장음표시 사용
301쪽
tua Iego senatorem 2 Vbi cnim tuleras, ut mihi aqua ct ignis interdiceretur 2 quod Gracchus de P. Popillio, Saturninus de Metello tulit. Homines seditiosissimi
do optimis ac sortissimis civibus non, ut esset interdictum , quod ferri non. poterat, tulerunt, sed ut interdiceretur. Vbi cavisti, ne meoi me loco censoPin senatum legeret 2 quod de omnibus , etiam quibus damnatis interdictum est, scriptum est in legibus. 83 Quaere hoc e Sex. Clodio , scriptore legum tuarum ;iube adesse: latitat Omnino; sed si requiri iiisseris, invenient hominem apud sororem tuam, occultantem se, capite demisso. Sed si patrem tuum, Civem, medius fidius, egregium , dissimilemque vestri, nemo unquam sanus exsulem appellavit, qui, quum de eo
tribunus plebis promulgasset, adesse propter iniquitatem illius Cinnani temporis noluit, eique imperium est abrogatum; si in illo poena legitima turpitudinem non habuit propter Vim temporum: in me, cui dies
Aqua et ignis Sie e codd. Frane. Dreia. aliis, edd. pr. et Lamb. repeti tis. Wolfio praeeunte rescripsit Bechius. Vulgo igni.
Quod ferri Fieri est in eodd. duo h.
Oxx. et edd. nonnullis ut Lamb. repetitia. Graev. ex MM. ferre. O tillantem ae , capite demisso Hanc obscenitatem epigrammatum laseivia potius dignam eme , quam DPR- toris persona , bene monuit Wolfius.
Nam etsi in genuinis orationibus eius generis probra hic thi recurrunt, alio
tameu modo esseruntur. Sed si patrem - , estne - eique imis
perium ete. Quod putrem , Appium
Claudium, dissimilem dieit Desιri, aspere simul incessit Appium, huius anui praetorem, cuius honori usque adhuc tam modeste pepercit. Nam unam sororem Clodii intelligere velle.
misericordia esset; et Cons. M a. Paulo post constructio, qui - adesse
- noluit, eique etc. sacile defendi potest exemplis a Wopheusio allatis Lecti Tull. p. io5. Maior quaestio est, quomodo imperium viro abrogatum diei potuerit Poena les lima, praesertim irrogatia rectori proviuciae, qui publica auctori tate abesset. Ferratius qnidem tulerpretatur, quod Meundum leges die dicta, citatus suerit a tribuno. Verum , ut nihil non
seri licuit Cinnano tempore sie nihil noti loqui lieet bule Scriptori. Ad
antithela tendit: ille adesse cita tua t. ego uou sum ὲ ille Poetiam me vitam tulit, in me damnati Poena esse
non potuit et c. c illa Paulo post Ei- iam absurdiora sunt de L. Philippo Ceusore eL L. Cotta Ceusotio. V.
302쪽
dicta nono est, qui reus non fui, qui nunquam suma tribuno plebis citatus, damnati poena esse potuit, ea praesertim, quae ne in ipsa quidem rogatione perscripta est'
XXXII. At vide, quid intersit inter illam iniquissi- 84mum patris tui casum, et hanc sortunam conditionemque nostrum. Patrem tuum , civem Optimum , clarissimi viri silium , qui si viveret, qua severitate fuit,
tu Prosecto non viveres, L. Philippus censor avun- Culum suum praeteriit in recitando senatu: nihil enim poterat dicere, quare rata non essent, quae erant
acta in ea republica, in qua se illis ipsis temporii us
censorem esse voluisset. Me L. Cotta, homo Censorius, in senatu iuratus dixit, se, si censor lum esset, quum ego aberam, meo loco senatorem recitaturum fuisse.
Quis in meum Iocum iudieem subdidit Τ quis meorum asamicorum testamentum discessu meo fecit, qui mihi non idem tribuerit, quod et si adessem 2 quis me non
modo civis, scd socius recipere contra luam legem et iuvare dubitavit 7 Denique universus senatu S multo ante, quam est lata lex de me, GRATras AGENDAS Cen
Diseessu meo in Iloe est insolens, pro me absente . veI Post discessum
ad axem p Quod si adessem codd. vliquot MSS. et ed. lunt.
