Bessarionis Cardinalis Sabini & Patriarche Consta[n]tinopolitani capitula libri p[ri]mi aduersus calu[m]niatore[m] Plato[n]is incipiu[n]t feliciter

발행: 1469년

분량: 475페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

31쪽

Continentiam esse fontem fomtudinis. Solonis uersus contra diuitias. Cur Nunia Pompilius fictilibussacrificauerit. M. Cum preclara sententia de diuitiis Reistotelis sententia de diuitiis. CapituIu.Xvi.

Falsum esse quod aduersarius scribit ideo gremi periisse quia ΓIatonisust sint legibus

Circulum quendam esse rerum humanarum. LVt singulorum hominum ita eciam nationu certa etatem esse. 'Rduersiarii magnam esse inconstantia Q Platonem uituperee quem aliquando summis Iaudibusextulerit. Copidulia. Vii. Bqssarionis rdinalis Sabini: M Patriarabe esstantinopolitarit Capitula libri quinti aduersiiscalumniatorem Platonis incipitacfeliciter. Capitulu Pmum, i Probemium in quo pollicetur auctor se ex infinitis pene ens oribus quoi aduersarius in libris legum Platonisinterpretandis commisit: se quosdam magisinsignes notaturum. Capitulu.Il. Reprebensio et emendatio trigintanouem erro aduersarii quos inprimi libri interpretatione maximos commisit. Preciana Platonis sententia: φ Iegibuspotiusreconciliandi sine boni mali in republicasA securi feriendi Bellum pacis gnacia fierDpacem per se ipsam expeti at optari. Fortitudinem rio modo aduersis sed etia secudisrebusresis bere. Cu maiori dedecore umci q a uoluptate superae A A a dolore si Reprebensio et emendacio uigintariovem insignium errors in interptatione secundi libri Iegia. ues Capitulum tertium. J Reprehensio et emendacio undecim magis insignium errorsm iri terptatione tertii libri lega. R Capitulum quartum. Reprehensio et emendacio quattuordecim magis insignium error in interptatione qrti libri leni. R Capitulu. i. 6 Reprehensio et emendatio uiginti nouem magis insignium errorum: quo stri quinci libri legum interpretatio e aduersarius magis insignescommisit. - Quomo amicicie et gnate et firme Plaesissententia esstituane. Reprehensio et emendacio decem M octo magis insignium errorum: quos idem iri sexti libri Iegum interpretatione com misit. Capitulum. VII.

32쪽

Illi

Dieta quid sitiet quomodo ab aduersario interpretetur. Reprehensio et emetatio unius M triginta magistrisignium errorum quotidem in septimi libri legum interpretatione commisit. x Capitulum octauum. , Reprehensio et emendatio duodeuiginta magis insignium er eorum quos adueriarius in octaui libri legum interpretatione commisit. si Capitulum notaum. Qui fructusrustici a Platae nuncupene. Capitulia. X. Reprehensio et emendatio tredecim magi insignium errora quo saduerseriusiri rioni libri interpretatione commisit. 'eprehensio et emendacio trium magis insigniu errorς quos ercariusiri decimi libri interptatibe comissi z. n Capitulia. xi. eprehensio et emedatio decem M septem magis insignium errorum: quotaduersariusin undecimi libri interpretatione commisit. Capitulum duodecimum. Der pias Iatonis sententia de cultu parentύ. WCa.xiit. Reprehensio et emedatio tredecim magis insignium error quos aduersarius in duodecimi libri Iem interpretati 5e comisi eprehensio et emedatio uigintiquattuor nagis insignium errorum: quosaduersarius in tertii decimi libri Iesu interpreta tione commisir. Capitulum quartumdecimum.

BessarionisCardinalis Sabini Patriarcs,e Constantinopolitarit Capitula libri de natura M arte aduersus GeorgiumTrapezu

Drohemium libri in quo continetur QPIession constanti riopolitanus contra Aristotelis sententiam: naturam et artem asseruerit omia consulto agere. et argumetaTheodoriThessa Iqnicesiis aduersius ipmΓIethone. Capitulu.il. h Licet de natura et arte utrum consilio agant: magna inter Platonem atq: Aristotelem essedissensio uideatur: tamen siquis diligentius animaduerterit: eosnihil fere inuicem discrepare. Quod natura alicuius causa agat inter Platonem at Aristo

Natanam non esse Primam rerum causam secundum Platonem sed esse aliam causam natura priorem et longe nobiliorem. Aliquid tendere ad finem duobus modisdici. Naturam causam esse instrumentalem.

