장음표시 사용
11쪽
s ΕIementabulis , vel in quorumdam attributorum exigentia , puta in exigentia impenetrabilitatis , aut extensionis Oe. PROPOSITIO I. ' Corporis physici essensia constituenda non est in actuali extensione , sive trinct
Σo. Probatur. Essentia uniuscujusque rei debet omnibus , ac solis ejus individuis con Ve-
sto nec omnibus, nec solis convenit corPori hus, ergo &c. Pr. min. Primo incertum est, utrum cor rea et enonistica puncta inextensa habeantur in rerum natura , ergo incertum quoque eSt, num extensio competat corpor bus Secundum incertum est num corpus a
ctuali extensione ea re re possit, non tenim de sunt, qui Christi corpori sub eucharisticis Spe ciebus existenti omnem actualem extensionem denegant, ergo extensio absque controversiae non omni Physico corpori convenit . Sed neque ConVenit solis corporibus: nam Spatium a quod juxta Recentiores pene omnes eXistit, vel saltem existere potest, est extensum , ne que tamen est corpus, ergo &c. Pr. 2. Essentia rei est id, quod primmum concipitur in ipsa tamquam fons , e X quo eae te in , quae rei constanter cnnveniunt , diffluere intelliguntur e n. ;. sed extensio non est primum corporis attributum , cum ideo corpus extensum sit, quia ejus Parte , utpote Solidae, nequeunt m unum spatii PuR ctum coire , adeoque extensio est soliditatis effectus . Similiter non est fons, unde alia attributa diffluant: nam soliditas, inertia, mo bilitas, gravitas nihiI commune habent cum extensione, nullamque prae se ferunt cum ipsa connexionem ; ergo trina dimensi resPectu physici corporis non habet verae e MentiMeharacteres . 22. coroIIarium. Divisibilitas non est essenti RPhysici corPoris: tum quia certo non constat
12쪽
omnia corpora esse divisibilia tn. 2o It tuniquia divisibilitas profluit ab extensione .
23. Opp. I. Quo posito infelligitur corpus, quo sublato corpus non amplius intelligitur,
est essentia ipsius corporia: atqui talis est extensio , ergo &e. Minorem probant tum ex Id ea, quam habemus de corpore, quae est idea dimensionis ; ea enim sublata cessat noti O co Poris : tum a testimonio D. Augustini in lib. de anima n. 6 , alias Ca P. 4. 24. R. distinguo min. talis extensio &c. si loquamur de corpore mathematico , concedo rsi loquamur de corpore phFsico, nego min. ω conseq. Intelligunt enim extensionem sine corpore physico, qui vacuum admittunt, & cor Pus sine extensione, qui puncta Ee non istica agnoscunt n. eto 2. Ceterum eum omnis notitia , quam hinemus de corpore physico , fuerita nobis sensuum ope acquisita, sensibus autem non nisi extensa objiciantur, ratio patet cur dissiculter corpus sine extensione, ac ex tensionem sitie corpore concipiamus . Itaque concedemus argumentum de idea corporis sen
sibili , ad quam respexit laudatus Augustinus. Interim notare libet ex hoe nihil moliri Car-ν testa nos ; posset enim eodem jure constitui essentia corporis in di visibilitate, figurabilitate , s iditate; caeterisque essentialibus ad se iactionibus , eum his sublatis cesset in nobisi corporis idea in. I 23.2s. opp. Iliud attributum est essentia corpC-xis, per quod corpus a Spiritu differt γ at talis
est extensio, ergo &c. Prob. min. Spiritus es substantia cogita ns , ac propterea cujuslibet ex tensionis expers t metaph. n. y63I : ergo Per eX-
tensionem corpus differt a Spiritu et6. R. dist. maj. si hoc attributum habeae
verae e SSentiae characteres conc. secus nego 8 c.
