장음표시 사용
301쪽
tionem similemque, denotat. An eadem pars xlybm est' liqui equidem discernunt, at Gai videtur pro iisdem habere, dum pharyngem eain docet esse latitudinem quae inter gulam & lai Ingem interjacet: ast ilimum, praevium illum locum gula gutturique communem, in quem utriusque osculum asscendat. 5. XL. In faucibus seu juxta eas interius glandulosa corpora, figuram subrotundam habentia, & membranam suam obtinentia, itidem in ore re riuntur, quae a situ paristhmia, in modo situs, quo se opposite respiciunt, antiades vocitantur. Dictae sunt & tonsilla ignota origine. Vsus illarum glandularum est os linguam saliva imbuere, ut melius gustus demasticatio peragatur, praecipue vero gustus. Neque solum id hae glandulae praestant, sed Maliae in ore positae, maxime, quae subjecta sunt linguae. Quod enim tonsillae speciatim ab Anatomicis recensentur, fit, quia illae
maxime sunt notae seu perspicuae Interim plures omnino deprehenduntur. Imo ipsa tonsillae etsi duae prae reliquis inaniteste se ingerunt, tamen quatuor aut sex ab accuratioribus Anatomicis esse dicuntur.
g. C X LI. Sed hoc mittamus, illud est circa has talias in ore positas glandulas in quaestionem venit, unde id seram habeant, aulicinia illud praestent Quod primum attinet, sunt aliqui in ea opinione, id serum ex
capite destillare, vel catarrhorum defluxu, vel ex recremento crassiore spiritus animalis. Aliqui contra existimant ex vasis in eas ejici Neutra opinio improbabilis est. Nam advertimus, quod iis, quibus cerebrum scatet humoribus, magis sint sputatores, quam alii. At quando cerebrum ita ab humoribus liberum est, ut non aliquid ipsi suppetat, pro demittendo ad has glandula. Altera opinio itidem firmatur exemplo limosorum , qui multum spuunt sere inde, quod multum seri ad hos glandulas per vasa ab
iis traducitur. Aliqui, ut id ostendant, persuadere conantur, deprehensa etiam esse particularia vasa , per quae ista seri apportatio contingat. Haec tamen vix notantur, ut de priore nihil dicam. Imo talia, quae tertia opinio esse potest, non improbabilis est, quod paristhmia istuci serum nanciscantur ab exhalationibus, quae ex ventriculo per gulam elevantur. Atque hinc quaestio solvi potest, quare apposivo vel desiderat cibo saliva nobwmον tur, nempe quia relaxatione superioris ori licii ex ventriculo plus eorum vaporum surgit. Atque hanc fere probabilissimaru opinionem reputo hoc libens concedens, praeternaturaliter utroque istorum modorum seriistius fieri in paristhmiis accumulationem, forte in quibusdam, nempe buulidioribus constitutionibus & naturaliter. Ad alteram quaestionem respondeo,
302쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMus. 26 respondeo, omnino aliqua coctione serum istud mutari, ut insalivam transeat.
Ast quo id modo fiat tua actione, quandoquidem citra notitiain seri& salivae cognosci nequit, latiorem explicationem differimus , dum de saliva agamus.
