L. Annaei Senecae liber de providentia, sive Quare bonis viris mala accideant, cum sit providentia [microform]

11쪽

DU PROVIDENTIA,

QUARE BONIS VIRIS MALA ACCIDANT CUM SIT PROVIDENTIA.

E CENSUIT,

VARIETATE LECTIONIS,

13쪽

Me veterum, qui Romae et in Graecia floruerunt, Philosophorum excellentia quaerimus, haud sciam au principibus annumerandus sit L. Annaeus Seneca De quo viro sic Iutarchus 1 iudicavit. Graecos quem in moralibus cum eo compararent, habuisse neminem. Et prosecto Iibros ejus si evolvimus, pleni ubique sunt sententiis pulcherrimis sublimibus , mirum redolentibus virtutis a sapientiae ludium. Quam egregia sunt, quae de Diis exibit luili,' inquit, s omnium rerum optini auctores: . qui beneficia ignorantibus dare incipiunt, ingratis perseverant. V de Benes L . e. 5 x. In quo 1icat Deo memoret sive quod populo scribens opularem opinionem sequeretur, sive quod sin et lunae

a iis quidem Plutarehi, quae nune habemus, hae non inveniuntur sed et rare ha, qui et alios libros hodie deperdilos ut Ciceronis des GDria vidit, Plutarehum ita eonsessum esse ribit in Epist conιra Gallum, unde Lipsius attulit.

14쪽

eeterisque sideribus Divinam tribueret naturam is e multis tamen locis apparet, Senecam unum Deum ceteris omnibus longe superiorem agnovisse, custo a dem rectoremque universi, animum ac spiritum, mundani hujus operis dominum et artificem. ut scribit Nat Ouaest. I. a. c. 65. uas,' ut ait ibid. LI. Praef. S. 15. a totus ratio est.' Ρraeclare quoquctsensit de summo bono, non in rebus externis positum id iudicans, sed in animo sancto , pio, forti, nec fortunae telo, ne moxiis adventum resormidanti 50. Mortis enim mea itationem cum Socrate et Cicerone si praecipuum iaciebat philosophiae munus, qua de re loca passim sunt eximia, velut Epist. So. S. 5 a Magna res est haec, Lucili, et diu dis- eenda, cum adventa hora illa inevitabilis aequoi animo abire Atque omnino de rebus Divinis hominumque honorum cum Deo necessitudine, ad quem Iost hanc vitam redituri essent . ita disserit, ut non

Hirum videatur suisse 5 qui sapientiam hanc

a colligitur hoe a cis aquail. l. a missi diei homines esse, qui solem quidvis potius quam deum appellarent, Ud ibid. I. 6. e. a3. et stat. 73. s. 6. Similiter Plato in Epinomi , p. 4 .

propter puleherrimum stelIarum cursum animatas ea esse latuera G. cieaeo a me Deor. l. a. c. 15, 16.

5 In his essest erus, ni tam en aliam atque alii Iam ingressus ostendere studuit, Senecam, Epictetum et Antoninum Caesa-Tem , quo majorem suae philosophiae auctoritatem conciliarent, aliquas et sententias et verba Christianis sublegisse. Vid eius Misceia. Nisi Phius Lit Crit. Obserν. . de Stoici subdolis Christianorum imitatoribus. Quae sententia si vera sit, simili modo Seneea

15쪽

sanetlasimis Christiana doctrinas sontibus haustam esse erederent i a quibus tamen merito dissentire mihi videntur Erasmus messis Senecas, Μ odius Nooantiq. Lection Epiat. 1, et Clari Wytten b. Disput Sto* de Unitate Dei, p. 5s

aqq. Bibi init. OLI. Part. 2. L. II8. ivlagnam igitur Senecae scripta commendationem habent a rerum, quae In iis tractantur, gravitate atque utilitate, eoque maiorem, quod non scripsisso tantum illa sed sensisse videtur, idque egisse, ut vita cum sermone concordaret, quam Propositi sui

summam dicit Epist. 75. g. a. 6 . Fuere quidem, inter quos Dio Cassius y , qui luxuriae Sene

eam avaritiaeque accusarent, Sed ea erimina post

Lipsium refellit nuper Re in hardius in libello de

Idem vitia, quae in eius dicendi genere 3 eulpari

solent, excusanda esse monuit Partim temporum, quibus vixit, conditione, partis Stoicae, quam seeutus est, Philosophiae studio, contraque multis ejus scripta virtutibus excessere. Quasumserit quaedam a brutunis, quo sumsit ab Epleuro qua de ea sexibit Epist. a. S. 4. a Soleo enim et in aliena astra transire nona tanquam transfuga, sed tanquam explorator: nisi quod Epicurum nominaret, illos ut homines λωπας d φιλοσόφου taeeret. 6 CL Epist. 4. 3. 18 a Turpe est aliud loqui, aliud sentire: quanto turpius, aliud seribere, aliud sentire s Etiam tame Oxensti e en aniae p. 258. q. satis Merbed Seneea iudicat. 8 loquentiae quidem euram quo Ioeo ensuerit, ipse deelarat lat. 4o S. 11 a Fabianus vir egregius et vita et scientia, et quod pos illa sy, eloquentia quoque. 4.