13쪽
io Elementa item, cae erasque essem tales adsectiones eorpus a spiritu discriminatur, quia nempe dunt, haec primaria attributa corporis quae spiritui con
27. Opp. 3. P. Gerdillus f Immortali ιδ de ι' am p. 4I . Extensio est Primum materiae attribu tum , unde omnes adsectiones ejus dimanant , ergo est ejus essentia sn. II . Prob. ant. Primo de soliditate . Nequit idem corpus esse in eo loco, in quo aliud existit, quia est de idea corporis implere locum suae Superficiei aequalem, sive commensurari loco, quem occupata atqui corpus loco commensuratur ratione sua extensionis , ergo est impenetrabiIe ratione ex-
tonsionis. Revera, si Pes cubicus materiae loco commensurari debet, proculdubio nequit idem locus ab altero simul pede materiei cubico oecupari, tunc enim duo Pedes materiae cubici essicerent unum tantummodo Pedem, quod implicat . Igitur impenetrabilitas ab extensione dimanat . Similiter partium distinc io est ab
extensione : nam in eXtenso concipere possum
sphaeram, quae ibi est, distinctam a superficie ambiente: hinc divisibilitas diffluit, figura,
ac mobilitas , cum sphaera quam in cubo concipio , mihi exhiberi nequeat, quin circa suos axes revolvi posse evidenter cognoscam . Igitur extensio est radix omnium primitivarum materiae Proprietatum, adeoque est essentia
23. R. neso ant. ad cujus Probationem quamvis fateamur pene omnes indicatas a Gerdillo materie adsectiones ab extensione proficisci, id tamen de soliditate omnino negamuS in. 2I . Quaero enim ab adversario : cur de idea cor Poris sit, loco, quem occupat, commensura r.i , sive implere locum suo volumini aequalem ι Non alia sane de caussa, nisi quia partes exigunt esSe extra partes . At quare id exigunt 2 certe quia utpote solidae, ab eodem loco se repellunt. Est ergo evidens, exten, ionem Prosuere a toliditate, atque ex hac fit, ut duo
14쪽
Physica Generialis . mpedes materiae cubici nequeant unum spatii pedem occupare, quia tunc Partes utriusque pedis' non se excluderent, sicuti exigit impenetrabilitas . Sunt & aliae corporum adfectiones;
Puta inertia , gravitas , quiescibiιitas C c. quae nul- lam praeseseruiat cum extensione connexionem .
At ab ea, si forent corporis essentia . neces sario dimanare deberent; quemadmodum, in quit Muschembro ehius , ex natura trianguli , di circuli fluunt omnes harum figuratum pro Prietates . Ex quo igitur una, vel altera adia esio extensionem consequatur, inferri nequiti eam constituere essentiam corporis; quae radix esse debet proprietatum Omnium, nulla Pror
vera physici corporis essentia .
29. Probuιur. Nam essentia rei est ita ipsius Propria, ut nequeat illa privari: at corpora Physica possunt ad Dei nutum compenetrari, adeoque impenetrabilitate expoliari, ergo dic. Deinde nuIIa apparet connexio plurium corporum ad femonum , Puta inertiae , gravitas &c. Cum impenetrabilitate, a qua tamen, veluti aionte di iuuerent, si foret vera essentia corpQ-ris, ergo dcc. PROPOSITIO III. Migὰntia ImpenetrabiIitatis
non constituit physici corporis natura M.
