장음표시 사용
171쪽
A exstator Nams .isia habet sputum sanguineum: B hos si auum; niuisos, spumosum ,
M. Anchisea liuidunn, am nigrum. possunt etiam distingui ex eircuitu fesνium c Nam LI Uuexacerbatur de tertio in tertium, vi est videre in Ges rimasph. II. Savatara habet sebrem
synocham: Putius quotidie exacerbatur: Praei et ea ex palmuι potest hae ed si lichio s. eti. Nam in LAM S m/tinchillea pharisiae pulsus sunt omnium durissam i,insanguιnea minus, inpιιuitoria fere nihil.
B V diui aliquando, vulgares Medicos-ans eor pulsu explorantes statim assi: ma..ca re eos pleuriti deleniari, qui pulsum habeamformam vet=νantem: Qui vi inge. nue dicam, mihi vis sunt potius ex lam pro forte etiam perperam intellecto, quam ex seiveritate duci.Gal. a quidem de of so. inquit put m δεννmam se propraum ij mmdι oniapi in sed tib d ptisad ιγνon. c. it.o . de ea pulsxhanc suam explicat sententiam, & do cet ouis in omn/ pleumdepulsum esse=ymum,sedan magna ranium: neque laomm magnis, sed θυουρνυ νιeeti mutata in ab c um ιn pus: Namsi tota materiasis in pus versa asiam minim/s ιιιρνnnum: Vbi medio modo senabet, vult Gal/usem Smnum, id est, si mraet sin
mittam,ructas usus pulpias non es omnibus minoidem: Esto igitur: sint Pus. qui tangant pulsum. Visi quidem in una alteri e parte: atio vero in alia: ne cellarium erat, si veta sit Galen. ratio, ut ea pars, quae uni d g to erat dura alteri sit mollis & quae erat mollis dura Praeterquam quod animo concipi non ootest,arrenam poram b=eue statium risi hisne insignem ostin rarnis viti atem, ut pararculasIdara,aisera vero molgo: Vt ingenue uicaui, puto esse Acturam o ιmaginaria astus ae rentiam.
IEnio ad rognostisa: Sum haec vel longi udinis, vel breuitatis, vel salutis vel mortis, vel D V modi re/ntusρuaritidis. Quod ad primum pertinet, quanqtiam omnis pleuritas sit
mothus acutus, ut colligitur ex mimo acui. r. dc propterea I 4. dic, si legitima iit, quod sunt. mum est, absolui consueuit: vum tamen siue pituitosa, siue melanchostea, mulio longior esse consueuit. Facile autem praedici potest huiusmodi longitudo aut breuitas non inia tum expleuritiae; idea, quod scilicet sit vel bistosa Aelianguinea Nel tusossus meiancholua, sed magis ex praecognitione, dc cognitione temporum pleuritidis. Nam si cito transeat princi am,or augmentumpleuritiae Dreuem pleuritidem oportet esse: Si longiola tuerint haec tempora, longa quo pipsa erit. Cognoscitui autem 'ineptumpleuritidis longum esse, si aut nullum apparet pu tum aut illud ten era crudum, prael crea album e& paucum. Cognoscitur Ofugmentum, E si sputum iam appareat,& magis crailum,ac Coetum, quam antea: Si praeterea sympto. mata pathognomonica, dolor,febris, ibssti ratio, cirpulsus durities iniendam uti Sidenique alia superueniant acc denti aptiσ,- hae,nautea cor huismodi. Statas cognoicitur ex sputis copiosi,, facile Cauchis: quae omnia colliguntur ex G.il.
primo de Cri y Quod autem scribit 3. de locis. vst. delirium superueniens pleuritidi esse signumstatin, aut intelligendum est de prιncipio, aut filia erit lententia: Nam delirium iis
augmento superuenit. Prognostica ad mortem partim colliguntat rex lib. de tot morb.tem r. r. o. partim ma. uris .a text. I. in ad 1.sem text.et am Capiuntur enim astuto vel non avarente, veltavido,ngro admodumstumoso faetido, uerbose imperm so di te excret ρ, praeterca vero ex Ff tomatibinflathognomon cumaximis, ex superuenientibus ms ms, ut desisto vehementi,
vigils, mus,rnanetentia, rufiuxu, de quo scribit sigillatim Hipp. e. aph. ι o. alvi fluxu inpleuritidi luperuenientem malum esse, eo quod, ut scribu Galenus, indicium sit hepatissmul cum ipta pleura Inflammati.
172쪽
118 Hercul. Saxon. Pra lectionum
Desinit pleuritis aliquando in Peripneumoniam, quod etiam peis mum est. sic seri. Abente Hipp. r. aph r. Ex pleuriti de peripneumonia inalum. Permutatur quando in
3byeniton, quod etiam pellimum est : Sic scribit Hipp. F. ins Epid. v r. mentis motionem pleuritim sanare: aliquarido tamen adest mentu motio ct pleuratu . No unquam permu-
initi abscessum,vel in suppurationem Sic scribit Hipp. s. apb. 8 .pleuriticos, qui in i . die noexpurgantor, transire in suppurationem, liu inurat onu nomine intelligamus tν anma. rationem materia in Ius, siue coge Itonem puris ister pulmones o pharam in capacitate tho-
YN Curatione 3leurisita cogor uti omni diligentia : Neque enim ullum remedii genus in
apleuriti de visitatum proponi potest quod maximam non habeat controuersiam: Ide dico de victus ratione: Fuitq; antiqua satis hςc disceptatio.ut licet colligere ex Gai primo deplacit. Hi . o Hai. c. s. ubi ictabit, dubitalse Antac uos,utrum meliosisve semo, asp-- satio laesitasse de mulse,de ρtyana, de aqua, dc aliis id genus plurimis: Nos itaq; a venasectione&purgavone initium mentre quinque circa venae sectionem cosiderabimus: Priomum virum conueniat in omnipleuritiae PSecundum virum monueniater rendasi puriat L onisemper, an portus at quando purgatispracedere debeatflectam vinam Tertia quaestio em de locosectionum nis: durata de quantitate mittendisanguinu. Quinta de tempore. Quod ad primum pertinet: Hipp. in illo .ccut. 7 . videtur aperte voluisse,aliquando C.nphuricide prasermittendam esse vena sectionemo loco ullus purgationem esse accipiendum. Cuius sententiam amplexari videntur ex Graecis Aet. Ale X. ut propterea usem Hipp. . in videatur quoque rationem proponereδ σιν quam non Mesemper inpleuritiae vena Leare. Inquit enim incruenta βαιtione venam noscarisiad ι Gorlatim, bitis: quasi voluerit
Hipp.mplearitidebitiosa cum cacothymia non licere vena care. Propterea Auic. in hac pleariti debiliola lectionem venae prohibet: dc quod magi, not. cit. om. vle. . ιn o. Id.
