장음표시 사용
112쪽
LIBER TERTIUS. AM ex tanto rerum, animo rumq; tumultu sperabatur italiae Terris quies, ea saltem, quae contingere solet, Ubi, Vel inueteratae causae bellorum exolescunt, vel bellantium pectora setigata quieuere, cum ab nouis repente causis, ct a bellatore nouo , non haec Italia tantum , ct haec Imperiis Vere grauida paruula tellus , paruaque sedes humani generis , sed genus prope humanum in siuspiciones primo, atque in iras , deinde in arma concitur . Ac miserabile plane dictu, regnantibusque pudendum , extrema Vna in Septentrionem Italica Vallis, inter cautes, R. saxa, famem, inopiamque suorum aegre sustentans, omnia sere steptra, sceptrigerosque commouit. Propter hanc iere ad arma palam, siue consilia in id bellum occulta sociauere violentiora armis. Tantaque
ab tam leui pr ipio turbatarum primo, dein de
pax ab eomp sito motu Ma tuano Italia sperarui. Novae repentε causae turbant Italiis sint in .
grauida . vn vallistan tum ponder 1 a Quis erederet Prepter hane vallem totus is reorbia ooneus.sire a
113쪽
Hentires Galliae Rex furiosi hominis manu percussus . Neeem Regia asimus, qui se cuti sunt. Sabaudus ac
Mantuanus coacti a Regibus ponere mo ea arma a
Feriae Dux .ietano successor Expeditionem in vulturenos ab iustis, ac ne cessariis causis sistipit quidem sed suspicionusae irarum ram nia completa
coniuratarum inici se dominationum molἀcum ab oppugnanda, siue defendenda Ualle. ad Regna simul ipse , Regesque confirmandos, infringendosique spectasset, in Metropolim
praecipue ipsam incubuerat, unde, ct consilia tentandae Vallis , primique motus huius paruused tremendi negotii manavere . Postquam iurios hominis manu percusse in mortem Hemrico Galliae Rege evanuerant immania, &Vasta multa, quae Rex ille agitabat: Et pomquam pacaverant Catholica arma Regulos, qui
consiliis eius participes, aut instigatores , ac ministri olim, nunc inter se dimicando turbabant Italiae Statum, tanto magis sperabatur duratura in Universum quies , qud maioresteistaculo, & Qcietate rariore coniuncti nunc duo Reges, ad haec pacata consilia conspir rant, coegerantque Sabaudum, dc Mantuanum ponere mota illa temere arma . Composito igitur hoc iurgio Ducum, ct restituta, sicuti d monstratum eit, Uercellarum Urbe, Toletanus
e Prouincia decesserat, relicta Mediolanens, bus spe, quae, & rerum Statum ex belli miseriis , ct animos ex ultima pene desiperatione refouisse videbatur . Successor huic Go- metius Ficeroa Feriae Dux venit, cuius in Uulturenos expeditio ab iustis necessaris silue
causis suscepta illa quidem, & Religionis Catholicae pene vindex, sed anceps eadem , ct apud regnantium animos ipseM , sicut dixi, - sit i-
114쪽
suspicionum irinim omnia compleuit . Erat Dux Feriae opibus, ac nobilitate inter Hispaniae Primores : florentissima aetas ei, animusque ingens, S litterae aderant Principe
dignae, quas inter, memoria praecellebat pene . 'i'. ad miraculum, ut in destribendo terrarum situ, MEmori. adde quacunque regione sermo incidisset, omnes angulos, Omnia cum aliquo nomine saxa diastinguere, ac notare posset . Id periti adnota. uere : pudorque cosmographis erat audire , ct argui . Verum aliena haec , ct fortasse in nullum usum historiae narrationiique huius . Partem certe gloriae suae hanc , atque haec ciuilia studia ipse adspernatus, si expers interea bellici decoris foret, tractare Utique arma ,habere exercitum, nomen famamque militarem assumere alicunde concupiuit, habebatque instigatorem, scut tunc fama fuit, Vera ne an fallax incertum , qui magnis artibus, gloriae
cupidissimum Principem aggressus, haud dissi.
