장음표시 사용
21쪽
mendatiora, quae erat viri λακε M. proditura nunc fuissent. Verum aliter supremo rerum arbitro visum sui , qui illum quinto abhinc anno in medio studiorum cursu terris ereptum in
heatorum sedes transtulit, Academis huic tristi eruditi acindustrii Doctoris desiderio relicto cum tamen hunc, quem tibi jam damus, commentarium PlurimorUm votis expeti, a maturitate quoque sua ProPli Sabesse, quam alia, quae assecta ille reliquit, haeredes intellexissent, Publico bono euriclem, qualiscun-6ue etiam foret invidere neutiquam voltie uiit Ut autem paucis, quid clica librum iPsum Praestitum sit, cognoscas, in B auto ris verbis nil quicquam mutatum aut iisdem additum vel detractum utile publice hic profitemur quas autem minutioricharac flere in plurimarum paginarum extremitate adjectas rides observationes, has autor margini Manu scripti eo consilio adjecerat, ut operi huic locupletando ollim inserviren cin quibus cuin nonnulla cognitia sorte non indigna occurrerent easdem simul
tibi exhibere placuit. Ut tandem quaerenti in promtu statim essent Scripturae loca, quae ex intimis artis Medicae atqtie Philosophiae Naturalis recessibus hic explicanturi illustrantur, indicem eorundem in fine operis adjecimus. Cum verbis tor ipse operi huic mora suo praefari non possit, en tibi Pro- gramma praelectionibus hisce ab ipsomet olim praemissu quod de instituto ejusdem, iisve quae ad illud pertinent, plenius te edocere poterit. TU, Lector Benevole, opere hoc pom humo utere, fruere ac beati Viri exuviis
tenvem sim pondere terram Spirantesque crocos, in urnaperpetuum mernobiscum PPrecare. Salve
22쪽
Niter illas disciplinas, quae absque
divina revelatione nostram et induis stria acquisitae ad sacra scripturae ple-- mi rem intellectum faciunt symbolamque suam conferunt, naturalium rerum cogni. tioni minime postremum locum deberi, non te me. re quenquam, cui quidem cum recta ratione probe conveniat, qui id tam manifesta luce in dubium vocare aulit,repertum iri existimo. Tanto videliaeet insignior ejus est usus, quanto frequencior prae aliis omnibus istiusmodi rerum in divinis litterarum monumentis habetur mentio. Quaequum&ipsa non sit unius generis, Nisum quoque istum multiplicem esse oportet.
23쪽
Nimirum triplici sere ratione scriptura earum meminit primo simpliciter Sc modo plane vulgari, puta caesi stellarum, temporum, terrae ignis, a. quae,aeriS,meteororum,lapidum, metallorum, stirpium, animantium; quando videlicet sermo praecipue non de Ipsis sed aliis vel alia atque naturali ea ulla instituitur. Deinde non raro natura ipsorum me quae adducuntur attingitur. Id quod tribus iterum fit modis. Vel enim res cujus mentio incidit simul describitur, qualis deseriptio est mannae Exodi xvi, 3i,in Numerorum x I, 7 vel alias
qualitates d proprietates eorundem commemorantur, quod nusquam frequentius reperitur quam in historia lobi, capitibus praecipue XXXIX. XL XLI: vel similitudines inde desumuntur, cujus generis exempla infinitis locis occurru nr. Tertio demum nonnullis ea quandoque narrantur accidisse , quae ipsis alias non om petunt adeoque natura vires excedunt. Quorum non unum rursus est discrimen. Abuenim facultas sua naturalis legitur fuisse cohibita quod contigit igni in fornace Babylonica aquis item maris rubri uim Iordanis diffugientibus transitumque Israelitis Eliae Elisaeo permittenti- bus, solis item motui Jo suae Ezechiae temporibus ejusdemque luci Christo patiente, nec non pluviis in quartum usque annum plane deficientibus. Aliu ex adverso eadem supra suam sortem
24쪽
fuit aucta quod factum fuit igne ad preees Eliae
caesitus delabentes cum holocausto ac lignis lapides quoq; pulveremq; consumentem aquam altari circumfusam delingente ferro itidem aquis in nautante, Sc Christo in lacu Tiberiados ambulante. Quibus4 accenseri posset aquarum propter ama ritiem potui ineptarum Maliarum insalubrium per ligni ac salis, colocynthidum item per farinae injeinctionem correctio; nisi sorte symboli Ioeo potius illa fuerint ad bibita. Alia denique minaculose sunt
exorta Cujus generis fuit manna, Israelitarum in deserto cibus, ignis caelo missus Sedomam vieiniisamque sub vertens, sacrificia ab Elia in Carmele mon.
