장음표시 사용
11쪽
o Bartholomeus Perea de Nueros, Prouincialis Societatis I Esu in Prouincia Toletana, potestate ad id mihil a Reuerendo admodum Patre Claudio uauiua Praeposito nostro generali, facultatem concedo, ut typis mandentur Commentati j in libros Aristotelis de generatione, & corruptione a Patre Antonio Rubio Doctore Theologo Societatis I E s v compositi,& grauium Doctorumque hominum nostrae Soeietatis iudicio approbati.In cuius rei ndem has.litteras m nu nostra subseriptas, sigilloque nostro munitas dedimus, x8. Septembris anni Isog.in domo nostra I E s v deI monte Complutensis collegi j. Bartholomeus Fere: de meros.
telia de oνtu, interitu rerum naturailium ,siue degenerationaevmptione earum doctissimi Doctoris Antoni, Rul f Soeietatis IE s v, laudo maxims autharis ingenium, is eruditionim, ae eommentaria digna iudico,velut undιque accurate rimata,vi eum magna securitate, utilitate, is laude idipis maniari possint. Apud sanctum Philippum de Maiiddis 1 s. Octobris anno Isog. Christophorus de Fonseca.
miras R. P. Prouincialis Societatis Ι E s v in Prouincia Lugdunensi.
ANtonius suffrenus Prouincialis foetetatis I E s v, in Prouincia Lugdunensi , iuxta Privilegium ci dem Societati Regibus Christianissimis Henrico III. die Io. viij, I s 83. & . Henrico IIII. Lo. Decembris, Ludovico XIII. nunc regnante, I .Februari j I 6 II .concessum,quo Bibliopolis omniabus prohibetur, ne libros ab eiusdem Societatis hominibus cmpositos,absque illorum permissione imprimanti Permittit Ioanni Pillehotte Lugdunensi Bibliopolae, ut R.P.Antonii Ruuio Rodensis Commentarios in libros Aristotelis degeneratione,& eorruptione in sex proximos annos imprimere, ac libere diVuendere possit. Datum Lugduni die r. Oaobris. Isr3.
12쪽
Aristotelis Stagiritae de ortu, & interitu rerum naturalium, seu de gene- . ' ratione, & corruptione ' ,
PROOEMIVM. MNIA fere, qua in principis cuius xque operis inquirasolent,atque explicari,
per se sum δε hoc manis a. Nam inscriptis coisset a principali assectione
corporM naturalis Fumitur, qua estgeneratio per quam incipit esse;Wcorruptio, per quam de sinit. Ordo etiam huius operis cum caeterispar
ribus Philosephia naturalis per se est manse tuti, sunt enim libri isti tertia pars huim scientia post primam, ct secundam, nempe octo libros Ph7sicorum, in quibus diffutatum est de ente naturali in communi, prout principia moι- continet r-libros de Caelo, ct Mundo,in quibuου egit Aristoteles de eodem ente naturalii implici quidemini habet principium motus ad certum locum, vel ubi ; quod ex naturali constitutione totius uniuersi ei conuenit. In terito vero sica agitur de eodem corpore, ut habet inse principium genera-uonis,est corruptionis. Diuisio vero non est minus facilis, nam duo explicat sinoteles in toto hoc opere. Primum, naturam generarionis, corrumnis, alterationis, augmentationis, ct miae
13쪽
, P R O OE M I V M. iionu;per quas mutationes, vel motus aliquam formam a
quirit corpus naturale, nempe substantialem, a qua habet 'esse simpliciter; vel accidentalem, per quam habet esse tale. Secundum,naturam corporum simplicium, est qualitatum
eorum, quae vocantur primae, in quantum per eas unum in
aliud trans tari potest,uel duo in tertium. Et ideo in Hos libros diuiditur ab Arictoreis ita ut primum in primo libro explicet, ct secundum in secundo.
