Aristotelis De ortu et interitu libri duo, Ioachimo Perionio interprete per Nicolaum Grouchium correcti & emendati

61쪽

so ARISTOTELIS LIB. D. aliquid etia natura moueriposit hunc ergo morsi assertiue nussu affert cocordia. Na terra deosum ferri, cotrariues cocordiae ecretion s simile uideturi disicordia potius

naturalis motus causa est, cocordia. Ita cocordia omni no naturaepoti aduersibitur. Omnino aute,nisi cocordia uel disicordia motu asterat,nustus erit, pec motus, necflatus ipsem corpori7. quod Uurdi est. Ia uero ea moueri co- sat secreuit enim disicordia,aether auten a disicordia serue elatus est,sed interdu quasi afortuna si elatu se dicit, Tunc etenim hoc parito,diues saepe cucurrit: Interdum autem ignem naturae, inseblime ferri asperit, An aether longissub humum radicibus ibat. Quinetia eundemῶdistatu sic in distordia,quisiverioribus teporibus in cocordi uerit, esse tradit. Quid ergoprim est quod morsi affert,c quae causa prima motu eni' Non enim quide certe cocordia oe disicordia,sed alicuius haec motus caussiunt. Quodsi est illud erit principisi. Illud etia abfrdi est,animsi ex elementis constare,aut aliquod

eori esse. Comutationes. n.animi, quo tandepacto erunt ueluti musica, usus musicae ignoratio uel memoria, uel oblivio. Neq;. n. dubisi est,quin anima ignis sit Hesicadat omnes eae asse hones acproprietates,quae igni qua ex parte ignis est,couenissisn cocreta fit ex multis,e quaesiunt corporis,cum tame harsi nulla corporatasit. Sed haec . . sunt alterius artis oedis 'utationis. De elemetis aute,ex

quibus corpora constat, ut di ramus,liquid quibus aliquid comune uidetur esse,aut ultro citroque uerti unum horum alterretium ocedere coguntur. Qui aute alia ex

aliis oriri non faciunt necfingula e singulissed eo modo

62쪽

D ORTU ET INTERITU. si quo ex muro lateres ij incomodum Auscipiant necesse e LQDautem ex illis erunt carnes, ossa, quiduis aliudes

Q bd uero assertur olicitos habet eos etia qui elemeta alia ex aliis oriri uolunt,quomodo ex eis aliquid aliuθω- terea oriatum ut ignis in actua, aqua in ignebe uertat Essenim comune quiddam id quo ubiicitur Caro uero crmedulla ex eis etia oriuntur, haec autem quomodo oriuntur Ii enim qui Empedoclissententia defendu quem modum afferent Copositio enim sit necesse est, quemadmodirex lateribus er lapidibus murus costruitur. Haec autem admixtio ex elementis quid quae integraseruantur, constabit,sed quae ex minutis partibus interste coponantur σteperentur. Sic ergo caroque quiduis aliud coponitur. Sic uer et,ut noe quavisparte carnis ignis e aqua oria tur queadmon enim ex hac re partes'haera ex aliqua alia8 ramis fieri potest sed ex utros utrunque feri

poterat ita haec quide ex carne hoc modo, id est, ex quavis parte ambo oriuntur. quo acere non licet iis qui Iu modum inducunt,std quemadmodi ex muro lateres, lapides existunt, ut Iue ex alio loco atqueparte. Eode uemodo ab iis qui una eorum materiam faciunt, hoc quaeri potest, quo radem modo aliquid ex utroque uisitore crcalore, uel igne atq; terra'tutasit. Si enim caro ex utroque constat, seneutri; illorum est, nec rursus eorum quae

integra struatur, copositio, quid restat ut sit id quod ex illis

constat,praeter materia Alterius enim interitus aut alterumfacit, aut materia. An uero quonii magis'mi

nus calidum H dums est,cumplane ac rei a salteru, alterum non rei a rised tantumEoterit esse Cum uero

63쪽

s, ARISTOTELIS LIB. II non omnino ed quasi calid uem rigidii, uini dic,

calidum, ,ea qua miscentur,exuperantia uas alia alio

rum interimant, tu nec materia erit, nec contrariorum iti

lom utrus reipsa omnino,sed ea quae illis interiectasunt. Qua aute exparte calidius aut rigidius, aut cotra seporest, hac quide ratione duplo magis calidu aut rigidi esse potest, uel triplo magis, uel alio modo generis eiusde Erntigitur mixta iocreta Gab iis diuersa sint ex corrariis uel elementis, m elementa ex illis, quae quoda modo esse ea possunt .no ita rame, ut materiased eo modo quo diximuses, hoc modo admixtio, illo materia, idqJexistit. Quoniam aute patiuntur etia contraria eo modo quefrinci