Gratias agendas - me issent in Confundere videtur duas diversus epistolas, a Senatu ad exteras civita intes et populos missas, quarum alterniis magni exulis salus comm endabatur, altera posteriore iisdem gratiae agebantur, quod eum Passim errantem benevole reeepissent. Nam voluit fortuna, ut verba prioris epistolae servata sint a Cie. in Pis. c. t S e vi Moidem Senatus exteris nationibus, me legatis magistratibusque nostris au-eloritate sua, eonsularibus literis. non , ut tri lusuber dicere ausus es, orbatum patris , sed . ut Senatus, illo ipso tempore arPellaμit , cruem e--rMatorem re ublicae, commendavit. is Alterius epistolae Dusquam Re- curnia mentio fit, etsi ipsa quidem res commemoratur pro Sext. e. 6o. etap. Pitit. in Cic. p. 877. Iam quum eiWis optime G rmubl. merittis tralatitii honoris appellatio sit . et eiusmodi. quae sexcentia civibus omni tempora tribui posset, ubsimile vero videtur. tam perfunctorie nune virum laudariati Senatu, a quo antea appellationem
tulisset insulto ampliorcis et nulli unquam civi impertitam. Ae, de sorte
303쪽
ORATIO suit c IvITATI Bus Ira, uvAE M. TvLLivae: tantamne '
immo etiam, CIVEM OPTIME DE RE PUBLICA HERI Tu κ .REcEpissENT. Et tu unus pestifer civis, eum restitutum negas esse ciVem, quem eiectum universus senatus non modo civem, sed etiam egregium civem Semperssputavit 7 At vero, ut annales populi romani et monumenta vetustatis loquuntur, Kaesq ille Quintius, et M. Furius Camillus, et C. Servilius Ahala, quum essent optime de republica meriti, tamen populi incitati vim iracundiamque subierunt; damnatique comitiis centuriatis quum in exsilium Profugissent, rursus ab eodem populo placato sunt in suam pristinam dignitatem restituti. Quod si his damnatis non modo non imminuit calamitas clarissimi nominis gloriam, sed etiam honestavit nam, etsi optabilius est, cursum vitae conficere sine dolore, et sine iniuria; tamen ad immortalitatem gloriae plus affert, desidera
tum esse a suis civibus, quam omnino nunquam esse
putes, Ciceronem ii. l. modestios de se scribere voluisse, quam ab Senatusaelum esset, ea modestia et erimen sal xi haheret. et aliena esset ab Oratore gloriae studiosissimo, ineptaque in primis eo liseo, ubi ei res erat cum invisissimo adversario. Quod quid sit, intelligas , si illa verba Pisonianae ad
tenorem nostrorum immutare experiaris. Nam alia ratio eat Ioel ia Paradox. IV : α Ergo ego semper civis rei tam maxime, quum meam salutem Senatus exteris nationibus . ni eruiso limi , commendabat. . Rie bene lo- eum habuit illa modestia, nee ipsa verba literamin asseret esse sui Quoeirca iste optima de re υμ meritus cruria vel ex fingeniis ingenio veIex puerili errore prosectas videtur: quamquam ex his quoque effugium patet cuiusdam possibilitati a. Ma x Nimis hoe leve esse, ipse videtur
Narhlaudus agnoscere. GES . Immo notatur ab illo levitas eorum, quibus satis est, aliquam rem possibilem esse, ut pro vera habeatur, quamvis veri sit minime similis. Ita sae. acri pium esse h. I. --m -- t ne hoc quidem seribere non tuu Cicero.
tam M. Ses ilitia Ahala. Sed Caium non Maroiam luisse monuit Muretus. - De eomitiis centuriatia mox ere dandum est Rhetori. Cons. Dionys.
Valer. Max. V. 3. a. Consuetudo haec erat, ut, si quis ante eomitia oentis-riata solum veriisset exsilii causa,
deinde plebs tributis sciseeret. id ei iustum exsilium esset. Vide e. g. Liv. XXVI, 3. ID.