Solum potest esse dubiu desubissio , seu obiecto adaquato Mim partis ; nam scur tota Philosophia habet subit tum
totale, sub quo comprahenduntur omnia, de quilus agit ita singula paries eius habere debet paritalia subiecta sibi ada quatasub quibus comprehendantur omnia, de quibus agitur insingulis;quod autem sit obiectum huius non est certum inter expositores Aristotelis., Sed prima opinio asserit obiectum esse corpus plex uelementum, in quantum moueri potest, non quidem secum dum locum, vel ubi inam hoc modo egit Aristoteles de illo in libris de Gelo,oMudo sed secun ιm formam absolutam, inhaerentem substantialem,vel accidentalem. Ita Albertus Magnin tractatu I. degeneratione capite I. Auer esI .lib.de Coelo comm. 3oAlexand.lib. T. Metheo. in principio. Probatur te timonio Aristotelis i. lib. de Sensu, sensili cap. 4. ibi opu/ hoc de elementis vocat. Et lib. 2. de Anima assismat se in eo egisse H elementis ,hoc est insem do libro. Probatur etiam ratione: quia postquam in libris Pssitarum diffutatum est de corpore naturali in est muni , in reliquis partibus Astutari debet de eodem in particulari;hoc est de simplici, o composito, ut habet in seprincipium mutatonis, ct motus sed in libris de Coelo egit Aristoteles de corpore Amplici, ut habet principium motus ad locum,ergo in hac tertia parte agit de eodem,ut habet prin- , cipium mortis adfrmamsubstantialim, vel accidentalem, hoc est ut alterari,augeri, cir generari potest,quodsolum habent
14쪽
P R o ΟΕ M I V M. uebent elementa. Probatur consequentia , quia in nulla alia
parte tortiu Philosephia agit de corpore plici siub hae ratione uniuersali,viperse est manifestum. Secunda opinio tenet generationem, O corruptionem incommuni esse subietitum huim operis. Cuius ratio sumi reae inscripοione: nam si degeneratione, est corruptionem- scribitur ergo de his tamqua H propria, ct adaequata materia agitur consequeter tamquam de adaquato obiem . Tertia opinio sequom dam modernorum asserentium subiectum esse corpuου naturali, commune quidem adsimplex,ct compositum, in quantum estgenerabili,'corruptibile. Vmd probant, qui cui hac pars continetur sub tota Philosophia ta obiectum eius debet contineri subadaequato obiecto totius Philosophia, ct M. Minguiso --
qua ratione specialiter quam contrahatur. sed utramquaconditionem habet corpus naturale, vigenerabile, O -- ruptibile ,ergo hoc,ct non aliud erit obiectum. Visima opinio asserit obiectum esse ens naturale, vel compus naturale, in quantum habet principium motus ad ' ma in communi, hocs,al trahentem a sub miasi, accidentali: per formam intelligens absolutam, ut excludatur,mi,quod licet aliquo modo possit vocari forma,inquῖ tum inhaeret corpori,proprius tamen dicitur modus, qui in ordine ad extrinsecum accipitur, or ideo sub obiecto huius
operis non comprehenditur ed de corpore naturali, ut ha-
betprincipiu motus ad Vbi, per se agitur in libris de faelo. est comunis, or vera sententia. tenent Dium Thomas, Egidius, a V filius, ct Venetus in principio huius operis. Probatur a Fusticienti diuisione ex mutatisne aliarum. Quia subiectum adaquarum debet se aliteν continere omnia de quibus in tali scientia per se agitur, ct
Asit scientia paritalis, debet contineri formaliter,ct per se sub rotalisubiecto integrasilentia; M nultam aliud habet
15쪽
i 4 Ρ R O OE M I V M. plicatum: erra hoc serum erit obiectum adaquatum huius partis.Probatur minori imo de corpore simplici, quod pro obiem ponit prima vinis, de quo euidem est non comprehendere omnia,qua tractantur in hoc opere : in quo agitur per se degeneratione,ct eorruptione omnium corporum, Omn serum de elementu. imo per se etiam agitur de amentatione,qua non conuenitproprie elementis ,sed mistis vi-Metuom tantum. ergo elemetum non potest esse adaquam abiesiam huius operis. cetiam comprehendit omnis qua et tractantur in hoc opere,eorpus ut generabile, re corrupti, bile quod ponit pro obtestis tertia vinis, quia ratio sub qua
agitur de corpore naturali uniuersalior est, nempe ut habet principium nonsola enerationis, ct corruptionis, sed a terinionis,ct augmentationis:ergoselum ut generabile, ct
corruptibili non potestes adaquaium Obietitum, sid ad μmmum principale: quia generaris praecipua mutatis est
ad quam aliquo modo ordinantur eatera. Sed nec eadem generatis, est corruptis quas ponit secunda opinio, habent primam coniutionem,quia non continentur irecte, est per
s sub Ais is lotim Philosephia, quod est ens naturali, sed
proprietates quadam, vel accidentia eius sunt,ut per si smamsistum:ergo repugnat esse obiectum huim operis.krinde sequitursolum esse ens naturale,ut habet principium motus adfirmam,quia ineo tantum concurrant dua illa conditis-msmam Arecte,per Acst formaliter consistur sub obiecto totius Phil phia naturalis , quod est sm mobile, aut ensnaturale: isse aliter continet omnia, qua in Hic parae
3 Ad testimonium prima opinionis concedendum es uod de elementis appelletur ab Ari soleis opus hoc sed negan est consequentia, quod ideo sit adaquarum obiectum, qui satis est de elementis aliquo modo agere,ut lautos appe
lari aliquando opin:non requiritur, quod de eis tamquam de Obishq adaequato agatur. Et eodem modo concedenda essέota ratio
16쪽
tota is eiu em opinionu d manda consequmia rim quod de corpore simplici, ut moriti adfrmam agatur in hac parie Philosophia , vel in ali s tanquam de obiecto adaequato, sed in hoc agitur perse tamquam de parte ob Gadaequati. Ad argumentum secunda opinionis concesso anteceois quod de generatione inscribatur Fm , neganda est consequAia,quo eneratis,ct corruptis sint obumvm adaequarumsed serum sum ratis quadam obiecti principalis,a quos itur denominatio. e Gamgu-mtu tertia opinionis concedenda est mor minor,sednegoriconsequemia. nam ilia due reditiones non si uni ad constituendum adaquatinn obiectum,quia non continent omnes rationes sub qui on hoc opere amum de eme naturali rΜcere tamen possum ad Obiesilam primcipale, quodcvnuamus esse ens naturais, ut generalis lGest corruptibile.
