장음표시 사용
2쪽
Illustiissimo exilis ero O. AUGUSTINO
Illustrissimis N Amplissi Senatoribus REIPUBLIME BONO N.
Ractatum de oculari demonstratione loci sine locato &c Auctore ipso non minus conspicuum, quam
ausu laudabilem a muta Bononiam transmissum ad Illustriss Co.His ronymum Capraram, ut forte quis ex hac C leberrima Studiorum altrice Aristotelis am
tes tueretur per multorum manus antea ver
satum, tandem ad me traductum vidi, astatis tente percurri. Et cum senserim pene totum in experimentis iecisse fundamenta, ad experiamenta ipsa prantanda, oe expendenda animum applicui, ex quibus certior factussum, certissimam
3쪽
simiam Aristotelis Philosophiam confirmari po
tius, quam denrui. Itaque causam publicam mihi ageresum visus, si ego unus de Lectoribus Philosophis illa in hoc opusculo complexa promerem, qui publico adscriptus albo Aristotelis interpres,is defensor ex vestra munificentia, s mea animi propensione iampridem huic oneri inseruio. Si namque adeo acutiret Philosophus, et euincere nititur Aduersarius, tumpiter fallimur omnes, non tantum illius Interia pretes, s Authorati, verum etiam Interpretationem iubentes s Authorantes. Atque
vitrea innixa Liuia Philosophia tota labat,
simul scientiarum orbis acidat uniuersus. Causam mero mihi meam absumo, dum vobis, NusIrissimi Viri opusculum dico, ac sacro, siquidem meas in hoc partes exequor, dum re rum publicarum Patronis, s Institutoribus publicus litterarum Prostfor, lucubrationes
meas voveo, ut hae diurno splendore vestro e tonebris clarescant in lucem Valete. Bononia
4쪽
Per Vitreum Tubum in Naturam inuecto
tur Admod. R. P. Magnus, cuius eruditionem , familiam, Religionem, atqu Regionem ipsam maxime veneror, dum contra Aristotelem Peripateticis acriter insensus suo exprimento vacuum in naturam inducere conatur, nihil tamen proficit, dum nihil concludit ad insinuandum nihil ipsum inter corpora niuersum constituentia, ac prolabitur ad inane, dum maxime recedit a Peripatu Experimentum siquidem etsi secundum rationem periculosum, unde iudicium parit dissicile, at si contra rationeaudeceptorium omnino redditur, quod infra demonstrandum aggredior. Sed antea eiusdem fundamenta, & philosopha- di ne dicam sophisticandi forma perpendenda videntur. Liceat ergo mihi solius veritatis amore, neveri Philosophi nomine prorsus indignus existimer, non contentionis studio disputationem rogatus,ac pene
5쪽
pene conctus assumere. In quo equidem praestando utar sermone libero ,humili,minime fucato more scholastico, ne videar velle oratione ipsa res sustinere potius quam rebus orationem. Necis pudebit uti graecis, Mantiquis nominibus, quibus sapientissimi Viri res apprime enucleantes si sunt, studeant alij nominibus suo arbitratu. Audio itaque in primis dum Auctor structuram niuersi hiementaris amplissimis gradibus percurrit, ad declarandum quid sit vacuum , cum
inducere noua, vana nomina virtutum continuatiuae, atque contiguatiuae, nec non Stellis virtutem tribuere discontinuatiuam. Quibus nominibus, aut res ab eo intentae non respondent, aut
ipsae res significatae perperam acceptae ostendentur. Inter exponendam vero corporum seriem expu0git Ignem quiaθbaram Ignis non vidit quod perfunctorie pertransibo dum neque vidit Aere,
no Ventos, no Turbines, attamen no excludit; nec vidit molam e sublimi descendentem , permittet nihilominus eam per aera, per aquas usque in profundum maris descendere. Nec vidit Intelligentias motrices, neque primum Motorem Deum summum, facile tamen admittet. Existit autem in sublimi Ignis, seu 'πέ καυμα non quia videatur, sed quia conuincitur ex pluribus; ut pote exaequa-da transmutabilium Elementorum inuicem proin portione, ex danda combinatione qualitatum pri
6쪽
marum sensibilium, nam si datur complicatio frigidi, sicci, quae Terram constituit frigidi,&humidi quς Aquam; calidi, humidi, quq Aerem; dabitur quoque calidi, Icci, quae constituat corpus tenuissimum aere rarius, caelestibus corporibus finitimum, perennem , quod amodo circularem transmutationem sustinens inter Elementa. Evincitur quoque ex Elementorum qualitatibus
motricibus, siquidem si datur grauissimum, quod
omnibus substat ijs, quae ad centrum feruntur, est Terra, dabitur etiam leuissimum, quod omnibus superemineat ijs, quae sursum cientur, Merit tale quartum corpus Ignis dictum Duobus in te med ijs existentibus, aqua nempe secundum quid, seu proportionaliter, graui, aere secundum quid, seu proportionaliter, leui. At hoc parum refert
ad id , quod primo intenditur. Circa dictam Virtutem Continuatiuam. Ita pendamus interea quid p se ferat haredi uersa elementis virtus inter se differens, aut etiam contraria Continuatiua,& Contiguatiua,atq;etiam stellaru virtus discontinuativa. Continuatiuam mavult appellare, quam Peripatetici,quin etiam caeteri omnes, appellant grauita tem, leuitatem, Contiguatiuam dicit virtutem, qua corpus alterum altera connectitur, ad prohi- a ben-
7쪽
