장음표시 사용
41쪽
ignorantiae in certas etiam quasdam resulas u disciplinam merit redacta. hios τμM summatim recenset Diogenes Laertius libro x in Pyrrhone, 'usillime autem exposuit Sextus Empiricias libras -- ων Πιρ-- con
scriptis. Quamvis autem usque adeo late disseminata fuaerit illa chola, postea tamen sensi. sponte sua corruit de exstincta est. Neque vero temere quempiam insecutis temporibus per quam plurima secula reperire est, qui idem docuerit, hisque dum non ita pridem Plane geminumquid, quamvis ad speciem longe lubtilius, in publicum sparsit Renatus Cartesius. Hic videlicet non simpliciter quidem sensibus fidem abnegavit, nihilominus tamen ipsorum metjudicio non protinus esse standum, sed dubitandum , hac
enim voce praecipue utituro alteriale Qtiamvis autem hi omnes quique illis affinia vel olim prod derunt, vel hodie venditant, non praecis quidem sensuum fidem in dubium vocent , sed alii expressius . alii minus clare, Heraclitus etiam res duntaxat sciri posse negarit, Xenophanes autem, alii in s κατ-λ Ha me dixerint, nihilo tamen minus rem recte intuentibus, omnia tandem eo collimare apparet, quod
sensuum judicium sit fallax, incertum quod si enim nihil potest sciri, adeoque de omnibus ambigendum est,
non potest non prima istius rei culpa in sensus recurrere, Utpote a Uibus omnis nostra cognitio, cujuscunque sit generis, incipit. Hac sane de causa nunquam non reperti sunt, qui istiusmodi deliris ausis sese opponerent. Et adversus Xenophanem quidem cepticosque veteres jam tum olim praeclare disputavit Aristocles, cujus hac de re dissertati nem servavit nobis libro xiv nunquam satis laudati, si
illa, quae de secundo M tertio in divinis principio ex subtili Λ iii
42쪽
Αrii impietate procul dubio hausta inspersit, excipias -
Paucis licet, egregie tamen jam olim exagitavit Lactantius lib. I. davinarum institutionum cap. 6. Omnium vero quorumvis Scepticorum illisque faventium placita nuperfusissime juxta ac praeclare sub examen vocavit libris de Scepticismo Martinus Schookius, vir variae doctrinae laude clarissimus, quique unus ferme ex gente sua hactenus fuit ingenio vere philosophico. Nimirum sensibus recte sese habentibus citra summam injuriam in ipsol Ummet conditorem redundantem fides denegari nequit.QIlin hoc effato admistb fmura UtiqUe eos conditos esse necessario veniet affirmandum. Praetet ea nihil omnino esset certum in universa hac rerUm natura,
atq; adeo cuncta densissimis ignorantiae tenebris essent involita. Quae pauca licet, satis valida tamen sunt atque sufficiunt monstrosis illis dogmatibus confutandis, ita ut in re nimis manifesta pluribus non sit opus. Qui uberius tamen quae huc faciunt scire desiderat, cum alios tum imprimis librum tertium de Scepticismo operis Schookiani adeat. Nec tamen in eum sensum haec rapienda sunt, quasi a nobis nihil non posset sciri, adeoque sensus etiam nostri nunciuam decipi possint. Sed nobis de illis sermo est, quae vi elicet iam cienter satis debitoque modo nobis sese cognoscenda praebent. Qiiod seorsim vero ad Cartesianam dubitationem peristinet, uti lite nec ipsi negamus , objecta etiam sensibilia nonnunqUam non recte a sensibus nossi is percipi. Cujus eneris multa sunt non tantaxat ex illis qhiae nimis a sen-bus nostiis remota sunt, sed ex iis quoque Uae propius inspici possitnt. Qualia cum primis sunt pthirima ad iue Tas retunii externam corporum minutissmorum prin
43쪽
Pst L Ego usu 'pue superficiem pertinentia, utpote quae saepemlmero non nisi peculiaris instrumenti sesicroscopii abisti suo peculiariter ita dicti, beneficio renes exacte ab oculis nostiis deprehendj possint. Similiter etiam multa sim hujus generis, quae ad opticam considerationem spectant. Quapropter etiam hactenus quidem Cartesiana illa dubitatio omnin6 locum quendam potest invenire. Sed nec ab aliis rebus illam simpliciter volumus excludere. At vero de nullo non sensuum objecto ambigere nihil utique aliud est, atque illa, quae ipsemet Deus Opt. Mannobis insevit . manifesto contemnere. Quinimo ipsemet Cartessus subinde a sensibus probationes suas solet arcessere. Quod utique quid aliud est, atque vel oblitum e Te