Diuisio primi Libri. O minuis arcem habeates ita liber primus, in qua. σ
tuor praeipua membra Huissi potest: quia quatuor symnaeipua ni re explicata ab e fistotele, nempe altera
tiogeneratio, anumentatio, ct mistis,ad qua reducuntur
actis ct re bo passio, ct approximario agentis adpassum necessario ad illas reqMlsita.
17쪽
& interitu rerum naturalium , seu de generatioue,&corrupti O-
TEXTUS . ARISTOTELIS. Degeneratione autem, O corruptione , qua natura
generantur,mcorrumpuntur, . Breuis expositio textus. Nrvs RsAt E intentum Aristotesis est in quatuor capitibus primis huius libri probare,quod detur generatio 1iibstantialis, per quam res naturales secundum substantiam de nouo nant, & ostendere, quid sit haec generatio substantialis & quomodo a caeteris mutationibus, praesertim ab alteratione distinguatur. Vt aute hoc efficiat, proponit prius sententias antiquorum Philosopho ἀrum;quibus refutatis ex propria utrumque docet. Intentum igitur huius primi capitis est afferre duas opinio nes antiquorum Philosophorum de principiis rerum naturalium , secundum quas, quidam eorum non poterant distingue re generationem ab alteratione; alii vero distinguere quidem poterant ; sed vere non solum non distinguebant eas , sed alterationem omnino tollebant; & sibi erant contrari; in his,quae asserebant: & ideo in duas partes diuidetur caput,nam in priori affertur,& refutatur prima,in posteriori secunda. Prima opinio antiquorum circa principia rerum naturalium fuit, quod unum tantum esset principium immobile, &Perpetuum,ex quo omnia fierent,& illud quidem ens actu, atque completum, ut ex I. lib. Phys. constat. Hos vero Philosophos ait , non posse distinguere generationem ab alteratione; quod
18쪽
quod ita probat. Si unum tantum datur principium immobile,& perpetuum,quod sit ens actu, ergo non potest transmutati secundum substantiam, quia iam desineret esse: solum ergo
posset transmutari secundum diuersas qualitates. Probatur consequentia,quia si erat immobile,non poterat mutari secundum locum; & cum essςtunum semper manens, non poterat mutari secundum quantitatem, quia mutatio secuiadum qωntitatem,quae est augmentatio simul fit cum mutatione substantiali,quae est nutritio;quare iam susciperet mutationem secundum substantiam, & ideo non esset omnino inuariabile substantialiter eo modo, quo illud ponebant. Sed mutatio secundum diuersas qualitates est alteratio ; ergo quidquid fiebat ex illo,per solam alterationem fieri posset, & haec ellet generatio,& ideo non distingueretur generatio ab alteratione.
