 comme=rsarii ponti cum Plin. n. h. XVIII 4 libri sacrorum Serv. ampl. Verg. Ecl. VII 31; ponti cis libri est. p.
356 14 vel talia plura Grammaticorum autem CriPta in quibus illi ea vocabula magna cum doctrina haud raro errantes interpretabantur, plane fere perierunt etiam iurisconsultorum, qui illorum doctis operibus usi iuris pontificii commentarios composuerunt, misera tantum iragmenta tradita sunt Itaque iis libris, in quibus nunc vocabulai De quibus scripsit . reibisci ouaestiones de libris ponti- ciis, Diss. ratistav. 1874. Idem paulo post Collectionem voCabulorum pontificalium proposuit in Ind. schol. itfitensi 878.
Prioris opusculi in altera parte singulorum verbonam pontifiCalium ea tantum composuit, quae ei in Criptoribus legendis obvenerunt, eandemque rationem in altera ColleCtione seCutus est. Itaque Cum de verborum et sontibus et significationibus nihil addiderit, in hac commentatione illarum collectionum nullam rationem habebimus.
15쪽
pontificalia inveniuntur, obiter enumeratis indagare volumus unde hic vel ille rerum scriptor hanc scientiam hauserit. Inter omnes, quibus notitiam talium verborum debemus, principem locum tenent Varro, Festus cum Paulo, Gellius, Servius, acrobius. Alia apud alios scriptores leguntur, e quibus hoc loco glossographorum tantum Latinorum mentionem facimus, quod in his exscribend1s Cum cautione agamus oportet; nam haud raro contigit, ut quae ex Graecis ritibus hausta sunt, pontificibus attribuantur; velut Corp. gloss. at V 585, 2 Carchesia vasa ponti cum circa mediam partem coangus ua dependentibus ansis summo usque ad insimam panem vel VI, 7 Ba ioca patera aronti ad sacri canaeum, quocum ei Graecum βατιακχxi: Diphil ap. Athen XI 484e. - Eodem pertinent, quae Paul. p. 57, 1 de cervaria mi et p. 119, 13 v. Lucem facere cf. Wissoma eL D. . Rom. p. 169 extr. dicit. Sed iam ad quaestiones ad singulos pertinente Veniamus initiumque faciamus a Varrone.
Quod legimus apud Ciceronem Brut. 20 sq.):
Aelius .... eruditissimus et Graecis livoris et Latinis antia quitatisque nostrae et in inventis rebus in actis scriptorumque veterum liuerat peritus, quam scientiam Varro noster acceptam ab illo auctamque per sese .... pluribus e illustria
oribus liueris explicavit, ita fere intellegendum esse puto, ut Aelium Stilonem celeberrimum illum primum philologum
a Varrone exscriptum esse censeamus. Id quod viri docti in nonnullis Varroniani operis partibus probaverunt. Religensteinio enim in libro, qui inscribitur M. Terrentius Varro und Johannes Mauro us o Euchaila Lipsiae 1901)Johannis illius carmine etymologico quam diligentissime
examinato contigit, ut statueret Varronem non ita magna cum verecundia expilavisse Aelium Stilonem, cui attribuenda sunt libri, g 16 18, in quibus Aelius etiam laudatur, VI AE, VII g 6 7 12. 72. 73-75, VIII
gD26 84. Illius autem vestigia aliis quoque locis cum inVeniantur, , nomen enim etiam V 21. 25. 66 101.