3 . Probatur. Primo inauditum est alicujus rei actu existentis naturam non in actuali at tributo , sed in quadam attributi exigent Consistere'. Deinde haec exigentia nihil aliud est , quam nisus, atque conatus occupandi locum impenetrabiliter: sed hie nisus , conatusque subjectum supponit, quod nisum exerceat, Fi
Ve Corpus supponit in esse corporis constitu tum ἰ xrgo non est ejus essentia . Τandem num quam Ostendent adversarii omnes nobis notRs
15쪽
Ta Elementa solvuntur Objecta . . 's . opponit Fortunatus a Brixia: nil. sens. r. I. n. 21 ) . Impenetrabilitas omnibns, ac solis competit corporibus, ergo ejus exigentia erit essentia corporis . 32. R. Ex allato antecedente haec fluit consequentia: ergo impenetrabilitatis exigentiaia est attributum essentiale corporis . Revera gra ita divisibilitas &c. omnibus, ac solis convuniunt corporibus, & tamen per Adversarium non sunt essentia, sed essentialia corporis fn. I 2I33. Opp. 2. A soliditate tamquam a radice Omnes dimanant corporum pro Prietates, ergo &c. 34. R. Nego antec. Plures namquα Sundi ad fectiones corporis, veluti gravitas , inertire,1 qu nullam praese ferunt cum impenetrabilitate ςonnexionem .
33. Inst. Corpus est extensum, quia impenetrabile n Σi ): est autem divisibile , mensurabile , figurabile, quia extensum si 27ὶ: ergo Omnes corporis adfectiones ab impenetra-hilitate dimanant. . y6. R. Nego conseq. Nam sunt & aliae Pr Pr Ietates. Veluti gravitas , inertia, mobiιitns Oς. quas numquam ostendent adversarii a soliditate originem ducere.
37. corollarium. Vera physici corporis essentia est ignota; patet ex falsitate omnium opini O-num, de quibus supra n. 2o, et et , 29, 3O Addit Mus schembro ekius id colligi etiam ab experientia . Si enim nobis nota foret physici corporis e S sentia , possemus effectus plures determinare a priori; hoc est per suam caussam, adest essentiam; sicuti ex nota trianguli, ac circuli natura deducunt plurima Mathematici. Verum a priori scimus de corporibus nihil, neque eorum unus, qui corporis essentiam determinare praehumpsit, potuit hactenus aliquid umquam a priori in corpore detegere, aut ali quos nondum per experientiam, & observatio .em detectos effectu a praedicere . Latet ergo Ve
16쪽
i . . nySἰcae GeneraIἱs. rra essentia corporis . Neque inde inseras ignorari a nobis debere omnes corporis proprietates, ubi lateat eorum fons, sive existentia ; SL quidem adfectionum plures possunt nobis innotescere a Posteriori, sive a suis effembus, & phaenomenis xnde prodeuntibiis. Hoc certe tantummodo argumentandi genere , quae novimus at tributa corporis, detegerunt Philosophi .
De corporum naturaIium Principiis.
38. V FfnitIones. Principii nomino intelligimus II partes, sive elementa οῦ quae rem intri
sece Componunt, quo Sensu acceptum principium diei solet primipium eo mitionis. . Is Cum singula universi corpora partjbus aliquo modo componantur, proPte Teae vocantur a physici composita naturalia . : i.
ejus constituunt essentiam, veluti mima, COPPUS constituunt essentiam hominia, & dicuntur Partes essentiale , vel conqtituunt accidentalia corporis, puta magnitudinem, fguram Octa& Vocantur partes integrales. Rursus, Vel ejnS-dem naturae sunt, & appellantur homog eoe ,r eldi Versa praeditae sunt natura , & dicuntur hat
4 I. creatio est e dumo rei ex , nihilo tum cer ti , tum prae existentis subjecti .s Innihilatio ex adverso est de giructio rei in nihilum . . t i4 . Generatis sit, cum ex uno natis rati es In posito aliud plane diversum producitur ; Veselati cum ex ligno ignis producitur. corruptio eXadVerso fit, cum compositum destituitur, ac mutatur in aliud , sive una substantia in aliam transit . b. 43. Aἰtoratio habetur, cum manente eadem substantia fit mutatio accidentium, ut Si ea
dem aqua fiat calida, vel frigida, idem lignum fiat sphaericum , vel cubicum .
