장음표시 사용
551쪽
UNivast sar MEDICINAE cluetini. Dub to an non per Vala quoque ab aliis partibus quicquam alintestina deferatur, maxime praeter naturam , nec dubitarem amplius, 1 certo Constaret, ea non posse sensioditer aut sensibiliter per alias vias educi. De liene tamen Sc hepat equoque probabile judico, sconcedatur, crassus pibrum excrementum non posse per vias urinae trans
III. Sic constat, ex qaibus partibvusices ali ine conssent, exinde quoque colligi potest, tiam habeaη causam e tentem scilicet proprio Producentem non tua am , sed tot quot sunt partes a quibus simplicialita excrementa prodeunt. Intestina si quis nominet judieem instar locantis qualitatibus quibusdam praediti S sic aliquatenus ad unionem concurrentis ea posse accipi sed non pro generante causa, tum qui 2 pro ibi. excrementorum nutritionis directa generatione non videtur fuisse pars quaedam constituenda generans, linia quia intestina non tana diuid excrementum retinent, ut coctionem absolvere possint, tu. nquia intestina, maxime superiora, multum cum ventriculo quoad tem periem conveniunt. Neque etiam credibile est internam aliquam caual .im fricientem principalem reperiri , quia in singulis istius excrementi partibus non est , nec a quaquam alia causa conjunctis inge
S, IV. Hinc apparet, quod necformam specificam subnamtatem habere
queat, quia ea ab eis ciente principali ex materia idonea progigni solet : attamen accidentalis neganda non em, quia itidem sat eri oportet, excrementa illa simplicia coneurrentia clivis qualitatibus internis pollere , quibus in se aliquatenus agant , se mutent. In his tamen anvenient , quod excipiant Graeci, cit omnes, qui ad substantialis formae productionem non judicant requiri principalem generantem causam, quorum opinionem hic sub disputationis incudem revocare prorsiis alienum est. S. V. Cum autem intestina longa sint, quaeritur Da in parte examniuxinu excremention irinum generetur Autopsia docet , in tenuia intestina excrementum chylosum deponi, in eadem excerni bilem quicquid ductus pancreatis eructa. , similiterque opinandum est, ventriculi intestinorum superiorum tenuium excrementum proprium se iis adjungereri dehinc cum ab intestinis tenuibus porro promovetur,
non solum singula illa commiscentur , sed etiam associant sibi inferi rum intestinorum excrementa propria ' si quid per vasa ad ungutura
552쪽
CONTRACTAE IEIR PRIMUS siuetur . donec tandem evacuetur per intestinum rectum. In intestino colo maxime diu laaerent propter cellulas, ut inde aliqui collegerint, intestinum colon esse propriam generationis causam. Sed si conlideremus , cellulas illas alii ustii inservire, nempe ut excrementum illius aliquandiu detinendo tempus ellit , ut omnis chylus separari possit, .ne spiritus nimis di luerentur subita evacuatione , ne homo
continub torqueretur excrementorum dejectione , non adeo proba
bilis illa sententia. Nihilominus concedendum est , facere illam moram paulatinam ex cellula in cellulam propagationein ad accuratiorem componentium coniunctionem. S. V I. In humano corpore excrenienta alpina nullis inservili;r quin
retenta diutius plurimum mali gignunt pro uade evacuari convenit. n evacuata extra humanum corpra usum aliquem prasent, quaeritur. Certe animalibus quibusdam in alimoniam cedunt,4 eliguntur debito modo primum a sectore liberata ad agrorum stercorationem, quia satis calida, minus autem acria, pinguiora sunt, quam pleraque Lorum animalium excrementa. tridam etiam venenis adversari volunt, Se in peste exhibenda censenes quidam contra quartanas sebres oleum inde eliciunt sed elegantiores Medici illa merito aversantur. Nam sit, habeant vim alexipharmacam , sanent item quartanam habemus experta&grata remedia quae idem praestent & quis ausit dicere, naturam non potius teterrimiri ingrati illius excrementi aversatione venenum Ἀ-
hos humores vomitu egellisse, quam specilice ab illo fuisse morbum expuguatum.