16쪽
V 7. 59. VI 2 citatur, Varronem maximam sui operis partem ex eorum qui ei praecesserunt scriptis excerpsisse credibile est, ad quae ipse admodum pauca addidit omnium autem, quorum libros adire potuit, Celeberrimus erat Aelius Stilo, cuius quanta tum fuerit
auctoritas, Cum tam misera fragmenta nostram aetatem tulerint, magis conicere quam probare OSSumus. Haec
quoque commentatio eo nos adducit, ut Aelium Stilonem totius fere Varroniani libri quasi fundamentum esse intellegamus Verrius enim Flaccus Varronis librorum delingua Latina scriptorum ne semel quidem mentionem facit, et si iam inde colligitur eum hoc usum non esse, id probatur argumento iam ab dolaedo ultero ed. praef. p. XXI annot 6 prolato scilicet Festus p. 238 8 v. Arcas huius vocis id tymon, quod Varro de r. r. I 2 proposuit, non illud quod de l. l. V 39 legitur, in Verrii libris invenit Quae cum ita sint, sane mirum videri debet, quod Festus Varroque tam saepe tantopere concinunt inter se. Ad quod explicandum nil aliud restat, nisi ut utrumque ex eodem fonte hausisse existimemus. Id quod uno loco plane ostenditur Varro enim de l. l. V 25 et Festus p. 217 8 iisdem fere verbis quid sint puticuli nos docent, et uterque confitetur Sehoc secundum Aelium Stilonem exponere.' i Varro de l. l. V 25:. . extra oppida a puteis puticuli, quod ibi in puteis obrue hantur homines, nisi potius, ut Aelius scribit, puticulae, quod putescebant ibi cadavera prole Cta qui locus ultra Esquilias.
Festi p. 217b8: Puticulos dicunt esse ap pellatos, quod
vetustissimum genus sepulturae in pu te is fuerit, ceumque locum fuisse publiCum ....
extra p ortam Esquili-n a m Sed inde otius appellatos esse existimat puti culos eliu s Stilo quod cum in eum Iocum patres familias pecudes morticinas et vilia proicer ent mancipia ibi cadavera ea putes C erent
17쪽
Liceat mihi hoc loco inserere, quod e Festo sive Verrio Flacco, qui Stilonis scripta non minus quam Varro adiit, de eo cognoscere possumus. Aelii nomen in estifeliquiis triginta locis invenitur. Explanationem eius carminum Saliarium, quam Varro de l. l. VI 2 laudat, Festus p. 141, 20 v. Molucrum citat. Ad eandem aliae quoque glossae pertinent: p. 146 20, Munuos, p. 210 5 v. Fracia, p. 3294 20 v. alias irrines. Cum quae p. 140 20 v. Manuos secundum elium dicta sunt, p. 122 4 redeant, hunc quoque locum Stiloni deberi Rettgenstein i coniecit. Idem quae p. 122 3 v. Meuom, p. 205, 10-26 p. 290, 26-32 leguntur, cum ad carmina Saliaria pertineant, ad commentarium illum Stilonianum rettuliti
Reliquarum Stilonis glossarum sex ad res Sacras
pertinent: p. 141 20 v. Molucrum, p. 1934 4 v. Murum, p. 774 17 v. Res is faba, p. 3094 25 . Subucula, p. 317 2 v. Sanctum, p. 371 6 v. Victimam p. 3094 25 post glossam Subuculam legimus v. 30: Sub os placo in
precibus cum dicitur . . . e. q. s. haec sine dubio ex pontificum precatione sumpta sunt eum quae ante ea
sunt, Stiloni debeantur, fortasse haec quoque glossa ex illius scriptis manavit. Aelii autem Stilonis cum auctoritas inter eos, quitum erant, tanta esset, nostris temporibus non defuerunt, qui omnibus quae habemus eius librorum fragmentis quam diligentissime collectis, qua eius libri tuerint indole nobis ostenderent. Atque ut omittamus ea quae v. d. Μomm- sen* et orden' de eo disseruerunt, tredecim abhinc annis V. d. Mentg' omnia quae de eo nota sunt congessit et
18쪽
vitam, doctrinam librosque eius descripsi Praeter interpretationem carminum Saliarium cuius supra mentionem
fecimus, is liber et tum et posterioribus temporibus maximi momenti fuit, quem entes i. c. p. 22 librum etymologicum appellat. At tamen nusquam talis titulus invenitur. Sed, puto, iam Varronis Verriique fragmenta sufficiunt, ut Aelium talem librum composuisse statuamus. Qui qua fuerit indole dubii haerere non possumus iis fossis, quas Festus Aelio debet, paulo accuratius inspectis. Itaque non dubito consentirementetio, qui de huius libri forma