17쪽
ni debet principiis . Si enim uno tantum componeretur prinῆipio , foret naturae viribus possibilis creatio , & an nihilatio , quod nefas n. 8 . Fae enim lignuia convertatur in ignem per combustionem : si nullum seret ialigno principium , quod transiret in ignem, jam ignis produceretur ex nihilo sui , dc . Prae- existentis subjecti, adeoque crearetur n. i); lignum pariter abiret in nihilum, propterea
an nihilaretur n. 43.). Datur ergo unum Principium ingenerabile , ac incorruptibile quod ab uno destructo corpore in aliud Stransit , quodque corporibus omnibus Commune est. Sed corpora pleraque ad diver Sas Species, ac substantias spectant, ergo aliud agnoscendum est principium peculiare specierum , ergo duo sunt admittenda principia corporum constitutiva . Principium commune Cor Poribus Oiniribus vocatur materia : alterum peculiare specierum dicitur forma. Hactentis mira Physicorum consensio . Nunc investiganda utriusque Principii vera natura .i - .
Opiniones nilosophorum. 43. Corporum elementa , sive νrincipἰa a variis Philosophorum sectis assignata ad tres classes referuntur : nempe ari principia meta Physica , quae non cακιunt sub sensua , sed per abstractas me tis ideas explicantur p ad prineipia sensibilia, siues visibilia qnoe seusibus percipimus: αἀ principia mechanica, id est min. utisIima materialia corpuscola vario plexu coἰ-
18쪽
Systemata Principiorum mutaphysicorum .
46. Inter Phitosophos, qui corporum clementa m taplassica pro ugnarunt , primum recensendi sunt, S .crases ν O nato sui , referento υ grae . Lacrato , tria dixerunt esse corporis principia . nempo Deum , materi Ain, atque ideam. Deus iιaque juxta hos Philosopias totius mundi anima ex indigesta , ac
informi omnium rorum materia formas eduxit , cic diuersas composuit effrporum aPretes , qua sua muniis steruis ideis , υaluti exemplaribus exaetissi-mz respotu serent . Ita Platonis mentem exponunt benigniores ejus interpretes, eamque vindicat a calumniis aristotelis , , qui pent iἀeas platonicas entitatulas
inteιιuxit a mente De. do σιι Ias lib. I Metaphys. cap. 6 ) : quamuis non desinc, qui Aristoteli οmvem voιunt tu hac re sdem habendam, quos inter Bru-eherius in Hist. phil. doctr. de id eis Sec. 4, ad
I. 'th goras quoqne tria distinxit elementa corpo rum, Deum, materia, O nia meros. Deus ne σest Prinςipium extrinsecum, sive eaussa , quin -mo ter te massam creavit , Pro cujus vario numero, sive vctri rutatione , si tu , proportione . multitudine, as Ordi
sunt diversae corporum species.
48. Tandem Aristoteles , ejusque asseela Peripatetici tria docent esse materim princιpici materia, sormam,
O Privationem . materia prima ab asstoreis lib. 7, Metaph. cap. g.) donitur per seipsam neque quid, neque quale, neque quontum, nec aliud quidpiam eorum , quibus .determinatur ens:
nempe intrepretantur ejus gregales , materiam esse Senai- substantiam nulla forma proditam , nec ad ultam reriam Vecicm spuciare; sed esse primum subjectum capax formarum, O mutationum omnium, ad quQS succ sive transit. Forma'υero ab eodcm Ariste telo de
itur actus primus substantialis unum per Secum materia constὶ tuens: scilieet quindam Semi substantia a materia omnino distincta, qua ab in stin. educitur, in ipsa recipitur , eam ad unam tem inat corypris speciem, O eum ea unum. cit co*Po'
19쪽
16 ΕIemenis situm substanti Ie ab aliis diversa forma donalis es. sentialiter distincisum. - . 40. Nunc accipu, quomodo fat eompositi naturalis generatio: in liguo υ. g. duo sumi principia, sive ducusemi substantiae V, qum integram componunt ligni substantiam ς nempe materia, s quin omni forma num quam expoliari naturoe viribus potest) O forma ligni. Si ligno ignis applicetur , nullum quidem recipit detri msntum materia, gum est.ingenerabilis , O incorruptiabilis a sed forma paullatim tabescit, estque corrumpi-rum: interim sensim succedit forma ignis a materia e- dueta , sicque exurgit novum compositum, in eujus gae neratinuo cum materia transeat a nega Ilane formo ignis adtipsum recipiendam ; hine tertium admisit Ari- istoteles principium , nempe privationem , non quato nus priυntio componat corpora , sed quatenus in eorum productione necessario intorυenit : hine materiam,& formam n ripatetici υoeant principia corporis in facto esse: materiam, formam. nc privationem principia corporis in fieri . Prah ter substantiales fornicis agnoscunt Scholastici decidentia, siυe qualitates absolutas accidentiaes, veluti entitatulas a corpIribus separabiles , iisque supera ditas: huiusmodi sunt calor ; frigus , fluiditas , gravitas, &c. -
Systemata Principiorum Sensibilium .