s. o LII. Sicut autem tonsillas nunc ad fauces retulimus, ita non minus musculos carundem recensere hic debemus , quibus eae motus suos obeunt. Nam quoniam pro lubitu nostro pharyngem movere pollumus , deglutire secundum voluntatis imperium, mulculos ipsi dandos fuisse apertum est. Et ita factum esse experientia niOnitrat. At vero illi musculi sunt, quos celaphagi principium possidet, tum pro dilatatione, Fim pro constrictione sui. Nam caput oelophagi superius ipsa membrana faucium videtur esse. Ita ergo musculorum dilatantium orsophagum sunt duo paria Prι-mum par aliquibus vocatur Iphanophar Teum ab origines insertione. Nam principium suum tenue nerveum capescit a cuneisomnis ossis acuto principio, dc deinde per internam plerygoidis cavitatem descendit, cintendinem tenuem desinit,qui in palati partem culaneam, a qua garga Ondependet, inseritur. Secundum deinde par, ab eodem sere loco incipit, descendit, in totam fece faucium lateralem ac posteriorem partem inditur. Contra vero musculorum constringentium aesophagum sunt tria paria Priamum par vocatur Ooophagraum Totum carneum eli, oesophagi,secundum latitudinem laterum scutiformis cartilaginis exortum, sphincteris musculi modo circa gulae initium circumfertur,eidemque tibiis transversis annascitur Hulus beneficio caput gulae in deglutitione , instringitur.Miundum par in faucium posteriore ac laterali cavitate, utpote quam ambit, suum situm
obtinet Cephalophar Meum dicitur ab origine, quam derivat, ubi caput primae cervicis vertebra jungitur. Hinc descendit, ac in hyoidis latera, thyroidem cartilaginem. ce sophagi principium,cujus tunicam conficere videtur, implantatur Tertium parystophantaeum appellatur, quia ab interna styloidis processus facie gracili initio pronascitur,unde tendine membraneo tyroidi cartilagini, lateribus ossis hyoidis, & radici lingua ini-
plantaturas CXLIII. Illis sic visis in interiore oris parte adhuc uaconspicitur, quam nunc breviter perpendere convenit. Sitns ejus manifestus est mmnibus, quod nempe ab interioribus oris partibus soris protendatur. Et quidem, ut in eodem filamius retineretur praeter alligationem per vasa in exortu suo laryngi, ossi hyoidi, faucibus, acalateribus tonsillis connecturar, inferius autem ligainento firmatur, cujus extrema pars ianum ingua
303쪽
elt. Magnitudo linguae absolute determinari nequit , ea tamen justa censetur, quae Moris interiorem capacitatem moderate implet,in tantum spatii obtinet, ut sufficienter xcommode moveri queat. Illud etiam ad magni-dinis tuae uae declarationem pertinet, quod longitudo latitudinem, haec pro fimditatem superet Figuram deinde habet pyramidi aliquatenus respondentem , quatenus a crassore principio paulatim antrorsum cxtenuatur. Praecipuus ingua usus est commodare animali ad gustandum cluam ob causam Tapores recipit, Meosdem dijudicat. Ideo etiam ea parte oris constituta cli, qua cibus totus ad ventriculum transit alter etiam dignissimus linguae usus cst, inservire formationi vocis articulata, qua interiora animi cogitata palam facimus. Porro citam inservit lingua cibis ct addentes varie transferendis, o ad posteriora deducendis, ut ad ventriculum per gulam deveniant. Hujus crgo usus gratia, ut 'oquelae, motus lingua datus est valde cxpeditus in omnes fere loci disserentias, ut post videbimus. g. XLIV. Ad eos usus praestandos varia partes ad linguae compositionem concurrunt, nempe caro lingua propria, membrama, os Dordes, musculi, incula, & rasa, de quibus ordine dicendum venit Caro lingua propria eum musculosa carne quidem aliquatenus convenit, sed ita quoque ab eadem dissere,ut merito pars sui generis possit conscii. Et ideo eam praecipuum organum gustatin este credimus, praesertim cum Mnervus in eam inseratur, ut sapores percipiantur, opus habeant ad ipsam penetrare. Hinc saliva cibi imbuuntur,ut melius sapore suo ad dictam lingua carnem perveniant. Neutiquam itaque eorum opinionem probamus, qui membranam linguae
