Lucreti carmina e fragmentis Empedoclis adumbrata dissertatio philologica quam pro gradu doctoris philosophiæ rite obtinendo scripsit Ælius Hallier

11쪽

tens lia dicit se De amic. c. 7: se Agrigentinum quidem doctum quendam virum carminibus Graecis vaticinatum serunt: quae in rerum natura, totoque mundo constarent, quaeque moverentur, ea contrahere amicitiam, dissipare concordiam. Ilorum nulla dant praecepta nisi oblata occasione, ut Empedocles in Lustralibus, quum ob animorum post mortem ad animalia, plantasque transitionem necare ea et immolare Vetat ' vv. 428-435 416. 417.4I0 - 415J. Ad mores tamen In universum carmina reserunt, intento studio et labore beatam hominum vitam meditantes, summum e vitae miseriis et molestia haurientes dolorem, vere humant. Quo exortae sunt crebrae illae de genere humano qUerelae , Vehementiores Lucretianis in libris nullam allam ob causam, quam quod Bomanae reipublicae multo plures quam Graecarum civitatum status osserebat occasiones. Empedocles si clamat

Idem Lucretius II, 14. 15:,,0 miseraS hominum menteS, o pectora caeca lqualibus in tenebris vltae quantisque periclis degitur hoc aevi quodcumquesti

et V, 1192. 1194. 1195:

ο genus infelix humanum l. .' quantos tum gemitus ipsi sibi, quantaque noliis volnera, quas lacrimas peperere minoribu nostris i

cs. I p. xv. 436. 437 J. 10J. 445. 446 I420. 421J. Lucr. V, 222 - 227. 1423 - 1433.

i iis. Luer. IV, 1229. 1230. Diuili oci hy Cooste

12쪽

Εadem mente volgi animos angustiarum accusat Empedocles uv. 147. 148 200. 201J:ως πολλων δῆ βροτων ἔθειντα ματειως

νήπιοι ' ου γάρ σφιν δολιχοφρονες εἰσι μεριμνα ,

quibus plane respondent haec Lucreti I, 643. 544. Veraque constituunt quae belle tangere possunt auris et lepido quae sunt lucata sonore. Unde si discrepat Ennii γ in Iphigenia tragoedia ludicium: Quod est ante pedes, nemo spectat: caeli scrutantur plagas .c. cum quodam tamen id non minore dicit iure; illud enim statum hominum, hoc studium signisscat. - Sed vehementius etiam religionem hominum quasi superstitionem vituperat Lucretius I, 62 - 65. II, 609. 621 623 Ut Lucretius Memmium, quem sibi sumit cul carmen suum dedicet, aliqu0iles hortatur et ut animum quam maXime attendat excitat, imprimis ad novam ubi transit materIam, ita Pausaniam suum Empedocles Uv. 56. 57.

13쪽

quod ubi cognosse in multis erit utile rebus, nec sinet errantem dubitare et quaerere semper de summa rerum et nostris dissidere illetis,

,,quae tibi cognita res In multis, o bone, rebus utilis Invenietur et opportuna cluebit. --

cs. I, 50-53. 370. 410 - 417. 499. ΙΙ, 730. 1023. 1040 - 1043. 1090. III, 130 135. 181. IV, 928. 909- 912. VI, 647 - 654.

Eodem denique poetico utuntur sermone, epico scilicet. Quae si Empedocli vitio vertit eruditissimus Graecorum existimator Aristoteles In potit. I, 1 p. 1447 B. 17: οὐδὲν δε κοινον ἐστιν ' a'ρω και ' πεδοκλεῖ - ντυ με ροπι διο των μεν ποιηρ χην δίκαιον καλεῖν, τὰν δὲ φυσιολογον μαλλον ῆ πο ντήν, conSentit cum eo, quae locupletissimus nostrae aetatis artis iudex Lessinglus de

nescio an non gravius quam verius sit iudicatum. De Lucretio plane alia censent veteres scriplares, quorum In numero est Cicero In epistola illa iam Supra commemorata ad Qu. fratrem II, 11: DLucreti poemata ut scribis Ita sunt; non multis luminibus ingenii, multae tamen artis.-- Similiter Ovidius in Amor. I, 15, 23 summis 1) 2effing'ε sammttidie Schristen, herauεgegeben von R. Padi

14쪽

Lucretium tollit laudibus versusque eius Vera dicit carmina :,,Carmina sublimis tunc sunt peritura Lucreti, exitio terras quum dabit una dies. Quapropter et hic optimum videtur medium quoddam te- . nere et . ad Lucretium referre, quae Empedoclem leviter reprehendens dicit Cicero, de Orat. I, 50, 217: Namst quisque, ut in aliqua arte et facultate excellens, aliam quoque artem sibi assumserit, ita perficiet, ut, quod praeterea sciet, id elus, in quo eXcellet, pars quaedam esse videatur: licet ista ratione dicamus, pila bene, et duodecim scriptis ludere, proprium esse iuris civilis eademque ratione dicantur, et quos ννσικους Graeci nominant, iidem p0etae, quoniam Empedocles physicus egregium poema secerit. 'Iam Aristotelem Empedocleam Homeri imitationem commemorantem audivimus, de qua quae in Empedoclis et Lucreti carminibus Investigavi nunc narrare Volo. Aequius hac de re Aristotelem iudicantem laudat Diog.