So. Nullum inter υeteries Philosophos communius sy- temn , quam , quoἀ pro corporum materia principia statuit sensibilia . licet in eorum numero, 6 natur viasignaudis.dissentirent scholarum Principes . Nam ex sola aqua romponi eorpora e suit noles mimius; σπ erro υσω Pherecydes Syras . Ignem commune corPOrum elememtum dixit Heraclitus , aerem Anax enes cum Liogene Apollinate . Alii vero duo , vel etiam omnia vulgaria elementa pro materia corporum proPugna runt . Nam Xenophanes terram simul eum aqua zmmon ignem , O aquom : Enipodes ignem, O ae rem Arehelaus terram , aquam , O aerem; Zeno, OEMPedocles, eum Stoicis quatuor simia elementa ter
r0M nquam, aerem , O isnein principiorum loco P
20쪽
3r. Nobiliora sensibilia principia agnoscit agmen Chymicorum , qui etiam Alcbi in istae, Ernpirici, Hermetici, O Spargirici alio nomine riuue an
aur , Meentiorum etiam laboribus , O sub ragiis honestati contendμnt porro Alchir nisi a singula mixta per scra, ex quinque substantiis Iamquam materia coale scare , quorum nomina arint mercurius, Sulphur,
O sal, quae principia activa ; flet gilis , sive aqua,
O caput mortuum, si , terra damnata, quiἡpriucipia passiVa judicantur in hae enim omnia, abire corpus quodcumque , cum ignis oPα rosoι vittar, experti sunt Chimici i a. Nomine ε mercurii intelligunt Alchimisto, sub tilinimam , υividissimamque substantium, a qua i testi ai corporum motus oriuntur. Sulphur est sub ε tantia quadam Nnguis, i, oleaginosci, per 3σ primmo odora , guo corpus recipit esse i ammabile . Sal est corpua rigidum, per se Primo sopidum, Gaqua solubile, ψ quo multiplex saporum genus Origi nem habet . A qua esι. substantia Iaida , maxime hi mida, inodora , insipida , ac prorsus iners . Tandem caput Imortuum est substantia erassa , arida, faeci, insipιda , ac prorsus iners. Hoc ergo clementa sunte uacumq e mixti materia ; ex diversis autem horum Hemqntorum quantitate, plexu ac commixtione tota Oritus corporum variatas , Sivse specierum , ac qualitam tum diversitas
Systemata Principiorum Mechanicorum .s3. Ut a Meteribus ordiamur, eelabris est Pans- per mi a , ve, H omeo meria Anaxagorω, quam et gantissime descripsit Lucrotias s de rerum nat. La. ) . In hoc)Porro systemate corpora quo ιibri ex ri.
milepribus particulis componuntur.' nempes singulis r 'rum Species ex ejusdem speciei propriis elementis αug mentantur ζ v. g. ossa sunt ex m nutis ossιbus: sangui ex coeuntibus saneuinis guttis: aurum ex cureias micis