장음표시 사용
61쪽
is HISTORIAE PATRIAEri .ere .inuisti sensibus ille coquebat , clauso iam pectore sta rei aduersus affectus quoque nouos. Sane, curninxςvmς φ -a Cardinale Vidua non precibus modo, sed lacrymis etiam, quae apud animum
amante C id, amantis omni prece potuerunt essicaciores esse, n- contenderet. Vt libilolatium Vnicum, leuamem
''''' que doloris filia concederetur, fractus, victus que ille annuerat ea conditione scilicet, si apud
c. ἡ ..is, .n Mutinae Ducem InsanS deponenda esset, isque M'. ...cT iureiuraret, quandocunque seret repetita, re. ας 4ςpψη - ctituturum ad patrios lares . Sed quia Mut, nensem ab eo negotio variae solicitudinum sommae deterruerunt, ne se tam periculos dep. tam periculoso sti conditionibus implicari pateretur, Ferdinan
plicari haud ρε. cus interim cognito, α damnato improvido
suae facilitatis errore, recusationem sequestri Ferdin ndus eam obtentui sumpsit, quas fides etiam sua li-
oopueis inma, herata esset : ac deinde praecise de puella ne-inebo iam νι- Sand O , matrimonii lpem inchoatam Vrgere
sς 'py s es. Mittebatque legatos, donec Epis copo Diocelareae, qui se conciliatorem, inter, pios Λουν i.. ptatemque negotiis apposuerat, retonsumores. I. datum est, quo perculsus, confusiusqueis, o rata. pro nuptiarum, belli minas, ac sere Episcopua stri, denuntiationem ad Perdinandum tulit. Orsiim Aui., A finibis, namque dicere Legatum hunc Sabaudus inter fatus , cederet extemplo aula finibusque di Legatur ab Sa--dedendas venisset. Itur deinde
ad arma, quibus Catholicus Rex paulo post λ , Squturus sua erat, s qui sibi discrimen nobile
62쪽
I obile proposuerat cum altero Duce Sabai,
eus, inueniret magnis Victorijs aequiparandum cum tanto Rege certamen, Vtque proden
da litteris aliquando huius rei memoria esset tam disparia nomina , Regem Hispanum, &Sabaudiae Ducem inter se conflixisse bello . Id ita posse accidere, neq; Dux ipse autuma
rat, nec facile caeteri crederent, quibus cura ,
otium est, aliena haec differre sermonibus, vel urgere coniecturis, S moesto silentio tamquam sua. Namque Cardinalis tardinandus, dum protegeret Romae rem Gallicam, per illud Regiae tutelae nomen, titulumque parum ccultauerat alienationem animi quandam ab niuerso nomine, genteque Hispanorum , siue etiam ultro odium id praetulerat, ieceratq; inter quotidiana negotia voces, quarum apud Hispanos homines memoria in longum. Constabat etiam inter ista rimantes, Patrem eius Ducemq; Uincentium, stimulatorem suisse foederis aduersus rem Catholicam icti. Specie peregrinationis hunc adisse Reges externos barba
rica arma concientem. Adeo coniuratum, dinditumq; suisse Gallo, ut in extruenda ad Casalem arce immiscuisset subdidissetve sundamen. tis aenea lilia, laminasite id insigne praeseren tes, haud aliter quam fimutuae conspirationis
arcana illa terrae Visceribus aeternum custo
dienda mandarentur, vel potius arx ipsa foederato regno per id pignus obligaretur. Prae
Hie belli initia longe nobili tura Sabaudu.
mae parum ocis cultauerat ali nationem in mi ab uniuerso nomine Gent
que Hispanotu. Pater Cardin iis , ae vincentius stimulat res foederis icti contra Catholia In extruenda arce apudCalais lem aenea lilia fundamentia subdit.