te oblata, πεντηκοντάρχους cum suis militibus ab Abasia rege ad eundem prophetam adducendum missos absumens, signa, prodigia in aegypto per
Mosen edita, aqua ex rupe&dente asinino prosiliens, scrobes Eliseo Dei nomine jubente factas op plens ejusdem in vinum conversio. Eodem spe ctat θεηλατί ille cataractis earli apertis terras obruens imber coturnicum item immensa multitudine in castra Israelitica adventus, sive illa tum primum fuerint eonditae, sive quod verisimilius est aliunde ventorum vi abreptae. Ad quam eandem quoque classem pertinet omne miraculum
longissimo intervallo superans uni versi hujus ex nihilo nullaque materia productio. Secundo vero
25쪽
vel tertio huic vel utrique potius ordini annumera,ri debet olei absque alterius affusione multiplica.tio, ejusdemis farina exigua copia Sareptanae viis duae ad longum tempus, pauci item panes ac piscescentum immo aliquot mille hominum refectioni sustentationique lassicientes. Quod autem de naturalibus rebus earumque notitia dictum fuit, idem de medicis quoque simul est statuendum. Namque illarum etiam memoria in saero bibliorum codice non est infrequens. Eo vero non duntaxat reserimus quae ad morbos
eorumque curationem medicamentaque perti
nent, sed illa quoque quae ad generationem nutritionemque Cujus enim est de adversa corporis valetudine agere , eidem quoque sanitatis consideratio incumbit. Quamvis enim accurate in quendo plerorumque horum omnium , solis illis
quae ad Θεραπμαν proprie spectant exceptis, naturam caussasque investigare in ossicio sit naturalis philosophi, perinde ut ejusdem est lapides, metalla a stirpes contemplari, quae itidem perinjuriam a philosophantibus vulgo derelicta solent omitti nunc tamen utrilibet disciplinae ea accenseantur parum interest, praesertim quum isthaec πα- δεύ χία medicis doctrinis arctiori nexu sint juncta medicoque quam maxime conducant. Primum igitur huc pertinebunt, quae de Conceptu, uteri
26쪽
gestatione& partu eum alibi leguntur tum praeciis pue in historia Abraham i, Isaaciis acobi, Johannis item Baptistae& Christi de puerperis fluxuque muliebri tum alias tum in Levitico. Deinde qua, dam sparsim reperiuntur dicta de fame, siti eorporis altiones educatione Plurima tertio narrantur de varii generis aegrotantibus, leprosis, gon Orrhinis, caecis, surdis, mutis, paralyticis, claudis, aliis. Sequuntur ito curationes Ma morbis liberationes ut& medicamenta ipsa: nam & horum speciatim meminit historia His hiae seu Erechiae regis, Tobia ,s passionis Domini. Quibus accenseri uoque possunt conditurae cadaverum siuintumenique locum assignabimus illis quae vitam, sani
tatem, mortemque concernunt. Quae Omnia poris
r vel nude tantum adducuntur, vel addita quadam naturalis medici ve negotii περις οὐτει E qui hus hare vicissim vel nihil a consueto more abiens aut a naturalibus viribus alienum, vel insolens quid& a superiori facultate profectum produnt. Cuis jus posterioris prioris enim quae sint nemini non patet fuit praegnatio Sacra & Elisabetae ex parte,
simpliciter autem, omni exemplo carentis exemis
pli Mariae virginis τεσσαρακονΘημερον jejunium Mosis, Eliae, Iesu Christi lepra Mirjamae, eis hasari, Usiae seu Asariae regis; occaecatio Elymae magi depulsiones morborum omnem humanam a med
27쪽
medicam vim eludentium eaeque momento facta innumerae clades exercitus Sennacheribi, Ananiae N Sapphira interitus: mortuorum denique resusci.
Quibus omnibus ita se habentibus non dissici Ie jam fuerit usus in sacrum studium ex eorum philosophica medicaque nam vulgarem seu gramma
ticam non moror cognitione redundantes ostendere. Producamus enim primo in exemplum to
. tius hujus aspectabilis summeque πολυδαιδάλου
machinae creationem. Quam omnes quidem pii factam redirinis at quid, qualis ea proprie sit, nemo temere melius assequetur nisi cui naturales rerum ex materia ortus fuerint perspecti. Nequaquam enim illis possumus assentiri, qui solam ma- tetiam creatam esse censent nisi vel voce illa manifesto de praeter rem abuti, vel universum hoc aut saltem quasdam ejus partes naturali vi productas esse asserere velimus. Quorum illud non vacat injuria inconditore optimum maximum, istud erroneas maxime hodieque vulgares de natura materiar sapit opiniones. Vt nunc non urgeam istiusmodi dogmata fraudi quadam tenus esse Mosaicae narrationii. Certe longe satius est alias ingenii acumen
ostendere affecta reve Porro nec reliqua corporum adeoque omnium viventium naturam ac pro .