asserit, in aruu rariisse aliquando venam non sicuisse: quasi voluerit nos Galenus mone. re,rn parua pleurruissentionem vena non Usi necessanam. Sed quod ad hanc pertinet difficul. talem: Ego lane arbitror. n omni pleuritide modo vires constent,venam sesecandam: quando isque enim debilus de piratio sit.ut in natura explicanda vobis significaui, nomine binos I aut pistillos anguinem intelligi mus bibosum,am pituitosum, nonsynceram bilem, aut pituita: Et propterea quamuis plenitudo susturia dcnetha, in morbo tamen usq; adeo periculo iaso & graui est necessaria venae sectio: multo magis, ut puto, facien d aesta sponruiae Ian-gumea, quinquam parua: N a m tamet sab muro 'arva videatur tuu itis: progressone tamen .mpo augetur: Ec quandoque Medicus vult suppetias serre,cum iam tempus praeteriit. Non
improbo tamen, ut in hacρaruapleuritide via inim ab initio statim fomento atiquo tentantio dolorem tinienteo materiam Ucutien e . Sunt enim haec 1 nstituta,ut docuit Gil .rni primu comm. 2. acui. Sc confirmaui id tallian. ut videamus, nunquid valida sit in eo pore plenitari.
Nam si adhibita fomenta dolorem leniant, humoriam fluxus digeritur, & nouus non influit. Itaque in hoc calu venaesimo praetermitti potcst. Qualia sint haec fomenta, audi. Eetis suo loco. Sed quid dicemus ad Hippocratem qui, ut dixi, pugatione utitur dolore descendente: Sectione autem venae dolore adscende me' Puto Auditores Hippocratem sic interpretandum: In omnip uritides nilam esse venam vires constentseddolore finde.
rvrimostrandam esse venam,deindefluetandum: Dolore vero descendenteprimopurgandam. nox menam Acandam. Nam ubi dolor descendit. humor est grauis pituitosus: Itaq; expedit ca- cochymiam minuere, antequam secetur vena. Et propterea idem Hipp. videtur hanes iram explicate sententiam in L .M M a . ubi proponit eos affectus, in quibus venae se. etio praemittenda est purgat: oni, qui tamen affectus utrumque requirunt remedium: iaci rei tam hac parte agendum puto: Ec simul Mic mel satisfecimus secundo quaesito, quod erat: Virum venaesectio Hria semper praemitti purgationi.avotias e contra. FAntiquis sic distici limam oelMosc nu vena in pleuriti de quaestionem decreui in praesentia reddere facili inam. Sunt,ut video. quinq; liac in re praecipue sententiae. Prima elicitur ex Hipp. . . acui. 7Lves s. cui subscribit Galcnus eorim loco, est bis. ων. yee. Iara
173쪽
Α sang.misse. G Secandascilicet esse vena inmuritiaeedirectopartis laborantis, o eam quidempro. ximam: aborantesiluet latere dextro,eam qua est in cubito dextro,laborantesim roram, qua est in is o. Huic etiam sententiae adhaeret Celsus,&ex Arabibus scriptoribus Constant in. Africanus ex sententia Isaachanc eandem tuetur sententiam: Cum vero Arabum familia nouam induxisset opinionem, ante paucos annos primus omnium Petrus Briso tus Parisienses veterem Gal. N Hipp.sententiam non tantum opere,saddi doctissimis commentariis restaurauit: Cuius vestigia secuti sunt hactenus Curtius Papiens. Ferdin. Me na Hispan. Manard. de alii plurimi, qui hac de re commentarios ediderunt publι cos. Secunda sententia est eorum, qui putant, emper venam lateriae ono e secandam
Huius opinionis fuit inter antiquos Aurelian. a. acui. u. & Archigenes CX Ael. a. teirab. sem. o. cap. st & Garioponi. Medicus antiquissimus. Quorum sententiam ex Recentioribus mordicus tuentur Andreas Tucinas, Trincauet.&alii, qui pariter publice contra opinionem B citati,&aliorum scripserunt. UT ertia opinio est eorum, qui putant, primo secandvi esse venas inseriores, laim diuisi
inter se sunt: Nam A c.vuliscara rimum venampeda ex sedem caterustostea venam cubitiost
possi,d inde venam eiusdem lateris a MIL. Mesuevi longiorem faceret revulsionem,incipit astatione vena pedis para opposita,deinde ferar venam incubuo opposito, post eundem lateru
Quarta opinio est eo riim,qui volunt,primosicari venam lateris oppo deinde vero proximam,m qua sententia est Rhales,& Averr. 7. eo .ap.&Hesyahb.ffstra ne .atuue alii C plurimi Arabes. 1'MQuinta opinio est Vesalii, qui putauit, in omni morti Hesiue dextra, Unistra se tam. dex lateru venam ese Feraendam.eo quod existimat sanguinem,qui facit omnem ille iri. ladem, mitti a vena illa aquos vocata, siue sine pari, quae ιncipi tin parte dextra, & desinit in sinistram,ita tamen,ut rami illius non inserantur in venas partis sinistrie,&propterea inq uit ipse, necessaraum est,msi angus inflanesinistra consistens educidebeat, uertim reuertara in dextram: estpropterea ectroyanu dexIra metius hunc euacuae sandianem. Cum hae Λ: toesint de loco secandae venae sententiς,primum quidem reiieienda est prorsus Vesalii opinio: Non quidem propter eam rationem,quam attulit Amatus Lusitanus rent.a. citrat. 