culter ad militares labores accendit. Inerant viro huic haud vulgares dotes, recentioris hi C Suadentia be toriae in primis studium. Nec melius iam sere alter nouerat statum conditionemque tempOrum, ct quid eorum quisique domi laetum, aut triste haberet, quantum bello posset, quidue meditaretur . Itaque paulatim in Principis
notitiam Venire, mox etiam gratiae locum bis .unactus in aula, saepius alloquendo Principem,
de Rep. causisque Imperil , ct dς fortunis atq; conflijs,
115쪽
HISTORIAE PATRIAE consiliis, ct conditione Principum curios. se 'tiliterque disserendo , simul strenue explorando , si quid Principi cognoscendum esset intra
paucos dies , eb adduxit rem, ut non potior iit, hesiis, ii 3 neque Validior alter in Feriae Ducis animo
potior . n*qvς haberetur. Vidimusque tunc repente , quasi,uo Ducis, portentum, siamma & infima aequantis sortin' me P0Πφη- nae, hunc pritna inter Primores munera sust, nentem . metuentem ferme S uno tempore metuendum . Caeterum haec memorare pertinuit magis ad exempla Principum, Vt in omni Imperio noscantur praepotentum praeualido-zi. Z--z rutaque ministrorum ingenia haec, quae seni
comination -- ner etiam in parte consitorum rerumque maxi-
oonec Imperia naarum fuere, oc erunt donec Imperia ipla,
quam quia Vera esse assirmauerim. Alta Feria. .es '. ta, .s' ni Ducis indoles,haud tam facile captabatur, ut parua haec machina tam ingens prudentiae Seriptoris iudi- pondus eX libidine Versaret. Non magis ab ei: ub'gi iis ardore gloriae, quam ab Catholici nominis ab .fi, Iird dignitate , ac existimatione , quod cum Ec- m in vultuis clesiae perduellibus aeternas gerit iras, Uultu-mos O expeditionem sitscepisse, prudentiorum semper fuit in ore hominum. Materies autem,
αξ '.'-2.2 ct causae belli promptissimae eaedem honestis
κά. in Te smaeque aderant ob Uulturenorum ex Vicino querelas aduersus Violentiam, importunitatemque Rhaetorum , qui occupata suo iure Val- tiatast .ssit te, Catholicam eam finitimamque Metropoli Gentem in Caluiniana instituta corrumperta nitebantur,
116쪽
nitebantur, abutentes ad id etiam Ueneti sos deris fiducia, quo firmati nuper erant. Neque Praedirantes Praedicantes modo pessimum genus ad dog- Σ'es... mala proseminanda immittebant: Sed voluerant etiam instituere ibi taluinicae disciplinae cituis ta. δι seminarium : Cui coepto cum obsisteret Adi
cnipresbyter Rulca, comprehendere Uirum, ct lacerauere tormentis; itaut inter carnificum manus ille expiraret. Et aliquanto antea qui dem audita haec turbauerant Duci an jmum indignatione, Verecundia, metu, si pene siub ρ oculis tantopere inualesteret sedla , ct talia auderent, sed turbari quacunque de causa a pacem, ct moueri arma, tum inutile ipse rebatur, tum inter praestripta Regis vetitum damnatumque habebat: atque ideo quiritanites Rhaetos , ct Regii auxilii partem ex
poscentes, pecuniae subsidio solatus dixerat rirent consulerentque sibi, ct conscripto extra Prouinciae fines milite depellerent vina: prout res tulisset. subsdia etiam maiora ab se expectarent. Hactenus Feria turbas , bellumque vitarat. Vt vero Uultureni coactis, quas potuere copiis prospere prim5 gesserant rem, dein prospera etiam in sinistrum cadebant, & restitutum eorum ope Pontificem Rhaeti ab Curia eiecerant rurius, ac subita voluntatum us..dbbitum inclinatione Gallus, Venetique auersi penitus
in partem alteram, deseruerant, quos antea fauore complectebantur :Ttunc scilicet, ct re, cini. & veri
117쪽
Gloriam quaeinsuit unde main lorum seges Itatiae rebus para batur a Timet ne Rhaeisia foederibus novis subnixi per Laiij Lacus ora Prouinoae finesinu dant. sellum para Dux , sed ma
Seibellonus ad Decupandos sal. us missus per quos Rhaeto. rum exercitui itera Haee expeditio Setheiloni prima belii itiit tio Rhaeti ant
uertant totamque regionem abClauenna ad Sondrium nouis praesidiis firmant Hostilia utrinq; facta . Ihsti exercitus specie ple ma rnas clades.
