Caroli Stephani, De Nutrimentis, ad Baillyum, libri tres

131쪽

posse contendunt. Atque in hune sere modum suanismis, sunt Britannis saccarata hyppocratica,Germanisque ii anrita inferioribus byreata iustula, quibus butyrum pipe-vor re , gingibere , atque istiusmodi aromatis conditu, Ο vitellis uorum .icat panis commiscent, inc

quunt,atque ita concutiunt, Vt alte spumat Ia,etIam

ardentissima febre laborantibus, magnis haustibus absorbenda offerant. Eod quantum rationi obsistat, id vero quivis vel mediocri iudicio praeditus MMII ita facile dixerit. Recocta quoque quorundam iuscula recocta atq, igni repetita hochipolia vulgo dicta, valde, xia esse putauerim . qui mos etsi nonnullis sane sit frequens accommunis, aegrotis tamen perniciosus esse potest. At si quando vel ob corpulentiam, vel aetatis fise

mitudinem aegrotarites solidioribus cibis educ a te commodum esse videbitur iis quidem ut nonniis Pavtieulae quam obsequamur quod tamen nullo ipsorum ακicularum periculo fieri debet summas auicularum, caponu, i R pullorii gallinaceoru alas,colla, iecur, testes,VCtrIcu los elixos , atq; ex regionis cometudine praeparatos exhibemus ramo etiam interdum salubriorum carnium pulpas minutis i me concisas saccaro ac rosa-cea delibutas ex cochleari propinamus:panemq; insculo madidum quem aut durum, aut siccum edere nequeunt intermiscemus, omnium celerrimuouum μν est nutrimentum,&tamen tenue,ex ouo sorbili,ves, se eius vitello aqua elixo, accum iure omlidis Praepa rato Etsi non ulli paulo magis curiosi, oua subueranea quae ni inus calida febrilia esse niendunta

132쪽

per integram noctem aqua permadescere sinant, antequam coquant. Alii dum subuentaneis carent, semen germen appellant oui vitello coniunctum adimunt, ac nullo alio cibo aut potu superiniecto absorberi iubent. Sic enim aiunt magis nutrire minoreque hepatis labore in sanguinem con-

Caeterum fructus annotini serotini,generosi, be r=knis iane selecti, cocti, conditi, atq; ut decet,apparata, qua tenui victu. Ieciunt uae, pruna amascena, ac perdigonia, mal apiana, curtipedula, pyra certoliana, bon christia igia,atque huius generis caetera, suo tempore ac tem perie proposita,etiamsi minus utiles succos quibusdam generent, tenui tamen alimento sunt aegrotatibus. atque hoc quidem ratiores,quod os aestuans Parum torqueant, minusque in conterendo ac masticando laboris dentibus adferunt inamobre in eum quidem sum minuti Time concisas carnes ac fere consumptas cum aurengiorum succo excochleari propinamus, ne tantum sit in masticando molestiae. ι Verum quod ad medicandi in cibariis rationem In cibo me

attinet, quidam aiunt polentam frumentaceam be di m α. ne praeparatam atque emendatam abscessus in te nos, quos maxime cocomitantur febres, ad celeriore suppurationem perducere Abluitur autem dilige Frumenta xissime frumentum atque excorticatur, manibusq; - ξρle

talisper subigitur, donec totum aqua calida di luatur: Lento deinde igni excoquitur, rudicula Perpetuo exagitatur,atque ita percoctu, siccari pubI. iii.

133쪽

DE v TRIMENTI suere, aut peni diis, tantillo salis superinfuso ad gratiam aegrotantibus offertur. Maturat praeterea atque

rasialis absterget pluri naum aliud iusculum , cui hyssopi

votis pars una, glycyrrhiare abras quatuor aquae hordeaceae tepidae octo partibus per integram noctem infunduntur, deinde percolatum expressum accoctum, adiunctis passularum, prunorum, dactitoria, myrobalanorum,citrinorum, Indorum singulis unciis, atque aqua rursus adaucta, ne coquitur atque optime ut dictum est in tritico commaceratum , dc saccaro dulcoratum , aegrotanti absorbendum datur.