3I. qui docet. Venam aZygos habere ostiola, quae admittunt quidem languinem in ipsam ingredi,sed prohibenc egressum,ita ut propter hanc caussani sectio venae sanguinem illum euacuare non possit: Cuisententiae adhaeret etiam Hollet.Cum tamen AndriLaur.M. .e. 3.hanc Lusitani sententiam reiiciat, atque asiErat illam exoerientiae non conuenire: Quicquid sit de hac re, alia est ratio, propter quam accipienda non sit Vesialii sententia, quod scilicet non semper fit pleuritis circa octo in seriores costas, sed quandoque circa quatuor superiores,in quo calu dolor ad iugulum ascendio quatuor autem costae superiores non recipiunt Languinem a vena aZveos ut insem rquoque fatetur. PQusci pertinet ad alias sententias,illae omnes,quae volunt,incipiendam esse venae: lactionem a partibus ab inflammato loco remotis,habent pro se rationes insolubiles Et
tamen in actu practico magna ex parte aliter est agendum. Rationes in lubiles sunt I'rimo quia certum est, &omnibus acceptum,in inflammationibus incipientibus ante derivationem opus esse reuulsione: Secundo est quoq; omnibus notum, Reuulsionem clebere heri non ad proximas partes, sed ad remotas. Haec est sententia Galeni a. ad M.f. bbdermupo alibi pluries. Tertio certissimum est,oppositas partes esse&interiores cum supernis,& sinistras Cum dextris,aut dextras cum sinistris,ut omittam in ore sentia eam,quae fit ab ante in retro,aut contra,ab intuS seras, vel contra. Quarto cer. tissimum est, in Galeni doctrina fieri revulsionem aeque utilem,laborante una parte Q. . periore ex internis,atq; etiam ex opposito latere. Id potestis colligere ex eod. Gal. ramem. I. qui laborante uno crure,inquit aliud crus scarificandum: Et tamen eo M. cap xt laborante crure vialem inquit esse reiiuisionem ad brachia: Sic laborante brachio vulis
est reuulso ad in serna.&adlatus oppositum. μ*Cum igitur haec ita se habeant, summa cum ratione visi sunt A rabes, & cui eorum
dotarinam sectantur, circa inflammationis initia uti reuulseria venae sectione,aliuuando
ex pede,aliquando extatere opposito.
174쪽
i6o Hercul. Saxon. Praelectionum
Illud quidem minime accipio, quod a Mesue propositum est, ut pedis opposici Avena secetur. Consulit utique Hipp. per directum, de per communes vias faciendas elia reuulsiones,quod etiam docet Gala Glauc. 2. At vena pedis oppositi neq; directionem, ne-q te facilem habet cum latere opposito communionem. Nech vero probatur omnino Auic. opinio, qui etiam ad inferiora, Et oppositum latus reuellit : Nam quod pertinet ad reuulsionem ad inferiora, haec mihi tunc proba.tur eum pleuritis fiat ex suppressis mens bus,& haemorrhoidibus: In quo casu, fi una n5sum ei et revulsio,constantibus viribus, repetenda est secunda, aut scarificanda sunt crura: Vbi vero neq; ex utero, neq; ex haemorrhoidibus fluxio fiat, sed exiecore, aut liene, tutius est,p reuulsione eligere brachiu oppositu ,du modo in, ut dictu Se suppostu est,fiu. 'axio sic inpcincipio aut qn maxima sit totius corporis plenitudo , ut tuto possit bis vena secari eodem die. Nam in hoc casu inflammatione incipiente primo potest ecari vena partis oppositae,deinde vero persistente dolore eodem die secabitur vena latetis affecti. Audisti ,qua ratione A rabum sententi adceorum,qui eos sequuntur, sit amplexandae nunc audite, cur admodum raro ita fit agendum, seu potius in omni fere pleuritide statim secanda sit vena eiu idem lateris affecti. Ptima ratio est: quia inflammationes internae raro admodum nobis innotescunt in vero &leg timo fluxionis inmo. Nam dum fluxio fit, non tamen est facta, inflammatio non potest habere ea signa, quae sunt pax hognomonica inflammationis: Pathogno. monica luntasisHris. Pultas anhelιιι eusM darau: Vbi adsunt haec, certi: simum est argumentum fluxionis iam saetae: Non enim hqc consequunt ut fluxionem iam incipi e tem: Si enim debeat febris ardens de acuta excitari,& alia omnia iam proposita symptomata oportet fluxionem esse factam. Si fluxio est facta. ergo opus est derivatione.& non reuulsione.& in hoc omnes conueniunused in hoc differunta quod Arabes constituunt tempus principii trium,aut 'uatuor dierum: Sed hallucinantui: Nam aliquando unica die fit inflamaiatio,de ea quidem maxima,& propterea dicebat Gal.mcom. a. fart. Obstructionem Ad inflammationem repente fieri: Et ratio est,quia aliquando, imo magna ex parte pleuritides fiunt pet decubitum: at de cubitus subito & consertim fit. Quod si qui s dicat tauomodo Visurae νιρ cipium insummatωms abaetmento .s mprincipio si u .st 6ἰIae D stinctione in ponit Gai Ib de morbor te .c.I. Inquit: inflammatio in principio non diff it ab inflammatione incrementi in specie in forma, habet eundem elia. racterem, tumorem, ruborem, sed differt secundum magnitudinem, quia aliquantulo