suae doctrinae vel aliis lucum venditare illinam vero non
majus aliquod plurimosque latenter fallens damnum ex illa dubitatione prodiret quod si enim illa semel admissa fuerit, nihil utique facilius est, quam non illa tantaxat, qUa ante oculos pedesque quod dicitur versantur, in dubium vocare , ted illa quoque, quae longe sublimi γ-ris generis int, quorumque notitia a potentia longe superiori nobis patefacta est. Puta omnia illa, quae de ani- inarum immortalitate, resurrectione corporis, lituro omnium hominum Iudicio, aeternaque tam beatitudine quam damnatione Christiana nostra religio credeiada jubet. Et vero talia cum alibi iam in multorum magnorum principum aulis in utramq; Partem disputari, notius proh dolor est, quam ut multis hoc loco sit exponendum. Quamvis autem omnem istius rei culpam in unicum Caria
te um conferre non possimus nihilominus tamen bene multos eriam ex illis, quos excelso loco Deus constituit, Cartesianis istis dogmatibus seductos este seducique tanto minus dubitandum est, quanto magis ille tam vivus quam
44쪽
qUam mortIm principibus aliisque in magna dignitate
constitutis e fuit M est carus.
Qui itaque sensuum recte sese habentium judicio
omnino sit standum , extra omnem est controVersia reta.
Ouandoquidem vero sensus non nisi singularia observant. Zc illa quae manifesta sunt, Sc ab ipsis percipi possiliat, PrO- Pterea ratio inscipe requiritur, quae lac multis singularibus experimentis univeisalia clidat drianum ex altero deducat, ex seni compertis rerum caulas indaget. Λtque ita utraque haec conjuncta perficere demum apta sunt Cognitionem nostram , quantum videlicet illa potest ha- heri. Id quod adeo vertam est, ut haec duo unicasint quarumvis disciplinarum. Quod prolixe ostendere non est hujus loci, umerentur interim hac de re legi theses de eriteriis scientiatim iccarii, quae inter multas alio com parent in opere Philosophiae Altorfinde. Neque vero existimandum est. κυπυα illa seu cognitionis instrumenta in Scripturae interpretatione is mnon inveniri. Nam et longe plurima sunt in illa obvenientia, quae ad aliud atque sensus odicium non perinrient. Multa porro non nisi rationis heneficio possunt in telligi. Cujus generis utique etiam sunt Uae non quider aperte Sc - λιξει in divinis litteris habentur, per egiti mam tamen ratiocinationem tu possunt, denent inde deduci. Non pauca quidem in eodem sacro codice divini crevelata, adeoque nostros sensus Se rationem infinitis intervallis superantia continentur. Ualia maxim sunt, quae ad dogmata fidem nostram Christianam con cernentia Pe tinent, utpote quae vel simpliciter humanum Captum excedunt vel saltem nunquam nisi per divinam
Patefactionem c gnasci, investigari possunt. Ne sic
45쪽
quidem tan- - - initionis n6strae principia
cluduntur. inenarii tantum unicum illud nunc adducamus, constat ad assensum his omni s eaque annunciam tibus praebendum plerumque in testimonium adhibita esse miracula. Iam vero haec omnia, in sensus in Drunt 1 circa res sensibiles sunt facta. Quando igitur mlia insolentia St naturae sibi relictae vires longe excedentia contingere quis videt, non potest non nisiilane stupidus vel obauram colligere, haec proficisci a facultate aliqua longe superiori atque ita non potest non adsensum illis Praenere , quem alia absque illis testimoniis denegaret. Scilicet summatim rem comprehendentibus haee omnia ad ejusmodi syllogismum commodissime licet reduce rQuicquid Deus dixit, hoc estandubitat verum. Quam quidem majorem syllogismi nunciationem nemo unis quam negare poterit. d minorem igitur. Uod videis licet hoc vel illud Deus dixerit jusseritve, probandam , potissimum imo unice faciunt quorum jam mentionem fe
46쪽
Reat onis historiam justo modo consi