304쪽
violatum : mihi, sine ullo iudicio populi prosecto,
tum amplissimis omnium iudiciis restituto, maledicti locum aut criminis obtinebit 7 Fortis et constans in Optima ratione civis P. Popillius semper suit: tamen eius in omni vita nihil est ad laudem illustrius, quam calamitas ipsa. Quis enim iam meminisset, eum bene de republica meritum, nisi et ab improbis expulsus esset, et per bonos restitutus ' Q. Metelli praeclarum imperium in ro militari fuit, egregia censura, omnis vita plena gravitatis: tamen huius viri laudem ad sempiternam memoriam temporis calamitas propagavit.
XXXIII. Quod si et illis, qui expulsi sunt inique,
sed tamen legibus reducti, inimicis intersectis, rogationibus tribuniciis , non auctoritale Senatus, non CO- miliis centuriatis , non decretis Italiae, non desiderio civitatis, inimicorum iniuria probro non fuit: in me, qui prosectus sum integer, afui simul cum Yepublica, redii maxima cum dignitate, te vivo, fratre tuo altero consule reducente, altem praetore Petente, tuum Scelus, meum probrum putas esse oportere 2 Ac si me aspopulus romanus incitatus iracundia aut invidia e civitate eiecisset, idemque postea mea in rempublicam beneficia recordatus se collegisset, temeritatem atquei ni uriam suam restitutione mea reprehendisset: tamen Prosecto nemo tam esset amens, qui mihi populi tale
iudicium non dignitati potius, quam dedecori putaret
Voluit simile Reete conseqnen antecedenti, ut hene monuit Eruestius. Posthac rursus eandem rem sacere ne-
ςlexit: Quodsi et illis in me ete. Sed dativum ibi facile pertulerim. ID. Te in Paulasailius corrigebat , te inDito. Tia Consula) Metello Nepote Clodii
Priente ) Appio Pulchro Clodii
fratre germano. is autem quum non petierit ut Cicero restitueretur, sed tantum eius restitutioni non adversalus sit, aut rhetor noster erravit. aut auelate Paullo Maautio legendum m. quod vehementer probat Ga-ratonium
305쪽
ORATIO esse oportere. Nunc vero, quiam me in iudicium popuIi nemo omnium vocarit; condemnari non potuerim, qui accusatus non sim ; denique ne expulsus quidem
Ita sim, ut, si contenderem, superare non possem; contraque a populo minano semper sim de sensus, am
pli sicatus, ornatus: quid est, quare quisquam mihi 89 se ipsa populari ratione anteponat 3 An tu populum
romanum esse illum putas, qui constat ex iis, qui mercede conducuntur 2 qui impelluntur, ut vim affe-vant magistratibus 8 ut obsideant senatum 2 optent quotidie caedem . incendia, rapinas 2 Quem tu tamen populum, nisi tabernis clausis, frequentare non pο-
teras: cui populo duces Lentidios, Lollios , Plaguleios. Sergios praeseceras. O speciem dignitatemque po
puli romani, quam reges . quam nationeS Aterae, quam gentes ultimae pertimescant, multitudinem hominum ex 'servis, ex conductis, ex sacinorosis, ex
'' egentibus congregatam l Illa suit pilicritudo populi
romani. illa forma, quam in campo vidisti tum, quum etiam tibi, contra senatus totiusque Italiae auctoritatem et studium, dicendi potestas fuit. Ille, ille populus est dominus regum, victor atque imperator omnium gentium , quem illo clarissimo die, sceIerate, vidisti tum, quum omnes principes civitatis, o mues
υsa Pomiari ratione anterponat ' Pantagalli. ap. Vrsin. 1 git quare quisquam mihi in ima Populari'. ratione antemnatur. Ernestius quoque in Τια P. r. legendum putahat. Ima P mlari ratione antemnat H. e ex ea lyra, quam tu Aequeris, ratione, eui rei g. 87 contraria Ponilur ratio optima , i. e. optimatium. Nutatione opus esse non puto. V. tento Qui optant mavult Garaton. tent, frequentare non Poleras Ergo, ut Vlent , im 'elluntur. Satis ridicule. Itaque locum integrum ess negat G.iratonius. Contra nemitii displicuit iste usus verbi frequentare, Pro cogere ficu congregare ; Graevius adeo eum eo eomparabat dissimile genus loquendi in Or. Catil. IV, S. 1 S.
