장음표시 사용
21쪽
Et primum quidem, quod neque Abaelardo neque aliis
fructuosum fuerit ad quaestiones jam solutas denuo redire: in hac re intueamur et Abaelardi et illius elatis indolem atque rationem. In hoc per Venerunt in quaestionem res, quae illo saeculo arduae, scrupulosae dissicillimaeque esse videbantur, Omnes illi nodi, in quibus expediendis tam mulli viri doctissimi, acutissimi, sagacissimi ab Ario usque ad nostra tempora et dignitalis et libertatis et vitae et salutis jacturam detrimentumve secerunt. Magistro Petro indignum videri non potuit, qui scopulos illos, in quibus tot tantique viri naufragium secerant, praetervehi conaretur, neque Abae- lardo, in cujus castra quotannis discipulorum auditorumve cohortes semper novae ad stipendia merenda confluebant, his inquisitionibus supersedere licuit. Quae quanto sublimiores videbantur inquisitiones, lanio difficiliores ad solven dum et ad perturbandam fidei simplicitatem faciliores inveniebantur, ad quas itaque dissolvendas Abaelardum sumscere arbitrantes unanimiter postulabant, ne talentum aDomin commissum multiplicare disserrei. Jrologus Inlrod. in theol.). oui uno temporis heologiam profiteri suscepit, mullo minus quam nostra aetate suo ingenio indulgere potuit, sed sententias per patres traditas, a papis conciliisque sa cilas amplecti debebat. Hanc igitur materiam parare, hanc colloelionem ex CCCVI libris congerere non erat tironis, sed mulli magnique sudoris atque laboris. Abaelardus juvenis hanc rem neglexit, vir praele missa compensavii diligentia et assiduitate tiro suis viribus, suo soli ingenio confisus est, triarius ex patrum sententiis arma sibi paravit. Iuvenis enim in arte dialectica e satissimus, dispulator maxime timendus brevi salis tempore
22쪽
perdidicerat Aristotelis Organon Platonis Timaeum, Porphyrii
Introductionem in calegorias, Augustini Dialecticam, ex qui hus tunc ars dialectica lexebatur, et mox n0 solum a mulos, sed etiam suos magistros omnes deinceps prostravit. Quibus victoriis exultans etiam theologiam aggressus est. Notissima est illa audacia, qua iterarum sacrarum scholam aperuit i). Persecutione magistri Anselmi Laudunensis r
1 Apponamus ipsius Abaelardi verba, quibus haud male praeparationem deseribit in literis sacris docendis tunc fa 11 15 ab eo adhibitam, opp. I, 7:ἡReversus sum in Franciam, maxime ut de Divinitate addiscerem, quando jam saepe salus magister noster Guillelmus in episcopatu eatalaunensi pollebat. In hac autem lectione magister ejus Anselmus laudunensis maxime ex antiquitate auctoritatem tunc tenebat. Accessi igitur ad hunc senem, cui magis longaevus usus, quam ingenium vel memoria nomen comparaverat. Ad quem si quis de aliqua quaestione pulsandum accederet incertus, redibat incertior. Mirabilis quidem erat in culis auscultantium, sed nullus in conspectu quaestionantium. Verborum usum habet,at mirabilem, sed sensu contemptibilem et ratione vacuum. Quum ignein accenderet, domum suam sum implebat, non luee illustrabat Arbor ejus lota in soliis aspicientibus a longe conspicua videbatur, sed propinquantibus et diligentius intuentibus infructuosa reperiebatur. Ad hanc itaque quum accessissem ut fructum inde colligerem, deprehendi illam esse ficulneam cui maledixit Dominus, seu illam veterein quercum, cui Pompeium Lucanus comparat dicens: Stat magni nominis umbra
