Commentarii de rebus pertinentibus ad Ang. Mar. S.R.E. cardinalem Quirinum pars prima secunda liber secundus ..

221쪽

ry COMMENTAR. ΗIs T. annos Promotione, qua scilicet Philippi Hispaniarum Regis filium sacra Purpura induerat, instauratum in ejus animo quodammodo iri, si Promotio, quae instabat, Patriarchalis evaderet, ex delectu nimirum Danielis Delphini Sedem eo conspicuo, antiquissimoque titulo decoratam obtinentis, nullique earum absque dubio secundam , quibus potirentur Praesules alii a Regibus designati, non Ulyssi ponensi in Lusitania, non Viennensi in Gallia, non Malacitanae in Hispania, non Passaviensi in Germania, non Cracoviensi demum in Polonia. Quanta voluptate mea haec oratio Pontificis Celsissimum animum perfuderit, explicare haudquaquam valeo , id solum dicam, Sanehitatem Suam, quae dissi se dixeram, in pauca contraxisse, pari prorsus ratione ac secisse vidimus Cardinalem Corsinum suis in literis , adeo ut digitis suis quaecumque Delphino faverent semel, iterumque in hunc modum computaverit, I .la nascita, a. la Chiesa eospicua, 3. la boni adem vita, A. Iesemplo, F. ea meriti degi Antena Ii. Demum ad gratias mihi agendas clementissime descendit, quod facinus Romanae Sedi adeo honorificum sibi propositum a me seret, verba. que ista, alta voce, ingeminavit, De ino hada esser iI Cardi I Heneto , e lei ha con Noi, econ Ia S. Sede P insigne senemereneta cavereelo suggeriso. bdult' justius gratias, quas ego vere

222쪽

ΡΑR.II. LIB. II. CAP. NONUM. debebam,Pontifici optimo reddidi,ac demum eundem rogavi, ut pro certo haberet, nullam inter me, & Patriarcham Aquilejen sena intercedere necessitudinem, ex qua suboriri posset suspicio, ne ejusdem virtutibus valde locuples perhibens testimonium, una simul carinni, & sanguini aliquid tribuerem , adeo nullam , subdidi, ut inter Venetos Antistites unus ille omnino sit, qui Natalis Domini si

lemnitate recurrente literas officiosas ad me conscribere nunquam consueverit. O quotie assai , reposuit Pontifex. Tunc ego, ut graves, qui praecesserant, sermones hilaritate aliqua clauderem, subjunxi, nihil inoffi .ciosius eo literarum genere a me judicari, postquam animadverti officii genus istud erga me usurpari ab iis quoque, qui Romae degentes, nullum prorsus, dum eam urbem frequenter adirem, diutiusque quandoque in

ea commorarer, vitae unquam indicium, ut

dici solet, mihi praebuerunt, seu, ut melius

dicam , qui me inter viventes reperiri nullo pacto se meminisse demonstrarunt. Cuν e go redeunte rantum Natali Domini vitae meae memoria in iisdem excitata, ajebam, cur me statim caecidit enim aliquando, ut Romam

relinquam instantibus Festis illis Natalitiis iis literis Brixiae insectantur, de quibus dicere valeam, libera occidit RIn hisce enim illi pas. sim profitebantur, se Natalis Domini occa.

223쪽

x96 COMMENTAR. HIS T. 'sone uti ad humanissimos animi sui sensus mihi declarandos, quod non alia id peragendi suppetat ipsis reliquo anni tempore Opportunitas, quam tamen enixissime concupiscerent. Quid, amabo, jocularius p GOI em dire, ala Pontifex , risum minime continens, parer a lei se lettere di quei tali, per usare Iaparola nostra Firentina , una seIIa eον Eatura. Egressus e Pontificio Cubiculo paratum ad illuc ingrediendum offendi Cardinalem a Secretis Status,moxque manibus meis ad ejus ulnas extentis haec ad ejusdem auriculas effudi, Habemus Cardinalem Henetum , Dani Iem Delphinum Patriarcham Aquile ensem. Gavisus est ille vehementer meo hujuscemodi mincio, quippe qui Delphino jam favebat. Descendi deinde ad invisendum Cardinalem Corsinum, distincte ipsi narraturus quaecumque ex Pontificis ore accepissem. Aberat tamen ipse a Palatio Quirinali. Recta itaque reversus sum ad AEdes S. Marci, pariterque ab iisdem abesse deprehendi Venetum orat rem, quem libenter admodum conscium fecissem rei jam salvae, navisque in porrum peras ar, nam & ipse Delphini causae studebat. Proximo die horis antelucanis e cubili surgens,Corsino Epistolium conscripsi ad ea ipsi lignificanda, quae coram exponendi praeterito vespere opportunitate carueram, valdeque colitentus sui aditum mihi esse factum per syn-

