장음표시 사용
381쪽
1θο 3 OPSIS THEL AD P. 1πα LIB. IV. Aquiliae locus est aduersus te, si tua voluntateis s c. iso. c. -- ρ , incit, si sine voluntate tua, cessat noxalis aetio,
seruus communis meus & tuus sit occisus a seruo Titij, alter ex nobis Aquilia agens aut luo. dissertiis sirium S. tis aestimationem consequetur pro parte, aut lienis eruus.. noxa deditionem in soliduni, quia haec res diuisionem non recipit, si eo tempore, quo tibi meus seruus, quem bona fide emeras, seruiebat, seruus tuus eum vulnerauit, omnino i p. misi eo tempore. b iit. cum Aquilia agam p. q. das eru Arhum in X X II. Si seruus seruum alienum surripit λ rir&occiderit,&furti&Aquiliae comperit actio q: sed quoties sciente domino seruus oeci dit aut vulnerat, omnino dominus & in solidum l. .. - A lis obligatur, ut noxae deditione defungi non postas fi'. cum l. s cientiam. is , scientiamq; hic pro patientia accipimus,ut pimbiit. l.a L Gr. aepas qui prrohibere potuit, teneatur, si non fece- toto tu. p. De noxal. rit x: Si seruum meum,cum liberum putares, -' occideris, Aquilia mihi teneberis s: si seruus RI ε s.s entiam Ss me, a litam haereditatem damnum in re haer . ι - ditaria dederit,& liber factus in ea re damnum tit it -- tί . . pisum det, utracti actione tenetur,& legis Aquiliae,et sa. lib. Use iussi,su. e edicto si quis testamento liber esse iuniis su u. d li ι. liber homo. S. D. erit quod si liber homo bona fide mihi serui Gm b. DL at, ipse lege Aquilia mihi tenebitur M: Si liber
'ser ρ Ut i f. homo tu illi alterius damnum dedit, actio legi S
Aquiliae cum eo est, qui iussit, si modo ius imperandi habuit, quod si non habuit, cum eo
. . . gendum est, qui fecit x.
XXIII. Mulier quo , si in rem viri damnum dederit, pro tenore legis Aquiliae conueni
382쪽
l. H. Legis Aquilia. TIT. II. AD LEGEM AIVILIAM, A vin intur 1: si ita quis boues vendiderit, ut daret experiundos, postea experiundos dederit,&cm-I pen LM.ptoris seruus in experiundo ab altero boue p. - cornu percussus est, si quidem emptor boues emptos habebit, non tenebitur omnino venditor, si vero non habet emptos, & culpa hominis factum sit, ut a boue seriretur, non dQbe' p r. I, ra se ex s. Ut praestare venditor, si vitio bovis debebit quidum boues. λια Debitori etiam contra creditorem legis Aquiliae actio competit, si sorte Reus stipulandi an-. te moram promissum animal vulnerauerit vel
occidit: quod si post moram debitoris, id saectum sit, debitor quidem liberatur, lege au-
tem Aquilia hoc casu non recte experietur,
quia creditor ipse sibi potius, quam ali; iniuriam fecisse videtur a. ut
XXIIII. Quod si cum Stichii aut Pamphilutibi promisiilem, & Stichus esset decem, Pamphilus viginti, tu Stichum ante moram Occideris, quia necesse postea habeo, Pamphilum dare, Aquilia agam e consequar quanti mea interest, quod cum viliorem prius dare potu- issem, nunc preciosiorem dare cogar:& si Pamphilus quoq; decesierit sine mora, sufficiet plu- ris fuisse cum occideretur vel intra annum: atque hac rati0ne, etiamsi post mortem Parn- b. d. I. st sticlam ariphili intra ann m Stichus occidatur , pluris Pamphilum...tit. videbitur fuisse b: Si quis alienum vinum vel
frumentum consumat, quoniam non videtur
383쪽
iri STN ops Is TΠEA AD P AND. LIP. IX damnum iniuria dederint, Aquilia testatu : nam & cum pecudes aliquis pignori cepit, de
fame eas enecat, dum non patitur ijs cibaria afferri, in factum actione tenetur: item si dum putat se ex lege capere pignus , non ex lege c perit , & res tritas corrupta sci; reddat, vel ci amsi ex lege ceperit, & ira deteriores reddat, Aquilia tenetur: Si quid tamen Magistratus aduersus resistentem violentitis fecerat,non tenebitur Aquilia: nam & cum pignori seruum cepisset, si ille se suspenderit, nulla datur a
s ti bais fripta . S. D Q loes bus. XXVI. Si alius mortisero via Inere percus serit seruum, alius postea exanimauerit; prior quidem non tenetur , quasi occiderit, sed quon vulnerauerit, quia ex alio vulnere per ij t,p sterior vero tenetur, quasi occiderit ς: Si Ieruus vulneratus mortisci ξ, p0stea ruina, vel naufragio, vel alio ictu maturius perierit, de occiso agi non potest, se aquasi de vulnerator attanien si vel in potestate manens , vel manumissus,vel alienatus ex vulnere perijt ,quasi de occiso agetur, quia verum est, eum a te occusum esse tunc, cum vulnerabas, quod mortuo eodemum apparuit, quamuis passa ruina non appareat , an sit occisus: Sed si vulneratum mortifere, liberum & haeredem esse iustero, deinde decesserit, haeres eius Aquilia agere non potest, quia in eum casum res peruenit, a quo incipere non potest .
