장음표시 사용
101쪽
6 NIvRRs bE MEDICI NOEnem addere convenit. Id vero qua methodo fieri debeat, videtur obtinere aliquam dimcultatem. Nam simi, qui methodum nullam observari posse hic putent. At Anatomici plerique ab infimo ventre tractationem ordiuntur, tum quia illae partes facilius seetori obnoxiae sunt, tum quia in illo continentur illa viscera, quae maxime primis animae vegetantis operationibus inserviunt. Horum ego inititutum non improbo, attamen quia xvertebrae thoracis quasi fulcrum universale tum ollium tum totius comporis sunt, 'uia in thorace cor sons vitae & omnium facultat vi sunctionum situm est,uoluimus a thorace initium capere, considerantes, quod in theoreticis ordo distincta cognitionis sequatur ordinem naturae. Porro autem a thorace ad collum hine ad abdomen transibimus linc de capite agemus: denique in artuum cxpositione desinemus. g. l. tarax apud Hippocratem Icteres pro toto corporis trunco medium Minfimum ventrem comprehendente sumitur seda Galeno,
Quem nos hic sequimur, capitur solum pro medio ventre, anserius costis spuriis, Ierm inferiore parte superius claviculis & collo terminatur. Nomen suum habet vel δε τοῦ M. quod salire significat, quia corin se comprehendit, viscus continue saliens, quamdiu in naturali statu cit: vel H τῶ Θιώρειν. h. c. videre, quia et pars in homine sicile se visui ingcrens: Vel ἐνῆειρει i. e. calefacere: quia a corde in ipso contento calor in unive sum corpus distribuitur, in eo conservatur. Aliqui judicant, quod Ne ξdicatur quasi , t αξ qui1 est quati h .e sicutum tum similitudine figurae. tum convenientia officii, quia inliar scuti cordeseudit maxime interiore
f. III. Thoracem primo considerabimus, prout sese oculis nostru exhibet citrasectionem, deinde initula ejus partes speciatim declarabimus. Respectu
primae considerationis perpendenda sunt nomina partium apparensrum, at que dehinc natura communx. Quantum ad primum anterior thoracis pars
prctu appellatur, icctoris media dura Mosea sternum, vel ex Graeco, vel quia in medio okarum sternitur Pectori incumbunt Mamma, quod nomen tamen speciatim mulierum mammis tributum cit,4 tum virorum mammae nominantur mammilla. Postica pars dorsum & tergum appcllatur, culus partes sunt scapulavi spina Lateratus denique partes vocantur Latera Graecis τααρα , quae principium suum capiunt sub alis, cum collis
finiuntur: loca media intercostalia adpellantur. f. IV. Quantum adsicundum conlideranda veniunt magnitu , figura ,
tui, qualitates Mollicium partium istarum Magnitudo thoracis naturaliter se
102쪽
CONTRACTAE LIBER RIMus. 3khibentis anteriore sui parte tertia parte sere minor et longitudine abdominis, dorsum autem fere tertia parte pectore longius inci rursus costae longiores pectore, sed non multum Figura thoracis iere ovalis est , supefius angustior, in serius autem latior: sed antrorsum de retrorsum depressor, dextrorsum vero de sinistrorsum magis subliinis. Atque ob eam figuram ou in quorundam sententia censetur thorax ab Hippocrate comparatus, licet alii existiment, id factum esse congruentia officii, quia sor mandae voci inservit Silvi eius notus est, quod in medio trunci resideat,& quandoquidem artus quasi appendices corporis nostri sunt, a qui
busdam cor centrum corporis occupare dicitur: attamen Medici Galenum sequentes, Lextrema artuunt respicientes umbilicum pro corporis centro venditant qualitates quod concernit, judicatur thorax caeteris ventribus
calidior ob cor, quod fons caloris cst. De aliis vero in genere nihil dici poteli. Denique ficium thoracis in inservire productioni sanguinisvi spirituum vitalium, aitectibus, respirationi Meilormationi vocis, sicut id ipsum ex peculiari partium ejus declaratione innotescet. g. V. Partes thoracis in specie consideratae sunt vel continentes, vel contenta. Continentes sunt vel communes, vel propria. Communes sunt Cuticula,
Cutis, Pinguedo cum sua membrana intertexta. Propria sunt tum os cum suis CartiLiginibus, ut vertebra, costa, sternum, clavicula scapula Dium musculi, ut diaphragma, intercostiles musculi intermo externi, ct qui alii 'ptuni amniam mulieribus xviris tum membrana ut praetereas, qua partes quasdam iu- tegit pleura, de mediastinuis. Comenta sunt coriac quod referturvi pericardiu, pulmones thymus,4 vasa De his ordine dicemus, a corde sumentes initium. itf. VI. Cor Latinis , Graecis καρῆ , item viri de contracte με appellatur, a M. ω tiro, cremo, quia fons est cadoris inque illud viscus, quod in medio thorace contentiun primum receptaculum calidi insit Manimae adeoque radix vitae,in omnium iacultatum &functionum in homine est.