Qualis frugifero quercus sublimis in agro. Hoc igitur comperto, non multis diebus in umbra ejus otiosa jucui paulati in vero me jam rarius et rarius ad lectiones ejus accedente, quidam tunc inter discipulos ejus eminentes graviter id serebant, quasi tanti magistri contemtor fierem. Proinde illum quoque adversum me latenter commoventes pravis suggestionibus ei me invidiosum laeerunt. Accidit autem quadam die, ut post aliquas sententiarum collationes nos scholares invicem jocaremur. bi quum me quidam animo intentans interrogavisset, quid mihi de divinorum lectione librorum videretur, qui nondum nisi in physicis studueram, respondi saluberrimum quidem hujus lectionis esse studium, ubi salus animae cognoscitur, sed me vehementer mirari, quod his, qui literali sunt, ad expositiones sanctorum intelligendas ipsa eorum seripta vel glosae non sufficiant, ut alio scilicet non egeant magisterio. Irridentes plurimi qui aderant, an hoc ego possem et aggredi praesumerem, requisierunt. Respondi me id si vellent experiri paratum esse. Tun conclamantes et amplius irridentes: Certe, inquiunt, et nos assentimus Quaeratur itaqu6
23쪽
pulsus Parisiis glosas suas Lauduni ab ipso legi coepta per fecit, et licet veniam aliquam theologiae docendae ab ullo
promotore rite non esset adeptus, sed ultro sibi vindicasse tamen eliam in hac sacra Ieclione non minorem mox gratiam nactus est quam in philosophica. Inde a primo initio ad ipsum fidei undamentum humanae rationis similitudinibus
disserendum sese applicavit, nam quanto earum quaestio num major extiterat gravitas, lanio solutionis earum cense
batur major subtilitas, in qua re dialecticam suam ariem Optimo potuerat adhibere nequo insudandum ei erat patribus
Cousin has collectiones libri Sic et Non prorsus necessarias suisse arbitratus, antequam Introductionem Aba lardus scriberet, do tempore quo scriptus sit liber Sic et Non hoc modo certiores nos fieri credit, quum seriori demum tempore Inlroductionem scriptam esse inde colligendum sit. Hoc enim pro certo habet, Inlroductionem esse illum librum, qui a Suessionensi concilio concrematus fuerit. Cui opinioni mulla obstant, de quibus postea nonnulla disseramus. Sed ponamus Inlroductionem revera esse illum tracta lum de
et tradatur vobis expositor alicujus innsitatae seripturae, et probamus quod vos promittitis. Et consenserunt omnes in obscurissima hechielis pro phetia Assumpto itaque expositore statim in erastino eos ad lectionem invitavi. Qui invito mihi consilium dantes dicebant ad rem tantam non esse properandum, sed diutius in expositione rimanda et firmanda mihi hanc inexperto vigilandum. Indignatus autem respondi non esse meae eonSuetudinis per sum piscere, sed per ingenium atque adjeci vel me penitus desiturum esse, vel eos pro arbitri meo ad lectionem accedere non dimserre. Et primae quidem lectioni nostrae pauci tunc interfuere, quod ridi- eulum omnibus videretur me adhuc quasi penitus sacrae lectionis expertem id tam propere aggredi omnibus tamen qui assuerunt in tantum lectio illa grata extitit, ut eam singulari praeconio extollerent et me se- eundum hunc nostrae lectionis tenorem ad glosandum compellerent. Quo quidem audito ei qui non interfuerant coeperunt ad secundam et tertiam lectionem certatim accedere et omnes pariter de transcribendis glosis, quas
24쪽
trinitate, inquam vero inde Ilicitur, nostrum librum antea fuisse compositum. Primum enim cur qua jam in Introductione expediverit quaestiones denuo in libro Sio et Non tractare non possit, nemo intelligit onne necessarium sui Abaelardo, qui omnia heologiae problemata patrumque do iis effula colligere atque Olum theologiae quasi orbem emeliri voluerit, ut in hoc opere etiam paucarum illarum quaestionum, quas in isto libello tractaverat, materiam et apparatum iterum proserret itaque pus persectum et quasi absolutum traderet Nonne hoc ad ipsius defensionem fuit necessarium, cui inimici illarum quaestionum solutiones opprobri lacerant, nonne hac re sperio demonstravit, problemata inesse theologiae, qua solutionem ab ipso susceptam requirerent omnino a repetitione minimo abhorret Aba lardus Introductio, Theologia christiana, Comment. p. ad Roman magnam partem ad Verbum consentiunt, in omnibus ejus scriptis theologicis saepissime prorsus earundem sententiarum longa series iteratur.
