Bessarionis Cardinalis Sabini & Patriarche Consta[n]tinopolitani capitula libri p[ri]mi aduersus calu[m]niatore[m] Plato[n]is incipiu[n]t feliciter

11쪽

Fidem mmmariisdoctoribu miri ut A estimationem eoru ab his tolli qui Plaroni detrabunt; cuiuscemmonio supra omnes gentiles christiani maxime utuntur. Capitulum. ii.

Aristotelis testimonio doctores ecclesieriuria usos. Umsto potius in arte Galil rudi iacto credi oporteres' Ca. iit. Auctori sexcusatio Q Aristotelem impugnare nolit. Platoni-Rristoteli plurimu laudistribuendum. Aristotelis sententia non modo doctis imis ista his etiam et leuiter scripserunt gracias esse habendas. Timotheum musicum posterioribus profuisse Phrynem uero

Timotheo.

Sapientes omnes latinos secta peripateticos esse. Interpretationem librorum Platonis non esse sinceram. Ructoris mente no esse omnia Platonis dicta pbare. G. ivl. . Quid iri sarmerii de Plato disserat de omniu entiu principio. De supersubstantiali dei diuinitate. Quibuspotissimum libris Plato de deo loquatur. Que nomina deo a Platone indita.

mori modo sententiss sed etiam uerbis Platonis uti doctissimos

christiariorum

De sententia quada Platonisin libro de legibia christiane fidei

qsimillima. De consionaritia platonicorum uerbora cum diuina scriptura. Mentemi celi ac terre regem esse. Rristoteleqsemp in diuini hesisse Platoni. Capitulum. V. Qua inepte interpreteu aduersariusverba Rristotelisin prin cipio de celo M mundo i Pythagoreos cuncta uoluisse ternario numero terminari. Quid sit corporis proprium. Lineam in unum distendi superficiem in duo corpusin tria. Cur cuneta sint tria: 8c prete nihil. Testimonium Aristotelis ex Pytbagoreis de ternario. Aristotelem ad sensibilial sythagoreoru intelligibilia traduxisse. Ne slatonem Ueq: Arist otelem laudandos esset' predicarincaut coluerint iremtacem: quia neuter eoru ita e trinitate sensit ut ad ebristianorum accesserit ueritatem. De gradibusdiuinitatisquo statuit Pictro inlid Plato libro . vi. de republica de secunda trinitatacispersoΠa

12쪽

locutus sit. . Solem non esse uisum sed uisiuscausa M uisu uideri ιDe summi boni filio. Platonem iri epinomide uerbum deum uocare. De epistola Platonisad Hermiam M Herastum M Coriscum. De libro Γ Iocini de tribu spersonis, Quid opinetur Plato opificem causam esse mentem scilice que creator sit. Porphyrium teste Cyrillo ex Platonis sententia asseruisse diui, nitatem ad trespersona pro cessisse. De Numenii sententia de deo. A melium Placonicum Ioannismangeliste theologiam probare: quem barbarum appellat. Origenem M Arrium no lectione Platonis ut falso aduersarius scribit: sed praua scriptu narum interpretatione in heresiim lapsos

Prauosinterpreteserroria materiam etiam ex euangelio uenari. Contra eosqui baptizazum Pu auerunt Non posse peccare.

Speciem quandam nos bre religionis in Platone Furse. Quid Platonis lectio prositio mini christiano. Platonem ob id maxime poste laudari s spxime ad christiana

ueritatem accedaz.

Causam cur Rrist otelesde diuinis non tractauerit ea essest non uiderit illa posse demonstrari. Fidem a flatone inter uirtute primo Ioco positam esse. Qui in seditione fidus siti eum omni uirtute preditum esses fide posse perfectam iustitiam Apellari. 8 Non scientia M ingenio ad summum bonuri sed Fide peruem,t Non magis Plato nem qm Aristotelem deorum posuisse muls

titudinem.

Aristotelem in libro de celo pluresdeose reste ponere. se Secundum Aristotelem celues et stellas utile pi intelligerdet deosesse. Aristotelem substantiam dicere intelligibilem sempiternam . F De substantiarum numero. Motuscelestium corpora censeri ab astronomis quing M quin

PIatonem Aristotclams longe a uulgari opinione colendoram deorum abfuisse.