incumbentem ero praecipuo organo gustus habent, cum ea omnibus interioribus oris partibus, gulae & ventriculi interiori parti,ac naribus communis sit, neque tamen in illis hoc ossicio fungatur. Quod junt, id fieri, quia nervi gustatorii ibi locorum in eam non terminantur, hoc nihil est, quoniam abunde nervis illi omnibus illis in locis prospectum est Mnervi non disterunt, nisi terminatione in partes, ut ita, si illa membrana esset organum conveniens gustatus, omnes in eam desinentes gustatorii futuri sint. Sic neque illis assentimur, qui putant palatum quoque gustare, sed quam illi a veritate abeant, experientia evidenter refellit, que docet,quod etiamsi aliquid gustabile palato adhibeatur, non autem linguae, nihil percipiatur. Verum eos sesellit, quod cuin adverterent plerumque, quando palatum aliquid attingit, gustum fieri, cum tamen alia causa subsit, quod nempe facillime quoque aliquid tum linguae communicetur. Aliqui etiam nervum
per linguam expansum primarium organum gustiis esse scripserunt sedi
304쪽
CONTRACTAE LIBER s. 267 hoc aberrare putamus, cum nervi quidem animalem spiritum ad vehant, at
tali particulari officio in nulla alia parte praesint. Illud quoque addo, quod terminatio quidem nervi gustatorii in linguam evidens sit, sed neutiquam ejusdem talis expansio qualem illi proponunt. Sic nequc in linguae propria substantia membranam per ipsam propagatam offendimus, qualem aliqui
confingunt, ne linguae carnis offitium gustandi tribuerent, hoc satis confutati, quod non-enti id attribuant, ut vero cui denti enti id derogent. 6. C X L . Adhuc circa lingua carnem notandum est, quod ei fibras aliqui Autores denegant, quod non nisi recte accipiendum. Nam si fibris careret, consistere commode aut contrahi non posset. Igitur ton habet fibras vel valde evidentes, vel ita vergentes, ut musculi speciatim sic vocati, at occultas dispersasque per suam substantiam omnino possidet. g. XLVI. . Membrana, qua linguam foris contegit communis illa est, quam ab interiore parte gula, ventriculusque, ac dehinc aliae partes in ore positae, naresque participant, sicut supra jam suit indicatum. Oisci uin id habet, quod linguam muniat Hesendat, atque sic etiam ad perfectiorem gustum faciat, dum excedentes qualitates gustabiles aliquantum reframat, de porositates suas gustabile ad propriam linguae substantiam admittit.
F. CXL VII. Os hyoides ad linguam cum aliquibus reserimus, quia illi
secundum partem substernitur, unde Mos lingua vocatur hoc tamen notamus, quod universe faucibus inserviat, ut Ilinc os gutturis quoque appelletur. Nam totum meatum faucium, ea serina, qua ipsum os eli apertum, apertum retinet, ut cibus promptius per oesophagum ad ventriculum transmittatur, & ut aer quem inspiramus exspiramus libere perlaryn-gem transeat. Figuram habere dicitur . Graeci, aut A, unde nominatur in
λοειδις, aut contracte ιοειδὲς, ac λα -οῦλειὸ ς, sed tamen non male exprimit inferiorem maxillam, quandoquidem interius sinuosum existit, posterius cornua, veluti processus longos emittit. Situm hoc os est in interiore parte oris ad radicem linguae, ita ut manu quoque in viventibus maximum ejus
os , quod rasi appellatur, deprehendi possit, si digiti profundius aliquantum in os supralaryngem immittantur. Connectitur id os variis partibus,
nempe maxilla inferiori, sterno, scapulis appendici styloidi, inquar, la-ryngis cartilagini thyroidi, ac caesophago Plerisque illis partibus lociatur per musculos, nisi quod ejus basis exteriore parte, quae ideo basis lingua vocitatur, lingua arctissime connascitur: at inferiore parte, una cum secundo
ac tertio ossiculo quatuor validis ligamentis scutisorini cartilagini conjun-L r itur,
305쪽
168 VNIvERs MEDICI NIEgitur, sicuis pari modo reliqua ossicula styloidi appendici committuntur. Componitur id os aliquando ex pluribus, aliquando ex paucioribus ossiculis, nonnunquam ex tribus tantum, sed in viris adultae aetatis magna par te ex undecim. Primum os baseos ad instar in medio reliquorum lateralium consistit, majus ac latius est, attamen brevius. Exterius convexitatem obtuso angulo ostendit, interius cavitatem Sinus etiam tres obtinet, unum
in superiore parte, qua par musculorum attollens recipit duos deinde in parte inferiore, utrinque nempe unum, quibus par musculorum detrahens insinuatur. Ex huius priini ossis lateribus exseruntur duo sequentia ossa, nempe secundum & tertium Ea communiter cornua ossi uoidis Anatomici appellant, sed Spigelius Matiuiriliora uoidu latera. Haec cartilagines ligamento cartila ineo satis lato sibi firmiter coriunguntur. Pomo quartum& quintum os, sunt duo processus teretes graciles, qui ex superioribus aelateralibus partibus prodeunt, quos pigetius superiora stoidu latera vocat. His utrinquestria alia sicut supcraadita reperiuntur, quae prioribus quinque addita, cum sex lint, numerum undenarium complent.