maior est inauginento: aut quia aliquod adhuc confluit, aut quia sanguis iam fluxus in cipit concoqui & in pus transmutari, ut propterea dixerit Gal. lib. de tot. mox, re .c. y in hoc differre inflammationem augmenti ab inflammatione principit: quia in augmento materia fluxa incipit verti in pus. Itaq; concludamus, si in principio mater aestia fluxa, quanqi: a admittamus aliqua ex parte adhuc fluere, in hoc castu couenit euacuatio de . tiuatoria, quae simul rei sellii,&fluxam materiae uacua : Et propterea Hipp. qui optime nouit,etia in principio pleuritidis, matella iam else fluxam in illo a. o. consulit mittendum esse sanguine usque ad mutatione coloris, eo h ne ut docet Gal. in com . ut educatur sanguis in ipsa in f immatione contentus, de propterea Gai ipse ob. 1 o de ru. cur. perse M. MIy.c. Is venam eiusdem late iis in pleuriti de lectam inquit praesentaneum attulisse auxi
lium,in opposito latere aut nullum, aut paruum. Itaque tande concludamus, cu accesseritis ad aegros, qvib adsint haec pleuritidissigna, minime in dubium reuocandum fluxisse, seu fluxam iam esse magna ea parte materiam: Alioquin nec dolor, nec iussis nec cetera adessent: in quo casum si, ut vixi, menses sint suppi essi, aut summa corporis plenitudo quoad vasa, statim aperienda vena eiusdem lateris: In aliis casibus quomodo agendum intellexistis. Dum incidit sernio de qualitate mittendi sanguinis in pIeuritide,duo quaeri possim te
primos rum conueniosangui aemu ra rn maxima copia cretes adammiae PIE Secundo: eum repeιιea vra semo ex eodemiatere ocum habeat' Quod ad oti murti Hipp. cui subscribit Gal. a acut io mittit sanguine usq; ad mutatione color is, du scal. ex rubro in nigru mutet Q cst dictu usq; quo euacuc f sanguis ille, qui in fiam itione excitabat: hoza. fieri no potesta ou copio issima languinis ex retrone. ideirco ide auctoi a .Z .P, M. lectione venetvsq; ad siyncope: Hς cin operatio Aetio minus placuit, oc sum acu ratione: Cu n. in inflamatione,qex partest facta, materia siti extra vetias, dissicili uiuest, nedica impossibile.
175쪽
A absque summa virium iactura illam, quae extra venas est, in venam ducere, Λ persectam
venam educe e Quod si non educatur, calor naturalis ex loluitur ut nec materiam illam digerere, nec per sputum educere, nec in pus conuertere valeat ridcirco copiosa haec sanguinis excretio tam ueli facienda, cum corpus est plethoricum, densus habitus. aetas fir .ma. conititutio non calida,inflammatio incipiens, atq; ea legitima : Deficientibus liis conditionibus satius est venam eandem saepius tundere: Quae est ita utio secundi quasi . tir Dummodo tamen vires permetiant, dolorque augeatur, aut saltem nulla ex parte postpri triam venae sectionem imminutus sit. E t propterea quod ad tempus p tinet, non sum illi audiendi. cyai dicunt pris . .mpleurariis uraram non esse secandam, dummodo, ut dixi. do. B lor non cedat, & tussis sit sieca vel cum paucissimos puto,&tenuequq sunt indicia infla mationis quae adhuc non suppuratur, Δ tamen augetur, licet venam secare,&post quartum &polt septimum. Hoc fecit Hspp.f. ms. Epta. 29. in easu Anaxionis, cui octiva die
Εit autem secanda vena,vbi pleuritis urgeat quacunq; diei hora siue matutina, siue
Et si aluus sponte no reddiderit Cl re iniiciendus. Hipp. .acui. I, cui assentitur G il.
clystei e post lecta venam iniiciunt. Ceteru missa hac Controuersia quod propria experi-Cntia ob eruaui, x obivi ponana aliquando scilicet pleurlti de qua id a in pe te ah intestianis Se iecore,ut non minu emolumenta attulerit clyster, quam venae sectio: Et ii venae ibactio praemittatu , humor fluens sursum trahitur. Itaq; interrogandi sunt, utru qui dolo esentiunt, simul le motu de ebullitione quanda in ipsa iecoris parte sentiant: Tunc cri melyster praemittendus: Ubi vero nullia, alius sit scopus. qua feces educere, pa umcuto sue praeponatur. siue postponatur: Ego doctus primo experientia propria, cxperient: a deinde aliena: Sic ergo agendum, ubi aetas,& vires permiserint. Sed in diem,or imbeciAuraιus egenium p Audent quidam moti exemplo Auen-Σoar,qui filio 3.annorum venam secuit,pueris etiam Venam secare, conti Mario m. m. de Ga l. auctoritatem.
Ego sane ante I .annu pueris non audeo venam secare, sed aut hirudine una vel alte D ram impono venis cubiti,ut fit venae sectio, aut ad litheo cucurbitulas natibu, &lumbis. Imbecillioribus, sed adultis,aut aperio saluatellam eiusdem lateris,aut cucurbitulas pariter admoueo.
