장음표시 사용
11쪽
virtutibus clari, G ad magna nati, praesertim vero Excellenti is a Comes Vidua Juliana, a Gito, ce-
lV. De Medici sustentatione & habitatione agit.
V. Medici ossicia exponit, quorum praecipi aut Omnibus pauperibus non minus quam citioribus, aequali cura & stra dio subveniat; ut Omnibus etiam pauperrimis placidas aures praedeat, ae talia, qua licebit, praescribat medicamenta, quae ipsi vel domi parare, vel saltem leVIllimo pretio comparare possint; ut ad eos , qui eum accedere nequeunt, ipse adeat, i omni trImestri tempore oppida singula pygosque ob eat, aegrotis, si quos invenerit, medicamina praescripturus ; ut, si morbus epidemicus inter nomines vel etiam inter pecora alicubi oriatur, a Pse eo properet, in causas & remedia mali se- Gulo inquirat, & quae opportunissima reperit, Et ipse adhibeat & e suggesto promulgande curet ut denique diem certam qualibet hebdomade con- Intuat, qua domi reptriri possit, & dum ea abest, locum, ubi quaerendus si, indicet. V . Ue pharmocopolio in oppido Ctak-Torn Vaconstendo agit, in quo eiusmodi medicamenta ad lint, quae simpliciora sunt, ' leviori pretioeomparari possint.
12쪽
Iebrique Comitum de WiIden hiuflemmate prognata, Mater Vesra,
Matrona osani virtutum genere fae
VII. De Chirurgis in pluribus pagis constituendis disserit, & quam inter hos & Medicum
intercedere rationem necesse sit, exponit. VIII. De obstetricibus agit, & , ut Medicus scholam de arte obstetricia aestatis tempore. ape riat , ad quam e pagis omnibus seminae mittan-
IX. Quibus in casibus Medicus a munere su amovendus sit, docet. . Quantopere pium hoc & utilissimum institutu- tum Familiae Comitum ab Althan probatum. fuerit , e litteris, quas Comes Ios. Mich. ab Altha supremus Comes Comitatus Sgaladiensis ad memoratum sacrum Curionem dedit, conjici facIte Potest, quarum haec est sententia : Νon mediocri cum voluptate se pium sane & laudabile elus consilium stabilem in insula Murana Medicum constituendi tutellexisse. Non posse se non teliatum faeere, quantopere factum hocce, quos N SZaladiensi Comitatui, cui suprema cum poteita te praesit, honori, & sacro etiam Curioni laudi jure merito cedat, tum sibi tum universo ComItatui probetur, & quam ipse, ut dynasta in i
13쪽
tulta, RO Satri Curionis Legradiensis Instituto non levem ascessonem Ieceritis. Tuae denique pietati su-
Iae Μuranae, pium hoc institutum, quod potin sinum ad commune bonum miserae ope que medica destitutae plebis spectet, omni studio ac opera adjuvare ac provehere conaturus sit. Eam ob rem, cum annuum designatae a sacro Curione summae fenus sustentationi Aledici nondum sussciat, se Fratresqne suos, adnuente etiam Domina Comite demortui Patris sui vidua, tu ideon spirasse, ut non modo e sitis proventibus annui 2 floreni adjicerentur, sed etiam libera in oppido suo Csak-Tornia habitatio Medico in perpetuum attribueretur. Ceterum se, prout sacrum Curionem ob egregium hoc factum non modo , pro eo ac par est, maximi iaciant, sed diligant etiam, ita magnopere gavisuros, si pro- lieni amisuam voluntatem opere ipso illi testari
Augustissmus Imperator & Rex propositum sibi institutum istud non modo benignissime comprobavit, sed diplomate etiam Regio in perpetuum confirmavit, simulque sanciuit, ut praeter Familiam Althanianam Comitatus etiam Setat adien
14쪽
ranus populus debet, quod jam iis promptu habiturus sit virum, orte medica exίlilium, a quo in omni morborum genere consilium S opem fidenter non modo expetere, sed jure quoque exigere pist. Haec vero Beneficentia Tua, quam innumerabili pene Populo Murano exhibes , in me quoque plenis alveis derivatur. Nam quod illa in pro
ss , & Consilium Regium Loeumtenentiale superiorem ejusdem inspectionem gererent. Paullo prolixius haec enarranda duximus, quod speremus , eximio huic Pastoris saeri quam plurimis benefaciendi studio ae exemplo imitatores haud demturOS.