S. VII. Excrementum hoc compararionem ii magnam est, & aliquando amplius eo, quod accipitur, quod evenit, quia non a solo cibo derivatur, quia maxima pars chyli in idem transit Nim:stamen accurati sunt, qui ad mensuram . pondus quantitatem exigunt, nec tamen certi quid colligere possimi. Nec enim omnes cibi aeque mulium hujus excrementi habent, nec etia: temper aeque multum chyloti extrahitur, nec semper paria luntreliqua etacrementa, quae chylosis admiscentur.
S. VIII. Sic nec idem tempus est, quid exocmentam excernitur. Et ni nec omnibus concoctio aeque cit,celebratur, nec omnes aeque la-Nam alvum habent, nec omnes aeque multum cumulare pollunt, nec quali tates istius excrementi se similiter inramnibus habent, ac consuetudines multum possint. Quod non solum quisque in se experiri potest, Tit 2 sed
553쪽
si UNI vrRIAE MEDICINAE ted obstetrices quoque quaedam nuper natis consuetudine quadam ha
bitum inducunt, ut certo tempore eadem egerant Pari modo quidam una,quidam pluribus vicibus alvum exonerant uno die aut ab uno pastu, aliqui ternis aut quaternis diebus semel tantum Imo novi qui tempore sanitatis intra octo, aut novem, aut decem dies semel tantum alvum deponerent,ri tamen nihil incommodi sentirent. S. IX. Circa qualitates naturales excrementi hujus pauca notanda veniunt calidum est, ob bilis admittionem, quia neC prorsus frigidum est excrementum chylosum , siccum videtur esse, quia terrestre,
consistens, calidum molis autem naturaliter est, sic tamen ut consistentiam retineat starum existit a bile tingente, & ob ejusdem misce-lam amarum, non tamen intense, quia ab aliis sapor remittitura faetet etiam propter bilem. Neque obstat, quod ex vesiculabitaria selextroclum non laetet , quippe in ea non ita calefit, sicut in intestinis. Nam maxime calefam bilis cetorem suum manifestat. Negare tamen nolim aliquid etiam adscetorem facere putredinem aut aliam quamcunque corruptionem in intestinis, ciborum male olentium usurpationem: sed existimo id non tam ordinarium esse. Verum undefit, quo plussaereant, si inusint detenta Proculdubio, quia bilis plus eo Casu incalescit, totum excrementum iacilius putrescit. Rursum, unde accusit , quod Iι- quida excrementa alvina orianarae magisDeleant laccidere judico, quia ex iis exhalatio foetida promptius elevatur, cui plurimum magis putrida sunt. Humida enim longe citius,'iram sicca putrescunt. g. Hinc universa excrementi alvini natura sic adumbrari potest Excrementum alvinum est excrementum compositum exibi relliquiis inconcoctis,bilectexcrementis tertiae coctionis partium diversarum abdominis, calidum, siccum , crassum, confidens, farum, amaram, farfidum, in inteιtinis congregatum, per
S. I. Solent excrementa alvina varie dividi, ratione substantiae, quantitatis, qualitatis, temporis, modiri ordinis egestionis, sed eorum pleraque aut per se evidentia sunt, aut non secundum naturam sunt quapropter iis dimissis ad tractationem deurinu accedo, de quibus itidem ordine primum partes, hinc efficientem, umifinem, post adjuncta de effecta considerabo , sicut ordinem eum in explicatione faecum svinarum secutus sui. S. XLI. Fartes uritiae sunt materiari sania Materia uritu est liquor Sccretentum, de quibus utrisque in specie est agendum. Desiquore initio
554쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMUS. I quaeritur, unde generetur Dubitari non debet, quin remote genereture materia potulenta, aut eo, quod ei respondet. Ideo recth bene se singulis in humano corpore habentibus, si non ali averimur materia, qui multum bibunt, vel plurimum humidi usurpant, plurimum quoque mingunt Contra minus urinae emittunt, qui parcius bibunt. Dehinc nec illud dubitatur , quin urinae liquor proXime exseronat.