224쪽

PAR.II. LIB. II. CAP. NONOM. Is syngrapham in ejusdem manibus depositam narrationis meae fidem comprobandi. Ei Epistolio in hunc modum Cardinalis respondit, Daiae stante deI Di inale I ' Ottobre I 737. Si e tron to eost earicato ii Cardinale Corfiniri lettere , e di Urienae in quem glorno, chenon ha poluto 'o a questa sera accusare a TE. I suo gentilissimo Bglietto. Ha pero molia μει

di abone he T. E. non assia trovato N. S. preis et enato, conge tuti a Roma, e rutta Henebar pub-

a quanto sara di piae mento deIIa Santita Sua peν is vagioni spietatele in voce ere. Extrema gaudii , quod delibutus fui ex prospero colloquii mei cum Pontifice successu, cito luci us sui fert humanarum rerum conditio)occupavit. Invasit me siquidem aegritudo adeo vehemens, ut subitum mihi lae. thum fuerit minitata. Primis mei Romam adventus diebus ingentes perpessus fueram calores, ante omnia ob itineris calida anni tempestate confecti longitudinem, deinde ὀb Romani coeli clementiam,insuper ob benevolas ad me Cardinalium, &Praesulum,quos in cubiculo valde repido excipiebam, aditiones N a tan-

225쪽

tandemque ob aestum colloquii jam jam mmmorati. Calore itaque ex hisce omnibus cauis sis effervescens , incaute quodam mme , ut primo mihimetipsi relictum me vidi, e cubi .culo eodem demigrans, expatiari coepi per AEdium mearum circuitum, ac proinde per

loca etiam earundem, vasta, atque perfrigida, nec animadverti, me levem dumtaxat ami-

stum gestare, tempusque prius temperatum repente in asperum verium fuisse, reali aura spirante. Nil ergo mirum, si interclusi ea asperitate spiritus, ac meatus corporis mei exitialem, quem dixi, morbum pepererint. Adortae me sunt magno impetu intra unius hebdomadae spatium rebriles quatuor accessiones. Ardentem appellarunt Medici primam, quae Dominico die advenit,ardentiorem, imo acutam,quae die Martis comparuit. Inde ergo cogitandum mihi fuit de sumendo sacro Viatico . Id tamen, ut Medico morigerarer,facere distuli,donec tertia febris dieJovis accessisset. Accedens ista mortiserae naturam praesetulit, quare absque mora Sacramentum illud percepi. Quarta tandem superveniens die Sabbati,etsi lethalis &ipsa nominari promeruerit, quod tamen tertia haud quaquam visa esset

Medico deterior , inde spem iste aliquam

concepit morbi vim remittere posse, ac prop-Lerea obstitit, quantum valuit, ne sacro O-

leo, quod enixissime postulabana, inuogi pro

226쪽

PAR. II. LIB. II. CAP. NONUM. 19st perarem. Parere tamen cum ille, tum Parochus S. Marci voluntati meae adacti fumrunt f sicque die illo Sabbati extrema ea Unctione munitus sui . Quoniam vero tanta morbi violentia nullum prorsus detrimentum mentis valetudini attulerat, hinc idoneum me sensi, ut, dum eadem conflictarer,&Testamentum meum conderem,& Inseriptionem praeterea Sepulcralem componerem. Postremis illis tabulis elegeram pro cadavere meo reponendo AEdem ipsam Tituli mei, tumulumque illum, quem cineribus suis ibiadem struxerat Cardinalis Marcus Barbus,Patriarcha Aquileiensis, Pauli II. patruelis. πι- scua omnino paulo ante deprehensa fuerat eius tumuli fovea, ita ut nec Capsae Sepulcralis vestigium ullum in ea compareret. Eo itaque loco cineribus meis recondendis electo, Inscriptionem illam animo omnino sereno , cujuscemodi a me servari posse toto morbi illius intervallo divina bonitas indulserat, confeci. In eadem minime omiseram testari venerationem, quam profiteor eximiis virtutibus Marci Card. Barbi, quarum mem riam perennandi causa Marmoreum hoc ante tres annos statueram in Atrio Palatii S.Ma ci monumentum, Maros Cardinati Bosa ,

Pauli II. Patrael. , quod rides S. Marci Tit Ii sui novis operibus auxerit, quodque Ux re

domicilia amplitudini , ct prasidio Urbi3-oppo

227쪽

aoo COMMENTAR. HI ST. tunas, suaque tandem Patria cesserar, magna, sed iniqua pactione dimittere sancto, ct invicto animo abnuerit , Card. ere. Accidit vero, ut Epitaphium meum illud vix a me traditum Canonicis S. Marci memoria mea revolvens ego, detexerim voculam quamdam in eo perperam positam fuisse, indeque animo adeo vehementer discruciari coeperim, ut non ita corpus febris aestu fluctuaret. Recordor, rem istam quum Cardinali Corsino, iam pristinae valetudini restitutus, enarrassem, a me ipsum festive quaesivisse, num aegre ser- rem meae illius Inscriptionis omnium oculis exponendae sublatam mihi fuisse opportunitatem. Illuxit reditus ille in pristinam valetudinem die morbi octavo, primusque omnium ad prosperum illum eventum dignoscendum amantissime accessit Fuscarenus, Legatus Venetus. Hic, re comperta, maximopere laetatus est, at ipsum una simul doluit, se proxime praeterita Sabbati nocte Senatui veneto tristia omnino literis suis de salute mea nunciasse. Fassus mihi fuit, hoc pacto easdem se exorsum fuisse, La nuσυa di manior νιBevo, ebe delia in quorord navis comuniear

estremo deua sua vita M. Supervenit, dum adhuc Fuscarenus mecum esset, Zanetlinus Medicus, exploratoque venarum pulsu, hisce