Frequentare Inepte et inusitate lioe dictum mouuit Wollius Pro cogeme, congregame. Similis quidem verbi ustis videtur Orat. Catil. IV,
306쪽
ordinum atque aetatum omnium , suffragium se, non de civis, sed ' civitatis salute serre censebant; quum denique hinanes in campum, non tabernis, Sed municipiis clausis vene Tunt. XXXIV. Hoc ego populo , si turn consules aut suis- 9ssent in re publica, aut omnino non fuissent, nullo labore, tuo praecipiti furori atque impio sceleri restitissem. Sed publicam causam contra Vim armatam
sine populi praesidio suscipere nolui: non quod mihi P. Scipionis, sortissimi viri, vis intima, privati hominis , displiceret; sed Scipionis tactum statim P. Mucius consul, qui ita gerenda republica putabatur suisse
segnior, gesta, multis senatusconsultis non modo de-
Aetattim omnium ) Ernestius excidis e putabat homines. Non tabernis sed mutiles iis elausis Argute di etiam. AsconiuK Argum. Or. pro Milone sub sin . . T. Mu intius Piro conciolae populum adli orta uis est, tit stero die secti uens adesset et elabi Milonem non puteretur, iudicisamque et ii Olorem sutini ostenderet. Eunti hus ad tabellam serendam postero die iudicibus - elausaesuerunt tota urbe
ipsum Cic. Acad. IV. 47. U. Sine impuli PDaesidio Seil. quod milii Clodius et scelerati Coti sulea eripueraui. At, si prilesidio populi caruit . qui potuit dicere, me ego
populo- ν estitissent ρ Adde, quod pro Sext. f. 43. et saepe alius cout rariti in a stirimitur: ae scio, tum no/ν mihi stiιιιtim oestrum spopuli sed uelim prope vestro defuisse. . Duplex igitur m pugnantia h. l. tolletida erat, nisi IutpP. plerique tacere ae sibi quam Ciceroni suo dissidere tua luis
seu t. unus tandona Erit ei sitfi rem ex plicatione egi re putavit is d ea, qua in
attulit, talis est, ut sola desperatio
apti sensus invenie udi eam a viro do-eto extorquere Possit: κQi iam populus praesidio ipse careret, et obnoxius e set urinatis lodianis . . Aliam viatu iniit Gnratonius, corrigens si ιιepti blico praesistio vel consilio, tr. e. iue Senatus consulto, quod Cicerouipublicum armorum auxilium dedisset.
Vis intima Insolens epithetou. Manut. Probante Grutero coni. ultima. ML P. Scipionis Nasicae facinus quo Ti. Gracchum tutet ei LSegnior gesta Lambiu. aegnior quam gesta. Eruestius sine libris edidit gestani. - Garatonium et veteres Editores sequutus, posui distinctionem post gratu sei l. republica quod,
voci gerenda oppositum, dicitur Pro Irib. Gra ha interheto. 'l iam enim , re per Scipionem Nasicam sortiter sesιa , ipsum et reliquos optimates ai,erie P. Mucius defendit, qui vivo Graccho savisse Putnhutur. CL Cic. liro Pl.uic. 88. et Acad. IV, b. quelii locis in contulit iam Balduinus.
Sed, di, tu in Lis rebus laborant Isill p. vel graviter erraui, ut Ernestius se
307쪽
ORATIO sendit, sed etiam ornavit: mihi aut, te interfecto, cum consulibus , aut, te vivo, et tecum et cum ilIis armissa decertandum fuit. Erant eo tempore ninta etiam alia metuenda; ad servos, medius sidius, res pervenisset. Tantum homines impios ex vetere illa coniuratione inustum nesariis mentibus bonorum odium retinebat. XXXV. Hic tu me etiam gloriari vetas; negaS esse serenda, quae soleam de me praedicare; et homo
sacelus inducis etiam sermonem urbanum ac venustum : me dicere solere , esse me Iovem; eundemque dictitare, Minervam esse sororem meam. Non tam insolens sum, quod Iovem esse me dico, quam ineruditus, quod Minervam sororem Iovis esse existimo. Sed tamen, ego mihi sororem virginem ascisco : tu sororem tuam virginem esse non sivisti. Sed vide, notu te deboas Iovem dicere , quod tu iure eandem 93 sororem et uxorem appellare possis. Et quoniam hoc reprehendis, quod solere me dicas de me ipso gloriosius praedicare: quis unquam audivit, quum ego de me, nisi coactus ac necessario dicerem Nam si, quum mihi sarta , largitiones , libidines obiiciuntur , ego respondere soleo, meis consiliis, periculis, labo-
quod Sei oris factum immo rem raed Sei omem minisa des it et oris Nisi mihi avi cum Cosa. avi ι cum es cum illis pugnandum sui . Quid est, si hoe uon absurdum est o .mnunea i ios - Am relinebat Setthendum erat Latinitatis causa te ne ι. Vido in Or. ad Quir. f. tr. M axL. Ad duriorem et poetictim rationem eonfugit Ernestius io Iudiisce; Gara ouius exempla affert, ohir inere sit pro simplici teneret sed ea exemida ea alieno auut seuere. U.