16쪽

Quarum virtutum causa dignus inibi Sene ea visus est, in ei ius ali suo aeripto peculiari editione di Vulgando vires meas qualescunque periclitarer Licet enim ipsa illa materiae argumentique ratio esse-eerit ut multis multorum editionibus universa Sera me a B opera repetita sint et commentariis illustrata snon tamen post Mureti Lipali ceterorum Iabo a es nihil relictum esse existimandum est, siquis inum quendam libellum sibi selegerit. Ita enim fieri solet, ut in minori mole maius insumi possit otium, cura,

diligentia. Μihi autem prae ceteris arrisit Par usille, sed aureus liber, qui inseribitur, Proseiden-τει, διηε quare honia Maria mala accidant, cum ait Prooidentia. Cui libro num per hanc operam o a quidquam lucis aut gratiae accesserit, aliorum sit iudicium D mihi quidem egregiarum, quibus resertus est, sententiarum pertractatio incredibile quantum voluptatis peperit. Libri autem indoles et praestantia quo facilius intelligatur, pauca de illo nniverse praefanda eas duxi.Agit de Propidentia, De quare bonis viri mal accidant, cum sit Prooidentia. Sic enim cum Lipsi et Rutilio psi titulum s constituamus, qui alibi aliter legitur. Vidi in Bibliotheca Leidens veterem editionem Senecae impressam arvisti perier- nardum de Colonia A. 1673 Io , quae sic habebat: DE

9 Dupliei nomine saepe veteres opera sua inseripserunt, ut i e ero Brutum, siν de Claria oratoribus, ipse Sene ea a CO stantia sapientis, io quod in sapientem non cadit injurια. 1o Videtur hae esse illa ditio arWisina, de qua laudantur ab Hartesio Denis Memoria BGL Gareli. p. 69. et eme inerda

17쪽

Da munda gubematione divina mordentia sequalita mulsa mala bonis viris accidunt Henr. Stephanus Proo Foei ad iaci Sen. p. 217 librum appellat me divina providentia, vel potiussi absque adjectione. De providenti s quem alii in scribunt, quare bonis viris mala accidant, quum

sit providentia'. V Intelligi puto Muretum, qui

orae DoLm orat. S. exibit oconstat, veram illius . commentarioli inscriptionem non esse eam quactu.Vulgo recePta est, quam ego tamen , ne omnia no-

Vare dicerer, retinui, De proridentia, sed quarea boni piria mala accidant, cum ait propiden-

tia cxx , ut constat ex Lactantio in libro de irae Dei. V Lactantii locum v. a. p. 695. Meumanni Ruti kopsius attulit, qui quod egregiam hujus lihelli commendationem continet, hic etiam apponendus visus est a Si quis autem Vese scire plenius, a cur malos et injustos Deus potentes, beatos et die vites fieri sinat, pios contra humiles, miseros, ino- Pes esse Patiatur Sumat eum Senecae librum . . cui titulus est quare bonis viris multa mala acci-u dant, quum sit providentia in quo ille multa, non plane imperitia seculari, sed sapienter ac paene e divinitus locutus est Argumentum e gravissimis esse, nemo facile negaverit. Non est quod miremur homines antiquis temporibus, quando viderent pietatis et virtutis aman

18쪽

tissimos cin modo ommunibus hujus vitae aerem non exemtos, sed gravioribus saepe quam eteros ea .

lamitatibus premi, mortales igitur hoe videntes in istam opinionis Perversitatem incidisse, ut vel Providentiam omnino tollerent, vel honitatem ejus et iustitiam in dubium Maxenti in illa Lucretii in quare, inquit, telum hoo adiutu exanimatque indignos inque mellentes ' Nota quoque sunt vidi ii Cum rapiant mala sata bonos ignoscito Lasso . Sollicitor nullos esse putare Deos.

