장음표시 사용
21쪽
18 . Elementa meis Oc. Harum simἰlarium Partium semina omnibua corporibus recondi βnxit Anaxagoras, V. g. in Panc Os-4ium , sanguinis Oc. similares particulae vel usi semina reperiuntur : hinc particularum similiιudo homeOmeiaria; omnium υcro disseminatio per sumIibet corpora Pans permia ab ipso vocabatur .s4. Sed longe illustrius est systema cor Pusculare,s ite atho misticum , quod a Mosco, ut Munt, Pli nicio multo aute irriana tempora excogitaιum , Pythagorit, , Thaletis , Platonis, Leucippi, Dumocriti, C. Mpicuri scholas occupaυ t, nostrisque temporibus Gasseniadi labcre castigatum , pene innumeros nactum fuit etatbres . Duo sunt in hac theorici rerum principia ,seiticer plenum , O vacuum . Plenum accipitur praathomis, sive corpusculis insecabilibus ob ingentem eorum d3ιritiem. Hoe a homi juxta veteres sunt inrinitis, aternoe, improductiv, ac fortuita mundi caussa, juxta Tecentiores autem sunt numero Inita, Murre, ac ma gnitudine inter se diverss. carum muιliplici coriis binatione oriuntur diversoe corporum species , unde mens,
mensura, quies, motus , PDSitura , figura, sutit
cum materia cunctarum exordia Terum . Confert etiani plurimum ad corporum varietaιem vacuum ν quod propugnant Aris misis, non tamquam principium i trinsecum corpo fis, set veluti necessarium ad diυersas
torporum adfectiones explicandas.
33. Huic systemati adhoetit Isaaeus μυ tonus , qui
durissimis inriterim eo usculis tres vires ad scribit, veruti necessaria ad universi explicandα phchnomena: nempe vim inertiae, qua materia nititur suum staιum serυare , nisi a Viribus impressis illum mutare cogatur : attractionis , qua corpora ad certam distantiam se mutuo petunt: O vim retpellentem , qua corpora,
aucta dἰstantia, se mutuo fugiunt. l
6. MVa quoedam excogitavit mechantea principia Rennius Cartes ius , qui universi elementa voιuit esse materiam, motum, ' O figuram. Pro materia aurem tria sibi confxiι principis, nemps materiam subintileni , ramenta, O vi Obulos , quorum senesim Brintelligos, res altius repetenda est . Omnil mundana materio , si carterium cudias . Dii initio a mo ereatas Di iii sc by Cooste
22쪽
Physicin Generatis . . - . 196s , ae divisa in particulas , pristerpropter agis ira, magni tudios mediocres ac fgura cuticas , eisque motum illum impertitus est Deus ; qui adhuc in mundo perseverat
lem in mundo perseuerare igitur polliculae in
varia tendentes , quosdam Meluti vortices circumrota. tos constituerunt o cumque Singu 9 ιum circa proprium axem , tum, inritavi vorticis motu agitqrentur , invicem occurrantium Porticulari singuli confracti, ac contriti arint , factumquo fuit.in hac angulorum attritione, ni ipsae particula Prius cubιca Ovaderent sytavriis, iunxi deciderent rumuoια crassiora, o particulast omnium minimis, sive subtilis materia . Vorticum centra occ xpavit subtilis materia, in quibus veιuti totidem soles
stor Vit, crassa. υσro Planetas cons ιιιuit. Calcra suιsia locis explicabuntiar . . a i α's . Tandem de in te ortam elemoniorum Patronis riliquid dieamus. Inter veteres Zeno eIementa maior