Nam experientia contestatur,infantes in utero materno, Ut ut non bibant, ingere tamen. Sic virginem novi, quae etsi plurium dierum siti inedia corpus maceraret, tamen singulis diebus urinam emit-
XIII Caeterum hoc maxime in quaestionem Venit mrmsem presilum mediate ct Oxime mina liquor an vero ad eius compo Mnem etiam concurria potulenta ciborum malaia Millis aliorum lententiis, quorum aliqui prius, aliqui posterius accipiunt, ego sic existimo unitio distinguendum esse inter statum sanum Maegrum meinde
inter moderatam victus rationem, immoderatam, in qua plus iusto cibi vel potus capiuntur. Itaque in statu sano secundum naturam se na-bentibus omnibus, non sumpta nimis larga potione,judico omne potulentum prius transire in serum, antequam transeat in liquorem urinae Probo r. quia totum potulentum nullum habet alium usum,quam ut humectet&refrigeret ventriculum, .liquoris seu menstrui vicem subeat, in quoesculenta in ventriculo elixata in chylum transeant, neque divisim, sed conjunctim. At si hoc ita est, quoniam potulentum sic evadit vehiculum cibi, utique non prius illud in urinam faceuit,antequam vehiculum cibi esse desinat, adeoque serum fiat. . quia potulentum antequam in liquorem urinae transeat, prius in ventriculo, ne- pate corde, renibus, alterationem accipit, quidem remane tunc capitur, cum aliquid cibi in ventriculo est; unde improbabile existit, ipsum potulentum posse immediatam liquoris urinae lateriam her Verum siquis praeter debitum nimium bibat, concedo demeam materiam agis inconcoctam esse, attamen nemo dicere ausi eam non multum mutari, aut serum prius fieri, aut ei tamen simile, ita ut po-
iam quam potulentum dici possit. Atque hoc satis iquet, qula, um odo em , tum saporem, tum colorem, i eraque a la potulenti accidentia amisit, Ma sero nullo alio discrimine differt, quam quod m-nvisa n sit At iis naturam non prorsus evacuat, sed tantum minuit Evenire enim potest vel ob salsedinis paucitatem, vel liquoris co
555쪽
rusum pro cedet ite cap:teas strii ximus, alterum quod in secunda exciti io in otiam Linguine producitur, alterum qimd in tertia coctione eri Luguine provenit; irinam D seniateria Dicomost, quod in vatis continetur scilicet tum chyli, tum sanquini tum
d nullum alium usum habet, sed evacuari debet, cquid autore
bus arteriis&ven .s, commoda ratione immediate aut mediath in ar
evacuetur omninoque Jus naturae particeps est, cuius serum esse iu
's ---p0xim producit; at in naturali urina neu
compareat, ut enorema seu in fundo subsidat, ut livnostasi colitenn qΠ0xiurii Mnina imMupariena adjunguntur, quae ave
V, xyx selςx; -- κον libri illud conteatum in urina reo redi e Equidem in statu naturali non nego ser ex arterioso penere
Sicilii mi ostendi notas comparentes affectorum ut onum, cere-
pus praescriberem, mas suas ad me miserant, aperui gestare se ute-
556쪽
CGNT ACTAE LI IR PRI,'us. si rori S alio morbo non laborare , ideoque abstinere debere a medicamentorum usu Principio ut id crederem fecerunt Agyrtar, qui aliquando mira ex irrinis praedix runt, quos omnes damoniacaeXarte
tam multa ex urinis cognoicere non judicabam elleChrist an sudicare, nec etiam vero simile; de coepi operimenta facere secundum praecepta Arabum, quid exurinis cognosci posset, sic plurima didici vera
esse, quae communiter solent relici. Tum cogitavi, qua ratione sol vi