rum indignitas discrimenque religionis, luper indignitatem viresque iactae inualesten iis flammavere Ducem, gloriamque capessivit unde malorum seges Italiae rebus parabatur. Sed S suspicio incesserat ne foederious subnixi nouis Rhaeti lapsi per Larij latus oram, Pro uinciae fines inuaderent, longius ausi iri, prout prima siuccessissent. Ob ea bellum parat non
tamen mole Vna, ne irrupisse ex destinato, remque suscepisse tantam videretur , quanta, ct quam inuidiosa res, conatus ipse aggredien
dae Uallis foret. Millius primo cum Modica manu Serbellonus , qui Uallem ingressus te neret angustias, per quas Rhaetorum exercitui iter. Ea quasi defensio crat, primaque irritatio armorum eadem fuit: Namque Rhae
ii cognito eo rerum motu anteuertere, totam
que Regionem ab Clauenna ad Sondri tanta Vsque percurrentes, firmauere sibi tempor eodem, quo Serbellonus ab altera parte cum suis intulerat gradum. Mox copiae Utrinque animique, S irae augentur: nec iam subitaria agmina subitariique incessus, sed species hine inde iustorum exercituum : magna praelia ,
magna clades, insecta caedibus saxa; sybuaeque, ct scopuli prominentes in Castrorum alibi faciem armantur, alibi Castella haec, immo, ct sepulcra pugnantibus funi, quacunque, vel opportunitas aliqua dederat impetum, Ni impetus ipse inuenerat. opportunum sibi
118쪽
aliquid impenetrabile hosti. Imminet in Cla
uennae Lacum ripa obscuri semper antea nominis, nec sorte aliud, quam receptaculum imponendis exponendisiue mercibus, quas commeantes eo Lacu naues traiecere iam accipiunt-ue traiiciendas. Hanc neglectam ab hoste stitionem Hispaniaubmissis nouis ab Gubernato. re copiis valido praesidio insedere primum; dein addidere munimenta loco; atque intra paucos dies, ducum arte simul, ct ingenio rupjs coprocesserat res, ut celebre Castelli nomen id feret quacunque vagabatur etiam fama belli sus , cui Dominationes paulatim proximae, Bue longinquae illigabantur. lam enim increbuerat late rumor acquiri Catholico Uallem Claustraque illa confinium , dc Vinculum , ct Vno denique verbo portas Germaniam Italiae iungentes in potestatem Venire ipsius, ut Im
perium Vtrumque, mutua firmatum Ope terribile Imperiis omnibus seret. Et Veneti more suo consiliis, atque pecunijs, quae promptissi
ma tela semper eis fuere, ad caetera immoti, hac una virium parte cuniri mouentes , intentique in hoc maxime discrimen, ubi rem inclinatam esse viderunti, strenue partem, adiuuere , quae Vincebatur. Aliquot millianumum aureorum minore tamen summa, quam vult homines credidere dederunt; monuere, quam damnosum ipsis , dominationibus caete
ris ingratum foret si abstitissent coepta propu H a gnatione
Ripam ah horiste neglectam Hispani praeliis dio insident. Munimeta avidunt. Celebro eius nomcuperoibem .