-ati in dioeloeo nihil est putidius,
ut pigeat varietatem seripturae Euotare, quam diligenter collegit ad h. l. BeeLilis. Lectionem vero quam Eru. a Beck. Wolf. receperuul egis quoque verissimam arbitror. Obiecerat Clodius Cicerontemn dieere solere se Usse Iovem . eundemqiae dicti late Miner- am esse sororem suam. Huiu male- dieto deelainabor snsit Cicerooem sic respondere. ut dicat, etsi Mimina si insolentia se Iovem dicero. taineu notatam insoleas hoc esse . quam ineruditum sit , Minervam Iovis hororem dieere
308쪽
ribus, patriam esse Conservatam, non tam sum existimandus de gestis rebus gloriari, quam de obiectis non confiteri. Sed si mihi ante haec durissima reipublicae tempora nihil unquam aliud obiectum est, nisi crudelitas illius temporis, quum a patria perniciem dinpuli : quid me huic maledicto utrum non respondere, an demisse respondere decuit 7 Ego vero etiam rei- 94 publicae semper interesse putavi, me illius pulche rimi tacti, quod ex auctoritate senatus, Consensu bonorum omnium, Pro Salute patriae gessissem, splendorem verbis dignitatemque retinere: praesertim quum mihi uni in hac republica, audiente PO-pulo romano, opera mea hane urbem et hane rem publicam esse salvam , iurato dicere fas fuisset. XXXVI. Exstinctum est iam illud maledictum crudelitatis, quod me non ut crudelem tyrannum , sed ut mitissimum parentem , omnium civium studiis du- sideratum , repetitum, arcessitum vident. Aliud exori 6-lum est: obiicitur mihi meus ille discessus: cui ego crimi ui respondere sine mea maxima laude non pos
sum. Quid enim , Pontifices, debeo dicere 7 Peccati me conscientia profugisse 2 At id , quod mihi erimini
dabatur, non modo peccatum non erat, sed erat res,
post natos homines, pulcherrima. Iudicium populi pertimuisse 2 At id nec propositum ullum fuit, et, si fuisset, duplicata gloria discessissem. Bonorum
riari. qtiam de illis criminibus milii obieetis eonfiteri. Sane etaim 'ossit liquis surtis, largitioni,ns. libidini
bus obuoxius esse, qui tamen aliquando putriam servaverit. Gessissem Iam Marklandus monuit furum gerere niloquam a Romano scriptore dictum esse.
Domeata gloria Vna puleherrimi facti, altera iudiciis populi Delum
ex iudicio: absolutus essem. tD. Quam de Misi:tis eonfiteri Vulgo
editue quam δε obiectis non confiteri. Sed recte abest rice itio aute conis ericod. Car. Sterti. Pal. s. S. Victor. unus Patis. Nenatur hoc dicit rhetor uosti erat quum mihi sueta, largitiones . libidines obiiciantur . ego ad haee crimitia nihil respondere velim . sed hoc tantum regerum . meis consiliis, pertineulis. laboribus natriam esse conser. atam, Possint Domines existimare.