δεινὼς περι τον φρασιν ν γονε, μετα ορικος τε ἄν καιτοῖς ἄλλοις τοῖς περι ποι τικῆν επιτεχνήμασι χρωμνενος.

Idem Favorini confirmatur de Lustralibus Empedocleis narratione apud Diog. La. VIII, 63 pag. 2is A, 18:αυτους δὲ τουrους τους Καθαομους εν ' 'πιὰν δια0βα-χνωδῆσαι λέγεται Κλεομένην τον ὐαφωδόν, ως καὶ ωαβωρῖνος εν ἀπομνημονευμασι. Idque apparet deinde et in totis Homero desumptis versibus, qualis est 279

15쪽

10 qui reperitur in Illa de V, 902:ως δ' oτ οπος γάλα λευκον ἐπειγομενος, σννέπηξεν 441 418J: κυάμων απο χεψας ἔχεσθε Od. XXII, 316: κακων απὰ χεῖρας εχεσθαι et maxime in singulis vocabulis, quorum tot ab Homero mutuata reperimus, Inde ut criticae rationis notam su- amere liceat. Quapropter Empedoclis ut videtur exemplo ductus Lucretius consormat et sententias et singula verba homerica . Homerica est illa divinarum sedum poetica enarratio III, 18 sqq. versusque 21: cana cadens violat semperque in nubilus aether.--

desumptus ex Dd. VI, 44: αλλὰ μαδ αἴθρη πεπταται ἀνεqελος λευκ' δ' ἐπιδέδρομεν αι- versus VI, 971: esstuat ambrosiae quasi vere et nectari' Ilnctus. imitatur versum Odyss. IX, 359:

ἀλλα τυθ' αμβροσίης και νεκταρος εστιν ἀπορρωζ. quoad singula vocabula, aDrre sumclat δουρατεος

I, 476 ex Hom. Od. VIII, 493. 512 desumptum, σκυ- μνος V, 1034 de leone dictum ab Hom. Il. XVIII, 319.

γλαυκος I, 719 pro Vulgari ,,caesii , Vocabulo, quod all- quoties etiam in Vergillo eadem Homeri imitatione reperitur. Homericum deinde est πελὰχν, Lucr. V, 35. VI, 619, plurali enim huius vocabuli numero quantum equidem scio Romanorum p0etarum nullus est usus, nisi Manlitus in posterioris aetatis carmine item physico, quo

Atque haec seditio pelage nunc sidere lunae uota tenet. -- Apud Vergillum singularis saepius, pluralis numquam re-

16쪽

peritur. DAplustra vero in Lucr. II, 555 non ex homerico ανλαστον, II. XV, 717 desumpsit sibi Lucretius, sed ex Ennio i) ut videtur. De quibus tamen omnibus dubitari possit, an ex Empedoclis potius perditis versibus desumpserit Lucretius, quia ipse in universum promittit

Nec me animi sallit Gratorum obscura reperta difficile inlustrare Latinis versibus esSe, multa novis verbis praesertim cum sit agendum propter egestatem linguae et rerum novitatem. Cui Graecorum imitationi duas imprimis Lucretiant sermonis tribuo consuetudines, crebram scilicet versuum repetitionem et tmesin. Qua iteratione Lucretium Empedoclis exemplo duci eo colligo, quod unus Lucretius tot abundat iteratis, quae contra ceteris Romanis poetis vitio plerumque vertuntur ab eruditis ludicibus, nisi poetae defendatur consilio. Iteratos Lucreti versus cum Alberto

69. 70 J6. 97J. Quin et ter repetitos versus habemus nonnullos, ut

17쪽

totis carminibus conlicere licet, praesertim quum ipse hac de re se quasi excuset Empedocles v. 60 f44M: και diς rde ο δὴ καλον ἐστιν ἐνι σπεῖν

δίur ερέω.Alterum est tmesis verbi cum praepositione coniuncti, qua abundare constat Homerum, quem sequitur Empedocles. Tam late patens ille Lucreti usus apud nullum alium reperitur Romanum poetam. Vergilius eXempli caussa eam nullis aliis adhibet in verbis, quam quae cum praepositione ,,in - coniuncta sunt idque nonnisi

