장음표시 사용
91쪽
Violata elaustra Firpinum,mul. e corruptae , ae in ipsa deflo. ratione obtrun.
AbDuce punisitur sacrilegi , multique meri. in o furcis P Pendere. Tota superioris Montisteriati pars Sahaudo
paret Tanarus Mon εeuserrati tra uinternuit.
6. HISTORIAE PATRI inissere alia, ab quibus iumenta ipsa propter indignitatem, ct horrorem istimulante natura sesie auertisse existimo . Dicatas etiam Deo Virgines, ingressi pudicitiae claustra, turpit
dine , atque inhonestate consederunt: S. aut mortuas inter tormenta illa quasdam cons bat, aut a stupratore Vulneratas in mortem, quia versae ab Uerecundia in surorem tentau rant pugnam , incessendoque digitis oculos, ctora cunsputando, adspernatae comple XUS, abominatae oscula erant coegerantque libidμ
ne omissa, distringere serrum. Seminuda, dc imbellis, ct ante haec arma egens famelica turba, quae si hostem habuisset, abigi scopis, aut suste poterat prima irruptione , licentia i Nebrarum , deinde per occasionem , atque solicitudinem supersusa regi 'ni, quae Montis serrati nomen e seu accepit, Sabaudiae Ducis auspiciis ita gesserat rem. Ipse tanto dedeco re se exsolutum putabat, quia puniri quos dam iusserat, ct surcis passim , arboribusue, nonnulli pependerunt. Ita non prosper* sio Ium euentu, secunda etiam quemadmodum ipse rebatur fama. existimationeque hominum intra paucos dies, partem Montisserrati eam, quae superior dicitur sero habebat, caetera mox invasurus, si par fortunas coeptis annueret . Montisferrati tractum Tanarus amnis interfluit. Hinc geminatum regionis uniuς'
92쪽
LIBER SECUNDUS 'sae nomen , ct consensu, Vocabuloque gentis medio gurgite diuisa terra in duas partes . Cum ulteriora dixere , desgnant Aquas , ct
Albam, 2 quicquid illud opimi , seracisque
soli inter Savonae oram , cc. Hastentem ferrati in supe
Alexandrinumque agrum per plana, per arrec- tiruempa nuta procurrit. Vergunt ea magis in meridiem, possuntque altero distinctu pars inferior ap-Dellari. Citcriora fluminis eiusdem, S latius Quae surrior.
patent, ct congruit nominis quoque nonos . designem loca.
Montissereati superiorem partem hanc merito appellaueris, damusque discriminis causa id nunc ei Vocabulum . Oritur ab Sesa amni, qua in Padum is effunditur: per Uercellensem du- agrum excurrit : Ad Alpes Vsque pertinet, atque Subalpinorum sese finibus insnuans , Augustam Taurinorum pene attingeret, nis ad sextum milliare reprimeretur . Totam eius Iongitudinem permeat celebri fama Padus . Munimenta habet Casalem, Trinum, S Montemcaluum, quarum Arcium prinia Mediolanensis Prouinciae fines adspicit . Altera ab Vercellis obiecta Saba udo est : Tertia aduersiis accolam eumdem stat, qua vicissim ille ab Hasta sacere impetum possit Caetera regionis eius inermia, aperta Subalpinjs sunt, ac ne
montibus quidem , fluminibusue separantur, ii,seriati inaria aut teguntur . Ipsi per se iurisdietionis , ct sistat=ihi iurii Imperii limites ante bellum hoc, parti Vtrique Limites viriqiis
pro munimento erant. Postquam, α caulis,
93쪽
Sabandus lamistme insta soab victori Reis um opes desirectat.
ct initiis , quae dearonstrata sunt irruperat hoc tempore Sabaudus, partemque Monti serrati victor sere totam habebat nanc, quam in descriptione Prouinciae superiorem appellari diximus, maiores ille,
quari pro re gesta gerebat animos, ct Regum haud dubid opes infra se despectabat.