13쪽

Discretionem rerum naturalium ab intelligentiaria disriri hione prouenis sie. Cespitulum. i. ' Quid de entici productiones lato atq: A risi oteles scripserint. De causis M earum numero. 8c de causa exemplaris atoriis. Ex decimo legum libro reprehensione dignosesse qui uel natura uel fortuna res fieri asserunt Deumῆ menter' omnium caus

sam esse. 1

Secundum Platonis sententiam qui bonusestseum inuidiam

. Qua ob causam deuscondiderit uniuersum. Homines licet non immortalesaut iridi talubiIes sint; nun cndissolutionis aut mortis conditionem esse passiiros Voluntatem dei.bonitatem omnium rerum causam esse Conditorem in opificio mundi exemplar resperata sempiternum. Cur mundus sit animal. Platonem multa non coniecturis sed Fidei ueritate asseuerare. A ristotelem de fabrica mundi M similibuslhoc solum dixisse deum M naturam nihil frustra agere. Platonem A. rastotelemq; ut de forma ita etiam de materia tna didisse. Aristotelem materiam ut mundum eternam potuisse. Priricipia rerum Platoriica materia forma M deus Susil posuisse Platonem materiam et forma macerialemrerum princIPII. Iriformem materiam ac primam a deo productam. Quicquid ab immobili fiet immutabilem essentiam habere. Urimam materiam esse mediam inter generatum M ingeneratum. Iri parmenide ostendi materiam unum esse: δὲ nihil omnino actu este. 8d dissimilem similitudinem cum prima causa habere. Deum nital rerum omniu esse natione excellentii utpote unum supersubstantiale. Materiam nihil omnium rerum esse natione priuationis M ideo omnibusr isdeteriorem esse.

Materiam sentencia Platoni frion erispotui q ensesse M aliquomodo umusesse participe: unius uero participatione omnia sis stantiam habere. Forma inuisibile inform omnia rerum capa ac receptriccM quasi matrem essta

14쪽

Falli eosqui dicere Platonem eκistimant materiam M Formam corpora animata:prius A mundus fieret temere solita moueri. Qualis fuerit prima materia secundum Philonem. Cur Plato distinxerit informem materia a generatione-Forma.

De origine mundi securidum C rpheum. Secundum Hesiodum iri finitudinem primum omnita fuisse. Librum geneseosde prima materiaide sentire quod uetustissimi philosophi ac poete seri sierunt. Principia eritia nec iab uno ente nec a mulcitudine esse sumendu

sed ab ipso Urio. Materiam M ideata semo creatore datas secundo creatori ad res sensibilium productionem. Materia ideo esse cocausam quia potentia ens sit eora que Rue.

Deum ita materie impartiri este ut inseparabilis sit a Forma. Materiam 8csi secundum Platonem sic eterna: deo tamen ab ea

minime coeternam poni. Capitulum. Mil.

Non uerum esse quod aduersariusdixit sentire Aristotele. φscilicet madusex no erite simpliciter sitsduetus sola dei uolutate. Aristotele negare omnino ex rio ente simpliciter aliqd generari.

Generationem M corruptionem ex contrario in contrariu fieri. Omnia que in tempore generantur ex erate quodammodo non ex omnino riori erice produci.

Materiam hoc aliquid a Platone Nominari. Arisbotelem prebuisse hominibus suspicionem it creatione reru

deo non tribuerit.

ι- , - hil Deeternis substantusatq immaterialibusquid Plato ae Aristo teles senserint. Non conuenire secundia Platonem bonitati dei que optime c6 stituit M probaui destrueres licet id in sua potestate sic. In qua

Plato maxime cum nostra religiorie consentit. Eternarum rerum nullam agentem causam ab AristoteIe post tam esse.