violi do it viae inextensas, ac indivisibiles particulas, veιuti Puncte geometrica, cuius opinionem in lucem σevocarunt Gibmtius o Molphius se ac boscuovichius . Iiecta in earum doniendis adfeectionibus omnino D nspirent . Leibnit ins ergo , cc. Molabi s. msudum comm nicunt ex monadibus , nempe ex simpIicιbus substantiis quadam octiυa vi animatis. Hin monades. in alias sOIυi nequctunt , non sunt extensin , nec Igurarim, nee magi is, nullum occupant spatium, nulloque intestino motu Possueti agitari. Sunt etiam inter se prorsus dis-διmiles , adeout neque per D i omnιpolentiam possit unum elementum esse ciIteri perfecto simile, ut fert
celebrσ Molabianum principium dierum in discerni bi-4ium a juxta quod impossibilia absolute sunt Pesse is similia. Atque hi ch ra teres substantiis simplicibus
conυenire necessario debent , ut in ipsis contιncri opos sint . ut ιιmtu ratione S suificientes earum omnium , sua in corporibMs deprehenduntur . Harum monodumnat ra , ac cogntia Vi activa ,.3c anima continetur ratione cuius corpuscudum quodlibet est id quod est, oc ab alio ἀι cernitur. Tandem ut alia omittase , dustuibus. infra opportunius t quodlibet vacuum in hac coce mogonia a r rum uniuersi ιate Proseribitur , cum ymnia monadibus replσantur. - i
23쪽
38. P. Rogerἰiis Boscoυtch 'materἰ elementa Zoeet esse pundita qii dam simplicim , O inextensa , homogenea tamen, ac in omnibus similia, in quibus nee fgu
ra sunt viribus quibusdam ipsa determinantibus ad ameessum , vel Secessum , si 'e Viribus attractiυis , O r pulsivis , attractivis quidem in magnis distantiis , repulsiυis autem in minimis, quarum virium- legam exponit Per curvam regularem , cujus abscissur exprimant distantiam duorum punctorum 6 ordinato υires repulsivas , attractivas, prout jacuorint ad unam, . vel ad aliam axis partem . Quia vero decrescente in i nitum distantia elementorum, in ii nitum augetur vis repellens; hinc mathematicuS corporum conlaetus per Bosco Oiehιum est omnino impossibilis , tantumque physicus , sive apparens est admittendus, Igitur puncta corpus componentia taliquo semper inte allo distant ps extensum spatium, propterea, et si inexteusa, corpus ramen extensum constituunt rationu extensi spatii, per lquod disposita sunt. Tandem, ut catera Proeteream, ex viribus per vices agentibus in variis citraelionis, O repulsionis limitibus corporum ortamur cohorentia ,suiditas , oli Pque adDctiones . PROPOSITIO I. Prima eorporum sensibilium materies in par ιιculis extensis, solidis , diversa fgura, ac magnitudine proditis , exilissimis, homogeneis , Onature liter insecabilibus collocanda est. 9. Probatur Per Singulas partes. Nam primo particulas materiae esse debere extensa S , ac SO-lidas nemo arbitror negaturum, qui animadverterit materiae primarias adfectiones esse ex ten Sionem, ac soliditatem, ideo enim quodcumque nobis notum corPus extensum, ac sis
lidum est, quia est materiale: sicuti ex adverso spiritus est penetrabilis, ac in extensus , quia materia caret. Sunt igitur extensio, ac Solliditas attributa materiae nee essario adnexa . Deinde, si omnia nobis nota corpora sunt eX ten-Sa, ac solida, etiam ipsorum elementa extensa
24쪽
erunt, ae Solida : neque enim ex in extensis, de penetrabilibus componi queunt extensa, & impenetrabilia ; alias etiam ex spiritibus tam quam partibus constitui possent composita extensa, ac Solida. Sunt igitur primigeniae materiei particulae extensae, di Solidae.
