Nova bibliotheca lvbecensis ..

631쪽

cum vocationibus sacris hunc quasi agere vel ludum vel mercatum. Deinde, quo in periculo sint provinciae Rheno vicinae, illa praecipue patria mea, cui de caetero optime cupio, nemini amplius ignotum esse potest. Si se, quod metuendum equidem est, futuro anno diffuderint motus isti qui in Italia initium ceperunt, inter primas bonae urbis Duriacensis calamitates erit nova ejus ruina Mincolarum rediens per vices exilium. Quaevi causa est, quod

cum hactenus reparationi ruinarum operam dederint cives, nunc omnino remit.

tant. Vnde planissime persuasus sum,

primum Concionatoris aulici munus relin. qui vacuum, donec, quo motus isti ten.

dant, certior indicio cognoscatur. Itaque posthac, si forte pressius insistant, candide mentem Tuam aperi expectent, quousque Deo disponente appareret, tutam esse, quae ibi offeratur Ecclesiam, ne forte irato in nos, quod tamen Deus avertat, Numine, statim iterum, Tu Ecclesiae di Ecclesia Tibi surripiatur. Nec etiam Te sine aliqua levitatis nota novam vocationem cum alia tam brevi temporis spatio permutare posse. Nunc enim videris eo a Deo loco positus esse, in quo ad futuram majorem in Ecclesia messem praesidia

omnis generis corrogare non tam possis,

quam debeas. Cui rei uec ingenium Tibi deest,

632쪽

deest, nec voluntas. Tenemur equidem vocanti Deo obsequi, sed tum demum seria Dei intentio nobis clarissime elucescit, si viderimus, ingularem nobis uberemque aperiri ampum, gloriam ipsius in oblato

nobis ossicio promovendi. Retrahere autem nos videtur Deus, majoribus destinare rebus, si tam luculentam nobis exhibet occasionem animum nostrum iis variae eruditionis Sexperientiae praesidiis locupletandi, quae fiuctum aliquando parere possunt ampliorem. Res itaque uas, optime Schroedere, Deo committe, munere uoimpigre mimperterrite fungere, thesaurum variarum eruditionis diuitiarum collige quid de Te aliquando facere velit, resignato in voluntatem ipsius arbitrio Tuo,

expecta.

BALuziusne ille, de quo scribis, Sis: pHANus ille est, qui jam ante quinquaginta annos summam inter eruditos obtinuit celebritatem 3 vix credo, aut cente. nario proximus sit oportet. Sed de viris Galliae eruditis examorem mihi posthac

procurabis notitiam. Nunc pauca de rebus nostris. Nondum deserbuit contentio de Termino peremptorio. Edidit Facultas nostra Theologica manum scripto adponente n. D. GRuNEN BERGIo, defen

633쪽

peremptorii termini auctorem qui responsum nostrum, Consistorio Lubbensi datum, resutare aggressus fuerat. Munivimus vindicias nostras variarum Ecclesiarum suffragiis, ne videremur, novamis insolen. tem proposuisse doctrinam. Accedet nobis S avniensis Vestra, ceu ea de re certiaeedditi sumus , imo tundensis in Scania. Promiserant nobis 8 Hamburgenses, hi quidem omnium primi, consensus sui e pressionem, sed addudii dein a n. D. NAVERO, odio, ut puto,in Senioris

WINCRLERI, ut promissionem suam retractarent, caussati, bellorum in Ecclesia nostra satis esse. Quam olim syncretistis Propriam rationem mirari quis posset illud Ministerium potuisse a tanto antea bellato. re, cujus ductu omnes nil nisi bella contra proprios fratres gesserunt, subito perdiscere. Respondi ego a nobis veritatem defendi, ab aliis veritati testimonium reddi. Quod utrumque sit a Deo mandatum, nec posse illud sine conscientiae vulnere vel omitti vel hoc petenti denegari. Idem D. Aug.