At si magna febris est, abscessusque a calida cauni ta suetit,cremor ptistanae, vel farina hordei aut similaginis, lacte amygdalarum dulcium perm xta, eocta ac percolata, Taccaro gratiore facta, Velia nis mica communiitissana tepida subacta ac pereolat utendum esse multi recte quidem , existimant. Nonnulli ad communes vias reserando,otiatur cichorii vel summitatum lupuli vel asparagi primo decocto Alii,aquae hordeaceae, in qua sceni- euli radix paululum ebullierit, oragine bustos sum ad tertias incoquut, atque id pultis genus cum lacte amygdalarum vel cicerum iusculo aegrotantibus ollarunt.

134쪽

tis ac peracutis febribus.

Cianuissimus aut exacte tenuis victus, tunc mactetmois

quidem aegrotantibus est idoneus, quum

natura aduersus morbum , atque ipsius qui ' 'm M: dem statu totis viribus contendit Quae si valida fuerit ac firma , nullo sere nutrimento , nisi post absolutam pugnam, opus habebit quod facile i

dicabimus exsudore aut alterius generis insigni vacuatione, quae magnis accessionibus superuenire silet. At si tanta fuerit naturae virium imbecillitas, ut ob deliquii vel syncopes metum quidpiana illi nutrimenti, vel medio certamine exilibere sit necesse id vero pro consuetudine pauxillum esse debebiti: Cuiusmodi est in vehementissima siti at-m-,.que ardore urgentissimo, qua fluuialis vase vitreo'uisimo vi super cineribus calidis incocta, cui passulas xco '-riani integri ac praeparati tantillum cum hordei κ. 'i' - .corticati pauxillo addideris. Cui potioni dum aegr' proponitur , nonnunquam permiscemus syrupi violacei paululum , si constrictior est alutas si vero lubrica , strupi rosacei Vere nou praeparati, vel syrupi rosarum siccarum qui quocunque tempore confici potest eam portiunculam quae decumbenti minus ingrata fuerit . Sunt qui saccari rosati ex tabellis in puluerem redacti permixtionem aeque approbent Alii conseruamis

sarum admiscent : Nonnulli tantissum addunt

I. iiii.

135쪽

a3 50 cinnamomi, ut aqiis hippocraticam conficili quam tua equidem , si calidior est morbus , abstinendum fuerit quemadmodum lydro melite, cinnam ni condito, quod bochetum nominant. Verum si vehemens tussis cum excreatione aegrotantem

syri pia affligat , strupos de h3ssopo, prassio, menta rota siceis , aquae cocti, ut dictum est, admiscebis vat- ' que adeo Iutubinum inecadinum si res urgere videbitur. At ubi magnum alui profluuium, acutae febri pro malignitate morbi successerit, ut in holeta mali thoracis morborum crisi, vel rubellis asaa D, Puerorum accidere Videmus tum quidem aquam bνονιι. fabrorum, vel in qua chalybis aut auri frustum sit Mi extinctum porrigimus:cui nonnunquam Φruptam de acetositate citri, aut de limonibus aduersus Putredinem in cydoneorum , si metus est a viribus, aut ad maiorem astrictionem syrupum de Rhibes, vel utrumque simul duplici quae supradictae por- ω νμη tioni adiungimus Midam Iulapio Alexandrino, Ali inri bene liquido, iacearata rosace multis aquae coctae

partibus permixta,ut malunt:potum placentinum ... - obgr tiam appellant. ciba ta Cibus aut tenui Timus ad virium roboris tutensismis. Iam in peracutis febribus esto passularum corinthiarum elotarum,uino tenui,eόque odorato spe sarum cochleare unum, aut ad summum duo vel passularum damascenarum sacearata rosicea inter discos sutacatarum totidem, aut pruna siccaac notina aequis vini aquae partibus incoctat medulla panis bucini optimi quae coctae infriata, M

136쪽

o aegrotantis consuetudinem vino albo dilutissimo emollita cui additur ad gratii refrigeratione conseruae boraginis aut violarum tantillum vel ad paulo maiorem nutritionem gelatinae fusa ac coli quatae pauxillum . Proinde hoc diligenter adue undum esse censeo, ut cibus potusve pro aegrotantium morositate varietur, cardiacisque pulveribus ad morborum malignitatem ac virium robur con

diatur.