Ne Tacitum quidem ab hoc errore immunem Praestare cetera Virtus potuit, qui Anna I 16. c. s.

de Cassio quodam Asclepiodoto, qui fidem etiam in

duris rebus amico ervaverat ita seribit u exutus a quo omnibus fortunis et in exsilium actus aequi u late Deum erga bona malaque documenta x et .

tem ia Lipsius, quo aestum impietatis ulpa liberaret Ioeum

depravatum censuit, quod tamen neque rono vio, neque e-nestio persuasit, aequitatem interpretantibus indisserenter Iiquid ferre, nihil ad id commopari, allato loco Cieeronis Agrar. a. c. 5 . Ceterum qui plura de hoe argumento velit, adeat Hiian ne ii Felieis OceaDium p. 4O-4a. d. Our ubi Interpr ingentem Ioeorum Ilvam ollegere, quibus addi possit quippe eum nostro libelI in multis onveniens Theodoreti; la HOMM. ermo ,δτιν υκ καρπος τῆς με σολ ης ὁ πενo Vid etiam Heri Wom-tyn Respons de argum Tetiologico , p. 23 sq. in Ann Acad. Traject A. 18m-1823. Neque possum, quin o IOeo memorem

egregiam illam eicii R. Priee do F Mid disputationem, quam eum tribus aliis eiusdem disputationibus ex Anglie aermone in nostratem versam pro olita sua comitat eommodavit mihi Clari Senex M. Ideman.

19쪽

lem audimus, quod alius Diis objiceret negligentiam nostri, alius iniquitatem. Ex horum numero fuisse Luci Ilum Juniorem, ex hoc libro gui ad eum scriptus est, intelligimus. Cui Seri ei a cum Dian ax Polliceretur, utIdomeneum ab oblivione vindicassent Epicuri epistolae, ita suis

seriptis illius nomen duraturum esse, in eo non vanus stat augur. Neque enim alibi usquam ut monuit Bubh. Praef. Om. s. d. en nisi apud nostrum philosophum Lucilii mentio reperitur, in quem adeo conveniunt haec ejusdem Verba in Prα . Om. . . I Plerisque autem Senecae amicis, praeser- . iam iis, quibus libros suos inscripsit hoc aecidit K satum triste, sed in tyrannide non mirum , ut et ipsi quasi in illam tristissimam ruinam, qua inno centissimas hilosophus a Nerone protrudebatur, a Qui sine nomine corpora , devoluti, ideoque omnia eorum vestigia ex historia istorum temporum petii 4 tus sublata sint. V E Seneca tamen, qui et sapientissimas illac istoria et Naturales uaestio ne ad Lucilium scripsit, haec discimus, eum procuratoris nomine , quae erat equestris nobilitas 1 Sin, provinciae Siciliae Praesuisse ciέ). Pauperem natumst in medium protulerat ingenii vigor, scriptorum ele gantia nobiles et clarae amicitiae 15). V t scriptorum quidem elegantiae monumentum aliquod maius

13x Tae. Agrie. o. Et Luellium ad equestrem ordinem industria perduxerata Epist. 44. 14 Nat. Quaest C. 4. P Gef. I. I , M. Epist. 5I S. 8. 15 Nat. Quaeat. c. c. S. a, b Eptit. 19.

20쪽

ius 16 exstare credidit evns dorsius casemen enim illud , Aetn inscriptum , quod vulgo

Cornelio Severo tribuitur, a Lucilio esse conditum, quem ejusmodi opus vel parasse, vel etiam Perfecisse loca quaedam Seneca indicant 17 r neque tamen sententiam ano vh hoprio probavit, qui Praef. VOL 2. P. XIV. Cornelio quidem abiudicandum non item Lucilio vindicandum censet. Ceterum hic amicitia floruit Cn. Lentuli Gaetulici. positae et historici, occisi a Caligula, postquam decem annos Germaniae praefuerat 18h; tum Aebutium Liberalem, ad quem libri s Beneficiis scripti sunt, communem et Senecae et Lucilii amicum fuisse significat Epist si init e Liberalis noster nune tristis est, nuntiato incendio, quo Lugdunensis colonia exusta est. V In primis autem eum Seneca familiaritate coluit, maximique fecit quod indieant epistolae, in quibus non modo requenter exim ita compellat a Lucili, virorum optime, Lucili carissi-

time,' sed saluberrimis Praeceptis instruit, atque do variis rebus consulenti sic oscribit, ut non rescribere, sed tamquam Praesenti respondere sibi videre lux i9ὶ Lucilius autem, fui u calcatis popu-

et a Dari bonum nod potuit, aulieri potesti in quibus animum Senecae convenientem agnoscas.