Trall. vri non adest totius corporis plenitudo, utitur statiscatione in ipsam et parte dolente apposita,deinde cucurbitula. Quae operatio milai videtur s. usitatoria. Nam si
plenitudo corpo i is non adest, quodcunq; tomentum parti dolenti adhibitum impacta eam materiam digerere poterit ι Si plenitudo adest, cucurbitula ea scatificata ab auito fluxionem concitabit. Itaq; dimittenda. Transeo ad PURGATIONEM. Quaeri rur circa purgantia medicamenta: Inram hae coσ-Mn. a defendore dolore pratirmiss2 venaseettones Id quod volui t Hipp. a. aeui.xt. O .acu Lar s. Cui lententiae ex Recentioribus videtur subscribere Trincauej. qui caussam reddit, cur descendente dolore conueniat purgatio, non ause venae sectio. Ratio estonquit: quia ubi dolor deicendit, pleuritis fit ob vena a Zygos, sine pari, quae ortu habet ex ven i caua, ante qua ingrediatur cor 8c pulmones, quali dicat, fieri non posse, ut hic sangui, in ca pati te contentus, per tam longos ductus vlque ad cubiti venam ducatur, cu debeat de Mansire
Cor, Sc pulmones,de ramos venarum iugulatium longa admodum via. Celeiu haec ratiosi ullius esset momenti, neq; iecoris inflammatio deberet curati persectam venam in cubito. Ne enim potest evacuari languiSinflammationem iecoris ta- ciens per cubiti vena, qui non transeat cor & pulmones, & ceteras venas: Et tam cGal. 13. met L in inflammationibus iecoris vena cubiti inquit quam primurcuullere& ocr. uare a patie inflammata. Multo magis hoc praestabimus in pleuritide Ec co potissimum, quia si Lusitano, & aliis credi mus quicquiὸ sentiat Uesalius, rami venae sine pari coniunguntur cum quibusdam ramul suen ς axillatis, ut expedita fiat evacuatio a loco patiente: Et sane G d. noster huius non suit sententiae qui υνιReo in .a. arati. non admittit H p ocratis sententiam,dolore de cendente purgatione utendum. Docu t Hipp.inquit ipse Galen.
gna cx parte febres habeant acutas, purgatio est periculosa, venae laetio nunquam.
176쪽
16a Herces. Saxon. Praelectionum
Atq; ideo etiam dolore descendente.is antea dixι, verra est secanda: Purgatio antiquo. Rrum,si febris sit acuta est omnino fugienda. Dico antiquorum quia Hipp. ibi proponit nagr.elleb. dc peplium,quod nostrates esulam dicunt: Galenus autem ita commentario proponit Hier. diacolocynth. Sunt medicamenta calida dc valida: propterea in a. cura febre fugienda. Non tamen,quanquam fuerit secta vena, sugienda sunt nostra henigna mediea menta, imo vero in sanguinea dc biliola pleuritide tuto praeberi potest cassia cum thais
me ros'iat. ad giiij. metu. Interim cogitandum de Localibus medicamentu,&de Lambiimu,sive Eclegmatibus, circa quae peto vestram attentionem. Quod pertinet ad exsertimc ardua est circa usum reprimentium ab initio dissicultas: Nam Metue, quem etiam alii insequuntur, ab initio utitur medicamento reprimente ex rosis, balaustiis, & aliis id genus. de videtur habeto pro se rationem: Quia omnis inflammatio incipiens tractatur reuellentibus, ac reprimentibus :&Gal.r .mub.c.r7.in principio,cum antea locutus elset de usu astringentium in inflammatione iecoris, subdit in inflammationibus pectoras adstringentia minus
conuenire non dicit pro rius non conuenire,s d minus. Et Hipp. quoque a cur.ιμι . .
utitur inpleuritide hordeo, ecfurfuribus in posca, aqua & aceto. Acetum autem re . Cprimit.
Ex altera tamen parte Reprimentia omnino suspecta videntur. Primo quod quatenus astringentia materiam iam fluxam indurent: Secundo quod eandem in pulmones repellant: Est autem peripneumonia pleuritide deterior. Et propterea Galen. oco isto cit. Π:mm.r7.summopere cauer, ne huiusmodi inflammationes thoracis ad pulmones repellantur. Et pro cho huius inodi suspiciones tanti liint momenti, ut Ego nunquam sim ausus uti astrictoriis in pleuritide. Ad Mosuen possumus dicere id ,quod de ipsemet confitetur,& docuit etiam Con-xiliator disserentia ao8. haec reprimentia tunc tantum conuenire,cum materia adhuc nullo modo e it fluxa, cum est calida, & tenuis, &parua: Sed si non est fluxa. quomodo Lyest pleuritis. Est suppositio nugatoria. Non est pleuritis, si materia pro aliqua parte,
uno quandoque, & ut plurimum pro maiori parte non sit fluxa. Itaque Hipp. Ioc m. non utitur tamentis reprimentibus, in qua re perperam damnatur ab Trall. sed utitur eo fomento ad attenuandam dic incidendam materiam crassam, quae spuriam facit pleuritidem. Idcirco illi sunt tolerabiliores, qui medicamentis digerentibus, de anodynis aliqua permiti ent moderate astructoria: sicuti etiam laudandus est Avicen-Das,qui in fluxione calida de tenui utitur lini meato exot molo cera,cuius senteni iam l cuius Halyabb.6stracticae,atque alii Arabes. Itaque,ut tandem ad materias fomentorum deueniamus: Vbi materia sit valde tenuis,dc calida,aut utamini lini mento proposito ex cera, de ol. viol. Aut, quod magis mihi placet, utamini*ongia imbuta inaq.tepida alterata cum Golis, malua, ct modica rosarum ponione: Aut adhibeatis vesicam bubulam Cadem aqua plenam, vel M. vis. Oamri duis. Quod si materia sit crassa de pituitosa, utamini fomento Hippocratico. N aut crassiorum, aut, ut ego facio,medianorum, de calefaciatis in posca admodum diluta, ita ut sine acrimonia bibi possit. Furfures ponantur in sacculo , Ac adhibeantui loco dolenti : Mirifice sanant dolores laterales ex sanguine pituito factos, ut ego experientia comprobaui. Idipsum facit aut eruum aut hordeum confractum in eadem pos a calefactum. Quod si flatus dolorem faciunt, siccum fomentum ex milio s.furibus, sude esit neo calefactis in sartagine positis in sacculo mirifice valet. Haec in principio. Communiter circa pleuritidis initia uti consueuerunt eclegmatibus, quae facultatem habeant humorem incrassandi, ut fluxionem ad locum ainctum pro hi deant. Qui prosecto duplici nomine mihi peccare videntur. Piimum quia dum Medici ad
177쪽
A pleuriticos vocantur, fluxio magna ex parte est facta, ut propterea factam in crassare nil aliud sit quam sipulum,aut digeii Ionem prohibere. Secundo plerunque fiunt pleuri tides spuriae, defluentibus vel a capite, veI a toto corpore crassi, humoribus, in quo castiliberassantia sunt venena. Idcirco marcetia pleuritidis Ac copia humoris iam confluxi, antequam incrassantia ad minastientur. temper sunt obseruanda. Et si quidem id quod fluit calidum Se tenue exstiterit, di exigua iit copia congesta, conuenit parare eclegma. quod vim habeat prohibendi nouum defluxum, de simul digerendi id, quod iam fluxum est.