Victus uberior, morbis mitioribus factis, aegroto tamen admodum imbecillo.

V vardentibus sere omnibus febribus, morbis.

ve acutis ac peracutis tenuis , atque adeo te.

nuissimus victus conserre dictus est sic sane mitioribus,& paulo minus noxiis,pleniore cibariorum mesuram exhibere oportet,iu quod metus est, ne ex paruo in maximu discrimen imbecilla natura promptissime concidat tum etiam magis, quod longiori peregrinationi ab luendae copiosius viaticum peregre proficiscenti assumendu esse videatur. Quamobrem no ab Hippocrate solum,Veruetia ab omnibus qui post eu scripserunt medicis,ea nutriendorum aegrotantium norma praescripta est: vidi uturnioribus morbis uberio victus vel tu maxime offeratur quu nullus apparet naturae qui suis

interuallis aduersus morbum fieri solet conssictus.

137쪽

Praeter quorum sententiam hoc etia a posteriori bis saditi tu fuit, ut pleniore victu qui deinde resum ptiuus appellatus est morboru declinationibus post vehementiore ipsorum impetum coferre dicerem. n. .mst ira Vberiorem igitur aut resumptiuum victu appel-m ivissηι labimus cum practicis recentioribus eum, qui Paulo plenior aut plenas antiquis dictus est. Quo certe, tritionis genere in his morbis utendu consueuertit. in quibus oblongas Macutissimas ebrium accessonex, post depulsam morbi Vehementiam, magna virium ac roboris prostratio est atque interdu na git, dum quocuque morbi tempore pertimescimus victas patiti ne sutura crisi, hoc est, quae conflictationi vehe-pimior du mentiori succedere solet, excretioni suscere non

possit. Eapropter duplicem esse huiusmodi victitanimaduertendum est: alium quide magis delie tum, concoctu facile, qui c5sumptis,ge latinis,cω

tu sis,atq; huiusmodi caeteris absoluitura alium e ro omnTune, minoris in eoterendo ac coficiendo laboris,qui melioribus carnibus, piscibus,tus uti frui: ibus euchymis commode suauiter apparatis perficitur: praemissa tame quemadmoduli caeteri nutriendorum aegrotantium legibus dictum est virium aegri, temperameti regionum, aetatum atq, anni temporum diligentissima perscrutatione. Febribus igitur continentibus,aut peracutis, Vires magnopere resoluetibus,vel in Hectica degeneratibus,post parti uinternaria resolutas phlegmonas,p 1lmonu aut aliarum nobiliu partium abscessu usuppurationem: quum cibi solidiores no possint ab

138쪽

aegrotantibus assumi, neque iis etiam offerri debeat, sit tam e plenius, atque uberius nutriendum id vero etiamsi aegrotus de vita periclitetur extractis ac subtilissime expressis carnium aut aliarum rerum succis fieri debebit hoc pacto. Primum quidem extreme deiectis aegroti viribus, contritoria dentium facultate, ipsaque deglutitione adeo imbecilla , ut vix etiam serbere atque haurire possit aliquid excogitandum est quod potionis loco propinatum , succum carnium colliquatarum contineat: nullaimque ipsus in degluti do vel hauriendo expostulet operamet partesque interiores siccas, atque humido naturali exhaustas aliquantulum recreet, ae quoad fieri poterit,citissime instauret. In quem usum potum restaurantem aut diuinum vulgo dictum sorbendum cum sac γοε. - .. caro aut cinnamomo tepidum atq; e gutti bibe. ηι aist diaronem vocant lauriendum proponimus Id autem nutrimenti genus quidam sublimatum carnium , alii aquam carnis appellarunt. Ru am duplici ratione confici posse certissimum est , vel per sublimationem aut destillationem quae postrema ratio' ob II ἐμ πυρέματος noxam , Ventriculum offendere creditur vel per decoctionem in vase duplici balneum Mariae vocant quae, celerius absolu1tur, sic interdum minus temporis afferuatur, citissimeque eorrumpitur ac mucum contrahit.