384쪽
TXVII. Si plures simul seruum percu rint,si quidem appareat, cuius ictu perierit, im / . te, quali orciderit, tenetur quod si non appareat , omnes quasi occiderint, tenentur, & si cum vno agatur, caeteri non liberantur; Π m - d. Lirum It g sipho ex lege Aquilia, quod alius praestitit, alium non releuat, cum sit poena g: idq; in illo casu etiam ex pretium cst, si plures trabem deiece- b. d. Illam se , rint, & hominem oppresierint ii, sicut cum plum. plures trabem alienam furandi causa sustul runt , quamuis subtili ratione videri possit,n minem eorum tene. i: multa enim Iure Civili contra rationem disputandi, pro utilitate com- .' mani recepta eise,innumerabilibus rebus pro Nim Ssem bati potesti attamen si familia seruorum dar L 31 EGI nuaesi m. i.
XXVIII. Quod si ab uno ita vulneratus sit
seruus, ut certum sit eo ictu moriturum, medio deinde tempore haeres institutus sit, & po- . 'stea ab alio ictus, decessit, uterq; quasi de occiaso tenebitur : aestimario autem non eadem in utriusque persona siet: nam qui prior vulnerauit, tantum praestabit, quanti in anno proximo, homo plurimi fuit, repetitis eκ die vulneris trecentis sexaginta quinque di- .ebus: posterior in id tenebitur, quanti plurimi. homo venire potuit anno proximo, quo vita excessit, in quo precium. quoque haereditatis erit: atq; ita ciusdem serui occisi nomine, alius maiorem, alius minorem aestiin tionem praestabit, nec mirum , cum
385쪽
aliis t. se nan in . in mPunit insesicia essta oporteat : ita enim is prinhiit. quoq; , qui primo seruum vulnerauit , po- .m di. Dilud quaesitum. sica occidit, tanquam de duobus delictis te-ssin b. tit. netur m , sed si vulneratus fuerit seruus non n. l. io qui occidissso, mortifere, negligentia autem perierit, de vulnerato actio erit, non de occilon.
. . XXIX. Quod si quis seruum aegrotum lauia ter percussit, quamuis occidisid eum non dic tur, ideo 1, Aquilia locum non habeat, quia
tamen mortis causam praestitit, in factum o. r. L . O anistre., sed ctione tenetur, sicut is, qui venenum pro mes quis boum; biit, dicamento dedit, qui furenti gladium porrexit ita enim in damnis, q lege Aquilia nocontinentur, in factum datur actio, pro vari tate casuum p, puta si quis alium impulit, ut Uti , iis ' Ο licui damnum daretur q , si obstetrix malum 'a .s; . e medicamentum dederit, ut ipsa mulier sibi LisId. ferret , siquis seruu fame necauerit : si quis sn d l. ' ilamsi obstetrix. concitato equo effecerit, ut seruus in flumen in prin. b.tu. praecipitaretur & periret, vel si in insidias eum I dcurins obstetrix. S, deduxerit,ut periret x,s quis seruum renuit &s q*is homi' in alius occidit ii, si quis canem irritaverit & eL . t solst S secerit, ut aliquem morderet .