Catholieo vatilem acquιri. Opportunitas vallis ad iunisgendam Ceriamaniam Italiae rem maeis suia pectam facit . Veneti morosuo consiliis . atque pecuniis strenuε adiuue re pati m , qu*vincebatur. Aliquot millia
nummum au. raorum dant. Veneti monent quam clam n sum non modo Rhetetis , sed etiam dominationibus caeteri, si abstitissent coepta propugnatione vallis iu
119쪽
His instincti Rhaeti ad de . pellendos Hinianos vi tin
incumbunt. Bernensis Q. per stipend a fauore in lecta magis acc u duntur.
Sed nequicquaconatus cadit. Bormium h nes petunt. Bormimo 1 oὸ ab haeretic'sdimpitur Ad Tyranu contendunt .sε HISTORIAE PATRIAEgnatione Vallis; promissa in posterum , aut minas addidere, prout in hac publica causa , ct communi Principum Italicorum negotio generositatem ipsi suam fidemue potius approbassent. His instincti confirimatique Rha
ti ad depellendos Hispanos Vi tota acriter incumbunt conductis Bernensium copiis, quae stuper stipendia accepta, fauore in sectam accem debantur; ct quia gregales,sectae eius dena crant, tamquam pugnaturae pro aris, ct focis quoque suis, tanto serocius ad haec arma ibant Caput erat recuperare ripam . Huc tota serebelli moles auersa statim fuit. Sed munimenta tum posita manu,tum excitata parata artibus, ct sponte naturae, ct praesidium ibi tamquam in nudo apertoque solo nostri agitantes facile absterruere hostem. Tentata ripa praesidioque nequicquam abscessere inde , ct transuersis per montium dorsa limitibus arripuere iter, Bormiunt insesto agmine petentes. Apertusis pene locus, ct modico praesidio defensus praebuit haeretico furori materiem . Templa ibi Religionum antiquissimarum, S quicquid sacri erat, non diripuere sollim , sed profa nauere , saeuientes impure foedeque tum in praedam ipsam, tum foedius in ea , quibus rapiendis lucri nihil aliud fiebat. Ab ea direp
tione ct iniuria potius, quam Victoria, Opinreque non tam armorum, quam furoris, ct
impietatis, destinauerant sibi pares ad Tyranum
120쪽
in maiore etiam loci illius opulentiassiccessus . Sed non sicuti ad Bormium Medicari cuiusdam is praesectus praesidio suit propera deditio prodiderat rem; ita posterior hic impetus, Simpressio Rhaetorum segniter sustentata est: neque omiserim ducum i pirum nomina, qui rem eam gessere barbarosque Vicerunt. Siquidem , ct ius fasque est nuncupari ita mixtam ex Caluini faece colluuiem , ct victoria veri: haec Uultu renos tunc Haereticorum imperio subduxerat,liberaueratque Uallem. Hieronymus Pimentellus Magister Equitum, ct Ioannes Brauus suere , qui cum equite sivo Ber nensium auxiliarium agmen turbauere primo, deinde in Rhaetos inuecti ipsos totam dissipatiere hostium aciem stragemque dedere illam, quae Rhaetorumianimos a belli ad consilia petendae pacis auertit. Et magno Catholicae Religionis emolumento pene conuenerat res sct in Catholici Regis potestatem, ac fidem Rhaeti concesserant; nisi obstitisset attenta semper, atque peruigil aduersus haec negotia prudentia eorum , qui foedera aliena tamquam suae Reip. perniciem, disturbare, atque odisse didicerunt. Namque cum e tribus Rhaetorum pagis pagos antiquitus dixere, quos recentior consuetudo ligas nuncupare insti
tuit ) duo consensissent mittendos legatos esse Mediolanum ad Feriae Ducem, qui peterent, ut reciperentur in Catholici Regis fidem,
re Res haud pinsipete ibi gesta . Hieronymi Pia
mentellii inagistri equitum. de Ioannis Bra
Ab eis Haere lici suaduntur. Ad pacem in. clinabantur Rhaeti victi tot malis . Veneti aduer samur a Paeti nune ligavdicuntur.