Chrestomathia rabbinica et chaldaica cum notis grammaticis, historicis, theologicis glossario et lexico abbreviaturarum ... auctore Joanne Theodoro Beelen Notas miscellaneas complectens. Notae in selecta rabbinica

1쪽

NOTIS GRAMMATICIS, HISTORICIS THEOLOGICIS GLOSSARIO

o UAE IN HEBRAEORDM SCRIPTIS PASSIM OCCURRUNT,

IOANNE THEODORO BEELEN,

2쪽

CORNELIO RICHARDO ANTONIO

EPISCOPO LEO DIE X SI,

SUO ADOLESCENTIAE ET IUVENTUTIS CUSTODI, RECTORI, O CEPTOR DOCTO, PRUDENTI, PIO, VIGILI,

HAS STUDIORUM SUORUM PRIMITIAS E HB ulla adHS nullaeo.

D. D. D. AUCTOR.

4쪽

Pag. i. v. l.

v IN pro IVR 'IN postquam. v pro non uno modo Voei quacum in unam coalescit praefigitur. Itaque vocabulis incipientibus a litte ris quae Gyes4 sorte recipiunt, o praefigitur cum se sol, litterae sequenti imposito Gyesk sorti.

nai aana Benedictus Deus qui non dedit nos etc.

Ter tamen videas et cum pataofi praefixum; Sc. bis Jud. 5. 7. ακ-, 'ν,κ ο=a donec aurisaei Debora , surrexi mater in Israel; tertio Cant. Cantic. 1. 7. v π κ

Nam quare essem etc. Utrum Gen. II. 3. Catan

sit explicandum per Na, adeoque an sit hic quartus locus ubi et cum patach praeficiatur, disputabimus infra , eademque opera videbimus an II. I

5쪽

NOTAE MISCELLA NEAE N C. I.

sit nec-ne deserenda Vulgatae hujus loel interpretatio. Litteris gutturalibus et I , quaecumque earum sit vocalis aut schem, o praefigitur cum selloi, nec, quia gutturalis littera aut geah sorte non reeipiunt, hic, ut alias sere fieri solet, compensatio sit producendo vocalem litterae praecedentis. Exem

Εamdem τα 'π pro Id re punctuandi rationem sequitur SInagoga, ut videre est ex euchologiis quibus in gratiam plebis puncta vocalia adscripta sunt. Cf. Altingit fundam. punctuat.

v V: a NVla quod Chaldaicum vocabulum est et obolum designat. κν i. q. Ηeb is ma;

utrumque docet auctor lexici cui titulus: a Mu

s J Invenias tamen Iud. 6, 7. In κο quod tu; et Beel. 2, 22.

ο praefixo eum staevate : CID quod illi.

. h. e. Nyra notat monetam illam quam ma voeant. ma

h. e. ma monetae species aliqua: viginti gera aequivesent Siclo. Praeelari hujus lexi et auetor est Philippus Aquinas ex Iudaeo Ε elessae noman Catholicae filius observantissimus, Lutetiae Hebraicae linguae Prosessor doctissimus. Cujus opus grammaticum debitis laudibus extulere seriptores eoaetanei Dionisius Petavius, Garnierius, Joh. Morinus, alii. Hebraica lingua perpetuo utitur Aquinas in explieandis voeabulorum significationibus: quare ejusdem usus non nisi provectioribus concessus est. Titulum, praeter Hebraieum, lexim Diuilirco by Corale

6쪽

NOTAE UISCELLANEAE IN C. I.