Cousin Invectiva opp. I, 95 prologo nostro simillima esse dicit. Num hoc opusculum jam anno illo
conscriptum sit, in medio relinquamus; sed quaero, num tres loci, quorum unus in prologo, duo in quaest. I. nostri operis leguntur idemque in Invectivis, similitudinem in Aba lardi libris indicare possint lino magis dissentiunt, quam consentiunt. In Invectivis alto cum supercilio et mira con-sdonli vehementissimo invehitur in adversariu in in nostro libro magnum prae se fert modestiam, prudentium, paene timidilalem, quam homo haereseos dedecore notatus et a
Nulla igitur causa superest, cur nostrum librum ante Introductionem vulgatum statuamus, imo permulta obstant, quo minus eum jam anno 11 15 scriptum esse credamus.
25쪽
Nunquam negare volui Maelardum ante Suessionense eoi cilium patrum scripta cognovisse et tractasse Augustinum, id quod aliunde comperium habemus, jam juvenis lectilavit propter artem dialecticam, sed aliud est incipere, aliud perficere, aliud est unam theologiae provinciam eamque dial clicae arti proximam pervestigare, aliud omnes theologiae partes, omnem ejus ambitum expedire et absolvere Nostra enim collectio non solum ad quaestiones de irinitale arti dialecticae finitimas spectavit, sed omnes theologiae partes, etiam inaccessas ante Abaelardum non paucas eligit. Non obliti sumus, ii supra ostendimus, Abaelardum a majoribus multas res praeparatas accepisse, sed in plurimis rebus ipse ad sontem descendit, ipso CCCV veterum opera perlustravit, maleriam paravit, quae consilio proposito inserviret. Vitam ejus usque ad annum 111 peractam mente percu rens nullum tempus invenio, quo tantas res moliri poluerit;
primum hujus rei suscipiendae tempus atque otium in aulo monasterii S. Dionrsi nactus esse videtur a. ills . Ipse dicit se usque ad a. 11 15 nondum nisi in phrsicis studuisse pp. I, 7 et in illa abbatia plurimum sacrae lectioni studium intendisse, quum antea saecularibus artibus amplius assuetus fuerit i). Hujus rei alius porro testis adest, o scelinus ille Nominalium antesignanus et quondam Petri Abaelardi magister, qui Abaelardi opusculum de fide sancta ol) pp. I, 7: Ubi, quod professioni meae convenientius erat, sacrae plurim*m lecttioni studium intendens, seculariuin aruum disciplinam, quibus amplius assuetus fueram, et quas a me plurimum requirebant, non penitus abjeci, sed de his quasi hamum quemdam fabricavi, quo illos philosophico sapore inescatos ad verae philosophiae lectionem attralierem, sicut et summum ebristianorum philosophorum rigenem eonsuevisse istoria meminit Ecclesiastica. uum autem in divina scriptura non minorem mihi gratiam quam in seculari Dominus contulisse videretur, coeperunt admodum ex utraque lectione scholae nostrae multiplicari, et ceterae omnes vehementer attenuari.
26쪽
atrinitatis legerat et quasdam haereses illi insertas monstrare Voluera Abaelardus ut talem criminationem praeveniret,unte ipse in Roseolinum impetum socii. Roscelinus ad haec respondit epistola mordacissima, in qua illo veteranus haud levia convicia et sugillationes contra eum faciens sese Aba lardo longo praestantiorem patrum lectione probavit. Si
igitur apud istos, inquit, quos impudenter me persequiis
Hamasti, aliquid sacrae scripturae contrarium reperimus, cur miraris in diciis luis aliquid reprehendi potuisse, cum te in sacrae scripturae erudition manifestum sit nullatenus laborasse. Huic enim singularitali, quam divinae substantiae tribuisti, sanctorum patrum Ambrosii, A gustini, Isidori scripta nequaquam consentiunt duae collecta ideo subjicere curavi, ut non ex mea sed ex auctoritate divina, quod mihi tenendum est, roboretur Multos tunc Iocos profert, quos Abaelardus ignorantia sua praeterierit, quos igitur in illo opusculo de fide si trinitalis non venii, quorum in Osim quidem opero multi leguntur B.