Etsi cnim id indici plerique negant, tamen omnino Philosophi aD
sentiendum est, qui cor absolute principii partem esse defendunt, irimum stabilimetitum calidi insti&consequenter animae humanae de trium ejus facultatum atque iunctionunt in hominoe, ut id suo loco osten-
VII Cordis propria substantia viscerosa est, underi viscus absoluteocat Ur . de qui coeteris cordato magis animo est μεγαλήίλαγνγ attamen disci ci Blhantia multo solidior quam aliorum viscerum est, ita ut carnis
DR Iosae consis mam si non superet,certe aequet Et propterea quidam 1 cor
103쪽
cor musculam esse dixerunt, licet aliqui ctiam ab ossicio ipsi hoc nomen tribuerint. Medici tamen id aegre adnuitere volunt sed non absurde eam seiarentiam defendi posse , suo loco ostendemus Vrsent quidem, quod alia cordi figura, aliudque officium, quam musculorum sit; sed quis non novit divertas esse musculorum figuras, ut adco neque hoe officere polsit'Cfficium autem musculorum commune cordi quoque convenit, nempe secundum sensus imperium contrahi; at speciale servire motui locali animalium non omnibus musculis competit. Si qui vero de nomine litigare
velint, cum iis nihil mihi negotii est.
s. VIII. Praeter illam carnosam substantiam circa vasa cordis etiam pinguedo quaedam reperitur, circa quam dubitatum est, utrum verapinguedosi Caeterum quia Minflammatur & a calore liquescit, non est, quod drco dubitemus id magis videtur controversum quem usum ibi proeli Mihi probabile videtur , quod communis pinguedinis usus hic quoque obtineat. Ita solet quaeri quomodo circa cor concrescat, cum tam calidumst Vcrum existimo, non tam ad calorem , quam ad vim formatricem respicie dum csse. Neque cor exterius ita servcns est, neque pinguedo ita acile liquescit, ut apparet sebricitantium exemplo. s. IX. Etiam =bra dirersa tum per universam cordis substantiam maiaxime circa mucronem, tum etiam per cordis ventriculos divaricata sunt. De his quaestum est, an nervi essent aut nervorum origines ago Medicis aia sensum tribuendum arbitror, donec meliora docear, nec nervos, nec nervorum origines, sed fibras veras tesse .sibrarum subire officium,
nempe sui contractione cor constringere. liis. X. Dchinc vasa quoque omnis generis cordi competunt, vena nen F, arteria Mnervi. Atque quid ima cara dextram cordis partem o cupat, e per sinum ejus dextrum propagatur, a qua ramus oritur hiante orificio in sinum eordis , qui superiorem cordis partomundique coronae ad instar cingit, tuades coronaria rana appellatur binistra cordis parte a
superno loco per pulmones/qr ingreditur specialis vena, quam Medici
ricium ejus ignorantra arteriam venalem vocitant, ego vero cum quibusdam recentioribus intuiti stus, substantiae de osscii venam pulmonalem appello serteria magna seu orta ex sinistro cordis ventriculo originem hanet, susum Ddeorsum protenditur, ut inde cor principium arteriarum Medici pariter ωPhilosophi constituerinta Ex ca pariter una aut gemina soboles exigua nascitur, superius balin cordis undique circumdans, quae a coronae quam efformat solitussim arteria tare rudicitur. At ex dextro cordis
104쪽