me non tam de his gestis rebus glo-
309쪽
mihi praesidium defuisse 2 Fulsum est. Me mortem timuisse 2 Turpe est. Dicendum igitur est id, quoa non dicerem , nisi coactus nihil enim unquam de moedixi sublatius, asciscendae I audis Causa potius , quam
erimitiis depellendi ) dico igitur, et quam Possum
sε maxima voce dico: Quum Omnium Perditorum et coniura lorum incitata vis, duee tribuno plebis, Consulibus auctoribus, afflicto senatu , perterritis equitibus ronianis, suspensa ue Sollicita tota Civitate , non tam in ine impetum saceret, quam per me in omnes honos:
me vidisse, si vicissem, tenues rei publicae reliquias: si victus essem , nullas suturus. Quod quum tuaicassem, deflevi coniugis miserae discidium, liberorum
carissimorum solitudinem, fratris absentis amantissimi atque Optimi casum , subitas tandatissimae familia ruinas: sed his .Omnibus rebus vitam anteposui meorum Civium; remque publicum concidere i unius disceSsu , quam omnium interitu occidere malui. Speravi , id quod accidit, ine iacentem posse a vivis viris sortibus excituri: si una cum bonis interiissem, nullo
Sublatius) Guliel m. coni. st actua, Iliseidium' Distidium attimi, et discidiim vero corivitas. Gisauius tu Lucreti Aia. Fundiaissimae Iamitiae Fiiudati familia dieitur liberis susceptis. Sed e loco non ta in ad liberos respici tur, quos lain ante nominavit . quam ad rem familiarem, quae et ipsa tan dari, constitui dicitur. Sie orat. pro Rilbirio Post. cap. x : Dudatae fortianae. ER . Guιtia in non signi litat ridere. urit statuere, fieti firmare , ac tabilire. Colonis urbem Iumlare , est urbem stabilire , urbis sin iam confir- inure, colouia era deducta Sciopp. Concidere occidete inului Nodubiis, quin iis scripserit Auctor;
nebiue uecesse est aliquid eorrigere. Bene viris doctis omina lucr us est lissus tu verbis. Concidere et occidere, licie Scriptore dignissimus, neque per se Latinae coiisuetudini repti an . Concidere enitu ext cadere eum dolore , sic ut excitari et recreari po&sis; occidere, cadere cum exitio, eum tuleritu. G. ad Ur. in Sen. S. 1 S.Iu seqq. nihil taux Certum est, quam quod sensιt Loitio caperiήιὶ si inωriisset, nullo se modo Posse recreiari. V. - operaMiὶ luertissime positur , verbum syerari, Praesertim ad auerulii membrum relatum. DeliabuLesse inleslexi, cogitaMi. - Λ ullo modo mysso recrearι in Magna scit. opus fuit
310쪽
modo posse a creari. Accepi, Pontifices, magnum atque incredibilem dolorem; non nego: neque istam
mihi ascisco sapientiam, quam nonnulli in me requirebant, qui me animo nimis fracto esse atque umicto loquebantur. An ego poteram, quum a tot rerum tanta varietate divellerer, quas idcirco praetereo, quod ne nunc quidem sine fletu commemorare PO sum , infitiari me esse hominem , et communem naturae sensum repudia I Tum vero neque illud incumsectum Iaudabile, nec henesicium ullum a me in rem
publicam prosectum dicerem, si quidem ea reipu
blicae causa reliquissem , quibuS aequo animo cure rem ; eamque animi duritiam , sicut corporis , quod , quum uritur, non sentit, StuΡOrem Potius, quam virtutem Putarem.
XXXIII. Suscipere tantos animi dolores , atque ea, usquae capta urbe, accidunt Victis, Stante urbe , unumi,erpeti, et iam se videre distrahi a complexu . suorum, disturbavi tecta, diripi fortunas, patriae denique Causa patriam ipsam amittere, spoliari populi rotii uni benesciis amplissimis, praecipitari ex altis- si ino dignitatis gradu , videre Praetextatos inimicos, nondum morte Complorata , arbitria petentes stineris:
ulla esse, nec debet. Istud Dihil ilo
lere iiDu sine mercede contingit, immavitatis ita aulino, alia Pu 1Sin cor Iriare. . ID.
but ιι Itinerum mitius certam notionem habemus, sed talein lumen, ut iudicare possimus, quam iligenios acumine line a Cicerone di et viti sit iuΡi,. al. Nam quum rerbitrium sit,
quidquid si arbitris eoiastituitiae ex aequo et borio. illa Romae videtur Propria Io iuulio fuisse de iusiuitis mescedibus et impuvais. quau tu pu-