Rristotelem secundum quorundam opinioriem ideo Parmenideae Platonem reprehendere ii resecernasex non ente simpliciter producta sopirieritur. H Capitulum. Vtil. I De anima quid seris erit Plato. e ad qualia sint de anima in uestigarida. De motuum diuersitate M quattuor eoru generibus

15쪽

De disserericia essentiarum incorporearum. Que sic Platonisula ad inquirendum de anima. Aristotele ex motu ad dei cognitione ferri: M in motus ratione aliquando a Platorie discrepare. Qualesmotusanime tribuac Plato M que sirit eorum nomina. Aristotelem improprie dicere sensum aut intelligentiam moueri

A lexandria Aphrodisieum M Ruerroem unica intellecta omnia posuisse. Participatione idearum esse omnia atq: appellari. Probatio imortalitati sariim e per diuersa argumenda sutonis AristoteIem in secundo de anima rationibusuti Platonis. Vniuscuius rei tum bonum esse tum mala: M rem qua Pprio

malo interire.

Que mala habeat anima quibusdeprauetur. Rriimam uicio corporisperire non posse; AA corporismala ipsa corpus interimanu. Non modo Platonem sed etiam Aristotelem mundu animatum M uniuersum animal esse opinari. Animam ut sensibilibusac materialibus superiorem; ita intelligi bilibusae immaterialibus inferiorem esse. Mentem hominiscum incorruptibilis sile eriam ingerienatam es. Prius animam esse A corpusgeneretur M Platonis ac Aristotelis

sententia.

- Que Plato de numeris pportionibus medietatibus: ctrculis reetis lineis locutusAnime tribuit: non ita reprebendi ab Rrishodele: ue quidam putanc. Aristotelem uerba quedam Platonisarguisse quoru profundani senteritiam probabat. S ubstatiarum celestium ut nullum sermonem ita nullam uoca bulorum rationem propriam haberi. Vt Pythagoreos sic Platonem uelaminibusquibusda de diuinis locutum fuisse. Non absurde a Platone circulia aut rectam lineam anime tribui. De duplici uiuendi anime radione. Sententia Thome aquinatis in laudem Platonis Malegestorum culpam hominem habere nori deam. Quanta sit matbematicarum disciplinarum utilitas

16쪽

Quibus tabulis Plato interdum utatur. Naturam diuinam bonarum omnium causam esse.

, De ianImarum transitu iri bruta animalia. Que anime iri que corpora mari anz.

Confutatio aduersarii putatis Platonem sentire animas brutouesse immortales sBrutorum no animasdici: sed uitasquasda M simulachra animars. De triplici animarsi genere M earia differentia. H G.Vitu. Platonem dei prouidentiam non negasse. Platonem sacrificasse diis&: munera obtulisse. A deo inicium esse semper sumendum. Latone sensime post morte premia bonissae penasmalis natas Socritatem malignantem Nature uirtute M philophia supenasse.

Difficile re explicare qd Rristoteletae diuina a uidentia scpserier Quomodo Rlexander Aphrodisiiensitae providelia dei ex Ariuro telis sericentia locutus siti. id responderit Alexander interroganti an proindecia per se

sit uel per accidens. Alienum a diuina natura esse Ppter hominu calutem aliqd agere Quid Plato de dei prouidentia scripserat. Cur inulti de dei prouidentia dubitauerint. omodo Plato eos consolatur qui egre ferunt bonismale ee 'malis uero bene. t Naturam diuinam omnia perfectissime nosse: uelle optime omlaale producere. Deum qui uniuersum mundum regit: partes quo necessario

Nullam rem bene agere qui negligit minima. De arbitrii libertate. Platonem cum David propheta quibusdam in lacisconuenire.,ingula ad uniuersi salutem ordinata ester Iac unam partium que tota conferat non esse iacturam. eminem stibi soli esse natum: sed uniuerso.

Q depuidentia mala

17쪽

Chaldeo somnia stellarum motibustribuere. Libertatem arbitrii nostri potiusesse seruitutem. Qua potestatem habearit superiora in corpora humaria. Pulcherrima sentetia Iainblici Platonici de duabusanimis Platonem duobusmodi saccipere prouidentiam. PulcherrimaProcliseriteritia:quomodo deusin teIlligat M quod idiutria cognitio neces Iaria non tollit rebus contingentia M. pro I

priam naturam.