6o. Diversa autem esse debere particularum materi ei figuram, & magnitudinem , contra ac nonnulli arbitrantur, licet certo nequeat demonstrari, cum ope microscopiorum ad ultima elementa pertingere non possimus, videtur tamen conjecturali argumento admo
dum conSentaneum . Nam- mole culae , quae eN
minimis elemen ris coagmentantur , Variam Prae Se ferunt figuram , . & magnitudinem ut apparet in particulis Sanguinis, Salium, me. tallorum , aliorumque mixtorum microscopii beneficio conspectis : quod etiam experientia confirmat, qua novimus idem vas aquae Particulis per suos poros aditum permittere , prohibere autem aeris moleculis, quae probam biliter sunt primis subtiliores , quod certe. non explicabis, nisi concessa moleculis diversa figura . Igitur etiam elementorum mole culas componentium varia. erit figura, & magnitudo. Adde, posita elementorum, quoad figuram, & mahnitudinem perfecta similitudine non tam facile intelligi posse ιtantam corpo rum varietatem, quanta in adspectabili mundo nobis exhibetur. 6IA Sunt etiam prima elementa materiae exilissima Nam corpora plurimae artis, di, naturae Vi in particulas dividi possunt admiranda oubtilitatis , quod an se a pluribus Osten
62. Rursus primogeniae particulae sunt homogeneae, id est ejusdem indolis, ac naturae :Si e si rius, Omnes extensae, solidae, firmae,& insecabiles , Id autem ex eo fit manife-Stum , quod omnia nobis nata corpuscula in hoc Sen Su homogenea sunt: ut quid ergo id negandum erit de elementis haec sensibilia cor,
25쪽
22 Elementa ipus cola constituentibus ὸ Revera , si forentheterogenea materiae elementa , talia forent
in sensu Leibnitii , ac Wolphii; at per hos Philosophos elementa nullam extensionem ha bent , nec figuram , nec magnitudinem ii 57 ); quomodo ergo dissimilia sunt λ Ariquia diversas habent qualitates, ut ait Lei-bnitius princip. rhitos. p. a. ) Sed quaenam ,
amabo, erunt hae qualitates λ Motus ne , resistentia , calor &c. ὸ At hae supponunt ex fitensionem Corpoream : cogitatio, Voluto Sc. Hae supponunt substantiam spiritualem me-rnph. n. I 63, αεeq. ): ad neutram autem spectant monades . Insuper fatente molpnios Cosmotog ad M. I 27. in , quaecunque in corporibus contingat mutatio, Pendet a figura, magnitudine, & situ partium ; sed ad has subeundas mutationes ne sessaria non est esse nistialis eleme, torum dissimilitudo ; sunt ergo elementa quoad propriam ebSunt iam , Si- - e internam constitutivam 'formam homoge
- 63. Tandem materiae particulae sunt durissimae , & insecabiles : nempe, inquit Nevut nus Chem. ,ι. I. p. 36. ): is partieulae Primi ,, geniae Plaue solidae, longeque duriores sunt, is quam ulla corpora ex iisdem deinceps cumis occultis interjectis mentibus composita, im ri tam perfectae durae, ut nec deteri postin tunquam, nec comminui, nec adeo ulla in 'M conSueto naturae cursu Vis sit, quae id in ,, Plures partes dividere queat, quod Deus ip- , Se in prima rerum fabricatione uariarn fece- ,, rit. Tandiu dum particulae illae inte arae pen- manent, poterunt sane Per omnia saecula exae, iis composita esse corpora ejusdem Se Imperis naturae, & texturae. Uerum , si illae dete- ri , aut comminui possent , jam futurum ., Sane e SSet, ut rerum natura quae ex iis pen- ,, det, immutZretur. Aqua, & terra ex partiri culis imminutis , &det titis, particulatumque in . fragmentis compositae non utique eandem h
26쪽
,, die naturam, texturamque haberent. V Quam quidem rationem hoc exemplo illustrat Muss-chembroe hius Phys. c. a. s. 26 ): ca Piatur marmmor in majusculum pulverem tritum, aliud subtilius lusum, aliud subtilissime: aequales horirum pulverum massae cum liquefacta cera deor sim misceantur ι induratae frigore tres masSaediversam firmitatem habebunt . Dum itaque corpora omnia, quae per tot millenos anno Sex dissolutis regenerantur, eandem firmitatem , eaSdem proprietates habeant, quas ante
centenos annos , dicendum necessario eSt Par
ticulas materiei primigenias durissimas, & i
MIυuntur contraria argumenta .
64. Opp. I. Peripatetici . Materia prima est ens substantialiter incompletum, quod a forma recipit substantiale complementum : rur FuS est ens simplex, & pura potent Ia: Sed CorPuscula sunt substantialiter completa , Sunt CD mPOSita, sunt actu adfectionibus praedita, ergo in Qis statui nequit prima corporum ma
63. R. Materiam primam esse inc Cmpletam, simplicem i, puram potentiam in hoc Sensu, quatenus ad nullam combinationem compo' Sitorum propriam de se determinata , est , .ed ad quamlibet indifferens , unde caret adfectionibus, quae compositis competunt, quaeque a diverso Particularum nexu penoni; a forma Vero, idest a mechanicis adfectionibus, sive 'a diversa combinatione ad hoc, illudque mixtum emor mandum determinatur . Haec eSt Vera materiei notio ; non enim semel substanti est in sensu Scholasticorum, quorum figmentis nunquam adhaerebimus, quosque characteres, quos materiae adscribunt non tamquam certOS a SSumant, sed invicte probent, quod
66. OPP. 2. Leibnitiani contra particula ruri
27쪽
24 Elements Iextensionem. Primordia verum vel simplici sunt, vel crmposita: hoc Secundum repugnat iergo sunt simpliPiab: sed quod Simplex est, ca.