pio explicauimus quod enim rei a calidos, rigid esse potest, o quod ei afrigidi est, calidum fit ut fparia

snt, alia in aliaste uertat quod in aliis quos contrariis' eodem modo. Ac primi quid sic elimenta mutatur, ex his aute carnes, oe ossa constant, qua seunt eiusdem generis,cipid quod calidum, rigidi; c quo rigidum est, calidresticitur, c ad medium perueniunt. Hic enim neutrum est Mediiι aut multus habetpartes, nec indiuidusis. Simil que modo humida arida quaesiunigeneris elasse, cum ad mediocritatem reuocatur,carne, se alia que eiusdem generis faciut. Omnia aute cocreta corpora,quae circu medi locusita siunt, ex omnibus plicibus constant. Nam terra omnibus admixta est, maxime ac diutissime sit in fluo quids loco oe aqua, pia qua expluribus naturis cocreta sunt, determinetur, maximes aqua una ex omnibus plicibus facile determinaripossit, σpraeterea peterras ne humore costare nonposit sed aqua

64쪽

DE ORTU ET INTERIT V. si

eam cotineat. senim plane umor ei adimeretur is tu ret. Ac terra quide se aqua has ob causas admixtaesunt Aer aute et ignis p terrae sint cotraria. Terra enim aeri,aqua igni repugnat: dutaxat ut essentia essetiue

traria spepotest. Quynia igitur ortus rerusunt ex contrariis,m altem contrarioru extremu inest, alterum etiainst necesse est. Ita in omni eo quod concretu est, omnia plicia reperientur. Hoc alimentu cuius declarat. Omnia enim Ο isse ex quibus constat, aluntur nutrivtur auteomnia pluribus. Na quae una aqua maxime colenta uidetur, ut ea qua terra exsefundi pluribuNaiatur Aquae enim admixta est terraatas Nicola cum irrigare uolui, eastudiose admiscent. Quonia aut cibus materiae locu tenet, ' quod cibu capit et alitur, coluncta materiaeforma

aulecies est so quide cosentaneu est, ut ignissolus ex implicibus corporibus quae gnutu exste inuice alaturique-- admodum etiapriores tradui Solius enim ignis ac maxime flectes forma estpropria, propterea maturae ui in extremu feratur. Vnumquodq; aute infam regione naturae uiferrisolet forma uero au'ecies omnium in terminus Illud ergo confectu est omnia corpora ex omnibussimplicibus costare. Muynia autem nonusta oriri interires C .s.lossunt, ortus circu medium mussi locu est, omnis ortus Iariter quo quae uesint principia, dicendu est.Tum enim deniquesingula uidebimus, cum de uniuersis primum di aerimus. Sunt igitur pari numero, m eiusdem generis principia, quae in aeternis naturisprim que reperiuntur. Vnum enim materiae, alterum formae uim habet, locumque obtinet. Tertium etiam praeterea adiungendum em.

65쪽

DE ORTU ET INTERIT V.

praeditus, cum intereasit, ualetudo 'sa,c scientia res quae eam seniparticipes. Quod item in aliis quossit, quae ui erfacultate agiitur. Quodsi quis in eoenteliasiit, ut dicat materiapropter motu gignere, magis ex ratione naturae dicat, i qui illam stentetiam sequuntur, inducunt. Quod enim comutat, quod urat, magis esto-gnendi causa: in omnibusique litisemus dicere idfacere

aequaliter in iis quae natura, in iis quae arte elaboratur, quod uim mouendi habet. Quanqua ne hi quiae uere dicunt Materia enim spati ac moueri, mouere aut σμcere alterias cuius acultatis. id quod, in iis quae arte, o in iis quae natura essiciuntur,animaduertipotest. Neq; enim aut aqua animale e facit, nec lignu lectu sed ars ipsa quae adhibetur. Itas ob eam causam ne istorum quideue sententia est, O quod ueriore magi uepropria causam praetermittunt ratione enim formamq; tollunt j terea uim corporibus tribuunt, qua instrumentoru instar generantsublata ea causa quaesorma dicitur. Quoniam enIm, ut inquiu calor naturae, dissiparesolet, ste cogere, quodq; caeteram aliudfacere, aliud accipereae pati ex his resentia er haec aetera omnia , oriri, in--terire. sed igna etiam ipse moueri atq; pati uidetur. Praeterea similiterfaciunt, uisi quis ferrae, unicuique instrumento,eoru quaesunt causam astribat. Nam GH Urra utitur quisliadiuidatur, cum radit, expoliatur signirnecesse est quod etiast in alii reodem modo. Quare ut ignis quam maximefaciatis motum afferat, tame que- admodum moueat ni siderant,quod ilicet multo deterius, quam instrumeta A nobis aure se generatim antea