s. XLVIII. sum huius ossis iam supra notavimus, cui alii&hune addunt, quod originem musculis multis linguae daryngis praebcat. Quod omnino verum est, sicut partim ex iis qine circa larIngem attulimus iam patet, torro patebit, cum de linguae musculis agemus. Hoc loco adhuc, quandoquidem vario motu agitatur, de musculis h in ossi aliqua adjiciemus Eorum quatuor paria os hyoides obtinuit, quibus sursum, deorsum.
antrorsum, retrorsum Mad lateram ctur. Primum par recta sursum movet,& modice simul antrorsum; Latum, breve, ac carneum est. Originem c pit a menti aut potius inmillae inferioris mento subiecta interiore parte, ac linui superiori primi ossis inditur. Hinc Genioboeideum nominatur, sicut ab ossicio rec2a attollens. Secundum par primo adversum, recta deorsum, aliquantum retrorsum os hyoides trahit. Vnde detrahens dicitur, Ma situ Sterno oeideum. Nam cuneo latiusculo cxortu a sterni clatiore interianaque sede educitur, cla sub cute in collo asperae arteriae, laryngis thyroidi cartilagini affrmata ascendit, ac eadem semper servata amplitudineae substantia tandem in basin ossis hyoidis terminatur. Tertium par ad la tera aliquantum sursum trahit, unde oblique sursum trahens vocatur. N minatur etiamstylaceratoboeideum quia a processus styliformis radice exoritur,4 in cornua hyiadis eo loco desinit, ubi ea cum basi coniunguntur. Hoc par gracile totum, teres ac exile est. Quintum denique par itidem ad latera, sed paululii deorsum trahit, hinc obliqMe deorsum ira tuis dictum. Ita
306쪽
CONTR A CT, LIBER IRI Mus Mogracile longum est, ut nullum smul gracilius S longius in humano cor-oore reperiatur. Duplicem ventrem cum distinctis tendinibus obtinet. Principium eius carnosum est cx superiore scapulae costa juxta cervicem ipsius ac processum coracoidem exortum. Hinc sub scapulae levatore aliquantum latens, post oblique sub caput moventi pari mastoideo asscendit, ac eidem quasi nobiliori cedens substantia cariaca amisia tendinosam ac nerveam porrigit, dum postquam illud musculorum par transscendit, carnosum rursum procedit, paulo inserius, quam tertium par in cornua onsis hyoidis implantatur. Ab illo suo exortu a terminatione vocatur locpar coracoboeideum. s. CX L LX. Sequuntur muscuti lingua,quortim quinque paria sortitur, uibus secundum omnem loci diriuerentiam movctur. Nimirum antrorsum, una extra os exseriture retrorsum , cum introrsum ducitur, pursum ac deorsum, dextrorsum ac in rorsum. Praetcreastringitur ac dilatatur, sed an id a musculu proveniat, an a propria lingua subflantia, aut an hac muscul accensenda It , de eo Anatomici non contentiunt. Illud certum est, eos in aliquibus cum musculis convenire, &vicissim in aliquibus a musculis discrepare. Qui eam ad musculos reserendam judicant, in duos musculos lirimunt, quos linguales appellant. Derivant a basi ossis hyoidii carneo principio a quo oblongi antrorsum producantur, terminantes in apicem linguae.Duoselse putant aliqui, quia mediante linea candida superficiem linguae percu rente ab invicem in dextrum sinistrumque dividantur. Ac ut musculorum vice melius sungerentur, omnis genetis fibris donatos este aserunt, sed ita sibi mutuo per umversum corpus confusis, ut distincte notari non possint. Attamen singulis suum usum adjudicant: si bru transverss, ut linguae corpus in se contrahantincrassentque obliquo, ut linguae corpus dilatentis ascabducant ac denique rectu , ut ad palatum & Iauces retrahendo linguam