ab lii. k- XXX. Item in tactumactio datur, si a fusatius biit. no, quem quis secundum parietem comm x. d. l. item Mela. S. i. em nem habebat, paries sit exustus η : vel si quis eo lolium aut auenam in segetenaalienam iniec
T s ser ira sem rit: non solum enim quod vi aut clam, sed in S f- - - factum quom agi hic potest, quia alia quα species damni eli, ipsum quid corrumpere α
386쪽
T. II. AD LEGEM. A VILIA M. mutare, ut lex Aquilia locum habeat, alia nulla ipsius mutatione facta, applicare aliud, cu- . in ' - . 'ius molesta separatio sit ': & i urius in factum . ,-ct is datur actio si quis ce manu mihi num in OS CX- sum ata. Hrs ἶEm s eris.cusserit, ut in incia, vel in mare, vel in cloacam ceciderint, quanquam si ita excusscrit, ut ad alium peruenirciat, ctiam de furto agi potest, quasi ope & consilio facio h: si tector, cui λ G. si servis seruum. S. lacum locaueram vino plenum curandum, la-s p ii Ar Ma u. cum pertudit, ut vinum sit effusum c , si quis si seruin seruum S. fumo apes meas fugauerit vel necaueri , s . . , t - r quis alienos boves in angustum locum coege- , i ' lihi, h. vi. rit, videlicerentur φ, siquid per iniuriam de- tali hies. palium sit f. . XXXI. Datur autem de damno actio & ha redi caeteri': succcsbribus, sed non in haer dem vel caeteros , cum sit poenalis, nisi forte ex g δIay.inde ratius S. damno locupletior fueres factus sit et: sed cum Lanc. actiorum. h. tit. in confitentem in simplum a ' detur ii, fit ut ἡ ' λ in prin d ἰ A eo casu magis aritimandar, quam iudicandae rei i hinc ἡ tu crindex detur, altero parato, aestimationcm tot' bd g .lis,li is cinuere, altero magni litem aestimante: in consi duplum I. Dea' l4 contra. tentem enim nullae sunt partes iudicis, ideoq; C b iis tr imm oi, iudex de aestimatione tantum pronunciabit et La proinde. S. In tam si quis hominem vivum falso confiteatur occi-ι puto Mutu λ ι distula aut vulneraue, & paratus postea si stendere hominem vivere, vel vulneratum a se non fit ille, audiendus erit: tantum enim pro- , . . 'bandi necessitatein ,hominem occisum aut vul- vera tumese, confestaria haec actio remit tu i 'φ'-M ctorix: Si procurator aut tutor, aut curator ,
387쪽
rux d.lur de S. tarvo PIIS TI ES 'AD PAND. LIB. Ixaut quiuis alius confiteatur, abscntem vulne ratio, , rilis in eos adtio daturi. XXX ll. Sunt autem casus aliquot, in qui bus de damno dato, actio omnino denegatur, puta si furiosus vel infans aut impubes dain b num dederit , nisi sit iniuriae capaκ & puberta imum . Ad G p 0 md si fixus adulteriunt Par. itis pupil iam inpriis. x ic uum a lenum Occideritii, ii quis iustas Dr regi .e. 1 er seqq.x Mevu ductus ne ad stagnis peruenirct, arcen- n. L ictis D ror. di incendi j gratia vicinas aedes intercidit, siue n. d l. 3ο. qui occidis in postea eo peruenit ignis , siue ante extinctus prau. briti sit si cum pila complures luderent, qui lam' cx his seruurn, cum pilam percipere conare tur, impulit, seruusci; cecidit S cius ircgit, quia casu magis quam culpa crus fregi ite cen
q. d. l. a si fruu reuum. setur P: item si pucrum quis castrauerit,& pr Sc puerum.b. DA' 'ciosiorem secerit, cessat Aquilia, sed iniuri
ciosiorem secerit, cessat Aquilia, sed iniuri rum erit agendum, aut ea edicto Aedilium aut in quadruplum D xx
XXX lII. Cessat etiam legis Aquiliae seu de
damno dato actio, in eo, quod tu cndi, non elictam ulciscendi causa facturnes qui enim cui . aliter se tueri non potiunt, damni culpam do
metra casa. l. r. 3 vim vi. pune occidere licet, do l. 3. S .eu vetur.i Da ra ius periculum se te defendere permittit: l σ ri armata. iiii, quoq; Ia. tabularum furem noctu deprelie Adlag. l. Np - ς sum, ita occidere permittit, ut tamen id ipsum C, n e cum clamore testificetur : interdiu d Pioben
rio LM. -R γ ira scrini: tit occidere, ii is se telo defendata
388쪽