Rrishotelem nomine quide fati usum: sed quid ipsum sit ri6 dicere. 'Concordiam partium mundi causam este; φ M locis3c teporibus diue is eadem sepe contingant. Capitulum .xt. JQue sit c de principiis rerum naturaliam Platonis sententia. Parmenidem Melissam licet de erite intelligibili non physice sed theologice locuti sint: tamen tanil de naturalibusdisseretesisArishotele reprehendi. Cur Aristotelescotra animi sententia aduersus aliquos scripserie. Quomodo intelligatur.Plato naturalium rerum principia in figuras planasresoluebat M lineas Argumentum Arishotelis non ualere contra ponentes figuras naturales nori mathematicasse Secundum UIatonem principium principioru deum nosse M euhominem qui deo caris limus sit. Rristotelem de principiorum dubitatione cu Platone cosentire. Philosophosueteresnon ita audaces fuisse:uz reria omnita tenere se causas exis himarint Tamdiu seruarida doci orum inuenta Aonec inueniane meliora. Uesarmenidis Melisti ente intelligibili no physice sed the ologice disputatok Capitulum. xit. Versus Parmenidisde uno erite infinito. Eiusdem uersutae ende finito. In erite intelligibili ueritate ees In rebusnaturalibus boles falli.

Resnaturales opinabiles potiusappellandasesseisi scibiles

J Versus Parmenidisde elementi rerum. Melissi uerba de entis immobilitate. Disiputatione imaterialis M simplicis entisad physicu n6 ptinere. Arisbotelem undecimo diuinarum rerum cia Parmenide M Me lisso sentire. Capitulum. xlii.

Epilogus libri secundi.

18쪽

capitula libri tertii aduersus caluntatore Platoisincipiat feliciter. ι, Capitulum. I. Argum erisqbustanes ex opinio e Arist otelisulse aduersarius separatim respondendum esse: id scholastico M dialectico more facienda:seposito ortii ornaruat artificio orationis. Cia. Ir. Plures a Platone constitui deoseo ordine ut secundusa primo tertius a secudo M reliqui deinceps cedant:n5 modo cosentaneueste nature sed etiam Kristotelis δι aliorum nobiliu philosopho sententia constare., Avicennam affirmare a prima intelligentia secundiam dumtaxat prodirerillam uero Producere Tertiam. Creaturam creare duplici modo intelligi posse. C mnia secunda Proclum a prima causa produci et prima causa ipsum bonum esse: 8 quicquid a secundis producitur causis magis a Prima produci, si Capitulum .iii. p)Γositionem Platonis de primo deo non uerbis cantu cotirieri ut aduersarius ait: sed re ipsa cons hare: cofirmariet ratione M faci

ta torum autoritade. Capitulum. iiii.

illi statuisse uidetur suis ditis etiam ab Arisbotele probari quanil neuter sua opinione id fecerit. sed usa

comum r

Latrie nomen in usum spetialem diuini cultus Fideles trδstulisse cum apud gentiles no religionem sed durius quoddam seruitutas genus significarec. Multa uocabula alioquin comuniata nostris ad alique sipetialem usum esse translata. Ideo morti addictu Socratem quia comunem religionem negli gere punabazur. Amst otelem mortuo Socrate in macedonia migrasse ne illis binny philosophia peccandi occasione preberet. Capitulum. V. Platonem sub nomine Iouis unum M primum deum coluisse.

Iouem enim optimum maximum patrem deorum omnium ueteres dixerunt.

Ructoritate Γythagore MVarronillilla Iouem colere qui unu i solum sine simulachro colit. Capitulum. Mi. l . alsiuee; ac cane impiuq ct aduersariusiasterit Platot qassecudos M tertios coluit deos serpentesetia ge alia mosina colere debuisse:

19쪽

cum queuis creatura in inpimium distet a creatore. Creaturarum ad creatorem respeetus bifariam intelligi posse. Deum non quatenusinfinite simpIiciter potentie est creare: sed quatenus sua potentia commensuratur rei creande Non natione simpliciter infiniti 1 sed termini sui creaturam uriam ab aliena magisaut minusa suo creatore distare. ζ Cap. ii.