constringant. Ego supra quidem illam partem linguae praecipue gustui
inservire adstruxi At quia hoc non repugnat, quin etialia motu constrictionis dilatationis inservire possit,non vehementer contradixerim illam musculum esse, unum quidem, quandoquidem mihi non videtur mediante illa linea candida in duas partes pleno dirempta, aut duplicem, si qui alii accuratius notaverint. Quod vero de diverso officio fibrarum proponunt,
iis assentiri nequeo judicans omnibus illis si bris constrinis linguam, expandi autem a remissione actionis fibrarum. Sed unde sursum ad fauces trahitur Per easdem fibras contrahentes, magis per superiorem linguae
307쪽
17 VNI ERs N AEs. i. eruntamen hunc musculum inter illa quinque paria non indigitavimus, sed sunt ea haec Primum par linguam extra dentes labiaque producit, inde extrahens linguam appellatum, ab ortu autem ansertione geneul lum Nan angulto exortu incipit ab asperitate illa, quae interiore mediaque maxilla inferioris parte consistit, hinc latius redditum fere in linguae radicem ilia plantatur. Secodum par, introrsum linguam ducit, re trahens linguam vocatum, . Uilogiosum, quia ex ossis hyoidis media superiore sede carneum producitur,4 secundum lingua longitudinem pro ductuin medio tere ipsius implantatur. Tertium parili attollens linguam, utpote quod , si simul agat, linguae apicem recta sursum & retrorsum et vat sin autem estis alteruter tantum musculus constringatur. oblique sum lingua ducitur. Vocatur mylogiosum. Nam ortum suum capit lato principio ab inferioris maxilla interno latere juxta molarium dentium radices, hinc ibris transvertis delatum, sub linguae bas, in ligamentum, qua faucibus ligatur, inseritur. Quartum par si totum agat, lingua recta deorsum mintrorsum versus inferiores dentes deprimitur, at si alteruter tantum musculorum operetur, oblique Min alterutrum latus deorsum cintrorsum dacitur. Ob id officium deprimens linguam nominatur erat o
glossum ab originein insertione. Nam a superioribus, i adsint, aut inferioribus ossis hyoidis lateribus inchoat, in linguae latera juxta ejus r dicem , inseritur. Quintum par si totum agat, lingua ad ipsas fauces retrahitur, at si alteruter tantum musculus agat, lingua ad latera dextrornam vel
sinistrorsum ducitur. Oblique trahens pellatur, ab eo officio, quod obit, si unus tantum musculorum agat sed at Migirieri nisettion lassum. Nam carnoso gracilique principio astyloide processu originem ducit,
hinc crassius latiusque factum lingua lateribus implantatur. s. LI. Vincula, quibus lingua coercetur, facile numerari possunt, quandoquidem uno plura non sint. Hoc ligamentum validistinum& membraneum est, medio linguae corpori substratum. Ex hujus extremo cirea apicem linguae funiculus ille producitim, quem lingua renum vocitant.