63쪽
Mantuano Misellistore Vinis cmulo ad fidem rerum , quas comta Hiipse . num moliniri erant foederati. Irritas conspurationis exitus spem facit Sa-haudo, magn211ras apud Hi panum inMan. manu manere. Varia,quae Sa. udum an manta
a o HIS T O RI PATRIAE terra ἰ Margaritam , ct liabellam filias suas
meminerat,sciebatque Sabaudus, Principi Fram cisco illam, hanc Estens tunc fuisse collocatas, cum aduersus Hispanum pactis occultis cuncta per Italiam, eodem instigante, atque conchliante Uincentio iungerentur; duasque sorores, ingenio, ct suasu potissimum illius , per domum Vtramque sic esse dispensatas, tamquam vincula animis ad fidem earum rerum , quas molituri una suerunt . Irritae conspirationis hae reliquiae communes, magna secreta olim, nunc vulgata machinamenta in Regem, spem Sabaudo secerant, manere iras in machinatoris eius posteros, cum interea si superstitem, si minus crimini eidem . at certe ultioni multa
exemissent. Esse sibi filios e sorore Regis, &
ianguinem cum ea Domo per tot pignora conssiciatum. Ipsum esse Avum unicae herodis, Viduae patrem, quae Verum heredem parere adhuc possit. Habere propria iura, Velinsas actiones, responsa Caelarum . Nihil facilius expeditiusque Catholico Regi, quam modica dissimulatione dissoluisse aes alienum, ob ea, quae pacta sibi, nec praestita fuissent. cum uxor Catharina daretur. Id posse fieri si
tantummodo suis, ct Mantuani armis, Cathoetica arma non interponerentur. Tutius demum,
meliusque in sua, quis in Cardinalis potestate sere Montemserratum, quia stirpi fiatris imsessius ille, Catholico Regi nunquam fidus,
64쪽
lamper in alterum pronus, nullisque consile tus necessitudinum vinculis, nunc id sertasse mihisueta ecmeditetur, vis tenuerit, habueritque fines, ct minimenta haec sine mora Gallos inducat, Causae simul, ct cupidini suae seuens cogit,bat ista secum disserebatur inter amicos, siue cogitari ab alijs, ct dici posse arbitrabatur . Caeterum iure, an iniuria decernere serro somel, atque experiri statuerat. Nisi rem hoc iust. vii Sabautempore istam ageret, tentaretque ab ea parte prolitionem ab
prolationum finium , ct Imperii nonnullam , abscissa cuncta sbi in perpetuum, seque includi finibus antiquis videbat. Cecidisse Regem,
quo vivo, atque adiutore nouare aliquid po Mor, H nriei tuisset: post casum, necemque eius coaluisse sp omnes piis
regna, interquae medio sibi, dissidia semper, ., *-h μ' aut conata partis alterius quaestui fuissent, simulabat animum sebiecta oculis regio, &finibus suis immisti fines , atque in proximo subisa oeulis
terra, quae maioribus etiam suis petita, ne- tim doniiser. quicquam , exitum tantummodo litiS cum do animum sata
decore exprobrare videretur, Habebat autem domi nobilem exulem e Sancti Georgii Co is cinis i Co mitibus , quae familia munificentia Gonzagarum opibus auctis, coeperat ijsdem esse susipec ra, quasi plusquam Civilia agitaret. Eaque suspicio solicitauerat animos Ducum in tan s.c- eh G. tum, ut celebri nomine Cardinalem summae
65쪽
aa H 1 STORIAE PATRIAE Bb domus inuidiam Ex ea domo Comes Guidus animo celsias, lingua manuque prO - tus, munificus in amicos tuit, simul praeterita reputans iste, simul grauiora pertimestens,
λ. anilim. 'praesentis conditione sortunae contentus, h μή, subducere se paulatim , atque ad finitimum,sbi mς G transire Ducem animo intendit; moxque trant-
Mellus, in noua aula aliquandiu , tam propea transfuga, ct proditore habebatur, quam patruus ipsius prope a Pontificatu olim fuisset. comes Culdu, Deinde conflijs adhiberi atque in honore ha- dii sobiodum beri coeptus, ct post aliquanto facile princepstanili sed manu amicorum apud Sabaudum erat, non alia ma-