deraturi tanto magis operam dare debemUS, ne vel nimis divagenarii vel etiam' raedam e pertinentia ne igamus , quanto magis varia expositionesnzec ipsa res hactenus admisit. Praeterea Vero si omnitam illorum, qui Εαηαεειν illustrare aggressi sunt, tractationes inspicimus, ingens in omnem partem occUrrit discrimen, adeo utritiam maxime in id sit incumbendum , Ut quidnam de variantibus opinionibus sit sentiendum, ex ipsis genuinis fundamentis, quantum fieri potest, bc Pselia et litteratis ensis postulat,
arcessathar. Scilicet Deiana elli Creatorem coelii terrae optim ammaximiam , non tantum subinde in ipsona et sacro codice le
gitur, sed etiam symbolo fidei nostrae profitemur, At veronum simpliciter omnia, quae ad universi hujus perfectionem peltinens se prim: diebus condita sunt proprie lastricte loquendo creata, hoc est plane ex nihilo nullaqueque materia facta sint de eo diversa admodum sunt doctorum virorum sententiae. Etenim quidam n nisis solam Municam materiam hoc modo productam e e censent ex qua deinceps tum simpliciatim composita coit ora sint
47쪽
nata. Alii ex assi ursoria icquid ex illoriam diem ira spatio
factum fuit, creatum elli existimant 'onnulli demum mediam sententiam amplexi, qua aedam iantaxat ex nil illo condita esse, ita tamentit rerum illarum omni tam ortus su per naturalis fuerit, sunt persuasi. Praeterea vero quod alias, idem quam maxime No irae in hujus longe maximi momenti Uaestionis enodationectim primis ob ervandum videtur, Ut videlicet secundum quatuor caussarum genera omnis haec contemplatio instituatur. Verum de finali quidem carissa, propter quam totum hoc universum condere placuerit summo opifici, non necessum est esse sollicitum, cum neminem rugiat, idipsum factaim esse ex mero beneplacito ipsius et . ., γῆ, Utque ille omnipotentiam suam quam maxime illo modo declararet Similiter de formali hujus universi abici ori Optis est vel verbum addere, cum illa non possit in ullo alioelle collocata, atque ut fiammatim omnia comprehendam quarumlibet lac ciniverso colitentarum rerum tum admira Diti varietate, tum convenienti 'tradam inter se harmonia. Ita propter de materiali cellectrice causa potissmum consideratio fuerit instituenda. Et de hac quidem parum opus etiam Uerat multis agere, cham non sit alia, quam ipsemet Deus Optimus Maxiex nihilo esse facta, sive illa dam, i
scas, vis tameni Potentia omnis mam, ianicamverci iam causas nec
stabit materialis caUsa, utpote Umdederit omnibus illis variantibus sententiis. Cum autem hoc ipsum non possit expoliri, mi hominus diversa illa iraci recte intelligi, vel etiam decidi mul
Sive enim Uncta solam materiam cen-
,rimam illamia sum dat. βOla ita Ne re- sola quo hae an sum c hanc rem placitit, minus adhuc untia vel illa voce c
t negot iam clare exponi, nisi quid
ruat,icletiam quid proprie illa
48쪽
denotetur, prius fuerit constitutum, ante omni etiam id a nobis ieri oportet . Quo itaque Scies ipsa clarius expompossit c diversarum adeo opinionum examen eo melius institui, simul id unice danda onera, ne Mosaicae narratio- . ni adeoque rei ipsius veritati ulla fiat injuria, pἔimo& an te omnia quid per materiam vel vulg intelligatur,vel accuratius loquendo intelligi deceat, exponendum venit. Et vulgarem quidem vocis ejus acceptionem si intue-imur, plerique per materiam intelligunt substantiale quid, imo veram M per sese ut ita dicam subsistentem substantiam. Quapropter etiam in Categoriarum recensione substantiae sive lio I uirrcdicamento solet annumerari. Quin rem penitius inspicientibus non duntaxat pro substantia quadam vulgo habetur, sed etiam cum corpore fere con funditur. Cum enim omnes re natUrales ex materia cforma constent, formae porro rem dicantUr esse occultae,
quod utique superest materiam , atque adeo ipsum