Prohibent autem defluxum vulgares Compositiones, Draco tou , Dratraganthum, Drapem . Saponea: Fit aut m. vi nostis, Saponea exsucara , amisinolestam gae dati. recentrum. Iuuat etiam in hoc Calu Diacodion cum lapa di Ilolutum, vel huiusmodi B Lambit tuum.
detiquistit. depastav. an. f.se M. pro Lambit. Sed ut digeratur etiam materia fluxa, fletamen inera ssetur, nil praestantius papaueris rubet flore, qui quidem fi . s cum indiscri ininatim a quibuid ausurpetur, qui putant il-c tum in pleuritide a tota lubstantia prodesse, excepto hoc casu, noxium est medicamen- tum. Moderate quidem digerit; sed vim habet in crassandi. Idcirco conuenit in pauca flaxa materia, & influente tantum tenui; sed si haec materia calida dc tenuis pro maiori parte sit fluxa, di ini t tenda sun m crassantia. Non dico i Auditores) id ficiendum esse post quartum diem: Etiam ante 4. ubi a. perta lint signa multae materiae iam collectae opus est uti primum digerentibus, si possit
digerii sin minus, euacuantibus aut per sputum, alit pet sudores,aud per Urinas. I gerentia multa quidem proposita sunt ab antiquis scriptoribus, praecipue ab Aetio; sed eavique adeo feruida,via febre ardenti omnino pro Libeantur. Idcirco nostris temporibus inuenta sunt quaedam, quae nonnullis secreta dicuntur, quae pallim admini.
D strata in hoc casu iuuatur Ea recente bo. qmb. ego & mei usi sumus feliciter. Omnium communiis de satis vulgare remedium est potus olet des ne imis Quidam utuntur hoc oleost .ad J n. Alii addunt 3 ijsuerinthia, detrahentes J 31. olet. Datur 4. horis ante cibum calidum liabus diebus continuis. Mirificed gerit de dolorem lenit:&s inflammatio sit maior, etiam suppurationem adiuuar, nequc sputum impedit. Si iamen febris sit ardens, mihi magis placet oleum amrid. His .Fac ro cand aut pcni
Aliud temedium est Pomum Appi utri exea uatum Ac repletum p duere uirinae,pe- nutu, o oleo amo duis. Coquitur super cinere: oc tota haec lubstantia deuoratur mane &vesperi paulo ante cibum. Nonnulli in eodem pomo linponunt g im; . olibant aluo. 8e E praebent idem pomum coctum molibatio patiemi tempore somni. Hoc quoq; r ma-dium digerit, suppurat,& quod maius est, si abstessias sit famis,ilico distu Filimem facit,ut
experientia cortissime cornprobatum Cit.
iacium est usus raturae dentis apri. Huius rasurae datur 3j. aut in V. y me mifarfarae. Quinto probatur in eundem usum 3j. congorrum Sed efficacius, & quod mihi magἰs placet, est remedium factum ex puluere corritum amatin trum rubearum. Ad digerendam profecto pleuriti m calidam hic est puluis omni utra praestantissimus. Si immunda quoque remedia, sed utilia,non debent omitti, aliud vobis propo
F nam manuscriptum in libri meo tum auorum. Ipsis lummopere commendatur Stercingassina, quae veicatur herbis mense Maio, de propterea praebent liercus viride exsiccaatum. Pul aeris datur 3 I. aut in aquis praedistis, aut in aqti .gor. eamome sistatuis, quaei pluquoque sola pleuritidem iuuare cotisuevit. Possunt haec quoq; in Eclegmatibus ectam steti, ita ut paulatim accipiantur.
178쪽
164 Hercul. Saxon. Praelectionum
pariter est tentanda digestio: Proponuntur a scriptoribus hae in parte quaedam fortissima. Apud Aer. inuemetisse ut urM ,pseris, aluminis sapis , e alio. t .un id genus calorificorum. Mihi magis placent, quα blando oc insensibit:tec digerant, di alia mihi familiae: a vobis proponam. Primum est unguent. ex deatibaa. Quod si satis essc non posse videatur, ego aeei pete consueui folium brassicae & illini re butyro, dc superinspergere puluerem timina,& I co dolenti apponere: Eli praestantissimum remedium a me frequenter usitatum. Essie ax etiam est remedium frustum viris, in quo fueri r pix et Calefiat. & adhibea tur loco dolenti. Tertio summopere iuuatplacenta subcinerib-cocta, in duas partes diuisa, messi illi.