33쪽

Vnde oriatur pdifficilisilla et perobscura questio de ideis et in

quo maxima sit inter Platonem et Aristotelem differentia. Non ideo existimadum nullum in arte asilium esse quia ba/bitus sic faetivusnon activus. Que sic inter agere et facere differentia. Ea que ad artisfineptarieti8c genere cognita ee posse M specie. que aut genere cognita sunt:eade specie quo cognita re possie. Rrsquid siti secundum Rristotelis sententiam. Non de quibuscuri artibusaffirmare Aristotelem ' non con stillent sed de hisduntaxatiquarum si ibiecta fiant certiora. Qitomo intelligedus sit A ristotelesqn dicit arte no uti c6silio. A b hisqui Aristotele negant uella artem consilio um debilitari argumentum illud ipsius Aristotelis quopbare nititur naturam

alicumscausa agere.

Quod sit nature consilium. Consilium duplex esse:alteruq ad theologum. alterum ad mo ratem philosophu prinere. Capitulum. HI. Quibus nationibus G eorgiusTrapezuntius ostendere conee falsum ee quod supra dictum est per eos qui Aristotelem negat uelle artem consilio uti debilitari argumetum ipsius Aristotelis quo ostendit naturam alicuiuscausa agere. Cur motus fuerit Georgiusad scribendum contra auctorem. Ructorem perlibenter audire eos a quibus discere aliquid possiectia si sint paria amici. Capitulu. iii l. Confutatio eiusnaciois qua aduersariusdicit aliud esse aliqd ratione agi aliud alicuiuscausa agi cum ratio ipsa nihil aliud possit emes causa. Quod alicuiuscausa agitur no ratione solum humana sed etiariacunali agi posse.

Duplice ee ratione:altera que mea tribui :altera que nature. Rristotelem etsi consilium nature non nominet: radionem tiameeYpresse fateri: qua naturaliter omnia perfici existimat.

Sententia ipsiusAristotelisratione finem esse: cuius causa agie non materiam ut aduersarius sentit. Causassecundum Aristotelem esse quattuor: Rationem uero unam esse causam finalem seu formalem. Capitulu. . Confutatio alteriusnacionis aduersar qua dicit naturam nihil consultare: quanil alicuiuscausa agat: cu langiusse extedat

34쪽

alicuius causa Δgere q conlutrare. Consilium modo ad intellectum humanum: modo ad diuinum sententia doctissimorum uirorum referri. Platoicos naturam no sua intima facultate uel agere uel cosul eare: asserere sed hec menti tribuere siue intellectui exteriori. Rationem consul candi exteriorem in Namna: etiam ab Rristo, relicis non tolli. Impie damnare Georgium eos qui in deo consilium esse dicat. cum religionissarietistissimi nostre religionis uiri contrarium Misericiant et predicent. Capitulum sextam. Cofutatio alterius partistin qua aduersiariusinepte fatetur Rristotelem. consultare artem uoluisse: cum potius Rristoteles eκemplo artis non consilitare naturam corietur ostendere. Quod Arisboteles senserit cotra aduersarii sententiam artem rio consiuicare: omnium expostorum suorum sententia c5 probari. Ruetorem concordare potius inter sie utrum qi philosophum qaltera rephendere conari. Capicialia. Vlt. Responsio ad interrogatione Georgii utrum ens et natura idem sint. Vbi hec Ioge inter se differre latis ime declaratur. Confutatio eius argumenti quod affert Georgius naturam si iras far ins brumenti moueres et moueret: necessario prius ac tu esse opordere. Ciapitulum o ctauum. Duplice esse naturam agenteThemistii et aliorum pipatetico

auctoritiate.