dat, ut tamen aeque cum clamore testificetur: si tamen cum ponet apprehendere, maluit occidere, iniuria secise vidcbitur, ta lege etiam Cornelia tenebitur s. f sXXXIIII. Non habet etiam Aquilia locum, - si cum aliqui in campo per lusum iacularentur, o seruus per eum locum tianscias, occisus Q, , H'festa. nisi data opera id sit faciunt x: si in col uctatio M. ne, vel in panetratio, vel pugiles dum inter se
exercentur, alius alium in publico ccrtamine occiderit, quia gloriae & virtutis non iniuriae v gratia videtur damnum datum , sed hoc in si-Lofamilias ingenuo, no in seruo procedit,quo niam ingenui certare solent: plane si filium c dentem vulnerauerit, aut non in certamine . d. t seruum occidit, Aquiliae locus erit, nisi domi-εμ i no committente hoeibctum situ: si tabernariaus cum eo, qui lucernam super lapidem noctu positam, eripiebat, certans, & ut mitteret,qagello, in quo dolo inerat, verberatus, o. ulum aeci non data opera effodit, Aquilia non tenebitur, sed si ab eo prior non vapulasset, tenebi
XXXV. Si putator um ex arbore ramum, vel machinarius, cum quid deij cerct, homunem Praetereuntem occidit, ita tenetur , si in publicum vel in priuatum locum dciecit, quo iter esset nec prociamauit ut castis euitari postiset: Culpa enim est quodctam a diligente prouideri potest, non est prouisum, aut si tum d nunciatum sit, cum periculum non possct eui- b vi
rari: quod si nullum iter erit , dolum
389쪽
, 1 STNOPSII TIE L AED PAND. LIB. lx duntaxat praestabit , ne immittat in eum
r. l jt si putator. σfa l. quem viderit transeuntem: nam culpa ab eo ulursuae , b iu- cxigenda non est, cum diuinare non potuerit, an per eum locum aliquis transiturus sit r. -
' De his qui deiecerunt vel effuderunt : Tit. 3.
I. Λ Ctioni Legis Aquiliae proxima est A dtio de deiectis & esiti sis: si quis enim
ipse damnum non dederit, scd sorte ex coena culo eius,cuius habitationem habebat,alius in eum locum , quo vulgo iter fit, vel in quo con sistitur, cum non esset prius proclamatum S item is me iura e deiecerit vel effuderit, ita ut alicui noce-
- * retur, huic Actioni locus ella: is autem, qui:
ν deijcientis nomine conuentus S. condemna - . tus cst, aduersus deijcientem babet actionem ι. I. s.s pero plures, S. in factum, vel locati , - cum/Mψm b.M. II. Parui autem interest,utrum publiciis lo-- . cus si, in quo alicui nocitum est, an vero pri uatus, dummodo per cum vulgo iter fiat: pu blice enim utile est, sine metu & periculo per itinera commeari,& semper ea loca, per quae vulgo iter fit, eandem securitatem habere debent, iterq; facientibus non public is vijs hac in re studetur ς pertineth, haec actio, non tantum
390쪽
GT III. DE HIS QUI DEIECERiter fit, si interdiu deiectum sit, non nocte 4: VEL ETTI . ID Quod cum suspenderetur, quodue suspensum 'ῖς' thdecidit, pro deiecto quoq; haberi magis est: proinde et si quid pendens, effusum sit, quamuis nemo hoc effuderit, Actioni huic locu . dl.ι g euodetim.
Pollicetur vero hanc in sactum acti
III. nem Praetor, in eum, qui inhabitat, non in dominum aedium si & habitare dicimus Vel in f LLI. S. Me infrim. suo, vel in conducto, vel gratuito: hospes plane hac actione non tenebitur, sed is qui hospi- g. . I. I S latitare. tium dederit g: Si quis gratuitas habitationes dederit libertis & clientibus, vel suis vel uxoris, ipse eorum nomine tenebitur: idemq; est, si quis amicis suis modica hospitiola distribue- Wri plures. g. r. rit h: Horrearius quoq; & conductor apothe- ιμ- .car, itemq; qui in hoc duntaxat conductum locum habebat, ut ibi opus faceret, vel doceret, si per operarios eorum vcl discentes, Vel alios . in deiectum aliquid fuerit, hac actione tenebun
IIlI. Si plures in eodem c maculo habitent, unde deiectum est, in quem uis haec actio dabitur :& quidem in solidum, sed si cum vno sue- λ ει ι. S D. eum 3 gri tactum, caeteri liberabuntur perceptione, seqq. non litis contestatione: praellaturi partcm damni , societatis iudicio, vel utili actione, et,qui soluit : Si vero plures diuiso inter se camaculo habitent, actio in eum solum datur, qui in- dis V intri ct s.
habitabat eam partem , unde effusum est l. Hi rom V. Datur autem Praetoria haec in factum a