94쪽
si scripta sint periere. Itaq; pra legenus inter ruptae Historiaedesiderium lemus ferant, haec arposita fiunt, ex imbui supplere volentes seriem
perdiscant. Ommouerant haud dubie omnium Italiae Principum animos hi motus , suspensique & nimis laetis S,
baudi rebus iratis, tempestatem veluti ex alto conspiciebant. C, iliolici conniventiam mirari, eamq; suspectam esse , Galliae Reginam in tanto tam archi amnis concussit conquiescere, Fama suo more princax , & ludibunda varie alta differebat. Sed iam Legatus Apostolicus & Caesareus componendis mintibus in Pedemontena venerant. Quibus Sabaudus
serius quam potuit, sui adeundi potestatem fecit. Castillionaei Principem , hic ab Caesare Venerat Moncalerij audivit. Qui licet in mandatis haberet, Naiestatis indignationem comminari illi nisi capta
illico restitueret pertinere ad Caesaris famam ac dignitatem cui Italicatum rerum suprema cura esset. dissidentes inter se Principes componi, mira tamensitauitate transegit, adeo ut Dux in Catholici manus, se traditurum Montemserratum promitteret. Verum hanc conditionem Mantuanus respuit Hy-nojosae Marchioni diffsus, cum ille vel peditum
mille subsidium negasset, qud effectum erat, Vt tot loca amitteret, de Pontestura gnauiter periclitar tur. Ijsdem artibus Legatum Apostolicum cum s
95쪽
Praesecto obtinuit, ut aliquot Hispanae cohortes, si1blato vexillo Regio Pontesturam ingrederentur. In cuius obsequium, ac reuerentiam cessore hostilia Ducis N ad Nicaeam ire perrexit occupandam.
Verum haec ab Marchione Monstino Castilionaeo egregie deflensa est . Haec inter, in Aulam Dux Principem Victorium legauerat. Sed vix ad Barcinonem egresso citus nuntius ab aula venit, litterasque Regis.tradidit, quibus subsistere iubebatur,
donec noua mandata superuenirent. Egitque ibi multos dies cum summo animi moerore Princeps Victorius. Interea Hynojosae grauiter praeceperat Rex , ut celeritate maxima quanta posset, minuere castra in Montemserratum pergeret , dareti operam, ut illius tractius capta auito Domino res derentur . Nec mora Gubernator , Principe Ast Iano , & Duce Virinentio , & Nivernio cum peditum quatuor millibus , & sexcentis equitibus praemissis, ipse cum toto exercitu secuturus nisi eodem tempore Sabaudus ab Nicaee obsidione abscessisset. Caeterum certis conditionibus , nimirum , qaod Neptis Infans Auo redderetur , una cum perduebitum venia , annuit ut cuncta Carolus Regiis Minis I 6 I . tris, Mantuano capta restituerentur. Hoc tumultu sedato notium incendium inter Nutinae Ducem &Lucensem Rempublicam exarsit, ne umquam bellorum materies deesset. Origo ut ferme cuncta ab
humana auiditate . Mutinenses proprio iure sibi quaedam Reipublicae Lucensis vindicauerant. Ad
arma ventum erat, Primiq; Lucenses ad sua repetem
da cum bellatoribus mille sexdecim in agrum Mutinerasem impetum fecerant. Sed cum Lucensis
96쪽
Respublica sub Hispaniarum Regis Maiestate viveret, ἐκ qua oppugnanda haud dubie Hispana arma mouerentur, erosia Mediolani Gubernator duxit, ne Italiae pax hoc in angulo turbaretur , Mutinam Comitem Balthasi irem Billium , dc Lucam Scara- muciam Vicecomitem Mediolanenses Proceres ab Rege legare. Qui singulari prudentia, ut erant omnibus bonis artibus instructi oriens incendium restinxere . At Saba udus sibi iratus haud coquere poterat, pracpropera nimia festinatione se Monse ratum reddidisse, dolebatque Principem Victorium in Aulam haud fuisse admissiam, nec iura sanguinis assinitati sue, quidqua apud immotu Regis animum valuisse : Quin ex industria sub eosdem dies Principem Philibertum Maris Praefectum in longinquas