67. R. Rerum palmordia e Sse.quidem simpli. cia, non tamen inextensa. Siquidem unum simplex est, quod partes non habeo realite distinctas , & separabiles s Ontοι. n. s. ): unum Ver O COmPOSi tum , quod partes habet distin, Has , & separabiles . Hoc autem non impe dit, quominus primord ia rcrum partes habe, aut, quas mens distinguit: nam Partes tione tantum distin non habent distinctant essentiam, Sicuti partes physice separabiles ;unde partus ratione distincta non . opponun-tur entis simplicitati, quae consistere intelligitur . eo ipso , quo entis essentialia, & attributa ita juxta sint, ut in unam essentiam ι atque naturam confluam t. Itaque materiae Corpuscula dicimus simplicia , quatenus quodibet lcorpusculum in omnibus suis partibua mente tantum assignabilibus est ejusdem naturae , non quatenuS Sit inextensum, ac partibus omnino
os. Inst. Si primordia rerum simplicia partes habent mente assignabiles ; erunt in ipsas divisibilia, ergo non erunt simplicia, sed Partihus composita. 69. R. In primis non omne ens, quod partes habet, esse divisibile , sed illud taenium modo, cujus partes distin in habent essent4am . Deinde concedam adversariis elementum partes hab re divisibiles : ergo ne composiιum erit dicendum PIta sane, ajunt Lebnitiani, quia a partib penderet. At haec ratio nulla est: non enim clementum pendet a partibus , sed partes P dent ab estensione , quae essentialis est ipsi et mento ,rsicuti substantiae non Pςndent a proPriem latibus, sed proprietates a substantiarum natu xa . Est igitur hoc discrimen inter compositum .,
28쪽
que divisibile, ac solubile in sua primordia,
elementum vero sit corpusculum a Deo creat ran cum partibus unius naturae, ac inseparabilibus , quae tolli nequeunt, quin elementi natura destruatur, cujus munus est componere extensa, adeoque extensionem habere.
- o. inst. Si corporum primordia simplicia sunt,& extensa, jam Simplicitas cum extensione nonrppugnati, erit consequenter Deus simplex , &extensus : simplices item, & extensi erunt Angeli, animique nostri, quod absurdum est. Item si extensa sunt elementa, erunt etiam figurat λ , adeoque partibus actu composita, neque Pro In de simplicia . Ni figurata , quamnam habebunt figuram ramosam, angulosam, teretem &c. poterunt ergD, quae sunt quadrata, fieri rotunda , Rc omnia figuram mutare. Tandem in extenso haberi debet quantitas molis, quae Perhoe disert a quantitate virtutis, quod 'prima partes habeat actuales, ac εeparabiles. quibus caret quantitas virtutis . 7r. H. Cum de corpore loquimur, entis s-pιieis nomine id intellia imus, quod partes non habet separabiles , licet ratio eas distinguat n. 6 e hinc nulla est eomparatio inter simplicia materiae dilementa , ac spiritus . Caeterum potiori jure possumus a Leibnitianis quaerere , in 'quo vigerant eorum inextensae monades a spiritibus: non enim qualitates aliquas corporeas Pro a SSignandoe discriminae possunt adducere , cum . haesuPPonant corpoream extensionem s α. 62 . Sed ad argumentum redeundo , damus libenter elementa materiae diversam habere figuram , ac magnitudinem su. . 6o , nou propterea tamen
mutabilia naturae viribus dici possunt , ob ingentem duritiem u. ε3 r concedimus habere quantitatem molis: non enim id repugnat illi simplicitati, quam nos materiae primordiis ad seribimus n. 47 . ' h . a. Inst. Si elementa forent extensa , iam ex tensio corporea ex bis efformata de tituereturaliteri Phiι. P. u. B rais
29쪽
e at io ne sufficienti, et enim ratio Sufficiens ex stensionis corporeae desumi non posset ab ele-
2hnci: componentibus , cum & Ipsa dicantur
extensa , quorum Propterea sussic Iens ratio de-het in alio contineri, ergo &c.