Auctoritate Simplicii etProclivbari naturam caucam instru fmqntalem esse. A liis placere simplicia corpora per se moueri: et in se principium motus continere:Aliisnon p se:sed ab aIlio et extrinsecus moueri. Formam quariuis hori sit principium unde motusessse tamen principita ut finis et cuiusgracia agitur: qapprie pricipium es h. Duobusmodisdici rem naturale. CAP. mi.

Epi Ioguslibri:quo ostendie non recte dissiladere Georgiua IecstionePlatonis quem alioquin omnes latine Iingue doc/tissimi uiri Ionge ceteris omnibusphilosophisianteponent.

35쪽

Ncidie nup in manusnostras liber qdani: Qui Platonis

a Mi Aristotelis comparationem pollicebatur. Eu mox Iibenter avideqamplexi: pos babitis ceteri ebus increidibili desiderio legere orsi sumus. Sperabamus n. fore. ut utriusq pbilosephi di sine de rebus naturalibus siue diuissiue bisque ad morespertinet: siue ad disserendi ratione:

quia uocat logicen:expositione aliqua comparatione inueniremus. Quomodo inuicem duo summi uiri aut co

ueniant aut discrepent: quibusld natioibusprobetur me utrum prima an secuda substantia potior sit quid apudem materia M Forma quid agud Platonem magnum et paruum quo pacto indelemialmo tui quo per se anima mouetur conueniat se forme alique separate sit OR ari prorsusinseparate. Psi separate sunt: utra per se substet: ari insecuditani mi coceptibus posite sint Tu quomodo equi uocesqu6 univoce ens deeritibus predicetu ut rario illa diuidendi quam Plato philosophie sepem appellat iidem cu demonstrandi sicientia siti ut diuersium An madihec compago ingenita acq eterna itan Lenita fluxaq sit: an uero et genita simul M ingenita ara: eterna et quomo genita quomorrigenIta tum hec; tu anima dici possit Viria preterea deus ipsius substanti elan duntaxat motus natur alium rerum causa sit atqopifex Quinta ne simplicium corporum dici celu opporceat: ariunum ex quattuor quispreterea ultimusbominum finisceriseri debeat uirtusne atq: honestu:an scientia conreplandi.His aliisqhuiusmodi summorum pbiloibpborta opinionibusne in singulis immoremur; plenu fore Iibrum existimabam. Hoc enim ueteres

pleriq: tum greci tum latini lacere: Platonis alis Llii Abristotelis ratio ibusfauentes; et hec qdem probates illa refellentes: Fueracetia q c6uenire inter sese duosphilosophossumo ingenio ni Visutostedere: ut apud grecos in pleri': simplicius feciti apud latinos fac turum se pollicitusest Boetiuis animpleuerit nesicios Nullumeni tale illius opus elate nostra uenit in lucem. Existimaba ita auetorem huiuslibri quo sibi gloriam apud posteros iapanaret: et doctrinam sua ingenium qi ostentaret hoc idem fecisse; et uel consiliasse inter sese duorum philosophorum opinionesi uel altari

36쪽

inberentem: sus ad id nationibus duceretur explicasse. Quod si

preferendasA ristotelis opiniones Platonis uero contemnendat exis rimaret: causam eius rei demonstrati 5e: ut par erat: ac necet sarris racioibus exposuisse: Letabar itaqi ea spe miria in modia: et librum singulari quadam auiditate legebam. Quiauis enim in ip Ofere primordio iurgii sac maledicti splenus occurreret tamen equo aio patiebar sipenarii fore ut quod optabamygrelsu tepol lappareret. Iiam uero ubi perlecto libro P tbe aurisquosi enaba: Carbones ut dici solet muci: et desiderio frustratusnihil aiaduerti

preter conuicia. ec concumelias et iurgia in Platonem iHis enim duntaxat erat liber ille referctus instar ueteris comedi ei imo ut plane oesque una fuerat comedias excedered: obstupui ueheme ter tiarite rei no uitate attonitus Neq eni fieri posse existimalse

ut tale opus in luce unqPdiret; Rud quis il ex omi boim genere.