haec dicit p. 21) illum librum I pus institutumiuisse, Me Aelius uua verba au rara aut obsoles colli refer parum et molo a parum exemplis undique iuerarum Sumptis, parum ureaque ratione illuserare . Nosso raphicumi stur idem tuisses o us . . . . e. q. S. Ad librum hoCmodo institutum omnia quae Festus secundum Stilonem exponit, perbene quadrant Μentrio autem, qui glossas,
quae leguntur p. 138 18 v. Monstrum, p. 193. 4 v. OMsurum, p. 277 17 v. Re sva faba, p. 3094 25 v. Subucula Aelii illi carminum Saliarium interpretationi adscribit,
fidem denegamus. Primum enim nullum indicium in-Venitur, quo moneamur, ut eas illi libro attribuamus, cum altera ex parte nihil nos impediat, quominus ea ex libro illo etymologico manasse putemus, cuius haud minimam partem talia vocabula ex sacris sumpta continuisse perspicuum est. Sed ut redeamus ad Varronem, vocabula ad reSSacras pertinentia, quae ex illius libris haurire possumus, utrum omnia Stiloni ascribenda sint necne, dubium est. Quamvis enim saepe eiusdem verbi eandem explicationem et apud Festum et apud Varronem inveniamuS, non minus tamen saepe talium verborum definitiones plane diversae proferuntur. Quod ut planius demonstr rem, ea interpretationes, quae ex eodem fonte sumptae esse videntur, sub littera A composui, cum sub litteram
19쪽
eam congestam Sint quas utrumque ex ratio rauctore exscripsisse apparet:
de l. l. V 4 Flamines, quod in I.atio capite velato erant Semper aecaput cinctum habebant illo, illamines dicti. de l. l. V 121 Capides et
minores capulae a Capiendo, quod ansatae, ut
prendi possent, id est capi.de l. 3 124 qui vinum dabant, ut minutatim funderent, a guttis guttum appellaruntide I VI 12 Dies Agonale S per quos rex in regia arietem immolat . .
de l. l. VI 15 Fordicidia i ordis bubus bosior da quae fert in
de l. l. VI 28 Nonae appellatae aut quod ante diem nonum Idu Sem per aut quod ut novus annus alendae Ianuariae ab novo sole appellatae,
novus mensis a nova luna Nonae.
Festus Paulus). p. 87,15 Flamen Dialis dictus, quod filo adsidue veletur indeque appellatur lamen, quaSi
dictum a Capiendo. p. 98,13 gutturnium Vase quo aqua in manus datur, ab eo quod propter oris angustias guttatim fluat. p. 10,5 Agonium dies appellabatur, quo rex hostiam immolabat . . .
p. 85,13 Fordicidiis boves fordae, id est gravidae
a noVa luna, quod in ea concurreret principium lunae, alii quod semper ante diem Iduum no
20쪽
nominata, quae pontifices in sacrando fati sunt
de l. l. VII 12 tueri . . . a quo etiam quidam dicunt illum, qui curat aedes
sacras aedituum, non aeditomum
de l. l. VII apud Ennium): Libaque,
fictores, Argeo et tutulatos . . . utulati dicti hi, qui in sacris in capitibus habere Solent, ut metam id tutulus appellatus ab eo quod matres familias crines Convolutos ad verticem capitis quos habent vitta elatos dicebantur tutuli, sive ab eo quod id tuendi causa capilli fiebat, sive ab eo quod altissimum in
urbe quod est, arx, ut1S-simum Oeatur.
bovis id graecum Sta elui loci ter Sura. p. 93,17 Fana, quod fando
p. 13,6 Aedituus aedis sacrae tuitor, id est cu
355 29: utulum vocari aiunt Flaminicarum capitis ornamentum, quod fiat vitta purpurea innexa crinibus et exstructum in altitudinem. Quidam pileum lanatum forma metali figuratum, quo lamines ac pontifices utantur, eodem nomine Vocari.
Ennius libaque fictore S, argeo et tutu lato S .. 13 34 Suebula Umbrico nomine lautus appellat coxendices hostiarum qu a S G raeci μηρία dicunt, quae in altariaim poni solebant, ut Hautus ait in Fri volaria . . .