Opuscula physica et chemica. Pleraque seorsim antea edita

11쪽

ORDINIS DE UASA

OPUSCULA

PLERAQUE SEORSIM ANTEA EDITA NUNC COLLECTA ET REVISA .

CVΜ INDICE LOCUPPI LSIMO

ED1TIONIS CURANS POST GESSIT

iN ACAD. OPS. MED. D. ET P. P. E. CUM PRIVILEGIO S. ELECT. SAXONIAE.

12쪽

ές τελος ἐξεργάζεσθαι

DATE

13쪽

L E CT SAL.

EDITOR.

Ρersoluturus promissa, quicquid OpU-

scillorum b. BERGMANNI antea Omissorum

colligi a me potuit, in ultimum hoc Volumen contuli. In eo nihil desiderabis L. B. praeter Orationem de fatis Chemiae a i 766. Upsaliae recitatam) et

Dissertationem de erucarum nOXa ab arboribus frugiferis arcenda. QVarum illam, cum maxime cliperem, comparare non potui: hanc perpaucis exscri-

14쪽

exscriptam paginis, eonsulto omisi, cum maxima eius pars hoc habeat propositum, ut sententiae aliorum auctorum, qui de eodem argumento, occasione quaestionis ab Academia succi capromulgatae, scripserant, Partim refutentur, partim confirmentur. Caeterum perutilia sunt, licet pauca consilia, quae BEχGMANIVS in hac Distertatione addidit. Cum cnim obseruasset, erucas

Phalaenae brumalis L. quae teterrima

hortorum pestis est, sub terra exuuias abjicere formamque mutare, et phalaenarum ex chrysalidibus prodeuntium duplicem pro sexus differentia habitum esse: solos nempe mares volucres esse, foeminas autem alis destitutas non nisi rependo cacumina arborum in quibuS OUa ponunt,

15쪽

escendere posse: facile intellexit, dirum

i illum Pomonae hostem nullo artificio, circumueniri opprimique posse, nisiit Phalaenae foemellae, dum ad arbores proserpunt, in media via intercipiantur. Suadet igitur, caudicibus non procul a radice corticem betulae circumdare, eumque oblinere pice liquida, in cuius lentitia, tanquam in visco animalcula illa inhaerescant et pereant. Nolo commQ-l morare, quae Auctor de profligandis i Curculione Pomorum, Phalaena Cratae-gi, Aphidibus, aliisque hortorum mali S, ii praecepit, nam in his fere, ut antea dictum est, de aIiorum libellis iudicium fert, quos in promtu non habebam, et, si habuissem, BERGMANNiANis adjicere ipso

l huius operis instituto prohibebar.

16쪽

Ut quantum in me esset, nihil reliqui facerem, quod ad libri utilitatem et commoditatem pertineret, indicem copiosum ab erudito quodam Viro elaboratiun, ultimo huic Volumini subieci.

Caeterum ex animo opto, ut opera mea

in conficienda horum opusculorum editione nauata, doctis lectoribus non dissi

pliceat, nec Auctore indigna videatur. Scr. Lipsiae Kalendis Mai. MDCCLXXXIX.

17쪽

l LXVII. De Crepusculis pag. t LX III. De interpolatione Astro

nomica l

l LXIX. De Attractione uniuersali

38. LXX.

18쪽

LXX. Oratio de nuperrimis Chemiae incrementiS LXXL obseruationes mineraIOgicae LXXss. De auertendo sulmine Pag. 65.

19쪽

- - is blucent fugiente crepusci da Phoebo

luidum illud aureum, quod tellurem undiqua

que ambit et atmosphaera adpellari s - let , multam licet pariat Astronomis molestiam, v adios corporum coelestium a cursu rectilineo de-tcorquendo, inter excellentia tamen naturae opera umerari debet, quae luculenter nobis ostendunt, iueiorem uniuersi sapientissimum este eiusque OecOnomiam

l Dissertatio aca demica, quam praeside MART. STROE-l MER Pro f. Astron. b. Auctor publice defetulit Vpia lide xl. I9 Martii. a. ipis.

betam. Os c. I L VI. Al

20쪽

De Crepusculis.

nomiam in conseruatione rerum creatarum adna; randam maXime. Atmosphaerae enim beneficio spiritum ducunt res animatae, in altum sese extollunt aves, maria traiiciunt nauigantes, propagatur sontis, excitatur et sustentatur flamma; eius openqua per uniuersam continentem in vii, in anima

lium et plantarum distribuitur, eiusque auxilio lu-' men solare per globum terraqueum ita dispergitur, vi obiecta in superficie eius constituta, quae a radiis directis illuminari nequeunt, visibilia tamen fiant

per reflexos et refractos. Longum orci cnum rare, ne dicam explicare, omnes esse lius atmosphaerae . qui hoc tempore scientiae naturalis cultoribus imiotescunt. Particulam tantum mihi, specimen academicum editurus , adsumsi, quantaque scri potest breuitate ostendere constitui, quomodo per atmosphaeram fiat, ut ante ortum et post. Ocricasum solis, cisi radii eius ad nos directe peruenire nequeant, obiecta terrestria illustrentur et luce per aliquod tempus fruamur , adeo ut transitus a die in noctem, et a nocte in diem non subito et per saltum fiat, sed per gradus insensibiles. Tuum vero cum sit, Lecto humanissime, in melius interpretari innoxios ct imbecilles conatus, benignam tuam Vt consequantur veniam, omni, qua par est observantia peto.

II. Per erepusculum intelligitnus lucem illam,

quam cernimus mane ante adparentem solis ortum sensim crescentem, et vespere posst eius occasuna