tam aperte M veridati:et c6muni o im sentencie contradicens nomodo non erubesceret: Sed potiusquasi preclaro quo da inuento gloriaretur: et more galli ignobilis utPlato inquit: a disceptadicertam te dissilienscaneret: gestiret: seq ip m circuspiceret. Quippe Aristotele cui Platone comparat extollit Iaudibus quod qdem reprebendi n6 p5t: Dignusest em ς maxime Iaudee Aristoteles Platone uero estumeliis afficit et iurgiis maledictis* psequitur:

Adminatur Rristotelis uitam: docstrinam: eruditione: sapietiam. Oim deni optamaria artita disciplinariaqi peritiam; quod iure ab eo fieri n5 diffiteor: Platonem uero non modo: quod tollerabile foret: Rristotele inferiore facit sed indoctum: inerudita: nullam philosephiemallam naturalita aut diuinaria rerum cognizionem habentem: ignarum artis oratorie matbematicaria disciplinarum insciu: Oim deniq: bonars ardita rudem atql inexperdia asseuerat. Improbsi preterea a fusum nepote et Uittisomibuscolaminatur que omia tribus libris coplexus: In primo doctrine taparatione facit nullis prorsus rationibusinnixus Nisi φ Rristoteles artium preceppa conscripserit: stato minime. Ppter quod statorie eiusqn udiosos inconstantia absurda: inepta: contraria sibi inuicem re pugnatia leuia: ridicula: puerilia seripsisse ac disseruisse c6meonat: nulli sol no nati bibus: nullo ratiocinandi genere usos opinatur. Secundo libro opinione Aristotelis nostre religionis ueri mimis optimis': sententiisconsentanea sessie coriatur ostedere:acpinde

ueriores Platonisautem dissentire nostris ideoqi salicis esse: et a

37쪽

ueritate prius alienas Tertio uero atql postremo uitam Platois

concinentissima innocentassima. integerrimaq accusat: ac iurgiis

et contumeliis inse statur: Prob scelus atq flagitiuini: quo mimor quo parasito; quo lenone; quo cinedo quo scelerato: flagitioso: pes bifero: infido: frauduleto: nebulone: profuso non turpius feldius detes habilius uixisse illia affirmat s O nouia iurgioria genuso iniquas calumas M ante hunc diem inauditas Profecto sit affir/mari hec de aliquo possent Nemo in foret usq adeo aut uirtutis expers aut doctrine. q res adeo fedas turpes flagitiosas nephadas uel PIoquedo ora polluere: uel scribendo inficere ac c6maculare manasauderet: Heu quid iste scelaris inPlatonem non evomit

Nonne ebrietatem obiicit: non e fornicationes adulteria: stuprared nephados maria concubitus in orie ingratitudine; tyrannideauim: rapinas stulticiam: Iegu iniquitatem et quicquid deniq: dici aut cogitari dirum tetruq potesti Quod si omes qui unq omibus anteac his seculis fuerunt uiros trucesi agrestes efferon scaeuis ac teterrimis moribussimul collegisset. In quos grauissime acerbissis meq: inveberetur: qd obsecro te plushaberet. quod aduersusotiis euomeret hic calamator et hostis hominu M nouusTimon atqalter Momus/ Hec igit: cum legissem; no potui tam iniqua bois medem n6 execrari eius plertim g mecu familiaritate c5iunc truci aliquando fuisset. Eo aute moles hius illius iniuriam tu luq, non modo Platonii cuius cuna baud me us adeo sollicitas ieci sed etiasarietissimis nostre religio is uiri si qui Platone semp magni fecertat. et ca doctrina eius M mores tu eam qua in opinio ibus cia nostra

fide habet similitudine admirati sunt n5 parum dedecorisafferre uidetur: ψ talem botem qualem bic fingit uel ignorauit uel falsis

contra animi c5scientiam laudare uoluerint. quod certe non est uiri boni M sapientis et integri preceptoris offitium. Ruget uero

magis atq; magisnobis indignationem : φ fauorem quem nostra religio ab exteris accipere pol auctoribus caluniosa hec Platais r bensio inistrigere ac debilitare uidee. Quippe doctoresnostri sanctissimi uiri aduersus eos qui recte fidei fundamenta deiicere et religionem chris hiariam praui frati 5ibu spessundare uoluerati Eam in primis defensione nati sunt optima esse.si uerbis auctor rquosipi tanq sapientes secstabantur: quasi Ousdam telis eo* tela retunderenti fidem nos hiram illorum presidio roborarenz Ita Platonem in primis quasi optimu testem citarunt1 et dictis ipius:

38쪽

quacum peregrino testimonio pleri potuit: fidem nobis diuinitus madidam confirmauere ea racionem primis illius auctorizatem secuturi simul et doctrine Ag morum ei palmam bui ab omibus sen ciebant. Siquis igitur tam graueslatonis tesstimonium con temnit: ac P nihilo babet; longe a nostre reIigionis usu alienum esse existimat: dum eum ignarum: improbum n ultum: scelestumς flagitiosium fuisse c6tendit: quo modo doci oribusnostris et uere fidei propugnatoribus non aduercatur: et quasi acerrimushostis bellum indiciti Rut qui fieri porestri quin maκima afferat nostre religioni detrimentum: dum exterorum presidium nobis aufert: quo maxime aduersario as uim Ppellere ac propulsare possiemus Profecto qui hec a nobis auxilia tollit hic plane fauere illorum parti uideriar: qui religione nostram oppugnat; et quasi aditum aperire hostibus: ut impetu facto ea depopulene atq: devastent. Gapropter fauendum in primis censui auc horitati sanctorum uirorum: elaborandum qi mihi summo studio: ut religione . cuius membrum diuina pietasme esse uoluit: pro mea uirili tuear atq: defendam. Tum etia Platoni succurrendum; cui tam etsi propter doctrinam: moriaq: prestantiam no magis obesse lingue P cacitas potest; u tenuis nubecula radiantem solis splendorem obscuraret perabsurdum ramen M periniquia iudicarem legi hec sine contra dictione.ab hominibus presertim latinis qui aut Platonis openarion babent: aut siqua habent in latinam linguam c6versa: pnaro ea legere consueuerunt. λtqui Platonis do ctrinam uariam atq: multiplicem: tum diuersis rationibusM auctoritate bis horie coi

omniustendentia tum iptuso perum testimonio demonstrabimust Mortam uero pres haritiam M integritatem uite non solum fama

publica: sed eiust pius sermonibus adg precepcisostendemunctus

homineshortatur ad bene beateq uiuedum: Hec enim etsi grecishoibus cognita atq: explorata sunt: a lacinis tamen nostre etatis ignorane. Nam licet maioreseors tam eκteri qecclesie doctoresi Platonem ceteris omnibus in quouisdoctrine genere longe pre Feredum anponendaq: censuerint: obscurauitKbec nihilominus seu uetustassea incuria Mnegligentia bominum: ita ut iri pata cissimorum rioticiam uenerant: λggrediar igitur instituta opus: et i pius ut dixi Platonisuerbis rem omnibus ante oculos ponam. Dicam autem simpliciter: animo ab omni contentione libero et ad solam ueritatem spectante. Nec contumeliis contumeliosum

39쪽

ulcificae auetorem malo ut dici solet malum emendansqn etiam scriptoris Nomen non Proloquar. nec a me unqua quis ille fuerit quis intelliger Dabo hoc necessitudini nostre qua simul olim iuneti Fuimus ne fiat nostra causa presentibus postera i inuisus: Dabo consuetudini mee qui hanc maledicendi licetiam exhorruisemper arq execratus sum cum presertim defendenti Platonem nihil boc presidii allaturum sit nec satis ultionis exigi ab aduer sario posse uideatur si mutuis cum illo conuitiis egerimus Nam cum ea Platoni obiecerit que de omnibus qui unqua fuerunt sceles hi atqi peruersi boleti uix credibilia uiderenturi quid tandem

in eum ipm calumniatorem dici pro merito posset Respondebo autem non ad singulat que aduersariusobiecit. Longum enim id esset: et pene infinita: Sed tria illa que silpra meo naui summatam adtingam. Primo iapi etiam Platonisaiqi doctrinam:mox scrip torum eiuscum nostrissimilitudinem: et argumento coinario distblutionem; Tum probitadem morum uicam tricegerrimam explicabo. Sed quonia ad ostendendum statonisignorantia precipuum hoc argumentum aduersarius affert: φ nulla artium preceptas sicut Aristoteles feci*pro communi omnium utilitate