ματῶδις rerum 4ecUndum illam quidem sententiam, materiam constituere oportet. Verum quo minus huic doctrinae assensum praebere pos- simias musta sine obstant. I. enim meliores quiq; ex antiquissimo pariter Se recentiori aevo in longe alio sensu vocem illania surpaveriant. Quod quidem eo clarios explicari debet, quanto plus plerique omnes Latine Philosophantium cum veteribus o i amant. Nec . tantii msu flacit novisse veterem recentioremqUe octim QN terminorum acceptiones, sed etiam simul, quid natura ipsa fieri permittat, accurate est observandum. Multo autem magis adhuc veterum mentem recte quis cognoscere debet, si quidem cum illis sentire atque doctrinam illoriam amise cari velit. Sed nec illud g. negandi in non Prolubri cuivis licere vocum receptas significationes in -
49쪽
I C A PVT Et M a solatare. Prdeterquam enim quod non possit illud fieri absque magna disciplinarum 8 doctrinarum perturbatione, utique stolidum vel certe arrogantis animi est, citra caussam aliquid innovare , Non sectis videlicet atque
nummorum Pretitam Sciator non potest citra magnum aliquod reipubs damnum adulterari, cum vocabula revera valeant Ut nummi Qtia de re elegans exstat dissertatio Sexti Empti icit. 1 operis adversus Mathematicos. Et qUO- res ipsa vulgaribus illi circa materiam Sc formam sententiis non partam refragatur, Ut enim de formis resin esse suo constituentibus nihil dicamus, illis quod post exponenda sunt hanc operam reservantes, materia sane in sese quidem spectata substantiae nullo modo potest accenseri. Quo enim per se subiistiant, loquimur de rebus tantum natia. alibus semper iunquam non forma sunt instructa. Nec etiam fieta potest, Ut materia absque forma in universa rerum natura unquam possit dari. Num vero talis nuda 8 solitaria materia per omnipotentiam divinam dari possit, longe alterius generis est quaestio: linamvis non tantum otiosa sit, ia nullam asserat utilitatem, sed etiam nimium curiosa. Quicquid vero de hac re sit, quodcunqiae in hac tota universitate datur quin imo etiam in futuro dabitur, illud omne actualem formam obtinet. Iam vero ipsi me etiam illi ita de materio natura solent philosophari, quod illa omni Um formarum actu sit expers, Potentiam duntaxat Obtinens succetiione instituta illas recipiendi. Quo posito, necessario ama mandum venit, vel materiam per injuriam ad Ubilantiarum clamem reterri, vel eandem Unclitam non forma quadam si ibstantias actu
ipso esse donatam, quod tamen mani scito cum ipsorum me ita sentientium dogmatibo pugnat. Eadem ratio est, quare materia cum c Pore nec Possit nec debeat confundi.
50쪽
siindi. Ruum enim omne corpias ex materiae la Ormae conjunctione constituatur, nec ullum corpus dari possit quin ita se habeat, necessum est vulgares illas sententias sectantem iisdem illis ditricultatibus involvi. Quibus omnibus . demum, hoc addi potest, quod materia si quidem ad substantias reserenda sit, vel corpus debeat esse, vel res Plane incorporea, quam proprie spiritualem vocamus. Jam autem posterioris quidem generis illam elle, nemo
senae mentis, vel etiam rectis sententiis imbutUS, Unquam Poterit assii mare. Super i igitur, Ut cum ad res incor-Poreas non posti citra magnam absurditatem referri, Ut corpore aliqua sit substantia, cum inter spiritualecia cor-POrea substantias non detur medium aliquod sentis etiamsi non desint ex antiquis Ecclesiae Doctoribus, qui de An- gelis talia senserint. Et verbion nisi corporibus materiam , cona Petere, Usque adeo clarum est, tres spirituales Velin- corporeae vel immateriatae soleant vocari. Nihilominus ramen materiam nequaquam esse corpus, in praecedenti-
bus jam ostendimus. Cum itaque materia nec Spiritu sit, nec coi Pus, sequitur ad substantiariam Categoriam Proprie loquendo illam nullo modo referri posse. linam ver materia tale quid non siit, definiendum jam fuerit quid igitur sit, M in quonam ejtis eliantia seu natura aut ut Scholastici loquuntur 'Di lditas consistat. Rhiod proinde ut commode S perspictae fiat, consideranda primum veniet materia generaliteri in semetipsa spectata . utlod quidem facientibus non potest Utique Per m teriam aliud quid intelligi atque illud ex quo aliquid fitta. Neque vero hoc ipsi milia expositione indiget chim commmunis Usus satis superque hoc pnim comprobet. Omne vide cet illud, ex quo alimi id quocunque modo p Mucitur vel oritur, materiam solemus appellare. Quod ipsum. Bra non