V s, cum nuper ossicium suum aditurus Gryphismaidiam venisset, tolerare noluit, ut vel D. SPE NE Rus, quem antea integris libris refutaverat, vel alii ipse eorum expresso nomine, refellerentur. Pacis se plantanda causa venisse testatus Optarent

citra dubium namburgenses , di ob hunc

finem

634쪽

IIs finem ipsum olim eo venisse. ut animus Viri, quantus quantus est, mira metamorphosi immutatus est. - - - Scr. Rost.

ipsis Novembr. Calendis MDCCI. Ita equidem est, nune in ipso eruditorum

quasi sinuis meditullio sedes, Qvariae solidaeque doctrinae praesidia haurire potes, quae in semierudita nostra Germania nullibi comparent. Nos enim adhuc rixis it contentionibus de controversiunculis quihusdam adsueti, unicam nostram gloriam in his minutiis quaerimus Fervet adhue nuc quotidie prodeunt. Mihi, qui hactenus uiui, homo inquietus gloriae cupilus, .RECHEN BERGIVs, nuper o eo Ravit, me primum .praecipuum totius hujus litigii esse autorem instrumentum, meque potissimum ad certamen provocat. Sed nullatenus quod quaerit, obtinebit. Ego enim simplicem tantum, si reconvaluero, edam narrationem, ne quidem explesta ullius hominis nomine, in qua dein monstrabo, hanc me, quam teneo, sente tiam toto ossicii mei tempore defendisse,

adeoque nunc nihil fecisse in cujusquam gratiam odiumque. Quae vero in conqui-ffendis

635쪽

rendis Theologorum suffragiis seci, quod

unicum tantopere urit RECHEN BERGIVM,

innocua facti propositio ab omni me culpa apud ingenuos piosque viros facile absolvet. Stat de cetero apud me fixum fi mumque, cum nemine hominum, post tot edita cie hoc argumento scripta, conterid te, quicquid etiam in me debacchentur. Disputavi nuper de forma catecheseos Pauis linae ad Flebr. . QVI.is ostendi, jam Pauli tempore obtinuisi Meatechesin, certam catecheseos formam, connexis inter

sese fidei articulis, iisque ipsis, qui adhuc

catecheses nostras constituunt, constantem. Vt reprimerem praecipuum Indifferentistarum hodiernorum THOΜAs II, BRENN EusENII aliorumque principium, formas inreligione omnes, utpote confessiones, catecheses symbolais omnia alia id genus, reiicientium, ut libertas sentiendi quid quisque Scripturae consentaneum esse judicaverit, plenissima cuivis maneat. Pro pediemis aliam proponam de veritate coe

Isi in qua similem Indisserentistarum hypothesin configam, vel ex meis potius letctionibus Respondens meus, qua nempe peculiari scripto prolixissima opera

BRENNEvs ENI, disputat veritatem. notitiam, sapientiam, aliaque vocabula, quae toties in scriptura occurrunt, nullate

636쪽

nus intellemas, sed vel solummodo vel primo iraecipue voluntatis actum designare, neque religionem, pietatem in notitia myueriorum Divinorum, quam cerebrinam fidem vocat, sed in emendatione voluntatis h. e. caritatis erga Deum iroximum demonstratione consistere, Deoque 'perinde esse quid de essentia ipsius, deque personis, aliisque id genus cerebrinis credamus. Vide, carissime Schroedere, haeemonstra in Ecclesia nostra non oriuntur tantum, sed impune tolerantur, imo a plerisque hujus seculi hominibus laudantur, eo quod rixas omnes contentiosorum Theologorum una quasi litura removeant, econtra solam pietatem, charitatem, abnegationem sui ipsius aliasque veras divinas virtutes commendent. ' Sed abrumpendum mihi est, uia manus mea languida adhuc quietem aesiderat. Tu igitur nunc vale me indesinenter ama. Scr. Rostochii d. I3 Aug. 7Qz.

x toto pectore laetor, ecasionem mihi tandem existere reditum Tibi Tuum, dissicilem admodumis molestum, ex peregrinis dissitisque regionibus gratulandi. Utinam, quemadmodum charissima Te mater revertentem amplexa est, ita excipere quasi redivivum larens, Tui ὀnge

637쪽

amantissimus, potuisset. Sed refricandus Tibi non est dolor quem ipsa aedium p

ternarum consideratio nuper renovavit.

Incolit ille nune loeum diu a se desideratumin iis perfruitur gaudiis, quae ceu praemia pietatis suae, optimus, quem tantopere amavit, Servator ipsi destinavit. Ego verosi paternas subire vices, in eo affectum meum, flagrantissimum certe semper, cum erga beatum virum, tum erga temetipsum, quocunque pacto testari possem, in non exigua felicitatis meae parte id positurus

essem.