228쪽

PAR.U. LIB. IL CAP. NONUM. - ΣΟΙ verbis Fuscarenum eurulani affatus est, Hada pure C. E. tiberamente alia campagna i come μυeva disegnato di fare, mentre it Sig. Carditanale e gia guariιo. Medici illius , ortu Brixiani, singulari peritiae debeo non faustum

dumtaxat hoc omen, cui omnino respondit eventus, sed abstinentiam etiam, qua ipse usus est nullum prorsus adhibendo remedium ad morbum, quo Vexabar, curandum, fretus, naturae meae viribus satis idoneis futuris ex semetipsis, quae eundem, ut revera accidit, propulsarent. Ringraeis , ajebat mihi Cardiis natis Corsinus, iI suo bravo Doti. Zanetlini , ehe niente P ha toccata durante it suo gravisimo male , mentre reni altro Medico aυrebbefat-to uno stractio det suo corpo con eaυate di sanis gue, eon vescisanti , con bottoni di Doco,e auονα sa Iddio cosa era delia sua vita. Tam praeclara beneficia, fugati scilicet bre vi deterrimi morbi, cutisque meae nullis medicae artis tentamentis sauciatae, quum tamen multo magis Creatoris summae bonitati deberi a me intelligerem, quam naturae meae viis

ribus, quam Medici sapientiae, hinc, anteis quam etiam.e cubili incolumis surgerem , deliberationem cepi , Sacellum Sanctissimi Sacramenti in asside D. Marci situm, in quo, ut dixi, tumulari statueram, reficiendi, o nandique ea ratione, quae in praesens omnium oculis spectandam se praebet, quamque, qu em-

229쪽

admodum de causam meae illius deliberationis exponit Instriptio ibidem collocata, videlicet, 'a Saeeltam hoe Sanctisfimi Saeramenti In quo Se Aeet in ipsemet Sepulero Marei Barbo Card. Aquile ensis Cinerisus adservandis extructo Iisdemque vacuo forte νeperto

Suos tumulavi mandaverat Roma graυι moria deeumsen; Anno MDCCXXXVII.

An. MDCCXXXX.

Praeter valetudinem cito redditam, & illaesum corpus servatum, maximum aliud bene. sicium, quo me Deus, dum morbo illo tentarer, affecit, dulcissimo carmine Uulpius Poeta Epistolarum suarum Tiburtinarum tertia, cujus argumentum ille ipse morbus, cecinit in hunc modum,

Horriaa quantumvis lethi faeies; tamen ipse pavidas venienti, atque imperterrisas illi Occurris, probibesque dolentes undique luctus,

Dedecas ut magη m, importunas atque Tuo in

mandad longe lacrimast hiae funus amico

230쪽

PAR. II. LIB. II. CAPNONUM. 2ogLumine conspiciens, virtutis propositum urges caleatum eo anter iter, dum meta propinquat.

Inserit deinde conditi a me stamenti me tionem, atque mox subdit,

Mox a cris, terirestri omni sic pulvere temo , Caelestem in patriam Divina Viatica famis. Supremam ad luctam ceu athleta paratas, iuueti Sacro. ultro hinc oleo poscis, scribisque sepubbra Ipse tuo Jam jam insculpendum lugubre carmen.

Memorat tandem Superos, seu Sanctos, quorum ope terris redonari me posse confideret, divum scilicet Petrum, utrumque Marcum, Alexandrinum nempe, & Romanum, Ab

Hos tamen , o Superi ; Coelestis claviger , inquam , Mui Vaticano componere mausuas. Vos Marei Gemini. Veneta cui publica cura Gentis ; Romulea praefulgens , Tuque, tiara, MosAbdon,Sennenque, precor,Philaserius,ubra caelestesque alii, incolumem servate Quirinum lsi vestrum Oeas ille novas si cernitιs Aras, Munifica si templa manu monumenta vetusto Semlepulta setu quondam squallentia, s nune Marmoribus decorata notas ,fulgentiaque auro Vestra nitent oee.

Locum inter eos Superos assignat Poeta Sau- istis Abdon, & Sennen, quod horum Sacrarium, situm sub Altari S. Marci, ornandum suscepissem, ut fidem facit apposita eidem Epigraphe , quae testatur eorum Martyrum corpora tumulandi curam olim cepisse Quia