66쪽

6 ARIST. LIBER II. de causis dictum eI , , modo de materia cor forma explicatum: praeterea quonia motum quiper locu fertur, aeternum se ostendimus, bis conss antibus ortussit continuata quada fieri necesse est. Motus enim quo per locum aliqui fertur,faciet ut ortu sempiterna quada cotinuatione consequatur,propterea quod inducat, abstrahat id quod gnendi uim habet. Hoc etiape licuum est, id quod ante dictum est, veru esse,motum eum quoaliquid

mouetur loco rimas motuum obtinere, no ortum. Multo

enim magis consentaneum, hid quodsiit in rerum natura,causam esse eius quod non Ithoriginis satus, quam id quod nuta ess,eius quod est Atqui id quod loco mou

tur,in rerum est natura,quod Pitur cfit,no es. Itaque motus is quo res mouetur loco ortuprior est et antiquior. Quoniam autempositum en demo iratum, ortum interitumque rerumperpetua quadam consequentia contineri, moti mque eum quo res mouentur loco, ortus reta

causam esse tuimus,hoc censimus,si unus latum sit motus qui'per locum, utrunque no posse exi iere, quodsint contraria. Idem enim e et quod eodem modo affectum ess, Amper idem facere natura solet. Ita aut ortus, aut interitus esset aeternus Plures autem motus esse deben atque θcontrarii uel mutatione loci, uel inaequabilitate. Contrariori enim cause uni contraria. Itaque non primus motus causa est originis interitus rerum sed is quo oblia quus orbis uoluitur. In eo enim motu cr continuatio unae hoe duo motus in ciendo. Si enim iotinenter c semper ortu interit que rerum futurisunt aliquid ef odperpetuopius agitetur, necesse Ii, ut ne hae rerum

mutar

67쪽

DE ORTU ET INTERITU. 6 mutationes ac uicissitudines deficiant: e duo motussint,

ne alterum tantum relin auatur. Ac continuationis quide

perpetuitati ue, uniuersi motus, quo fertur, causa est, a cessionis autem recessus, orbis obliquitas. Sic enimst, ut interia procul absit interdum propesit. Quonia aure dispar interuallu est, no erit motus aequabilis. Itas ex eogignit, accedat et prope adsit, ex eo etia quod recedat, procul absit, hoc sium interimere dicetur: sex eo generat, sepe accedat, interimit etia ex ex pleraque abeatoe recedat. Contrariorum enim essectuum cotrariasiunt causeae Par que teporissiario interitus rem ortusque quos natura affert, cocluduntur. Itaque tepori', uita cuiusiq;

rei, numero cotinentur, eos definiuntur. Omniu enim rerum destriptio, ordo est, omneque tempus ac uita certo quo latermino circunsiribitur, quanqua non eode omnia, sed aliis longior,abis breuior datus est. Sunt enim quibus annus datus e i terminus quasi uitae modus sunt quibus diuturnior an etia quibus breuior Ea etia quaesensius iudicio conficisitur, sentire uidetur cum iis rationibus quiabus utimur. Animaduertimus enim, accessessis reri; ortum existere, es eiusdem recessu interitum consequi, utrunq; paribus tempor statiis. Par enim, quale. Etempus originis ac interitus quae natura affert e serus fit, ut res breuiores alio intereat,propter eam intersere-perationem. Si enim materiai sit aequabilis, nec omni ex parte eadem distare etiam inaequales ortus ni necesse est,absq; celeriores, alii tardiores Itast, ut hari; rerum ortu in aliis interitus consequatur. Semper autem, ut dixi,ordo sericis rerum in gignendo occidenias perpetuabitur

68쪽

nec unqua intermittetur propter eam causam qua attuli. Idque accidit, nec iniuria. Quoniam enim omnibus in robus naturam id quod melius est appetere oe ad id conari censemus, esse mon esse melius est esse aut quotmodis dicatur, alio loco explicatu est oe hoc ipsium omnibus

couenire no potest, propterea quod longius ab initio discedant ob ea causam Deus eo modo qui reliquus erat,perpetuam rem originem fabricatus uniuersum omnibus uis numeris expleuit. Ita enim maxime tu rem cotinuari perpetuar q), potest, propterea proxime ad naturam efflentiamq; accedat, ea origo quam aeternitas consequatur Huius autem, quemadmodusepe dixi, causa est motus qui in orbem circiι ue fertur, quandoquidem is unus est continuus Itas caetera omnia quae qualitatibus 2 proprietatibus ursimplicia corpora,alia in aliast uertia molipeum