F. in. a f. expressione spongis hoc decocto imbibitis.Lfoment. ut praecepit Hipp. spongia linteo inuoluta, necutis ex caliditate adstringatur.
Instatu praedictis medicamentis addere soleo hsib. pressi legium
Gaur.&estessicacissimum fomentum. Sed ubi materia tanquam crassior debet euacuari,primum omnium euacuatiod bet fieri per ovium. Idcirco conueniunt omnia illa Eclegmata, quae vobis propositi cap. de Astu male ex materia crassia, quae scit. recipiant semen et tua,grana orabo , eruι, in fari- Dnam i edacta, radices Men, puluerem, aut luccum enuia Npul onaria, oxymelo v.d ars ,dein sopo,&alia id genus attenuantia: quibus si addantur aliqua ex illis, quae diximus experimento longo inuenta esse pleuriticis conferentia,sive dentem apri, siue cortices auellanarum, multo melius erit. bd si sevium succedere non possit, aut euacuanda est materia per sudorem, aut per urinas,aut per exteriora medicamenta vel tandem suppuratio est remanda. Intexsudorifica est usus aqua eardui benediati ulcum 3 gpem1π.eιusdem cardui benerim. Dantur autem huiuS Mquaxv Haec aq.valet tantum ad mouendum sudorem,sicut ad mouendasvrinas laudatur in hoc casu therebimma ipsa si inplex, aut in ista cum puluereliquiritia. Niretio .datur IJ. 6c abluatur in M. capityen.Liquirit. B.33. Haec Diuretiea non debent Εtamen in quocunq; casu administraria sed cum videlitas, ut dixi, sputum non procedere. & urinas copioliores fieri. Nam dicebat Hipp. - .ac ut .a I. perperam cum illis pleuriticis de peripneu inonicis agi, qui nihil exspuunt, nisi utiliae copiosae essiuant, Z prosecto, ut dicam cap. de Empyem. Nam plerunque S pleuritim re suppurationem per urinas purgat e consueuit. Itaq; ubi naturae propensionem videritis,tuto accedatis ad diuretica, ad capiti. veneν. via os HGa. ad semina frigida, ubi febris urgeat. Exterius aut in irahenda est materia, quando, ut dixi, ceterae excretiones bene non proceditu. Atque ideo in hoc casu accipio A etii consilium,ut locus dolens feari sicetur, de post scarificationem cucut bitula adhibeatur, & acre aliquod medicamentum supponatur, siue sit ceratum sacrum, siue aliud simile; & sequenti die lici um cucurbitu F. laadh beatur, ita ut& beneficio cerati Ec cucubitulae materia paulatim educaturi Id quod etiam vesicatorio in tali casu fieri potem: Quod si his no cedat morbus actum est. Inter Auxitia. quae uno di eodem tempore spurum, urinas, & sudores in pleuriticis mouere coniueuere, is balneum aqua M .culus meminii Hippoc. s.acut .sI. cum scribit. huiusnodi balneum plus iuuare pei leneum Omam, ac pleurium, ψ Ga docuis, quam aria dent ex
179쪽
A dentes febres: Qui auctoritate ducti&Arabes.&Graeci,& Latini in pleuritide balneum commendant uuae quidem operatio mihi admodum suspecta videtur. Nam si balneum administretur, ubi dolor urgeat, ubi sputum bene non procedat: Quod fieri debere voluisse videtur Hipp. dum scribit, balneum dolorem sedare & sputum mouerc.
Hoc tempore pleuritis est adhuc in augmento, vel saltem in principio status, quo tem .pore balneum colliquatos in unaquaq; corporis parte humores ducet praecipites in locuaffectum: Et propterea Gal. ra meth.c.3.in inflammationepartium thoracis balneum habet suspectum,ne pars inflammata a balneo calefacta 3c relaxata flux onem suscipiar. Quod si quis dicat , administrandum elle rempore concoctionis, Min declinatione . tantum, profecto nullius erit usus. Nam in decimatione des nil dolor, di sputum iam estv concoctum. ac magna ex parte eductum. I taq; uno vel bo B i eum monprobatur. Haec ut dixi)spectant ad medicamenta pleuritidis materiam quouis modo evacuantia, ubi vulper digestionem, vel perabam sentibilem excretionem iuuari possi t. Sed ubi pol p. diem sputum non procedat, de his omnibus lite administratis Dialor ae febris intendantur, certum est sust rationu incipientis: in quo casu tametsi Medicinae scriptores consulant statim vium Sepparantium: Ego tamen exprim a- ur.33. colligo, Hippocratem unium aliter procedCndum eme voluisse,qui scribit in pleuritide, quae lputum habeat paucum 5 glutinosium, in qua dolor sit maximus , necessarium esse abitinere a ptisana, quousque sectione venae, aut purgatione dolor remittatur. c Loquitur, ut scribi t Gal. m eom. Magn. Hi pp. de pleiui tido mali moris,quae non est lucipiens, sed tam progressa, & facile potest tendere in suppurationem. Ad euitandam Apuration. m id ipsum faciendum, quod ab initio praecepimus ad euitandum pleuritidis incrementum, ut si vires constent, iterum lecetur vena, detur medicamentum, ec tenuis victus ratio imperetur. Ru bustamen non obstantibus, si dolor per fistat fle febris, iam cetrum estuenm νationem fieri. Idcirco hanc statim iuuare oportet de intrinsecis, Ec extriniecis remediis . Intrinsecus conuenit haec mistura saepius exhibita, qua nulla est plastantior.
Dicebat Gal. e.de butyr. butyrum o sine iniitione alterius maturare.