possent ea, quae Veritati per Aperientiam comprobata obiis pollini, reperique omnia facile dilui posse , si circularis sanguinis motus accipiatur. Etenim quoniam secundum eum ab omnibus pirtibus re dundans a nutritione languis serum , quod non in ensibiliter distulitur, per venas revertitur, nihil absurdi est, si dicamus etiam excrementa quaedam propria partium in sero illo fundi, & postmodum cum eo expurgari. Sed de eo, cuilia eo alibi, nunc in viam revertamur. L XVIII. De naturali contento quaeritur , quius scuuiide generetur Diversa sunt Autorum sententiae. Alii enim op .nantur id e nerari exsanguine sed illud incredibile est. Nam unde tum albedinem naturalem haberet, aqua parte fieret ' Proinde magis adhuc improbabilis est illorum opinio, qui subtiliorem portionem sanguinis illud esse
arbitrantur Nam rubicundum esse deberet, nec excerni deberet. Alii ex istimant, esse id tertiae coctionis excrementum, quatenus aliquid ,quod in partes mutari non potuit, remanet. Sed nec hoc probabile videtur, quia liae absentia illius non argueret cruditatem secundae coctionis, imo aliquando nihil significaret, si nempe illud alio modo evacitaretur. Probabilior proinde ea sententia , qu .estatuit, quod nempe generetur Ireliquiis chyli , seu quod sit aliquod chyli in concocti, reliquum, quod subterfugit sanguificationem,tum quia ipsum inconcoctile est,tum quia
citius evacuatum est, antequam suificienter mutaretur, tum quia virtus concoquens naturaliter se non habet, sed debilior existit. In naturali constitutione prima ratio maxime aliquando&secundaevalet tertia solum locum habet in constitutione praeternaturali. S. XIX. Ex dictis patet facile, qua causa /:son donat alauri taconrentumgeneretur,nimirum ab ipsis causis sanguinem producentibus sed indirecte, quatenus dum ianguine concoquinu, hoc tanquam in concoctum relinquitur,passum tamen, taliquantuml mutatum,nempe calefactum, attenuatum, rarefactum Licet inde quoque cognosci, Fa desa a
signet coctioxeni primam atque secimiam esse legitimae talabratam quia nempe ali--
557쪽
pe aliquid ex priuia coctione reliquum min secunda coctione paΩsiim est.
S. XX. Est alia ad litic opinio de urina contento naturali esse ita lud ipsana pituitam, quae in secunda coctione generatur. Certe constat
naturaliter nullam aliam pituitam in secunda coctione provenire is si hoc crassamentum pro ea accisatur. Veruntamen non dirritendum est, eidem conditiones naturales pituitae, quae ab Autoribus describuntur, non convenire. Nam nec ita crassum, aut tenax, aut trigidum est, quam illam Autores esse volunt. Da nomine tamen nulli controversiam movebo, modo de re ipsa constet. S. XXI. IIIud crassumentiun urvis quaeue se ad trinam sinorum habeat, quaeritur. Sunt qui urinae essentiam eo absente persectam non esse a bitrantur, neque diffitendum est, plerumque eam in sanorum urini;
reperiri, maxime si peracta concoctione accipiantur verum non ausim dicere, etiam urinam sanam esse posse, quae illud crassamentum non ostendat. Pone enim vel in concoctione secunda totum Chylum ita superari, ut aut nihil crudi relinquatur, elidita attenuetur, ut insensibiliter pollit transspirare, vel illud residuum per alvum exon rari, nihil urinae deficiet , nee addi debebit. Verum quia plerumque solet adesse, inde ea opinio plurimorum animos occupavit. XXII. Quandoquidem illud contentum selitum est, vel in fundo subsistere , vel in medio haerere, Vel in sublimi natare, quaeritur, quasit causa, quod tam dirersa loca contentum urina occupet y. Non placet illorum opinio hoc loco, qui secundum partes corporis, a quibus procedunt, istam loci varietatem derivant: nam in naturali statu a singulis partibus excrementa non puto expurgari sed probo illorum sententiam, qui a raritatevi crassitie illisque conjuncta levitatevi gravitate derivant. Neque obstat, quod illa quidem ratio ostendat, quare quid superius urinae liquori innatet , aut insta subsistat, verum non quare quid in medio haereat, quia urinae liquor per totu sibi aequabilis est. Nam id it κοινο αε ον est , quod negandum venit , ipsam naturam inspicias , licet qua sensum ita videatur. Sic enim in aere quoque illum nodum dissolvimus, cum quaeritur, qui fiat, quod vapores quidam altius a terra consistant , alii in propinquitate; quia comp.iratio debet esse levium ad rationem medii in quo consistunt. Sic crastiori Scgravior aquae innatant, quae in tenuivi leviori aut submerguntur aut