prietates in creatione singulis inditas pertinentia et
28쪽
ve I Inde depromtas similitudines recte quis inteIliget, nis indolem omnium ac qualitas prius aliunde probe habuerit cognitas ut vel hinc ap- paseat ad naturalem scientiam omparandam neutiquam uiscere, doctrinam de natura, ea ussis, motu quaeque cum his connexa sunt alia didicisse; quibus tamen angustis finibus ea vulgo paene solet includi. Quid jam et de illis quae naturae condi istionem superant Quomodo ea vere talia fuisse existimaveris, nis quousque vires istius porrigantur noveris Sane quanto plus in naturalium nec non medicarum quoque rerum φαινομένοις notandis caussisque pervestigandis quispiam fuerit verissatus, tanto simul aptior etiam fuerit ad omnia isthaec pro merito aestimanda. Etenim tum demum patebit, quam excellentis potestatis sit ut unum & alterum tantum verbi caussa nune delibemus pauxillo cibo, quo vix duodecim homines famem sedarent, a Unam eorum multitudinem saturare , affectus Omnem medentium industriam respuentes verbo Curare, mortuos calidoque nati.
v jam privato si in hujus enim conservatione vi. tam consistere non nisi per imperitiam negari potest excitare S in lucem revocare. Quorum ali orumque omnium magnitudinem ae vim nemo unquam digne expenderit, multo minus ad auditores suos depraedicaverit, quaenam naturae moribus
29쪽
consentanea sint necne ignorans. Et tamen mira
culis divinitus revelatae doctrinae autoritas multo maximam partem immo unice innititur fuitque comprobata. Quorum proinde neglectus in utriusque sacri foederis codice aliquoties exprobratur cervicosisvi refractariis Iudaeis. Non hactenus vero duntaxatis istis omnibus recte percipiendis exponendisque disciplinae,quas commendatum imus inserviunt, sed ad alia quoque
nequaquam minoris momenti inde tamen provenientia usus earum sese extenet t. Ita ex universi creatione quam maxime elucet omnipotentia divi. na. Similiter cic ex miraculis. Quae ipsa porro tum
justitia divinae peccata mortalium serio tandem vindicantis,tum misericordiar necessitatibus nostris alio omni auxilio destitutis subvenientis certissimo sunt argumento. Sterilitatem agris quandoque divinitus immitti eum alia monstrant tum illud quod impio Achab regnante Israelitis accedit. Eadem ratio est insectorum fata arboru ac frondes depascentium. Quod etiam dicendum de meteororum insolcntia. Morbos insuper ab ipsis malis geniis Deo permittente piis etiam hominibus nonnunquam infligi, vel solus Jobus omni exceptione major est testis. Pestilentis denique luis ex caussis minime naturalibus obortae exempla praebent tum triduana illa Davidis aetate, tum altera in castris
30쪽
Assyriis una nocte eomplura hominum millia posternens Mitto nune alias naturalis scientiae utilitates, etiam in ipsis et circa saerosancta fidei no. stra mysteriae natis controversis examinandis, ut de quantum ad sanas de humana Christi natura toro mandas sententias ea conserat, quamque firmum adversus illius hostes inde petere liceat argumentum. Id quod jam pridem luculenter ostensum est tum differtatione Epitomae Theologiae praemissa, tum Apparatu venerabilis memoriae Calixti nostrLQuae quum minime laterent omnium aetatum Ecclaiae doctores, propterea nulli quoque non subis
inde quid ex naturali illo penu hau num scriptis suis pro re nata soliti sunt adspergeres parciusmisi. dem largiusve prout vel ipsi major minori ve istius. modi rerum peritia valerent, vel res quas tractabant id ipsum exigerent. E quibus omnibus iaexemplum lassiciat nune uni eum laudata The
doretum, qui Hippocratis etiam Aristotelisae Ga leni nominatim meminit, placitis eorum in testimonium adductis r Quod eum alias passim ab eo factum est, tum praecipue sermone m&ras deprovidentia, utpote quos tantum non integros inde
transsumserit. Nonnulli quoque peculiarem operam hule rei impenderunt. Quos inter primum locum non immerito tribuimus illis, qui in σαε, ἀερον commentaria conseripserunt. ad quod ex