At vocabuli rexu forma pluralis apud

Rabbinos nummos sive pecuniam universi notat; exemplo sit sententia quam citat Buxtors Lexic.

tes dividat obolos suos : tertiam in fundum, tertiam in negotiationem , tertiam retineat in manu sua. - 'Urapns est Vocabulum graecum πραγ-

Pag. l. V. 2.

nta pri y ΠΣta alearum ludo. Verumtamen nota sermam n a p quam hic exhibet Plantavisus 1 , incognitam esse Buxtorsio et Aquinati;

suo imposuit Latinum hune satis prolixum : Dictionarium abs Iutissimum eomplectens alphabeti eo ordine et saelli methodo omnes v es Hebraeas, Chaldaeas, Talmudie Rabbinieas, quae in reliquis, quae uspiam fiunt, Di tionariis extant, innumerasque alias quae a nullo lexicographo sive Christiano sive Judaeo hae-

tenus observatae sunt: variarum praeterea Legis teremoniarum, sententiarum ae loeorum dimettiorum in nabhinorum et Cabali tarum libris passim occurrentium explicationem, nee non eompendia seribendi, seu abbreviaturas omnes Hebraeorum. Lutetiae

Parisiorum ex Typographia Ant. Vitray MDCXXIX. 1ὶ Ioannis Planta vitii Pausant

Lodovensium Episeopi et S. Mamlim Ruricurlant Bellovaeensis abhatis Florilegium Rabbinteum. Lodovae. 1645. Ex quo libro magnam partem deseripsimus seleetarabbintea quae in Grestomathiae nost hoe et sequenti rapite Ieguntur. Fuit Plantavitius Hebrai- earum litterarum peritissimus, deque iisdem optimi meruit; ut aegre seras viri doetissimi menti nem nullam laetam esse apud Hetretium. Gerehiehte der Η braisehen aprae, una Lillar

7쪽

NOTAE NI SCELLANEAE IN C. I.

apud quos tantum invenias Ma p, vel pluraliter κ'a p serina Chaldaica . Apud Rabbinos : pr m

re a pa ludens aleis. Fortasse et in nostro loco legen

dum N a pri pa a ludo alearum. Nihil certhobstat forma Chaldaica Hebraicis permixta ; nam Rabbini etiam puriores tametsi vocabulis hebraicis

plerumque utantur, non Pauca tamen etiam uSur

pantur a Chaldaea, imo et Graeca, Latina aliisque linguis mutuata. Ad vocabuli ret p originem quod

Spectat, ex Graeco κυβεια vel κυβος derivatum illud merito censet Buxtors. i. h. V. - CL etiam l. h. V.

opus iis qui Rabbinicis litteris operam dant utilissi

mum , quod inscribitur : III I=ν sive de convenientia vocabulorum Rabbinicorum cum Graecis et quibusdam aliis linguis Europaeis, auctore David cohen de Lara. Amstelodami. a. 1688. - Vocabula exotica explicat auctor Hebraich, Latine et Hispanich.

tavit ius praeter Florilegium Ra hinteum de quo mox dicebamus, Florilegium aliud Lodovae 1045. quod Bibli eum inseripsit. Compleetitur id omnes utriusque Testamenti sententias Hebraiia et Graece eum versione Latina, et brevi juxta literalem sensum commentario illustratas. Idem auctor est memorandi operis eui titulus: Thesaurus Synonymicus hebr. thald. rabbinteus. Lodova 1644. Nee praetermittenda ejus dem Bibliotheea Rabbintea, quam subieeit Flori legio suo Rabbi-nleo: ea Buxtorsiana Bibliotheea multo amplior et aceu ratior est; utramque tamen superavit Bi-hliotheea magna nabhinim Ba tot eii Ord. Cistereten. monacti sed . Romae ex Typographia saerae congregationis de Dropaganda fide, anno 167 95. 4 vol. in Fol.ὶ, eui plurimum debet Io. Christophorus Wolfius, qui post Barioloeeium edidit Bibli thecam Hebraeam. Hamburgi et Lipsiae anno II15.