CONTRACTAE LIBER Rr Mus. 6 cordis ventesculo specialis quaedam arteria in pulmones derivatur, quam nos subibatiam, onficium xlitum Mus considerantes arteriam pulmonalem dicimus, cum Medici eam appellent Periam arteriosam Nervi denique saepius unus, rarius plures munero a sexta conjugatione cordi communicantur: circa quos id quaeritur: an sensius motus causa cordi implantati in ' A-junt cidam, sed quandoquidem etiam nervis illis pracisis aut corde exanimali vivo extracto cor tamen movetur, apparet eam sententiam salsamelle. terito vero quis quaerat cui tum sint fuit A n hilam natura dicamus. quia aliquando non observantur An vero ob consensum id satim arbitremur, ex universi corporis conspirationem is omnino concedemus spiritum animalem ad sensum, motum cordi communicari, non quidem ob necessitatem, sed dignitatem cordis, ne hoc quicqtiam non obtineret,
quod reliquis partibus datum est
f. l. Denique membrana quaedam tentiis soris corambit, 'uidem tam firmiter ei adnastitur, ut aegre a cordis substantia avellatur. Verum quid dicendum de cordis auriculis, an illa partes quoque cordis vocanda sunt'Licebit sane ita appellare attamen ivlico nulla cum di multate etiam defendi posse,esse ipsas venarum extremitates intortas. Ita quoque de valvuliscordis nihil adhuc dico, cum pariter ad vasa cordis evocari debeant. g. XII. Recensitae ergo partes hac ratione uniuntur Carni cordis membrana soris undique plurimis fibrillis connectitur, ita ut aegre divelliqueatra fibrae tum carni interpositae, tum in mediis ventriculis per latitu-ginem exstantes sunt, inuali latera sulciunt. Venae autem Marteriae magnae exteriore sua membrana internae substantiae cordis adnatae sunt, sed interna membrana cavitates seu ventriculos cordis constituunt. Venae item arteria coronariae infra membranam soris substantiae cordis finniter connectuntur in pinguedinem maxime superia parte plurimam asIitam
Iiabent in qurbusdam tantam, ut ipsum cor sub ea quasi sepultum abesse
F. XIII. Magnitudo cordis evariat multum, attamen in homini is respectu molis corporis majus est, quam in aliis hominibus id quaestum Cir, an magnum cor timiditatem, parvum antem audaciam ct animo uatem inserat Ego existimo cor magnum, sed bene dispositum in temperamento qualitatibiis aliis potentius operari, quam parvum: at quia saepe magnum cor male constitutum est, laxius nempe mollius ela minus calidum, hinc ea Pinio obtinuit, parvo corde praeditos esse reliquis timidiores Hoc idem γotinet iri magnitudine totius corporis. Vnde saepe parvi quoad staturam
105쪽
vegeti Din omnibus actionibus agiles sunt, contra magni, longi Mobcesi cordes4 segnes Notandum tamen est, valere assertionem nostram intra latitudinem debita inagnitudinis, nam si extra eam progredi vel imus, alia quoque causa quaesiti dari potest, quod nempe excedentem magnitudinem anima aegre regere possit. Quippe illa quoque finitam operandi vim possidet, quam si aliquantum instrumenti magnitudo superet, necessario actio
imminuta sequitur. g. XLV. Figura cordis externa pyramidalis aut nuci pineae similis. Nam superior ejus pars, quae basis cordis vocitatur, amplior xlatior est inserior autem quae mucro is apex cordis appellatur, in acutum desinit; Attamen ubi cor constrictum est, minus longam pyramidem constituit, sed magis contractamin ad rotunditatem procedentem, luci pineae magis simile apparet, sicut id in vivorum animalium anatonae aperte conspici potest. Figura autem interna cordis duplicem cavitatem exhibet, quae ventriculus &thalamis cordis vocitatur,4 interstitium illas cavitates dirimens appellatur septum cordu Disserunt multum exterior cordis superficies ex interior ventriculorum, nam illa laevis Ma qualis est, hac autem inaequalis plurimis exstantiis xcavernulis exasperata, maxime in septo cordis, unde illud aliqui foraminulentum aut porosum cxistimarunt. Atque monstare etiam solant aliquandoAnatomici stylo transitum ex uno in alterum venimculum, verum dubium magnum cst, utrum non ipsi cum magis faciant, quam inveniant,4 hoc praeter causam, nam quod arbitrantur ex dextro cordis ventriculo in sinistrum debere sanguinem transire, id gratis confi-