conscripserit: Ec hac maxima ratione inuebi ur In Pliadonemag narumq: Omnium scietiarum conatur ostendere: Primo causam

cur Plato disciplinarii preceptas presertim de rebusdiuinis uulgo tradenda non duxerit. afferemus: Deinde aliis quoqi nationibus aduersario respondebimus onstat profecto inter omes doctos preceptum illud pythagoreoruiquos secutus eiuPlato inprimis obseruiari solitum: Nequid ex bisque in eoru scbola ducebantur lua uulgum emitteretur. Ruditoribus uero quinquennio integro nihil oino uel interrogare preceptorem: ueIde hisque dicebatur percorietari licebat. audiebant duntaκat que a preceptoribus I gebantur: et taciti secum uoluebant. Pentacto uero quinquenio: qui digni iudicabantur: admittebatur in sotios indigni a cosortio reiiciebatur. Secreta diuinarum rerum per omnc uitam Occulta tenebant: Nequid ad exteros ac minusdignos homines exiret queres similis esse precepto illi euangelico uidetur: Nolite dare sacra canibus nec proiiciatismargaritas uestrosari te porcos Quinetia hec non litteris sed uoce tantum M preceptores disicipulis tradere; et discipulos inter se communicare fas erat: quasi tutiuscustodiri

altiores ille de rebusdiuinis sententie possent: si animis non libris

40쪽

contineretur: Et studiosi earum rem doc libres euadereno dum memori potiusq litterarum presuto freto instituta philosiophiqanimo non codicibus comendarent. Reministendi enim non me

mors remedium I trenasesse aibeat inuecas Thamus illelapud Platonem refert ieri tamen inquit: ut obliuionem animii ems riqui aliquid didicerint; afferant littere: dum boses per negligentia cultum memor deserunt; et extrinsecusfides ab alienis formulis j proficiscentetnon Atrinsecus suis uiribus reminiscuntur: Idcirco iopin onem potius at umby'm sapienti Hil uenam sapientiam audisorum animis recipui pleri pro ueris sapientibus umbratilet. Hee cum uer eas histori catis comprobat: Tum in icet intel ligereroe nulla extarii: nec unil uisa inadurizar scripta Pymago:

Nihil enim ille scriptum rei qu t: et siquid pauκillum scripsit: id Danie fili. moriens commedauit. monuit ut secretia custodirebQuod illa quamuis mul er diligent inane seruauis et quanqpr grandί pecunia uendere opusculta potuisset: noluit. Tenuit id claomnibus pretersi patris discipul fac nemini qu dem eorum opuli qua credui ci Sententias uero eius his duntaxat expotuit usu et sunt patri Pythagor doctrina M moribus digne succatile. Est en m no med ocri argumeto epistola Lysidisse qua ad Hip parcum scr bens argu . eum φ precepta quedam Pytbagorq tna da Tet litterisae' aliis edidisset. Hanc ego ponendam hoc loco totam ex in maui: pergratam Vmulatq perutilem futuram hil qui sine animi commotione perlegerint. Lysis Hipparco Sal. Equidem posb mortem Pytbaso renunqua futura existimaui: ut discipulorum eius societas disiungeretur: Sed cum preter spem quasi nauisagio facto aIί alio disieci delati simus nihilonitus: meminime diuinorum preceptoria illius pium est: Nec bona pbiIIosophiotim hiscomun a facere qui ne somniare quidem ianiam puri sicat onem potuerunt: Nec fasest ea omibusporrigere: qu nos cu tot laboribus adeptί sumus Queadmodum nec profanishom n bus eleusinara dearta licet arcana patefacere. εque enim ver ista facientes λίusti acq impii haberentur. Ope pr citi est Mitur recensere: quantia tempori sin abstergendis maculis qu nostris Auste pecto bus erant cosumpserimus antequa pr prat Ilius perciperaedigne possiemus Vt enim tinctores solent priusqtelam inρὰ ant quarundam rerum acrimoni a eam purgare quo

facilius co lorem imbibat: qui aboleri postea no postic: Sic uir ille

SEARCH

MENU NAVIGATION