8쪽

Nor NI SCELLA NEAE IN C. I. 5

Pag. 1. V. 3. a re quidam, aliquis. Est articulus indefinitus, ut nostratium e Mn. Sic Galli : tin δε aes amis. Eo sensu Trire primo occurrit Iudic. XXIII. 2. Quare non placet quod Jo. Fr. Schroeder asserit st), apud posteriores tantum Scriptores sacros το ΠΠΗ venire pro articulo indefinito illo quem diximus. Ex hoc Hebraismo, si ita vocare lubet, explices Matth. XIX. 16. Et ecce unus accedens, ait illi

Verum εὶς τις quod legitur Marc. XIV. 51 , και

braismum dicas; nam Graecorum est ita loqui si velint indeterminate aliquem, quemdam exprimere. Tamen apud seriores Graecos, teste Winero Lexic. Hebr. in voeab. mre, absque τις simpliter εἰς invenias ad idem significandum. Pag. 2. v. I. IN Tma nominativus absolutus est; de

hac syntaxi legesis Gesentum tali rgeb. 3 189. b. Glaire Gramm. Hebr. et Chald. 3 475. 2. ed.

alios. Nollem tamen in hac syntaxi agnoscere Hebraismum; nam et aliis linguis Semiticis ea com-

9쪽

NOTAE MISCELLANEAE in C. I.

munis est CL Sacy Grammatre Arabe T. 2. p. 99 et 202. ed. 2. Paris 1831. Andreae Theophili Honmanni Grammaticae Syriacae Lib. III. Halae 1827. 3 119. p. 309. seqq. - Institutiones Linguae Samaritanae ex antiquissimis monumentis erutae et digestae ... quibus accedit Chrestomathia Samaritana cum Glossario a F. Utilemanno. Lipsiae. 1837. P. 1. 386. p. 203.); imo et apud Graecos scriptores pr. sanos ejusmodi sIntaxis oceurrit vid. Gesen. ib. h. ; nec caeteris populis occidentalibus eadem prorsus inusitata est. Idque mirum videri non debet, si attendas omnino hoc naturae accommodatum eSSe, ut primo statim orationis principio designemus rem aut personam de qua sermo futurus eSt. Caeterum hujus syntaxis si ratio habeatur nihil explicatius quam sensus verborum Lucae XXI. 6.

λυθωσα. Vulg. : Haec quae videtis, venient dies, in quibus non relinquetur lapis super lapidem, qui non destruatur. Sensus : eorum quae videtis, venient dies, in quibus etc. - CL Matth. XXIV. 2. Pag. 2 . V. 2.

cum hac re significatione cf. Latinorum : rem vel ad rem spectare) eum emere. Verbolenus et

educere sputa ex crumena vel oferre pretium ejuε; quo Sensu vocabulum NM in Levitiet e. 27

10쪽

NOTAE NIS CELLA NEAE IN C. I.

passim occurrit. Itaque non placet interpretatio quam alicubi vidi, quaeque verba any ITiburi, in loco nostro sic reddebat : ut pretium ejus

αυgeret. Pag. 2. v. s.

π rix by. propter necessitatem. Vocabulum Ix pluribus inservit phrasibus Rabbinicis quas hienotare operae pretium duco, quia ex iis veluti speciminibus aliarum similium iacilior erit intelligentia. Itaque a rix quod proprie latus notat, sequentes notentur locutiones: - a latere ejus ex parte ejus, ejus nomine. CL Gall. de 3a pari. Ivla ratione, propter, eo quod . IX v ex omni latere, ab omni parte, omnino. ΠΥ in latere) juxta; Uxa juxta te. ΠΥ ΠνNa modo quodam , quodam modo, quomodocumque. ΠΥ2 Sicut. x, versus; Ix, Versus coelum, quod Exodi IX. 22. effertur : C=uori ,ν Tum n= X latera , modi. = lx modalis, modificatus; UDO

Ix enunciatio modificata vel modalis, apud Logicos. Videatur Buxtorsit lexicon majus; Drusius, de Particulis Chaldaicis, Syriacis, Talmudicis et Rabbinicis liber singularis; et qui ante hos scripsit eruditissimus Gilbertus Genebrardus Τheologus