18쪽

Ut denique, quibus Lucretium poeticum Empedoclis sermonem imitari evidenter patet, paucis narrem, has lo- euilones comparare licet; Εmp. v. 169 165J:

Lucr. I, 418:,, Sed nunc ut repetam coeptum pertexere dictis. Allud exemplum asseri Earsten h), Εmp. 344-346 356358J m Lucr. V, 100-103. Quod attinet iteratas locutiones unum certe habemus eXemplum utrique commune. In Empedoclis enim v. 115I141J sl legimus: Hrνοντ ἄνθρωποί τε κει αλ ν εθνεα θ ρων. haec vertit Lucretius ΙΙ, 995 :Met genus humanum, parit omnia saecla ferarum ,-- quem versum non cum Reisackero ' ab Eurip. Chrysipp. fragmento desumptum puto. Verbis αλλων heri/εα Θν των saepe usum esse Empedoclem colligere licet e v. 184 II71.

τῶν δε τε ιιι σνομένων χεῖς εθνεα μυρια λ των, et e v. 386 f21J, quo similiter dicit αλλων εθνεα Κνρων. Lucreti ,,saecla serarum*- Iterantur JΙ, 1076. III, 751. IV, 411. 684. V, 944. 964. 980. 1057. VI, 766. 1218. ,,vitalla saecla - Ι, 202. Saecla lint mantvm-- ΙΙ, 78. Num vero In versu Empedocleo a Narstent lectione θ ρων

Lucreti comparatione non diiudicari potest, id quod sane dolendum. Hic enim et Ipse ,,mortalla saecla, dicit II,

19쪽

1153. V, 188. 802. 986. 1167. 1236. θηρῶν tamen praeserendum Videtur eo, quod eadem sIgnificatione redit v. 41

v. 125 Il60J, 106 fl34J, quum contra θνάντων nonnisi de hominibus dicatur uv. 128 f180J, 188 f328J. Ut addam singula vocabula, Lucreti selides-- qua potestate adhibetur I, 401. 423. IV, 478 ,, fides sensuum-IV, 461. 480 plane respondet Empedoclis πιστει, ita lamab Elealleis philosophis adhibitae; es. vv. 20 f5M. 23. 53J. 210 fl50J et πειγω v. 346 358J. Sed et ipsa Empedoclis verba adhibet Lucretius nonnulla, quorum in numero habendum puto σμυρνης vocabulum, adhibitum a Lucretio hoc versu II, 504:-et contemptus odor smyrnae mellisque sapores,-- ductum nisi omnia me saliunt Empedoclis e carmine, quoltem una mellis mentio sit uv. 410. 411 373. 374J. σμυρνης τ' αMyron eri τίως Dβάνου τε λ δονς, Eov9ῶν τε σπονδας μελίτων ριπτουντες ἐς Ουδας quare Lachmanni ,,smyrnae-- praeserendum videtur vulgatae lectioni myrrhae, quae est forma Vergilii in Aen.

XII, 100. Deinde αρμονία Lucreti III, 100. IV, 1240 Empedocli videtur tribuenda, cs. vv. 122 157J. 137 f59J. 202 s214J. 394 25J. Graium enim, quem commemorat

Lucretius, non esse Epicurum sed alium quendam poetam, v. 131 testatur. Eodem modo de κουραλιον ludico vocabulo II, 805, quia hac lonica ab Hornero tamen non adhibita utitur Lucretius forma pro vulgari secorallo δ). Sed tam haec missa faciamus et ad partem quaestionis

20쪽

alteram et ut spero graviorem, carminum scilicet argumenta tranSe3IBUS.

In universum iam dixi, de rerum natura disputare Empedoclem et Lucretium, qui quum in gravissimis rebus discrepent multis, haud pauca tamen sunt, in quibus consentiant, id quod quam plurimis mihi erit illustrandum. Cuius investigationis initium captam ab origine mundi, qualem esse lingebant. Quodsi Empedocles omnino negat, ullam rem ereari vel interire posse, uv. 36. 37. 39 f77. 78. 80J:

ποισιν,

eam aeternitatem accuratius Lucretius I, 234 - 240. 245 toti tribuit materiae, cuius rei caussam proserunt eandem. Nam Empedoclis uv. 48. 49 I81. 82J: εκ του γὰρ μὴ έοντος ἀμηχανον ἐστι νενεσθαι, καί τ ἐον ἐξολλυσθω ανχὶ νυστον καὶ α 'κTOR Lucretius vertit Epicuro intercedente I, 149. 150:,,principium culus hinc nobis eXordia sumet, nullam rem e nilo gigni divinitus umquam. es. I, 155. 156. 205 et 215. 216:,,Huc accedit uti quicque in sua corpora rursum dissoluat natura neque ad nilum interemat res. es. I, 237. 248. 262. 265. 266. Accuratiorem Empedo-