s. V. Differunt inter se illi ventriculi etiam dive so modo. Nam
dexter quidem maior, teneriore carne praeditus, minus asper, ad latera suaerariis magis vergens, clunae crescentis imaginem reserens, quia septum cordis, qua dextrum facit magis protuberat contra sinister minor crassi res compactiore carne munitus , ma)oribus cavernulis meminentiis a
speratus, in medio magis stus,4 rotundam figuram exprimens, quam ob causam septum quoque cordis in cavitate sinistri depressus existit. Dubitatum est Virum o qualiter disserant temperamento cordis isti ventriculi Nam Medici quidem sinistrum, contra Philosophi dextrum calidiorem esse,
Iunt. Vtrinque probabiles rationes occurrunt, ego ut ut in Philosophorum sententiam magis concedo, tamen nec judico improbabilem Medic
rum opinionem, ideo ulteriori inqiustioni Dexperientiae rem committo. s. XVI. Hoc quoque circa dicterentias ventri ulorurn adhuc notandum
106쪽
CONTRACTI LIBER PRIMus. 6 olum est , quod dexter ventriculus quibusdam dicatur venosus xsanguineus rmster autem arteriosus xstirituosus. Causam denominationis judicant tumontentum , tum ipsam ventriculorum substantiam. Nam in dextro san-inem quidam, in sinistro spiritum contineri putant. Ego judico sensibus quere linistrum cordis sinum dextro solidiorem & compactiorem esse,ado xsanguinem obtinere tenuiorem spirituosiorem Verum quod tanam spiritum, non autem sanguinem contineant, averitate longissime ab se apertum oculorum testimonium ostendit. s. XVII. Pertinet id etiam ad fguram cordis, ut des bris per cavitates seminatis, dehinc de ratrulu, denique de auriculis cordis aliqua adficiatiis. In utroque cordis sinu a mucrone versus eum locum uot vasa mana inseruntur,inveniuntur bra quaedam teretes iraciles carne resertae,
ide Marnea appellantur, in dextro quidem ventriculo quinque vel sexi quando, in sinistro autem plerumque duae, verum crassores Se solidi s. Hinc quaeritur quare in dextro ventriculo plures, in finistro 'autem paucio reperiantur ' Ratio potest reddi multiplex. Nam ventriculus dexter marest, minus solida S crassa latera possidet, & fibra illae sunt minus vali: Contra autem se habent ista in sinistro ventriculo. s. X VIII. Vasis mannis ubi cordi annectuntur valvula certae seu ostio- apposita sunt, quae ad sanguinis admissionem in cor imissionem ex eonserunt. Istae valvulae aliae venis, aliae arteriis obtigerunt. Nam venis idem descriptione Anatomicorum obtigerunt valvula tricustides, seu ulca a lata basi in angustum coeuntes sed arteriis tributae sunt vulpulanlunares vel Rmiformes semiiunae aut Graecorum os miles. Sed auto-a accuratior docet, quod quae tricuspide dicuntur revera tales non sint, quod quasi circuli in modum undique vasa ambiant,& tribus tenuibustinentiis carne tenui q. parvo musculo muniantur Minter se copulatae t. Hae valvulae sunt membranis tenuibus similes Mintro spectant, ade e in cor influentem sanguinem admittunt. Dicuntur pro carnium nu-ro tres venae cavae, e duae arteriae venali seu rectius venae pulmonali rapetere, Contrasemiformes valνuia mulio crassiores sunt e quasi teniosae substantiae, forisque spectant, ut sanguini ex corde pateat exitus, um arteriar aortae, tum pulmonali, quae alias vena arterio solet appel-