Τunc igitur a. 112i Roseelinus habuit, quod Abaelardum
probris insectaretur, quae post nostri operis editionem nullomodo illi potuit intentare. Omnino haud probabile videtur, hoc pus inter Abae- lardi libros maria transeuntes Alpesque transsilientes paene gravissimum, inimicis ejus inprimis suspectum et ipsi auctori exitiosum ab anno 1llo usque ad annum 11 40, si jam e titisset, nunquam prodiisse nec ab ipso Abaelardo in multis opusculis neque a discipulis neque ab inimicis unquam citatum esse.
1YNeque Cousi neque Remusa legere potuerunt hanc epistolam Abaelardi vitam multimodis illustrantem et primum editam a Sehmellero in commentati acad. Monac. Vol. V pag. 193 1847.
2 ct me et Non pag. l. 40 51 epist. Roseel. p. 199 200 ele.
27쪽
Denique in ipso opere nonnulla vestigia deprehendimus, quae Cousini opinioni repugnent. Verisimile videtur, quod Abaelardus Burchardi collecuinem, probabilius etiam quod
Ionis isdecretum et panno iam ad manum habuerit in hoc per colligendo. Burchardnm post annum 1112 suam collectionem edidisse doctis viris nunc est exploratissimum. Ivo Burchardum secutus pera sua perfecit, unde sequitur Maelardum anno 11 15 illorum opera adhibere nondum potuisso. Porro excivonis epistolis duas laudat p. 331 ip. 35M, alteram quidem a sene vone conscriptam. vomortuus est anno 1125 hunc vivum iu sanctis ab Abao- lardo nominari viventis epistolas inter sanctorum dicta
es p. 17 laudari quis pulet Denique Abaelardus in prologo p. 16 alloquitur leneros lector μ; illa quidem
aetalo permulsi cupiditate discendi agrantes plus decem
annis inter cives academicos versabantur, persaepe em nerva casuis statim in Pachomi migrabant. os viros Maelardus anno 1115, h. e. ipse Vix triginta sex annos
natus, teneros lectores vocare non potuit.
Indo patet, quod Abaelardus hoc opus anno 11 15 nullo
pacto edere potuerit. Si autem quaerimus, quo circiter tempore hic liber conscriptus sit, cavendum est, ne cum Cousinio collectionis et disionis tempus confundamus. Illud opusculum de fide si trinitalisμ, illi libelli Theologias christianae et Inlroduclionis in theologiam brevi fortasse tempore compositi sunt; non ita haec nostra collectio, in qua loci de gravissimis quaestionibus problematibusque in theologia tunc dispulalis sunt congessi, quae LXV scriptorum floribus decerptis patrum quasi anthologiam nobis offert. Hoc vero non erat tironis, sed magistri et opificis suae artis perilissimi; non unius anni, sed mulli magnique sudoris atque laboris. Itaque neque anno 1121 hoo opus componere
28쪽
potuit; unde Abaelardo ante hunc annum aut amoribus aut rixis vexationibusque implicat et industria inimicorum saligato lanium otium erat nanciscendum 8 Multa porro indicia probare videntur, quod nostrum opus post Suessionense conci lium fuerit compositum. Ibi adversarii contra Abaelardum patrum auctoritatem appellaverunt neque recordatione libri Sio et Non erant perturbati. Abaelardus jam luno adversarium auel ritale Augustini resulavit, sed anxietale quadam illum locum insignem quaesivit in qui lamen in quaestione XV primum agmen ducit et princeps est. Ad concilium Suessionense multa in nostro libro respicere videntur. Caussali erant, Abaelardum sine licentia et approbatione summi pontificis edidisse librum theologicum in nostri igitur peris fronte illud Gelasii papae decretum posuit, quo Omnes libri approbali erant, ex quibus Sic et Non erat conssalum Trinitalismrsteria alionibus dialecticis explicans maximum contrases concitaverat odium contra hoc crimen ipsius Augustini verbis fSic et Non pag. X. not. 7 sese defendit et Augustini laudibus pag. XI. not. 8 rem suam commendavit Objurgabant, quod ex dialectica novos errores disseminaret eosdem in patrum sentenuis ab omnibus receptis atque probatis inveniri hoc opere ostendit. Roscelinus in epistola a. 1213 supra laudata Abaelardi inscitiam acerbissime vituperaverat, adversariique objecerant, quod sine magistro ad magisterium divinae lectionis accedere auderet hoc ergo libro Sic et Non pejora expertus qui pacem volebat, bellum paravit , admirabilis eruditionis molem exstruxit, hac arce, hoc a mamentario contra pericula atque calumnias sese munivit.