Sublimatio autem vel destillatio earnium sic fie- matiori let Vitulinae, capellinae, aut ouillae in frustula 'si'

ncise , vel pullorum,caponum, aut gallinarum

139쪽

pinguium carne copiosiore praeditae pulpae, ad dursvitulinis pedibus, nummis solaribus, aut purioris auri tenuis imis philuris infarctae coniiciuntur ita

pitulo coopertum lene obturatum, luto ex far na, oui album ine, tantillo mastiches delibuta lutum sapientiae vocant confecto, ita cogi utinatum, ut receptaculo capitulum cohaereat.quibus ad gratiam&mitigationem eius caliditatis quae ab igne concipitur addemus,horde deglutati atqueeπccu 'ticat unum atque alterum pugillum,rosarum rubearum siccarum,aut recentium,vino granatorum

acetosorum,Vel rosacea auromphacio prlus infusarum pugillos duos, cinnamomi electi pauxillum ratque haec omnia veluti per thorulos in concepi culo disposita, insperguntur electuario manuscrixi sti perlato, de geminis,diaca meron, di amargariton frigido,&ad flatuum discussionem, coriam subti-n stilus lissime cotriti puluisculo Proinde si medicamen-

resta rati tosam potionem efficere studeamus:addimus dec mrdi ction capitis affectus, cepitalica plantas Origa' ' num,steeadem,pulegiu,&id genus caetera Ad, num vitia,radices aut plantas deturbando calculo dedicatas ad epilepticos paeoniam atque ad venas obstructas, quartanas, icterum, Oxyacathae radicem, viscum quercinum, scolopendrium .poli podium de huiusmodi quibus omnibus copiosum saccarii r satum addere multis placet. Malunt autem quidam

pulueres cardiacos post destillatione potui per in τ' myerς'lare ac permiscere, ne vis ipsorum od

140쪽

rata subtilis, atque admodum tenui . ignis ardore evanescat: adduntque ad cerebri ac spirituum 1nfammationem diamosci ac diambrae nonnihil r&ad ventriculi atque hepatis adstrictionem dia in don,de rasandalium, quibus etiam optimum esse

videtur acorum, gentianam,helenium, imo interdum theriacem destillandis rebus adiungere. atque hac nituntur ratione, quod dicant amaritudinis de insuauitatis permulium ipsa sublimatione deponi. Quin etiam plerique malunt auri soli additi

eum illecebras, quam nummos aureos, aut ipsum

etiam aurum selidum atq; obria um carnibus permiscere. Aiunt enim solidum paru admodum cotisum 1 fierique destillationem longe gratissimam:s- quidem vas hymisticum ac destillatorium aquisementi super lebete innatet, vel sabulo super fornace insideat .hoc enim pacto, minorem ab igne noxam accipere, satiusque esse carnes antequam destillandas immittamus, prius in ossa aliqua tutum enferbuisse, ad insalubriu excrementoru ablationem. Quod autem celerius apparatur destillatum re Abia G. stauratiuum, id vas duplici fieri solet, carnibus ophi tm quo supra dictum est pacto conditis, minutim concisis, in capacem phialam coniectis, quatum emmittere videbitur colli angustia. Verum carnium frustula filo conduplicato erunt traiicienda,ac sibi- in ulcem colligada,obturandaque phiala, vel linteo

vel bombace,oui album ine&farina hordeacea madido ita tamen,ut filum quo carnes inuicem continentur,extra promineariatque hoc Pacto super le-