Impii .iar gis co mendatione , quam quia bellum hoc suadebat comperta sibi omnia reserendo , &asperrima quaeque ad laborcm, periculumque deposcens . Eratque dictis fides, quia longa experientia intimoque inu arcana Mantuae Ducum edoctus, ct memoria patrui tanto imsensor habebatur, quanto magis reS ampla, Hoe.uctores.- ct opulenta Pontificatus, unde illi absisaxistent. sustulit. Hoc igitur etiam auctore Carolus Emmanuel ad certam prope fiduciam animum sustulerat . . Sed ct inuitamenta alia gerendae rei fuerunt, hinc Hispani ipsi, mox suturi hostes, hinc pro .cator adhuc, ct in media nuptiarum cupidine ii , Eridoei .. nihil expectans hostile Mantuanus . Namque -- '. ζ.' scut imparatus iste erat, ita Petro Meuediostr: balu et Fontium Comiti, cuius rigor horrori, ct im- .ri' τὸ Pedimento antea fuisset, successerat in Prouim
66쪽
LIBER PRIMVS i ciae Mediolanensis administratione Ioannes Mendoctus, nec bellorum Usu par priori, Saddictis manifeste Sabaudo ,.atque obstribus iam inde ab eo tempore cum inter Gallicos tumultus mitterentur Hispana auxilia Duci, ductorque popularium ipse praemium eius nauatae operae acceperat Sancti Germani dy- coma. nastiam, qui locus in Pedemontanis est. Nec Sab udo Men- magis occulta fuere dona alia , quae fiunt ei data secreto , cum factius Prouinciae Gubernator , Hastam ad colloquendum cum eodem Duce venisset. De Galliae Regina, quamquam Ponis apud H. matertera Cardinalis , securi animi erat Dux chiiva Menta vel ob id unum, quia inter muliebrem tutelam, S puerile rudimentum, cessatum illic sere esse 2.2s .ribit ab armis videbat, artemque patrata nece tene'
ri hanc, ne quid in turbidis, S aegris , atque suspensis Regni rebus temere moueretur. Quod Pi si subsidij tamen aliquid mittere Cardinati Regina vellet, id quidem etiam sibi sore optabi .idlius, atque per eum modum, Vim , ct Opes Mothzzio sbi conciliari Hispanas, oriente sc videlicet ira aduersiis eum, qui externa arma in Italiam excivisset. Pontificum Romanorum horrenda
interdicta; sed S studia , voluntatesque diuer . di ης volunta
ias. Eium Vmus hominis capite Verti illic, mi η' c pi
mutarique cuncta. Pone uaccedere infesto ux-xur. propitium, insessum Ur Obsequium, artesique n. .iii, Q.
leniri. Cum principibus , dominationibusue ys, quas aliqua cura negotii huius attingere posset,
67쪽
Principibus fi- Iijs succedit adprinum facta post triduu deis ditione recipit. Deseriptio tor menti bes iei . quod militati vocabulo ι Pe- ludum vocant.
posset, aut conuenire sibi iam sciebat, aut pessea conuenturum putabat; vel etiam nihili se .ciebat quosdam , capita imbecilla scilicet, ocquieta metu. His ita firmatus, diuisis trifariam copiis, quas iam inde ab Henrici fine, apparatuque temporum illorum Vanae spei reli quias , in spem hanc alteram, Occultans peneretinuerat, treis incessus parat. Ab Chirasco, ct Hasta, inde Uerruae Comitem, hinc AlciXandrum Guerinum, nocte quae suit ad x Cal. Maii mouere iubet, Albam, S Montemcaluum subita irruptione invasuros . Ipse nocte eadem ab Vercellarum Urbe cum sua manu egressus, cingentibus latera, Uictorio, ct Thoma fili;s ad Trini moenia successit paulo ante lu
cem , oppidumque illud sacta post triduum
deditione recepit Prima claustra oppidi eius, exterioresque Cancellos disiecerat noctis adhuc obscuro admota seliciter machina recentioris inuenti, quae temperata sulphureo puluere concipit admotum ignem, vique, ct impetu luctantium in arcto flammarum, ac subito cuncta fragore conuellit. Id ipsum ad interio rem deinde portam cum haud pari successu tentaretur, excitatis vigilibus, ct luce superue
niente ad arma repente conclamatum : ac tri
bus insequentibus diebus egregie oppidani pro'
pugnabant, aduersias omnia, quae ad Urbium excidia nouis ingenijs, siue antiquitus reperta
admouebantur. Et intersecti siue vulnerati aliquot
68쪽
LIBER P R I M V S aliquot eorum , qui machinas iniungebant:
quiue adhortatores operis, sue ad rem consilio regendam immisti machinationibus subiere. Inter haec, corrupto promissis , ct pecunia iis, pionisui αPraefecto, patefactae portae praesidiumque acceptum. Celerius, non tamen felicius eadem nocte apud Albam gesta res , erectis ad moenia scalis, S incusso portis ariete , captaque non Alba exput dedita urbs, licentia tenebrarum atrociter diripitur. Postquam dilucere coepit, clarius ad praedam omnia monstrante die, non tamquam ab nouo repentino hoste , sed velut irritatis diutuno bello animis, omnia saeuitiae exempla
edita sunt. Pontificem eius Vrbis, in tali castu Pontifex eius positis humi genibus ad aram trepide s lyplican- in dum ab mia
tem abstraxere. Conuitia ingerunt: Verbera intentant: insignia sacrae potestatis diripiunt, aguntque captiuum; &mansit militari custodia cinctus , donec persoluta pecunia, quae imperata erat, urbe pelleretur . Ad Montem. caluum , quae manus ire debuerat, cunctata paulisper, distulit eius loci cladem, quae maior deinde suit, postquam expugnato oppido, e pugnandae arcis mora cursum rerum tardareo
via est. Saeuitia militum haec, S primi illi
nocturni terrores, Vno deinde tenore dedidere Sabaudo arces, ct Castella alia tractus eius, phi, dition.pina
vagante fama fieri haec proditione Praesectorum, qui specie defendentium , occasionem, α locum vere aperuere hosti; exulisque Guidi
69쪽
ut ad quosque ventum inat, num euocatos Com a Guidui ad colloquia populares suos , veteres amicos,
nouos hostes, nivic occulih missis in praesidia epistolis, monere , obtestari ue non desinebat, ut clementiam, dc liberalitatem , quam vim mallent experiri Caroli Emmanuelis : incis rarent transire ustro ad eum .iq cuius potesta tem , belli tute Breunaque victoris traherentur : venderent, siue donarent id quod amitti oporteret, pretiaque osserebantur. Caeterum haec Sabaudiae Ducis arma, repentinique incursus, non tam ipsi per se commouerant erexe cis holita Ris rantque aniαOSν quam anxiis impleuerant
an sponte, nutuque Catholici Regis mora essent, haud immerito ambigentes. Non ali ter videri potuisse Ducem in id consilium impelli quo adhaerentem lateri Gallum , ct primcipes Italos eodem tempore irritaret absque consanguinei Regis ope, praesidioque neutri . quam par certamini suturus . Non rursus ar parere, quomodo potuisset Rex idem auctor Ibe motuM n- siue particeps esse consilis, quo Gallica arma
..tiε interpre- mouerentur, turbareturve quies Italiae rerum,
contra quam inter caetera illius Imperii arcana decretum sancitumque esset. Portasse auctor,tate Regis, occultoque mandato admoueri Mantuano tantum haec terricula , haud aliam ob causam, quis illius salensis arcis inuidia,
scilicet, yt metu frauiorum,. ad permutandi
70쪽
LIBER PRIMUS: a conditiones, necessitatemue demoliendi addiceretur. Fortasse fieri astu, consilii siae Hispanis, ut duo finitimi,& suspecti Principes hoc
inter se certamine committerentur, cuius exitu
demum Vterque fatigati, S debilitati, victor pariter, S. victus inualidiores ad caetera est. ni Erant, qui factas iam, atque diuisas Catholico Regi, cum Sabaudiae Duce, partes crederent, Ut Monteferrato occupato, opportuna, ct propiora sbi uterque haberet. Alii
connivere Regem, S ultro relinqui periculis hisce Mantuanum, ut in discrimine ultimo de- sensus, 'atque protectus disceret postea cum fide colere amicitiam , desineretque pessimam illam artem, S acceptum a maioribus illud, hinc sub umbra, S. tutela potentiae Hispanae vivendi palam, hinc eam carpendi in occulto, semperque hostilia agitandi. Nonnulli etiam aflingentes callidiora consita tanto Regi, sue mentem illius, & pectoris arcana diuinantes immissum ab eo vere discrimen credidere , Ut repudiando deinde preces afflictae partis , dc auxilia implorata negando, sanciret etiam ira rum , ct insensi animi terrorem apud caeteros, qui inter discrimina, ct momenta haec Italiae rerum alieni, subdolique in se, ct ingenio quasi Gonzagarum agentes haud tamen latebant. Simplicior interpretatio; annuere Regem, Ut