1 0pp. I, 9: Et voluntas Dei suit, ut it oecurreret mihi quod volebam. Erat autem sententia utilulata Augustinus de rinitate lib. I: dui putat ejus potentiae etc.
29쪽
Abaelardus, cui Suessionense concilium haereseos notam inusserat, omne caulionis genus rei suae adhibuit, etiam retractationum Augustini excerpta per suo adjunxit, ut in tuto sese collocaret idem libro suo concremato inustus dolore acerbissim ii ullionem pelivit, ut telis ex adve sariorum castris arcessitis gravissima iis inssigeret vulnera. Eadem haereseos ab adspersus a Roscelinus ex ejus epistola discere potuit, unde sint arma pelenda et quomodo dimicandum Suessionensi igitur concili prima hujus operis cogitatio atque consilium Abaelardi animum subiisse videtur, cui mullo seriori demum tempore satisfecit. Unde lactum esse videtur, ut et singuli loci in hoc opere crebro sint iterati et inter quaestiones saepe magna intercedat similitudo, ut omnia sere Abaelardi scripta theologica in hoc pereresonent, omnes loci illustres, quibus Maelardus unquam usus est, hic in unum quasi corpus redacti habeantur. Itaque commode et summo jure liber Sic et Non clavis theologiae Maesardeae vocari potest. Quo vero tempore nostrum opus sit absolutum, hoc propter testimoniorum tenuitalem et internorum et exle
norum in dubio quodam erit relinquendum. Haud me fugit, quod comparatio inter Sic et Non et inter celeros libros instituta huic rei lumen asserre possit, sed nequaquam salis jam est exploratum, quo ordine et tempore singuli libri sint conscripsi. De ipsa Inlroductione haud leves restant dissiculiales. Quum enim multi ex erroribus a concilio Sue sionensi vituperatis in Inlroductione legantur, plerique Viri docti eam ante a. 1121 conscriptam atque eundem librum fuisse pulant atque illum librum anno 1121 publice combustum. Quam opinionem vulgarem haud amplectar. Illi enim errores in omnibus sero Abaelardi libris theologicis
inveniri possunti Ipso autem Maelardus f0pp. I, M
30쪽
illum librum v at tractatum de unitate et trinitate divina*, in epistola ad Parisiacae sedis episcopum contra Boscelinum scripta opusculum de fide si trinitatisμ. In commentario ep. ad Rom. Ius semel lectoribus Introductionem allegat; num librum publice damnatum at me combustum latim olaudare licuit Denique Roscelini judicium in ejus epistola jam saepius laudata nobis raditum male convenit Introductioni. Quibus de causis Inlroductionem ante annum 1121
nostri operis quaestionibus proxima apparet Maurini editores Hexaemeron post reconciliationem cum S. Bernardo ab Abaelardo jam Cluniacensi monacho susceptum suisse e-jiciunt, quia reserens illam philosophorum sententiam de anima mundi, stellarum et planetarum non amplius inte
prelatus sit illam de spiritu sancto, ut in Theologia Ma tens p. 1176 1187 fecerit. Cujus opinionis etiam in Sio et Non libro, ubi eadem res tractatur quaes XXIII. nulla vestigia deprendimus. Sed haec minus valent illud de spiritu sancio placitum, quod nunquam soriasse ex animo amplectebatur es. Duur insid. d'Abelard. p. 475J, jam avio concilium Senonense a. 140 mulavisse et abjecisse
poluerat. Deinde animadvertamus, quod Hexasmeron scripsit, ut Heloissae postulanli et supplicanti satisfaceret et filiabus spiritualibus debitum persolveret. Discipuli aegro ferebant
pristinorum recitatorem inventorum atque ex usu prolata
Iamentati sunt magna cum moestitia et gemitu 0pp. I, 13, sed in libris ad Heloissam scriptis, quibus sanctitalem alere salubriterque monere voluit, nunquam sese dei illum severum censorem probavit, nimiamque sugit vel in Op nando vel in interpretando audaciam. Deinde illo tempore