Commendavit e illustri KLΕrNIO, praecipuo nunc serenissimi Dueis nostri in rebus sacris ministro, primum Filius meus natu maximus, nuper factu Secretarius Legationis, ut vocant a Principe nostro in aulamanoverana, deinde ego ipse per Iiteras, causatus, eiusmodi virum . si in Provincias nostras reciperetur, aliquandore Academiae singulari ornamento esse posse, cum innumeris ea in qualibet eruditionis parte, quae in Hispania Galliaque videris, comprehendendi occasio non existat. - - Vides itaque, nondum eo in statu rem hane esse, ut certi quid hinc expectare queas. Quare omnino Regio e Dania mandato, comparendum ibi Havniae esse existimo.

ut, quod praemium longis uis bonisque meritis decretari sint,ante omnig cognoscas.

638쪽

si posthae divino nutui visum fuerit , ut in hac patria Tua sacrae functioni admovearis , in ossicio quoque publico jam consiturus, advocari poteris. Vivit nunc

positus coloniensis ad Spream, Regi a concionibus , magnoque ilane insolito eius Reginae favore utens, mihique intima prorsus amicitia conjunctus inuic re jam integro abhinc anno ita commendavi, ut ad conscientiam ipsius provocaverim, si dona divinitus Tibi concessa quacunque occasione neglexerit. Id nunc in epistola hic adjecta ei in memoriam revoco, nec dubito vires ipsum suas omnes eo locatu rum esse ut desiderium meum expleat. Est enim Theologus, non ex genio seculi, sed verae ingenuaeque pietati deditus, hi ex toto pectore bene cupiens. Ubi redieris ex Dania, tum vero Te in aedibus meis, gratissimum longe hospitem futu-xum, expectabo. Nec enim colloquiis modo a familiari morbo meo non torqueari Scr. Rostuchii die s. Ian. 17o7.

XIII. M. et ost Nivs hine edere coactus non est. Exclusus ob contumaciam Rectori oppositam, post unam alteramque hebdo-Η ma-

639쪽

madem statim iterum receptus est. Abiit autem offensus illa exclusionis ignominia, resignato nobis, quem me Praeside adeptus fuerat, Baccalaureatus gradu& civium Jure. Cum neque in Belgio neque in Anglia, neque Gieme impetrasset, quod desiderabat, ad Κilonienses delapsus est. Lego meditationes ipsius Biblicas, neque me sim gularia, quibus nonnunquam indulget, movent, quid alii judicent ignoro Filius meuS, Ducis Secretarius, nuper Consiliarii Aulici dignitate auctus, iterum Hanoverae subsistit cum familia, serenissimiDucis ibi negotia curans. Alter lateri Principis, etiamnunc Stangebadae perpetuo adhaere eodem Consiliarii honore mactatus. Reliqui duo

in curanda familia imo ossicio meo, consenescunt. RuNEN AER Gius febre ardente acerrima intra novem dies sablatus est orta, ut ego existimo non aliunde, nisi ex itineribus ipsius nocturnis. Ad ejus ossicia singula obeunda jam vocatus optimus

est GRAsius noster. - - - Ε Superintendentibus uis, quorum meditaris scribere vitam, praeter Lo Ziv Μ, nostratem quondam, nullus peculiariter hic cognitus est. De hoe vero nihil reserunt documenta nostra , nisi diem quo summum in Theolo gia gradum adsumpsit. - Scr.Rostochii, d. XL Iun. MDCCXII.

640쪽

MARTINI RVARI

IOHANNIS IRCHMANNI

EPISTOLAE. CONTINUATIO ALTERA.

IV.Literas tuas, ornatissime RVARE acee. pi ex quibus intellexi priores meas tardius tibi redditas esse, quod mihi per . molestum auditu fuit. Sed bonum factum, quod non omnino perierunt. Vt condi. tionem hanc accipias, ego nec auctor tibi esse nolui, sed nec dissuadere quicquid autem hujus sesi id feci partim expugna tu precibus VAREN HOLT mei, partim permotus ratione studiorum tuorum, quae nisi in academiarum aliqua urseris, numquam aut certe tarde in notitiam doctorum virorum pervenies. De modestia ac liberalitate VAREN HOLT noli dubitare. Est enim eius ingenii ut bene monentes libenter audiat is illarum fortunarum, ut sine incommodo suo possit alere aliquem .eujus ducibis auspicio castra Musarum se-