.. XIX. Auricula cordis denique nominantur appendices illi, qui in i ii trinque ad latera figura aurium connectuntur Generantur utra que enis cor ingredientibus, aut ipsae venis originem praebent. Nam dextra
107쪽
quidem a vena cava originem capit ea parte, qua cordi inseritur, atque imajor, tenuior xlatior est, quam sinistra, quae ipsa ex vena pulmonali originem sumit, I acutior, compactior, angustiori desinentia praedita est. Appolitae cordi sunt, ne languis directe ex venis a superna parte in inus cordis nimis subito irrueret, sed prius in auriculas immitteretur. Proinde
contrarium moturn, quam cor nactae sunt, ut sic cum cor conli ringitur
ipse sese dilatantes sanguinem acciperent, at corde dilatato ipse constringentes sese sanguinem in cor expellerent. Ideo fibris omni generis constanti interius magis asperae quam loris sunt, ut hinc extrinsecus omnino laeves esse videantur. g. X X. Silvi cordis in medio thorace est, sorte & corpor adeo ut basis cordis centrum universi trunci corporis possideat quoad latitudinem tamen mucro cordis versus sinistram vergit. Hoc factum csse docent, ut corpus esset quasi in aequilibrio de pars linii tra inagis calefieret, voluit meu rem teti isse alii mihi videntur, qui mucronis illam declinationem saetam cile arbitrantur, ut venae cavae a dextra parte cor subeunti cederet.
Nam non situ , sed tran missione sanguinis spirituos partes incalescunt. Notatione id dignum est quod notavit Nicolaus Massa eos, quibus basis cordis versus sinistram crgit, uti lini lira manu pro dextra sed quibus cor directe medium occupat, utraque nianuaeque agiles esse. In litu suo
cor undique liberum est, nisi quod superne mediantibus vasis de pericardio reli lius partibus annectitur,4 sic a mediastinosuspcnditur.
g. XXI. Temperamentum cord calidum censetur & siccum ob abundantiam calidi innati, per substantiam ejus diffuli. Caeterum quia illud calidum in subitantia cordis quoad sensum non apparet, a quibusdam cor frigidis constitutionis iudicatum ell, quae opinio non foret improbabilis, si id bstendi posset, calidum insitum non tam in partiuin subitantia, quam
invasis extitere. Hoc autem adversa sententia supponit. Qualitates secunda cordinotabiles iunt densitas, crassities, firmitas quae in quibusdam eo usque progreditur, ut cor quandoque flammis superari nequeat. Hoc tamennon omni cordi competit, neque etiain divinitatis aut alterius summi onuni; certum indicium praebet. Ratione occultarum qualitatuin id cordi peculiarito competit quod omnibus vcnenis adversetur, de ca a se Propellere studeat liccto piutine iis succumbat. s. X X H. Funio tardum rata de pului cst. Pripata est tum vegetabilis, tum animalis. Nam nutriturvi sentit. Pubina vel ram .iria, vel secundaria Primaria velimnediata vel mediata. Immciliata elaboratio sanguinis
108쪽