partoS emotum, ne cum fratre communicaret, Com
st iii in atrox ab desperatione cepit , Marchionis Couraei ab Mantua reuocandi, cum quo belli totius summam, & meditamenta conferretitotiusque controuersiae arbitrum , cum ingenti Catholici Regis nota, Christianissimum in Italia faceret. Et habuisset optatum exitum male sana cupido , nisi Insubriae Praefectus Mantuanum obstrinxisset, ut conditiones omnes, quae ab Catholico haud prouenirent, minime admitteret. Sed Sabaudus adhuc in armis erat,& tam disparia nomina nunc primu hoc foeculum, tantorum malorum originem audiuit, ut Sabaudus
negaret se legiones dimissi1rum , nisi & Catholicus eodem tempore suas. Re diu multumqueagitata cum nihil proficeretur. Medoctus peditu viginti millibus, ac mille sexcentis equitibus lectissimis copijs Subalbpinos vastaturus Candiae in agro Laumelino substiA a tit,
97쪽
m,onec Caesareus ac Catholicus Legatus,qui varie Ducem tentabant, num ad Regis Obsequium grandibus promissis flectere possent. Verum irritus labot fuit. Et quo maiora alienati animi signa proferret, aurei velleris torquem remittendum in aulam Regi . Taurini legato tradidit . Interim Sessia ad Villatam ponte coniuncto Vercellas ver sas castra mouit Me ocius, ex itinere Motta 6
Careiana traditis. Sed Dux cum prima quies silant ab hostibus fuit, Vercellis egressus , nostias copias declinans , Sesitem & ipse ponte coniungens , alboscente iam coelo in conspecta Nouariae: fuit. Quinquaginta haud amplius legi nari, milites portas custodiebant ut si legiones protinus ad mouisset coaetermtaVibe repentino tumulta haud dissiculter forte potiretur. At in castra ubi fama perlata est Subspinorum Principem apud Nouutiani considero , Hispanus Imperator de bellici
Senatum sententia, retro conuertit copias . Eques
Meltias & Pimentellus eo inclinabant, ut scrutato per equites vado , celeritate maxima , qua sorto Sestes aquae tum modicus fluit, praecluderent
hosti iter , oc facili nobilique victoria, Dacis spiritus nobilitarent. Sed Mendoctus cum unica sen tentia Asculani statuit per eamdem viam regredi. praecise grauiterque imperans, ne ullo pacto p gna committeretur . Sicque praeclara occasio
utrinque amissa est conficiendi belli apud Hispanos, de ipse Dux ad Nouariam terens per diem tempus muniendae Urbi locum dedit. Indignaba. tui interea Aula tum Sabaudii Ducis ingenio, tum Mendoch conniventiae , ac facilitati, quae tan-
98쪽
tum spiritus tribueret Duci. Itaque ministris ominibus imperatur, ut aduersas Sabaudum, pluribuatocis bellum susciperent, classis hostium littoribus inueheretur, omnique belli clade Pedemontem vastarent. Mendoctus velati somno excitus, cum peditam triginta quinque millibus, equitum da bus millibus dc ducentis quinquaginta, ab Mediolano oppugnaturus iterum Haltam incessit. Sed nihilo meliore euentu , siue ipse formidaret hostem , siue aliquo quodam suo peculiari fato nequicquam ingemiscentibus exercitus Principibus, qui siub Regijs vexillis per ea tempora mere bant. Caeterum varios post casus ac diuersa hostili pax in has leges conuenit, ut Sabaudus se Catho Iico submitteret, & cum ingenti Nominis Hispani nota, in Christianissimi obsequium ab armis abbret . Ita Gubernatoris inertia tanti bellici apparatus evanuere . Fuit enim in Regio exercitu . pluriunt opinio hostium vires haud semel profligari potuisi se . At Rex Catholicus non solam ex certorum hominum litteris , quorum ars & cura numquam deest , sed etiam ex ipso belli euentu improbato Gubernatore succe rem mittere statuit, misitquo Petrum Toletanum, de quo Hispanae nobilitati; sacile Principe viroque clarissimo constans famasuit, tanquam animo incorrupto, & peritia belli. artium Duces aequaret antiquos , nec nostrao quisquam aetatis ei comparari posset . Cupidus gloriae in primis erat, eaque magnis artibus disi, mulata cupiditas , noscitabatur tamen i haud ad , uerso in vulgus rumore , propterea quod ex Re