15쪽
munus obtinuerim, Tibi potiss-mum, in quem sacer ille Curio jus
Meditum eligendi transtulit, tum Ips quoque grato animo in asceptis referre debeo. Felix sane Provincia, quae in Te, Tuisque Fratribus non Dynastas, sed Patres agnostiis Felitem G Mericum, qui dignus videbatur e sse, ut in partem curarum Tuarum vocareturi Itaque patere, Illustri Pime Domine comes, ut in Testimonium perennis meae, nullaque aetate oblitterandae gratitudi
16쪽
cunque illud sit, Tibi dedicemi spe
ductus fore, ut non tam donum hoc, quod quam exile sit , ipse per spicis, quam animum ex quo prosellum Hl, Tibi Tuisque Fratri
17쪽
I LUXUS ATMOSPHAERAE IN CORΡORA ORGANICA.
rpus humanum ad corpora organica peristinere, & varias ab illo functiones perati , ex physiologicis patet.
Ergo pertinet ad machinas. f. 3. Sed ad motum mechanicum alicujus mamchinae peragendum requiritur causa aliunde accedens, haec causa externa in hominem sua elasticitate , & irritabilitate praeditum agens, audit. Vis, stimulus , causa excitans, sui Procatarctica.
18쪽
Quidquid ergo foris accedit & sunctiones producit, sub causae hujus titulo comprehenditur : ita quidem, Mi si ea motus facile constanter, & cum oblectamento produ- eat , conservet sanitatem in variis gradibus ;si vero ea ita agat: ut motus producenduS, aut lanquens , aut cenans, aut ita exorbitans sit, ut nimia violentia organon totum destructum ulterioribus actionibus ineptum fiat , tunc laeditur actio, aut omnino tollitur, id est, oriuntur morbi, sequitur mors. S. 5.
Hae ergo causae externae etiam conserunt ad producendam Vitam, morbos, mortem.
f. 6. Sed hae causae solae non lassiciunt, nisi machina ita praedis posita. esset . ut effectus produci posset. g. T. Sed hae causae praedisponentes pro egumenae excitantesque procatarcticae,) ita inter se connexae sunt, ut praedis ponentes diuturno , constantique excitantium intervallo Penitus mutentur, ut excitantes quaedam cor POra
Non loquor hie de homine tanqua:n ratio, nati, sed abstrahendo ab hisce, tanquain corpus iar ganteum tunsidero.
19쪽
pora ita praedis posita inveniant, ut vix ali quem sensibilem effectum producere Valpant. f. 8.ΙHanc causariam praedis ponentium , eXcitantiumque inter se rationem examini subjicere enitar , quantum anni ad finem prope rantis limites permittunt. f. 9 Sed inter causas universales constanterqua' in omnes homines diVersimode agente S, nulla mihi adeo agere Videtur; ut aer , sic quidem, ut homines diverso an aere ViVentes aliter praedis positos adeoque aliam cum e X citantibus proportionem habentes, ct in vario aere alios este homines pateat.
Aeris definitio & necessitavi ex physicis
abunde patet, nempe scimus acra, qui nos undique ambit atmosphaerae nomine simul ad omnium corpornm elementa recensebi vi de chemiam. Aera inspirari docet anilia. Aera cum 1iostris humoribus ingeri eorumque partem constituere sub nomine aeris si-xi docet physiologia. Aera praecipue vero me phua cum ad plantarum nutritionem apprime conducere docet cell. Inghenhous. Rera ani malium etiam nutritioni inservire pone saga-
20쪽
Aer ergo pro variis proprietatibus varie mutat corpora. Generaliores sunt: sui ditas, pelluciditas, impenetrabilitas, elasticitas, gravitas, divisibilitas.
Hae proprietates generales Variis causis, varie modificantur. Aer fit plus minus pel Iu-aidus a lumine. Calidus plus minus, seu calidus & Digidus ab igne. EI Hotis plus minus ab igne , ab electro, ab aqua, graν is, densus, plus minus a frigore , corporibus terrestribus Vaporum forma assurgentibus, in illoque fluctuantibus. Fluidus plus minus a partibus aquosis, calore &c.
Scholium. Sed hae causae in aera ita agunt, ut aut una ; aut plures simul praesentes varias producant aeris mutationes, ita ut in uno loco his, in alio aliis mutationibus existentibus eodem tempore diversa sit atmosphaerae conditio , ut sit aer calidus siccus, calidus humidiri, frigidus, sic-ςus, frigidus humidus. Venti, pluvia, tempestas serena &c. docent hoc Meteorologi.
f. Iῖ- Notissima media, quae docent aeris mutationes haec sunt: Baro metris. Docet gra vitatem , elasticitatem , pro vario poli altitudine , plexumque etiam tempestatis signum.