- R Cum ratio suffieiens IdsIt, Unde In te Iigitur cur aliquid sit, Vel fiat curque hoeri itis Inodo sit, vel fiat s metoph. n. 26 in , pro
euldubio ratione sussicienti destitueretur eorΡ- Tea exten Sio , si ejus elementa forent inextensi; sue enim ex principiis in extensis deduci po- est ratio suffciens compositi extensi ; P tius
eroo in Leibnitiana cosmogoma careret sussi eis riti ratione corporea extens 1 O . At urgent: unde nam sussiciens ratio extensionis es ementorum
derivabit λ Ab illo eodem fonte.unde explIcavmolphius, cur aliquid in mundo Ita potius, &non aliter existat; nempe a libera voluntate Dei in qua ultima sussiciens contingent Ium omnium ratio continetur ; & cui libu It corpo Aream molem, qualis nunc cernatur , creare. ferum de extensis elementis OppDrtun IuS Infra .ma opp. g. Leibnitiani contra elςmentorum homostentata tem , Si rerum primo rata forent ho nrogenea, siVe similia, jam unum alter I sub si ItuIpoterit, salvis compositis, quae IngredΙuntur sicque nulla erit sussiciens rat Io, cur unum Potius elementum in uno composito, alterum In altero contineatur: Puta, cur elementa, quae Sunt in globo lunari, non sint in terrestrI; sed hoc a principio rationis suffcientis alienum est. ergo &C. Deinde haec elementorum similitudo principIO
ritas nedum ex Principio rauoms susserentis cis condit, ut mox probabimus, sed et Iam ex prIncipio tontradiectionis , nam duo entia Perfecte sImilia essent distincta, ut supponuntur I non essent autem distincta, cum non habeant , unde distinguantur, qua ratione D. Thomas sin ι.zra Gentes cap. 42 Plures Deos Impos etles e demonstravit . Imo hususce Leibn1t Iani prineipii veritas ipsλ experientia confirmatur, qua-
30쪽
nysaeoe Generalis . . et 'tenus inter Omnia corpora non est reperire
duo individua, similia: sed ubi nudo oculo talia apparent, ,per micro Scopium tamen deprehenditur in uno,i quod alteri non inest, cujus rei exemplum vesert Leibnitius f epist. 4. κἀ CIactium,) de.duobus soliis perfecte similibus , larito iconatu ini horto quaesitis. c. s. R. Id e SSe de materiae Primae natura, ut ad quodlibet constituendum corpus sit in diis rens s n. g44 , hinc ultro damus unum elementum se alter L substitui , salvis compositis . Α t inquis rnulta ergo est sum ciens ratio , cur elementa, 'ine sunt in uno composito, non sint in . altero. Miis nime gentium , elementa enim , licet homogenea, differunt tamen figura , magnitudine , motu aliisque accidentalibus adsectionibus f n. 6o hae eergo aςcidentalis varietas esse poterit sussiciens ratio, i cur in uno potius , quam in alio compo- alto reperiantur . Quod si curiosius inquiras r 1ionem sussilientem diversae figurae , mas nitudi- haec certe materiae intrinseca nulla erit, sed tantum extrinseca , nempe voluntas Dei, ad quam Wolphius ipse confugit scismoi. F. I po), ut oscultarum qualitatum rationem suffcientem adducat. Neque urgeas : Deum sapientissimum ex consilio, ac sussicienti ratione operari. Nam id dabo libenter ; quis tamen Dei sapientissim rconsilia, ac sussicientes rationes omnes assignare praesumet γ Fortasse tribuit Deus homogeneis materiae Primordiis Varium mechanismum , ut adspectabilis mundi varietatem constituerent, vel ob a ias nobis occultas rationes. 6. Ad alterum. omissa principii in discerni- bilium veritate, quam non nisi supponendo, quod controverti tu , Ostendent unquam Leibnitiani, asSerimus primo : numericam distinctionem non oriri a dissimilitudine , sed a limitatione entis, quod continere non valet persectiones omnes ejusdem speciei, unde fit optimum esse argumentum D Thomae, ac Theologorum, cum loquentes de ente infinito, ejus unitatem demonstrant ex perfectumum similitudine: inepte vero