Non modo Platonem sed etia Aristotelem demo escoluisse moqualesnunc diabolos dicimusi ut aduersariusputat sed naturas quasdam aereas diisignobiliore hominibus uero nobiliores Homeria siue beneficio nature siue a Moyse propheta edo etain Iapsum luciferis quematam appellat descripsissis. Cap. vii l./ modo Platonem sed etia Aristotelem quedam sapuisse a poetis nec id uitio dandum esse. Que recte honesteqi a poetis dicta sunt hec obseruari Platonem

iubere:que uero turpiter ficta sunt ueluti pes hem uitari.

Censuisse flatonem poetasciuitate pellendosesse. Homerii etiaaliquando reprehendisse. Omnem fere theologiam platoicam ex sacris litteris brosii: Rugustini Cyrilli: ae Eusebii sententia sumpsisse. Cap.ix. Minime reprehendedum essestatonem si uel fingit aliqua se accepisse a muliere: quod in dialogis licet: uel uena referticu mu/lieres etiam constet multa diuinitus posse referre. 6 CAP. N. Falso argumetari Aduertarita celestia corpia ideo coli ab sole non debere: quia secundum Aristotelem corpora celestia ad fine suriti homo uero sit finis cum constet. Aristotelem in sexto ethicors celestia corpora longe hominibur

anteferre.

Eundem in libro de mundo ad regem Alexadrum dispositione

totiusorbi ad primam causam reperre. Rristotelis sententia id corpus quod prope deum est: dei uirtute maxime frui. Rem alteram duobusmodisad alteram ordinari. Celum secundu Rristotelem esse animal immortale atqr diuinu. Altera altero nobilitisee aut sua forma: aut suo inuice respecta. Finem bifariam accipi aut per cliue y bono M appetibili quo perficitur id a quo appetie; aut effective pro effectu quo homo Gur equusaut arbor aut tale quid est quod effectum est. Finem item in rebusnaturalibu accipi: aut per se natione effecti

20쪽

operis aut ad aliud ad quod scilicet repertur. Non esse inconueniens finem duplicem aut multiplice ee eiusdenumero:natione diuersa. Celum ordinatum quidem ad hominem esse sed ut stiperiusnon ut inferius Hominem celo nobiliorem esse mihil aliud est dicere: id postqhominem generauit nobilius esse seipso nondum bose generato. Cum duplex sit finis quem: M culaboratem quidem finem esse cui nam finisquem celestium bomo est. CA.xt. DFalsium esse quod aduersiarius asserit uelle Aristotele ut pmus motor nullo mo sit motor appropriatus primo mobili, neq: mo ueat primum mo bile immediate effective. Id P bari Ruerrois Malio as expositorum sententia. Solutio septem argumentorum aduersarii s Ciap. XII. ofutatio se solutio alteriusargumeti: quo aduersariusiargialc

primum mouentem esse utram optimam: M uitam eius esse totam simul cetaniarum uero intelligentiarum minime totam simul esse:

securidum Rristotelem quod falsissima est. M ideo ipsas intellige tiasnon esse eternas Intelligentias omnes secundum Aristotelis sententiam eternas esse. nec siccessionem ullam paci. s CAP. XIII. Falsium esse quod Aristoteles sicut aduersariusreperi dixerit omnia ex nihilo adeo producta. Atqui Platonem uere sensiisse Primum principita non per seipsum sed per altera creasse munda quod religioni nostre consentaneum est:que uult omnia p filia

Qui interpretati Brit apud Aristotelem deum non uitam: sed animal ee: haud male interpretatosesse: ut aduersarius putat: sed bene: excusanduq: potiuset in ea parte Aristotelem ut Thomas existimatig damnandum ut censet Ribertus. xx Cia. XV. Mysterium trinitatisneqi ad Platonem neq: ad Rristotelem reperedum esse: Siqua tamen apud hos philosophoseiusrei sit g/nificatio est: esse potiusapud Platonem. Impossibile esse trinitatem naturali valoe cognosci sed ducaXad sacris auctoritatibus probari po sse. cli vis Tis uest igio quomodo a theologi saccipiatur. et quid uir. Que sit inter uesstigium at imaginem differentia. Probari aliquid per effectum bifariam posse.