558쪽
CONTRAc TAE LIBER PRIMus. yrrg. XXIII. Sed amplius quaeritur, quodnam conlentum maxime natu-
est, nubecula, enasema, an post L Judico hypostasin, quoniam
ea in temperatis reperitur: sed enororemavi nubecula solum in calidioribus constitutionibus, in quibus caloris efficacia ultra mediocritatem sit rarefactio, attenuatio in resolutio. Unde in calidis parcius quoque est, sed in temperatis largius. Non autem debet proritis fundo inhaerere, nam hoc tum demum evenit, ubi vel largior aut frigidior cibus acceptus est, vel concoctio debilior est. Itaque tando quidem asia sistat , sed non adhaereat, ut eum liquore commoto simul commo
S. XXIV. Hae enim statuuntur communiter conaιιωηra laudabilustimenti, I ursanda quis ' fiat, non audem inhaereat, sed ad motum matulae cum liquore diffluat. a. ut aquabilitteris p amissem assurgat. 3. I colo rea bumst. . ut con flentia st mediocre , nec nimis tenues, nec nimiserassum.
S. XXV. Quandoquidem ex his duobus, liquore nemperi contento urina sanorum conjungitur, quaeritur, quomodo Grantur,. quo meo di,gruentur. Judico uniri, quatenus ubi liquor calidus fuerit, similiter contentum alteratum hoe in illo solvatur, unde cum urina ea- Ietit, contentum illud per uuiversam urinam dispergitur at quando urina frigefit, illud quod crassus, terrestrius, de gravius in ea est, maxime si etiam nimia copia in eade contineatur, segregatur, aciundum petit. Etenim quoniam non arbitror unionem per se inter haec unita, sed localem tantum intercedere, qualis inter salemin aquam in aqua salsa, non hic recurrendum judico vel ad calorem coquentem , vel ad frigus corrumpens, quamvis libens largiar occasionalem Causiam se- regationis esse maxime frigus, quatenus crassa constringit. 4 enu, bus consequenter separat, cuaemadmodum Chymici maXime experiuntur in coagulatione salium. S. XXVI. Forma urina quaesit, licet ex dictis concludere: nempe non substantialis , quia urina est compositum per accidens verum acciden-ralis, oriunda nempe ex conveniente unione liquoris contenti, quae
ideo nullam specialem difficultatem ingerit. S. XX VII. De efficiente&modo generationis superius quoque est actum, circasnisi id notum est, inservire hominis urinam pluribus
artificibus, Chirurgi quoque ad abstersionem , mundationemque vulnerum: ulcerum. Verum de eo quaestio est , An recte a Meditis intra cor-V v v pus
559쪽
uer UNI v TR s C sDICINAE Inu quoqα capiatur ' Experientia monstrat, habere urinam vim alexiteriam diaphoreticam, de ditireticam, atque contra pestemi febres valere. Si ergo quis suam urinam in aliorum medicamentorum desectu accipere voluerit , non impediam. Istud addam , quod mariti urina reCens missa adhuc calida cum momento croci aut anthorae liliorum alborum unum ex optimis remediis sit ad facilitandum partum, quo novi plurimus adjutas fui e , quae summo in periculo versabantur. Causa quae sit alia nescio, quam quia illi vis alexiteria, i iuretica convenit, ob corporalem copiam symp ithetica est toti mulieris corpori , quae malus videtur habere momentum, ii judicetur serum illud cognationem quandam cum emine habere. S. XXIIII. Quantitas natinatu urina respondere debet circitet potulentimateria acceptae,sed non refert,an semel, an per vices ea reddatur. Causa est, quia ea remota liquoris materia est. Temm excreti nis optimum est a facta concoctione, quanquam id exacte determinari nequit, maxime cum non in omnibus teque cito concoctio ab luatur.