Hoc ipsum si longius sit, ut ad dentes priores usque porrigatur, impedit
linguae, liberum motum, atque sic non solum in pueris suctioni offficit, sed in adultis sermoni, sicut experientia illud comprobat. Hinc in pueris frenum illud, si justo majus fuerit, chirurgica operatione incidi debet sor-sce, non digitis lacerari, quod temerariae quaedam mulieres faciunt, cum ex dolore humorum affluxus, inflammatio, Malia mala queant concitari. uusit usu lingamenti lingua Autores non eodem modo explicant. Aliqui
308쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMil . 27 Iopinantur, id a iratura hominibus tributuna curi ne essent nimium loqu.ices. Sed ii rhetoricantur. Nam aliqui nimium loquaces sunt, quibus hoc vinculum satis curtum est,in aliqui non ita loquaces sunt, quanquam hoc vinculum satis laxum est. Nimirum ex sublimiore principio loquacitas vel taciturnitas dependet. Ergo quidem illi mihi non male sentire videntur, qui id vinculum ideo linguae additum esse docent, ne lingua nimis versus unam aut alteram partem exorbitaret, sed ut debitam obtineret in sede sua firmitudinem. s. LII. Vasa lingua non opus rei distincte persequi, nisi aliqua peculiaria se hic ingererent. Itaque en Marterias quod attinet, utriusque generis in utroque latcre diviso per lineam candidam una magna nota talis occurrit, cujus incis, maxime venae, cum haec soleat ordinarie tundi poliquam toti suffcienter prospectumeri solet saepe angina aut phrenitide laborantibus magnum levamentum a fierre, seu ob derivationein, seu ob revulsionem, seu ob evacuationem humoris affluentis Nervi itidem non ad linquam derivati ad n gustatorii, alii motorii linguae dicuntur, non quod ipsi in se substantia aut specie disserant, verum quia in diversas linguae partes inseruntur, alii nempe in subitantiam linguae, alii autem in musculos, qua partes dehinc pro suo ordinario officio operantur. Aliqui ctiam persuadere nobis conantur, alios nervos in linguae membranam adires, ut in eadem sensus tactus obeatur, alios in substantiam carnosam, ut sensus gustus expeditius contingeret sed sicuti libens experientia 4 au topsiae anatomicae assurgere paratus sum, ita ingenue fateor, me id hacte nus distincte non depreliendere potuisse. . CL MI. Persecuti nunc sumus omnia sensoria, excepto eo, quod est tactus , ideoque ne prorsus reliquis divellatur, ejus quoque considerationem brevem hic locorum suscipiemus. Nam et stan capite id organum non plene comprehenditur, tamenin in eo partialiter reperitur, ut sic cum
de reliquis sentoriis actum sit, si de hoc quoque agamus, nihil criminis
commissuri simus. Quod vero attinet aliorum de organo tactus sententias, illae valde dissona sunt. Aliqiu enim omnes omnino corporis nostri partes, ipsa quoque ossa adeo tactu esse praedita judicarunt aliqui partes molles omnes voluerunt actui inferrire, per molles partes intelligentes omnes eas, quae non sunt osseae aliqui membranas, aliqui carnem, aliqui cutem sensorium tactus nominarunt. Alioui nullam partem nominari posse censuerunt, aliqui
autem cum adverterent, cuti, membranae, nervo, tendini, ac carni tactum
esse communem, judicarunt se posse omnem controversiam evitare, si car
309쪽
272 Niv EasAE MEDICINAE ne quidem dicant omanum tactus, sed per illud intelli ant non carnem
vulgo sic appellatam, sed ampliore sgnificatu, omne illud, quicquid fibris
nerveis constipatur, ac molle est.
g. LIV. Omnes eas sententias gillatim examinare longums rei, atque ideo brevibus quid ipse sentiam edisseram, lassertionis rationes probabiles adjungam. Ergo censeo sensium tactis in nobis reperiri tum imperfectum & communem, tum perfectum ac proprium. Illo judico tactilium qualitatum praesentiam quidem manifestari, sed non distincte essentiam &varietatem earundem contra autem existimo in hoc fieri. Ergo quidem ide organosensus tactus secundum primum modum queratur, illis assurgo, qui automtubus partibus tactum attribuunt, aut solis ossibus denegant. Nam in his saltem nullam voluptatem intillumque dolorem persentiscimus,4 qui dicitur dolor non tam in ossibus est, quam in membranis eorundem, sicu-tivi dentium dolor qui dicitur potius in membraneis ligamentis aut nervis per radices dispc iis . quam ipsis dentibus imputandus est. Sed praeter ossa vix aliquae partes nominari queunt, quin levem saltem sensum tactus prodant, adeo ut in parenchymatis ipf hepatis, lienis, pulmonisque, imo in cerebro sensus gravitatis queat deprehendi, ne de coeteris partibus quid adjungam, quas constat dolore posse percelli Verum si quaeratur, quod nam sit organum sensio tactis persecti, qui nempe non solum percipit aliquid tactile adesse, Millud esse vel cognatum, vel molestum, verum etiam quo