M.f. Emplast. Facta suppuratione quid agendum sit, intelligetis capite de Empyemate: Nunc itaq; expedito fonte Chirurgico oc Pharmace utico, ad victus rationem seu
Leuiora omittam, quae pertinent ad Aerem, ad motum animio corpora , ad nnerea, .d num is vitrum, re tantum verba faciam de educendis excremen iis, de cibis, ac potionibuS. Quod igitur spectat ad Ex trementa, aluus valde lubrica est seruanda. Nam ut dicebat Hippocr.&Galeu. r.Mur.3a. ubi inpleuritide alui excrementa retinentur,inflatum conuerta dolorem augent, flatu ipse ad locum dolentem ascendente, dc quod magis refert,alimentum corrumpunt, ut ipse quoque inflatum vertatur, dc pleuritidi nego hium faciat: ideo non modo aluus iubrica est seruanda; sed illis lubrica est
180쪽
i66 Hercul. Saxon. Praelectionum
seruanda, quae fiatum discutiant, ut propterea etiam si Clysteres ex calidis sint, nihil obo Asint& multum iuuent. Neq; audiendi sunt Recentiores, qui hoc ab Arabibus acceperunt: Caute agendum in mouenda aluo pleuriticorum, eo quod facile superueniat fluxus alui, qui valde periculosus est de perniciosius. Isti omnes ducti sunt illa Hippocrat. auctoritate. Caphor. I f. Pleuritieis alui fluxu uperuenientem malum esse. Sed si intellexissent caussam, propter quam pleuritios alui fluxus succedit, optime scirent, quando timendus lit alui fluxus, de quando non: Dicebat Gal. in in tam . malum esse alui fluxum in pleut uidet quia signum est, iecur quoque inflammatione tentari. At pleuritis non potest coassee
re iecur, nisi quando sitin parte dextra,& quando dolor descendat: si fuerit in parte sint astra aut dolor ascendat, fluxus alui nullum imminet periculum: Atq; idcirco tuto aluus moueri potest vel clysteribus, vel medicamentis. Quod ad cibum se ritum pertinet, docendi estis, quales cibi se potioses eo eniantiz
Conuenientes pleuriticorum cibi, ut est colligere partim ex Hipp. 8c Gal. r. Mut. Ita . se . atq; ex aliis recentioribus,sunt poIissimum ptisana, oc eius cremor, chondrus. quem puto idem esse cum alica, quam antiqui hordeum vocabant i neque ex frumento pinsito, quod nonnulli far vocant, sed ex Zea, quam nos vulgo lpeltam vocamus: Ex hac fit, sicuti etiam ex hordeo, alica, siue chondrus. Praeterea conceduntur pleuriticis emuls. simin. melon. Panausiacum eademulsione. CLaeam d dulc. Gat . incom. a . proponit etiam pisces saxatiles & ex non saxatilibus A lel los. Isti omnes cibi potius biliosis conueniunt,quam pituitosis,&alica illis potissmum, qui fluxiones habent acres 3c tenues. Pituit ous potius conuenit mulsa, ptisana sed melle m i sta,&modico aceto S paucosate: possum enim in decocto non admiscere, sicuti lcio fecisse Hippoc. Quod ad ρο tum pertinet, biliosis conuenit aq.hoia. Pituitosis mulsi In mistione humorum aqua pectoralis communis ex tutabis, hordeo, carιcis, dic uso veneris, ct passis, μυ--Ile rabeatur.siue cum repo, aut Iulep. acetoso. Sintque cibiis 6c potus, excepta aestate semper calidi, aut saltem minime frigidi. 2Estate non est opus haec calefacere: Dicebat Hipp. r. εως. I. Oxymel bibendum hya. Duae calidum, aestate frigidum.
De Viso putant aliqui mori Hipp. auctoritates. N. . illud pleuriticis, sed dulce, cone edendum: ibi enim docet Hipp. dulce vinum sputum mouere; sed multa quoque scribit incommoda quae vini dulcis potionem cosequuntur. Primo quidem biliosis minime conuenit: Nam sitim facit, sputum exsiccat de reprimit, cretinet in obsitustionem infert, aluum his non subducit, ic in flatum vertitur: Quantum autem patiantur pleuritici ex flatu, docui in praecedenti. Vinum autem dulce flatus generat. Itaq; dummo do febris sit in decimatione, dc pleuritis pituitose, 6c nulla viscerum obsti uetio, de flatus erumpant facile, vinum dulce non improbatur: Absq; his conditionibus omnino reii sciendum est. .
Nullus est affectus, in quo vulgares homines, ut Medicos in praesentia omittam victum usq; ad cotenuem seruent, qualis est pleuritis. Medicis enim etiam inuitis vulgus in pleurui de abstinet a carne, utS,vino dc quocunque alimento, quod aliquas corpori inferre vires possit. V rum Lee tenuis vi ν ratio in omni ν siseruanda est quo magis tempora conueniat, an inprimipio draugmento, an potius in tu, nunc ex Hippoc. Galen. α ratione disserendum. Hipp. igitur I aeut .rantum videtur concedere visino met mulse,cta auris ad .veo. Nam in . text. subdit, pilianam non esse dandam, nisi post r. auis. Ex quo loco, ut doce. Gai rncom. sum sit Erasistratus occasionem dicendi, Hipp. patientes fame ne- pcare. Qui tamen inquit id faciendum, si vires sufficiant: Et ratio est: quia ubi inflamma tio ex alimento luscipit incrementum,quod minus maluest, iuppuratur; sed, quod magis refert,aliquando in gangraenam transit. Et hoc est, quod voluit Hipp. r. acui. 33. σ3. . ex alimento quosdam pleuriticos quasi lyderatos inret ite, apparente circa locum affectum liuido colore:&propterea idem Hippia. acui 37. Hi pleuriticis se in per potius detractioni ciborum incumbendum esse scribit,dcmulto maiora, ut doce Gai .m com esse incommo da, quae