bendu acuti Vtiq; fateor corpora facile aut continuari si homogene uin homogeneo, siue dicas generis eiusdem, quod sola separatione ab alio cernatu disiunctum, adiungatur aut contiguari, si eterogeneum te rogeneo, quae sint diuersi generis, maturae, copuletur. Si quidem Corpora diuisa si ita uniantur, ut partes cuncta illorum On-
fundantur, nec seruetur proprius terminus corpOris antea diuisi, at Omnes parteScoeant ad communem terminum non solum designatum, sed etiam designabilem, tunc unita corpora dicentur continuari. Sic facile euenit in unione corporum, quae sunt eiusdem prorsus generis,&rationis, ut cum aqua aquae copuletur, de aeri ni aliae qualita te secundae corporum, ut densitas, & durities obsint, ut si arida aridae adiungatur &c. At si corpora diuisa copulentur adeo , ut seruent proprios terminos, seu superficies, licet simul, Mnullo alio interiecto corpore coniungantur, haec non continua, sed contigua dicentur, quod de corporibus diuer- si ordinis,4 rationis potissimum euenit, ut si iungatur aqua terrae, aut aeri
Unde fiet rationem Cotinuabilitatis, seu Contiguabilitatis petendam esse a corporibus prout sunt eiusdem, aut diuersi generis,&naturae vel
etiam ratione terminorum propriorum no ab imaginatis virtutibus essicientibus inter se distinctis Quod insuper grauitas,& leuitas, quibus com
8쪽
pora quaeque petunt sua in Mundo loca, ordine miro in eo sunt disposita, sint virtutes tantum continuati uar, unde alia danda st virtus contiguatiua, mihi redditur valde suspectum. Nam video per
grauitatem non solum continuari terram terrae,&aquam aquae, verum etiam per eandem grauitate contiguari quam terrae,& sic de caeteris. Descendat lapis, sua grauitate contiguatur ad terram; eL fodiatur in terra puteus, contiguatur aqua terrae per propriam grauitatem. Immittatur Plumbum
in Peluuium repletum aqua, in fundum procidit,& aqua prosilit illi coliguasascendat aer per aqua- hoc erit per suam leuitatem, sic de reliquis Unde patet grauitatem, leuitatem esse virtutem corporum non tantum continuatiuam, Verum etiam contiguatiuam.
In viventibus itidem anima longe licet persectius virtus est tum continuativa, tum contiguatiua, uti namque partes disia mi lares, organicae constant ex similaribus, qui terminis proprijs coercitae, aerminis unius ad terminos alterius colis-rentibus constituunt dissimilares, sicut ossa, nerui, caro, Venae, Oetera huiusmodi constituunt brachium, sic Anima contiguatiua virtus erit dicenda, ut vero ex omnibus partibus unum totum, ac perfectum conficii, cuius consensus unus, conspiratio una consentientia omnia, tunc virtus continuatiua veniet censenda. Per
9쪽
6Per eandem igitur virtutem grauitatis, deuitatis, per quam habent Elementaria corpora, ut partes eorum petant suas uniuersitates, continuentur suo toti, per eandem habent, ut suis quς-que locis disponantur,is contiguentur. Dum enim terra petit infimum locum ad centrum, quia grauissima, descendens in aere non solum, sed etiain aqua, ipsa aqua contiguatur terrae, illi superinnatans, ut in aquis turbidis est videre c. Circa Virtutem contiguatiuam nuncu-
patam. Vis etiam ad virtutem corporum Conti- ἁ Euatiuam nuncupatam, qua corpora di- -- cuntur copulari ad vitandum a cuum, quis non videt hanc non minus esse continuatiuam, quam contiguatiuam, si aer aeri, aut aqua aquae succedat,4 connectatur ad replendum spatium corporis per vim in contra propriam naturam extracti, aut inducti ut experimur. Neq; dicendus est hic effectus pendere a virtute aliqua , quaesit corporum ipsorum propria, sicut conceditur de grauitate ac leuitate. Quia fit hoc violentia quadam, ab extrinseco, eleuatur quippe per vim aqua, mirahitur aer deorsum, dum corpus aptum natum implere illud spatium, prohibetur, seruit enim tunc ordini niuersi, non propriae na-
10쪽
turae satisfacti, ut in fontibus arte factis,de quo infra fusius agetur num. T. Plura quidem requiruntur ad continuandum, quam ad contiguandum, non ex virtute coliguante, aut continuante, sed ex naturis continuabilium, seu contiguabilium, ad hoc enim, ut continuentur corpora est necesse, ut ea coeant in unam naturam vel quia iam sint eiusdem naturae antequam uniantur, vel quia efformentur,4 transeant quodammodo in eam, cui uni utitur natura madebui non seruentur termini proprij unitorum. Vnde
facile continuabilia sunt corpora facilesterminabilia terminis alienis, dissicile aute proprijs, quod est dictit, humida, rara,&etiam fluxibilia; ex opposito opposita. At ad contiguandum sat est, ut corpus corpori copuletur quocunque modo nullo alio corpore interiecto, haec tamen propterea non fiunt a virtutibus diuersis, aut etiam pugnantibus, ut suppO
Addo etiam ad excludendam eam Virtutem contiguatiuam,quod liqc contiguatiua virtus tanquam distincta a continuatiua, vel est in corporibus contiguatis, vel in contigua tibus, vel in virisque, vel in neutris, tanquam per se sola subsistens. Non per se sola subsistens, quia virtus est alicuius virtus. Si in corporibus contiguatis praesertim simplicibus, vel naturaliter se habentibus,ac liberis o