ad sensu seri potest, illud distincte apprehendit, an sit primae vel secundaequalitatis,4 cujus v. g. an sit calidum, vel frigidum,molle vel durum,cΘtum respondeo cutem se proprium sensorium tali M. g. I V. Hoc ipsum non convincit solum aliorum numeratorum organorum remotio, utpote ad quae, tanquam prosunde nimis acentia species tactiles pervenire non possunt, vel sensu nimis debili praedita sunt, vel nimis sensibilia existunt, ut omnia cum dolore apprehendant, verum cciam quod in hac parte omnia requisita sensus tactus sint. Quippe spirituum animalium ac vitaliuin susscientem copiam continet, temperiem ita moderatam habet ut in nullis seu primis, seu secundis qualitatibus vehementer cxorbitet. Porro stum obtinet accommodatissimum excipiendis omnibus tactilibus, corpori utilissimum, ut cito moneri possit, si cxcedentia tactilia occurrant. Et quid Experientia satis contestatur, quod in cute omnia sensibilia distincte satis percipiantur, modo ea sana sit, Momnia se recte habeant. Praecipue autem viget virtvi illa tangendi in cute manus, maxime illa, quae est in vola manu, acinis digitorum, ut ea quoque de
310쪽
CONTRACTAE LIBER RIMus. 273 eausa manus sit nobile hominis instrumentum. Ac ne nimia vehementia cuti tactilia occurrerent, cuticitia eidem superposita est, quae tanquam medium inter tactileis organum proprium tactu intervenit, unde accidit, ut cuticula avulsa omnia dolorifice sentiantur. M. GL VI. Omnes partes, quae ad caput pertinent, jam expedivimus, solum restant illi musculi qui caputo cervicem movent, ut adeo illorum tractatio pro complemento istius doctrinae subjicienda videatur. Nam ipsum caput pro organorum sensuum directioneis aliis usibus motum quoque obtinere debuit, quidem voluntarium per musculos, quia secundum judicium mentis ille motus gubernari debebat. Est vero ille motus capitu vel primarius, quo caput ipsum per se movetur; velsecundariin, quo caput movetur ad motum colli seu cervicis. Primarius motus celebratur super primam ac secundam colli vertebram. Qui supra primam contingit, fit vel antrorsum, vel retrorsum, seu lectione vel extensione, eaque utraque vel recta, si totum par moveat, vel obliqua, si alteruter tantum musculus agat. Qui supra secundam accidit, fit circa processum ejus dentiformem, circumvolutione quadam, quasi ad axem Secundarius motus, qui ratione colli seu cervicis capiti tribuitur, quadruplex est, nempe antrorsum retrorsum, dextrorsum, adflnι
prorsum. Vtrique isti motui tributi diversi musculi sunt, quorum qui caput specitatim movent, clicuntur motorιι capitis sed alii, qui id secundatio movent, appellantur motorii cervicu.s GL VII. Motoriorum capitu musculorum sunt septem paria, quorum
unum lectit, quatuor extendunt, duo circumagunt atque ista paria ita consistunt, ut corum alterutri musculi in dextris, alterutri in sinistris jaceant.
Ergo flectens par anteriore colli parte ponitur, sub musculo quadrato buccas detrahente. In exortu divisus est cavitate aliqua Metiam a diversis partibus procedit. Nam alia quidem parte nervosius est, & a summo sterno incipit alia autem carnosius, qua a clavicula parte elatiore, ubi sterno conjungitur, producitur. Postea carnosum redditum & sibi unitum id sminum principium oblique ad collum asscendit, longum potius quam latum, datum verius, quam teres in initio, sed cum ad mammiliarem processum devenerit, teres fit,& carnoso crataque fine ipsi inseritur. Hoc parabia insertione quibusdam dicitur mustoideum officium ipsus est, caput in anteriora flectere, recta quidem, si totum par agat, at ablique, si alteru
ter tantum musculus contranatur.
g. GL VIII. Extenderetium musculorum primum par quibusdam silenium vocatur, quoniam oblongum &latum existens vinculi aut ligaturae M in figuram