gis tantumodo sui gloria h ex incoluinitate, ad
99쪽
que amplificatione Imperij quaeri, petique viro
famam apparebat. Libertas & iracundia ei, fastidiumque hominum iuxta rerum , qualia esse apud magnos veteresque bellatores sistent. Cum hac indole virtutum Toletanus cum Imperio Mediolanum venit.Laetis admodum initijs,quando pueros selestos ex nobilitate , quo prouinciam alliceret inter honorarios in Aulam accitiit. Pr, ina cura regiminis Sabaudiae Ducem ad avitum obsequium Hispaniarum Regis ac Maiestatem redigere'. Sabaudum ossicij admonuit, Hastensi paci renuntiaret , Marteque exulare tuta , litteras omnis Humanitatis ac reuerentiae plenas, in Ata- Iam perscriberet . Hoc paruo lenimento posse magnas turbas ac motus componi, ingensque spatium, ad demerendum Regem aperiri . Sat All brogum Principem posteritati, ac famae consuluisse,qui virtute magis,quam copijs, cum Rege,ge lium Domino ferme aequo marte dimicasset omitteret militares curas aliquando Alexandris ac Caesaribus maior. Scripserat haec quidem Toletanus . Sed Dux nouarum rerum semper auidus ,
ac prolatandi fines perquam cupidus hanc moderationem in praesentia pati non poterat. Miserat ille litteras in Hispaniam perferenda verum consulbsappressae cum nimium quiddam regium redoleret. Sed Sabaudus Mediolani haud cunctatorem inuene. rat, ut Mendotium, sed virum inquietem, & ad cas tandas occasiones haud segnem, belli veterem Imperatorem, qui notas iam Sabaudas artes calleret. Itaque haud dubie rem ad arma'venturam conij- ciens letanus, contractis undique copijs Subalpb
100쪽
nas gentes iam serme domitas animo concipiebat. Primus Sabaudus per belli speciem, quod Archida
cem inter & Venetos mouebatur, & nouas copias comparauit, & supplementum veteribus legionibas, ab Germania, & Gallis accersuit. Mantuanus quoque, qui Asiensem pacem haud probauerat, nec perduellibus ignoscebat, in Hispanias legatum miserat, ut Rex tanti negotij arbiter fieret. Iratus huic propterea Sabaudius, ad Gallos & Venetos preces mittit. Sed Galliarum Regem nouae sponsae amo ribus implicitum haud ita legatio commouit, ut Solarius Venetos. Itaque timens sibi Venetus ne To letani tempestas conscientia fretus in suum caput Iecideret, quo bellum ab se sitsceptum in foro Iulij contra Ferdinandum impediret, foedus cum Saba do percutit, novumque belli incendium parat, quo Austriacae opes varias in partes distraherentur. Toletano haud parum selicitudinis iniecerant hi motus, mirari Venetorum Rempublicam militari laude ac.prudentia inclytam cum Sabaudio tam facile consensisse, timensque ne hoc malum in o culto gliscens, caeteros etiam Italiae Principes pediuaderet, pluribusque ex partibus irrumpentibus uno tempore hostibus, per speciem Subalpini belli Hispanorum ex Prouincia abitio proemium expeditionis foret pericula animi magnitudine aequans,
bellum & ipse impigre administrabat. Itaque duos incessus primo parat. Nemurensem Ducem Sabaudae quidem domui annexum, sed tum hostem, cum peditum millibus senis & quadringentis equitibus Burgundis in Subalpinos mittit. Ipse cum caeteris