N spiritus vitalis mediata autem gubernatio univcisi corporis qua omnes sunctioncs. Secundaria functio puhinist, qui proprie constat 1 ole, cui adjungitur dioele S sole seu miracti cordu est ejus constrictio seu motus in se per fibrarum constrictionem, ut sanguis cum spiritu vitali ex corde cxpellatur Diopis autem seu dilatatis tarduis jaitim remissio istius motus, partim cordis distenso secta a sanguine cor subcunte, ut sanguis inchoatus persectus in cor recipi possit. ln arteriis pari ratione hsioles diastole notatur, crum diverso accidit tompore, quam in corde. Nam quando in corde est systole, in arteriis est diastoles contra Negatum id a plurimis Medicis est, sed iis errandi occasionem suppeditavit, quod judicarent cum in manu percipitur pulsus, illamicctoris percussoncma cordo sectam sic ejus diastolen, cum iamcn vivorum anatomia doceat, revera tum celebrari systolen, Millam percussionem pectoris feri, quia cordis exircinitates ad se contractae illud reddunt in medio magis protuberans, ut sic rectus sicile se ire possit. s. XXIII. Vt cor siῖt tutius, di motum suum expedire posci citra molestiam, undiquaque membrana quadam valida cordis ssuram mi lante vellitum est, quae quia circa cor sita cst, Midem in se continet, em cArdium, & capsula ac involucrum cordu appellatur. Est pericardium id aliquanto majus, & ubique a cordeat qualiter distat, ut cor melius movcri possit. Odi quoque non aegre potest, ut hinc fieri arbitrentur, quod etiam in magnis palpitationibus cordis dolor non persentitur, nisi ad latera aut pectus cor appellat originem suam capit immediate a mediastiano, mediate autem a pleura, cui etiam parte anteriores posteriore fibriliis quibusdam connectitur Maxime autem inserius diaphragmatis circulo nerveo adhaeret, ita etiam valide, ut aegre separari queat. Undique peri- cardium continuum est, nisi quod circa basin quinque foramina possidet pro vasbrum distributione nempe duo pro vena cava, qua supernerici ferne in cor inseritur: Mob eandem causam unum pro arteria pulmonali;
ianum pro vena pulmonali, unum pro arteriaciorta. In hac membrana
humor quidam repetitur, in quo cor quasi natat, aut potius quo cor forinsecus oblinitur, ut citra asperioris terni occursum felicius moveri possit. De hujus generatione, di natura inserius, ubi de humoribus tractabimus, quaedam proponemus. g. XX LV. Porro circa cor peri cardio suo munitum Pulmenes utrinque jacent, Grarcis πια μωm in moriri a spirando dicti, quia respirationiuuerviunt. Cum autem Per respirationem astus cordis reri uitatur, inde cordu
109쪽
cordis labestari ventilabra vulgo vocantur. Partes eius componentes sunt, parenchyma, membrana ipsam ambiens, vasavi astera arteria. s. XXV. Parenchyma seu caro pulmonum propria cit respectu aliorum viscerum rarior ac tenerior, ob continuam dilatandivi constringendi necessitatem, & caloris abundantiam, qui partim a vicinia cordis, partim ab immisso calido sanguine, sorte Mab insito temperamento illis obvenit. In pueris tamen paulo densior solidior est. Hoc alii tribuunt nutrimento, quod in foetu sanguine venoso solum nutriatur,ego autem ipsorum imperfectioni asscribo, quoniam illorum temperamentu nondum debitam suam concoctione habet: imos desectui dilatationis necessariae, ob quam evenit, ut nondum ita moti a calore rarefieri non potuerint. Haec caro etiam
rubicundior in pueris est, in adultis magis ad flavedinem vergens, pariter ob caloris redundantiam sensum nullum aut non ita exquisitum polsidet, ne continuo dolore molestiam pareret, consequenter respirationis libertati ossiceret.