qui in orbe incitatur, imitantur. Cum enim aer ex aqua oritur, 'ex aere ignis, rursusque ex igne aqua, ortum in orbem latres dicimus, ' retro uicissim comeet. Ita rectus horum motus, cum eiι qui in orbesertur, imitatur, continuus sito aeternuta, quibus illud etiape licuum es de

quo nonnulli quaerunt,cur cum vnsiquodque corpus insua loci7fertur, immense tempore ea corpora quae expluribus naturis cocretasunt, non disiunctasint. In causa est,eorsi interste mutatio. Si enim quodq; insua regione maneret,

nec in id quod uicini est, uerteretur, adiuulsa esset Mutatur quidepropter moti qui duplex est quonia aut mutatur, nata orsi in ulla certasedemanerepotest. Persti si est ergo ex iis quae dilita sunt, mortum ac interitum esse, cursint, e r qui it quod oriripotest, quodque interire

69쪽

DE ORTU ET INTERITU. 6sQuonia aute motus, haliquid esse necesse est, quod motum afferat, quemadmota antea alio loco docuimus oesi perpetuus est,aliquid etia quodperpetuopus agite esse debet,idemssi continuuNe hunsi ide, quodsiit, immobile,c originis expers es comutationis, Aipluressiunt motus qui in orbeferatur,plura illa quid necesse nesse,sed ea omnia quoda modo uno principio cotineri,tempus aute si continuu est,motus etia tinuus est necessario,

siquidem tepussine motu esse nullo modopotes profectosi

quis motus sit cotinuus eius erit numerus semesura te-pus. Ex quo sit,ut eius etiast, qui in orbe incitatur, que- admodu prima distulatione explicatia est. Si aute quaeratur,si ne motu cotinuus ex eo p id quod mouetur continui7sit,an ex eo pres in qua mouetur iden locus uel asse Bo,n est id quidem dubiiι,quin ex eo dicaturi, id quod motu cietur. Quo enim modo assectio cotinua e sepote L. nisiex eo quod res cui ouenit,si cotinua Quod si ex eo etiam dicatur,quod id in quo est, continuo 'oc ipsum loco tantu attribuipoterit,praesertim si magnitudine quadam cotineat. Huiusporro quod rotunia est,idini; est cotinens.Ita ipsum sibi est continenssemper Quod ergo corpus in orbem circi7sfertur, id motum continentem ess-ci tempus autem motio. Quonia aute in iis quae conti- ψ.itinenter uel oriendo,ue comutando, uel omnino mutando mouetur ahquid ita ex alio cosequi animaduertimus, ut is ordo no interrirpatur:nunc ut aliquidsit, quod necessariosit futur an nihil ed omnia, oriripo in uidendum est Esse enim quaedape licui; si ob eamq; causam aliud est ceu aliud ψ M M ,. Quod enim uere aicipotest, .

70쪽

o ARISTA LIBER II. an aliquari esse uere dici debet. At quod nunc uere

dicitur, οἶ M .ifore, nihilprohibet, o feri ulu ν enim βαδε b. i. qui ambulaturus, hi eri potest, ut, ambulet. Omnino aute quonia quaeda seunt res, quae e r esse et non

essepossent,no est dubiiι, quin eademsit uis ori quae fili,

ita ut nonsit necesse hoc uel illud euenire acfore. QuFri ergo hoc locopotest,sintne omnia ei modi, nosed quaedam omnino acplane necessesitferi sintque ut quadam quae nonposunt no esse,alia quaepossunt: sic etia in origi ne ut reuersonessotisfieri necesse est,necpossunt non feri. Fuerit etia id quod prius es neces feri. posterius erit, ut

si domus,etia fundamentse, siboc, lutiι. At enim quaeri hoc etiapotest,utrum si fundamenti; extitit, domum quoque necessesit construi an no iam, nisi illud ettiim omnino ferisit necesses uero hoc necesse est, fundamento iacto, etia aedificari domum. Sic enimprius ad posterius assecti. erativisi illudfuturi esse bocprius facili; esse necesse esset. Si igitur necesse estposterius eri,id etia uod prius,necesse est: si id quodprius est,id etiam quodposterius, necesse est fieri,no tamepropter istud, e quia ponebaturn cessariofuturum. Ergo in quibus id quodposterius est, necesse est esse,in i, retro meat semperq; eo quodprius est, et antecedensposito,id etia necesse eneri quod posterius es di consequens. Acsi in infinitsi deorsim uersus progrediatur,no necesse erit omnino id quodposterius uenire quin ne ex adii; hone quidem. Sepe enim alterum ne cessario antecedet. Propter quod illud necessario eueniet.

Itas ut nisi i infinitatis principisi necprimum quicquafuturi; sit ex quo ipse necessessit euenire. Nec uero in iis

etiam.