Modus eruciationis a nobis declaratus est, cum de partibus illis egimus ;m quibus generatur,m per quas excernitur. Qualitas item circa serum ela liquorem exposita est, nam moderate crassa δή coloris citrini qualiquorem optima est, color ille non ab admistione bilis illi advenit, sed potius ex coctione. Et haec de urinis quoad naturalem statum Se a
solutam considerationema quatenus Ver praeternaturam mutantur ,
vel signa evadunt diagnos :ca aut prognostica sanitatis δc morborum. suo loco ostendetur. f. XXIX. S ita liquori urinae valde cognatus est, neque ab eadem multum differt, unde qui multum sudant, parum mingunt, contra. Aliquid tamen discrimi itis intercedit, ut apparebit, singula
sudoris naturalis considerantibus. li ergo materiam sudoris concernit, erum id est aliquando modo aquae, aliquando forma vaporis ex corpore prodiens, aut semper forma vaporis sed vel sibi magna copia succedentis , vel parce se sequentis P mna non est, distincta a sero,
quippe ipsistimum sexum est, soras propulsum Causa eslatens sudoris calor est, is, i satis sortis, quia alioquin serum per alias vias evacuatur, maxime per urinam. Finis est excretio serotexerementi, ut corpus levetur. Quoad qualitatem sudor calidus est. Locus per quem evacuatur est superficies corporis, cujus poros sudoris materia transit Excretum modis est,
quod vapor vaporem, maximet cador resolvem dis ungat Coagum
560쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMUS. Humis modus, fit vel ob frigus externum interveniens, vel copiam Vaporum , vel interceptionemri impeditionem liberae trans irationis, tum enim similiter vapore Coagulati sudorem reddunt. Asudore non dinfert mador. Nam mador quasi parcus sudor est, & sudor Copiosus mador. Cum enim corpus ab emisso sudore tantum humidum apparet, aut ubi hinc inde gutta sudoris adhaeret, ador appellatur, Verum ubi copiosior halitus est, ut liquor ex corpore dirauat,speciatim sudor
S. XXX. Haec ita strictim quae ut melius percipiantur, natura sudoris plenius constet, aliquas quaestiones insuperaddemus. I. Qua, ritur: istae sit naturae excrementum , an praterxaturalii Si naturale dicatur , quod sanitatis tempore accidit , seu ab internis, seu ab externis causis corpus ad morbum non disponentibus, dico quendam sudorem naturalem esse. Sic enim moderato exercitio, somno , aestivo ca-Iore diversi sudant. Hoc vero fatenduin est , solum ab internis causis in persecte sanis, externis causis modum non excedentibus, sudorem non gigni, ut ideo non accusandi sint, qui iudorem non simpliciter ex Crementum naturale esse afferunt. S. XXXI. aeritur . Quisat, quod biliosi magis student Quia nempe sunt calidiores at ad sudoris generationem major Calor exigitur. Recedit, quod plerumque sint rarioris texturae, quam adeo vaporesserosi melius transeunt. Eadem causa est, quare ab exercitis magis sudemus, quia ab eodem magis incalescimus. Verum quare pueri mulieres magustauruq Quia plurimum habent humidiri calorem mitem, qui illud humidum quidem propellit ad corporis superficiem, sed magnam ejus partem non insensibiliter discutit. S. XXXIII. Quaeritur,stuare in somno praecipue sudemus Quia in eo optima fit concoctio . aequabilis in universum distributio, aliaeque evacuationes intermissar,tum enim ubi calor aliquanto potentior factus per universum corpus distribuitur, vapores illos per poros corporis exterminat. Ideo etiam neque primo somno fled merio, vel urtim inomae sudor apparet. Haec quoque causa est, quare qui lar ore rictu urarum, maxime insomnosudent, quia nempe in iis uberior vaporum copia ex copiosiore sero colligitur. Quare si non tantur largo victu, tamen per somnum multum sudant, praecepto Hippocr. leci. . Aphor. I. evacuatione indigent, non solum ob eam causam, quam Gai in comment aiffert,
quia ante largo victu usi sunt, sed minime, quia id indicio est, vitioso-