g. XXVI. Membrana quae pulmones cingit tenuis est,in pariteri rosa , ita ut materia in thorace residens aliquando citra laesionem rius unitatis in pulmones recipi possit, imo uitiarundae aliquando in vulneribus
thoracis tussi ejectie sint. Haec a membrana costas succingente derivatur: attamen tam acuti sensus non est Forte id ob tenuitatem communicationem cum parenchymate pulmonum. Interim concedo aliquando pulmonibus4aborantibus acres dolores in thorace percipi: ceterum non in
ipsis pulmonibus , verum inpleura vel ob continuitatem, vel ob materiae
s. XXIII. Vasa pulmonum sunt vena, arteria, de nervi. rara pulmo nibus specialis, propria obtigit, unde eam pulmonalem vocamus, Medici
vero appellarunt arteriam pulmonalem. Arteria ob eandem causam nobis pidmonalis dicitur, a Medicis vena arteriosa. Originem haec vasa capiunt ex ventriculis cordis, arteria quidem ex dextro rena autem ex sinistro: ex his cumegrum: sunt, in duos dividuntur ramos, quorum unus ad dextrum,
alter in sinistrum pulmonem abit, utrobique rursus divisione facta, stea in plurimos surculos dividuntur, qui sere secundum ductum asperae arteriae distribuuntur.Nam arteria quidem a dextris asperam arteriami initatur: vena autem a sinistris. Id quoque observandum vasa illa, nempe venam Marte iam plurimis anastbmosibus sibi esse copulata, di perperito comitari, ut materia contenta sacile ex uno in alterum deduci possit. Vsus quis sit horum vasoruin ambigitur Multi ex vulgaribus Medicis de Anatomicis
110쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMus. 73Anatomicis judicarunt per venam arteriosam pulmonibus alimentum aD serri, at vero per arteriam venosarii trahi aerem pro refrigerio cordis. Alii aut opta melius edocti, adverterunt vasa illa veram viam esse, qua in adultioribus sanguis ex dextro cordis sinu in sinistrum ventriculiim dcrivetur: quam sententiam multum confirmat inventa de circulatione sanguini, veritas: quae ipsa quoque aperit, quod vena arterios dicta revera arteria sit, non solum substantia, quod concedunt, sed etiam officio, quia ex corde in partes, hoc loco in pulmones sanguinem devehit, tum pro nutrimento pulmonum, tum pro alteratione Mus majore, quae in calefactione, attenuatione, & mutatione ad spirituosam substantiam consiliit quam operati nem denique complet eo in sinistro suo thalamo Pariter inventum illud de circulatione sanu uinis ostendit,quod arteria venos vera vena sit,& subitantia seu qualitatibus, quod largiuntur, ossicio, quia sanguinem ad cor vehit, quem ab arteria pulmonali accepit. Dubutari hic solet: an etiam per
venam pulmnalem aer in cor devehatur Id apertum est, quandoqiudem asperam arteriam aer ingreditur, de vasa haec pulmonum, nempe, venae arteria a lateribus contingunt, quod sanguis in vasis contentus sic ob externum contactum vasorum refrigerari queat: ceterum quandoquidem nullae apertae anastomoses sunt cum aspera arteria, non ita certo amnnari potest, quod aer secundum substantiamin cor transmittatur veruntamen
neque ita certo dici potest, quod non per porositates aliquid aeris ingredipolsit Sequuntur inter vasa pulmonum nervi, quorum exigui a sexta conjugatione nati pulmonibus competunt, min membranam pulmonum tantum distribuuntur. Et hinc pendet obtusus ille sensus quem pulmones obtinent.
g. XXVIII. Ultima pars pulmonum est pera arteria, a veteribus
absolute vocata arteria, o te 'ρειν quia ossicium ejus est aerem servare: nam pergam aer in pulmones adducitur, se eandem educitur.
Caeterum quia posteriores nomen arteriae tribuerunt vasis, quae sanguinem a corde in liniversum corpus deducerent, ad vitandam homonymiam dixerunt asperam arteriam, a modo substantiae, quo haec pars ab aliis arteriis discrepat. Vtrum asst, nec ne ambigitur Sed nominis videtur controversa.
Nam si vas dixeris quodcunque cavum oblongum in quo aliquid contine tur, aut per quod aliquid ducitur, apertum est, quod vasis nomen tueri possit: sed si pressius ea voce uti quis velit, concedimus, quod non sit tale VM, qualia venae, arteriae, nervi,4 quod etiam speciatim ad pulmones