Secunda opinio fuit aliorum, qui ponebant plura principia
materialia, ut Empedocles, & Anaxagoras quatuor elementa; alij vero infinita quaedam corpuscula indivisibilia, quae vocabant athomos,ut ex eodem I .lib.Physicorum patet.Et isti bene poterat distinguere generatione ab alteratione sinquit Aristoteles, quia per cogregationem elementoru in quoddam chao, quam vocabat amicitiam dicebat Empedocles res generari;&per separationem ab eodem chao quam vocabat litem corrumpi: M ab illo chao procedere diuersas,non solum secudum substantiam;sed etiam secundum qualitates,quia ignis genitus procedebat calidus; & terra sicca,& dura: diuersitas autem se- .cundum qualitates pertinet ad alterationem. Sed reuera non distinguebat generationem ab alteratione, imo potius tollebat alterationem , quia existimabat qualitates elementorum esse formas substantiales eoru, & ex alia parte asserebat non transmutari elementa secundum formas substantiales,quia sunt prima principia immutabilia,ex quibus caetera fiunt: praeterea non potest dari alteratio, neque ulla mutatio, ni si detur unum subiectum permanens sub terminis contrariis, inter quae versari debet;sed Empedocles non ponit tale subiectum commune, sed plura principia materialia diuersa:ergo nec potest ponere alterationem. Vnde sequitur nec variari secundum qualitates, quod est non alterari, quia alteratio est variatio secundum qualitates. Probat tandem Aristoteles,quod in his,quae Empedocles dicebat, continebatut c5tradictio, quia ex una parte dicebaa elementa fieri unum quid per coniunctionem in chao illo , generari vero,atque procedere diuersa ex eodem chao,ut ignem calidum, & aquam frigidam: ex alia vero parte non transminari
19쪽
2 Lb. I. De generat oire corrupi.
secui admii substantiam, nec unum fieri ex aliero; sed non poslunt fieri unum quid per coniunctionem in chao , nisi corrumpantur;cum ex propria natura tint diuersa & contraria,nec possunt procedere diueria secundum lubitantiam , nisi ex illo uno Seuerentur , quod est generari, quodlibet ex altero : ergo sibi ipsi contrarius cit.
TEXTUS ARISTOTELIS. lomnino itaque de generatiove, ct corruptione sim plici dicendum est, erc. Breuis expositio textus.
INntentem huius capitis est tradere duas alias opinIones amriquorum Philosophorum circa naturam generationis, Meas refutare. Diuiditur autem ita duas partes; in prima traditUtramque opinionem, asseritque minus falsam esse secundam, quam primam: in secunda affert rationem secundar, &soluit , falsitatem quae eiusdem opinionis ostendit.' Communem fere sententiam fui 1le asterit antiquorum Philosophorum,res omnes generari per congregationem quarum tam magnitudinum inὸiuisibilium,dc corrumpi per separationem earum. Sed Plato, & eius discipuli dicebant has magnitudines esse superficies indivisibiles; Democritus vero,& Leuci pus esse Indi uisibilia corpora,quae vocabant athomoS. I rim sententiam minus esse falsam docet, quam sententia Platonis quia nec generatio, imo neque ulla mutatio physica intelligi potest ex ea: quod sic probat. Ex superficiebus congregatis nol1 potest fieri aliquod ens physicum, sed solum figurae mathema - . ticae abstrahentes a materia sensibili, quemadmodum neque e - lineis, nisi triangulus, vel quadrangulus , dc ex consequentineraliqua mutatiot physica circa colora ; ergo non eit intcl- Iisibilis ex ea natura generationis , aut alterationis, Opinio autem Democriti generationem, & corruptionem pD-nere potest: nam cum ex paruis corporibus res naturales componi doceat, asserere potest, quod per diuersam dispositionem,& conuersionem athomorum transmutentur secundum diuersa accidentia,ut secundum diuersos colores, aut figuras,quem- . a d modum diuersi colores apparent in collo columbae ex diuersa
20쪽
C. p. III. Textu; expositis. 9
uers 1 dispositione, aut modo se habendi ad lucem , Se ita dicebat Democritus colores, & caeteras qualitates non habere clivpermanens inlcorporibus, sed variari secunduin diuersas positiones,aut colauersiones athomorum, ex quibus eadem corpo ra componuntur. Ratio autem, qua Democritus probat res omnes naturales Iocomponi ex quibusdam corporibus indivisibilibus, quae atho -n os vocabat, euidens apparet: procedit autem sic. Vel componuntur res ex corporibus indivisibilibus, vel ex diuisibilibus,ex his non potest componi;ergo necessario dicendum est,quod ex illis componatur. Minorem probat,quia si componitur ex coI-poribus , vel partibus diuisibilibus in infinitum , cum possibile posito in esse nullum sequatur inconueniens, poterit esse actu diuisum in omnes suas partes ; & tunc ex omni diuisione actu facta: vel quod remanebit,erunt puncta, vel qualitates, vcl nihil nihil horum esse potest ; ergo nec possibile est poni in acta
diuisionem continui ; & ex consequenti non componetur cT partibus, aut corporibus diuisibilibus, sed ex athom is indiuiti-hilibus. Plobat iterum minorem, quia si in nihilum resoluatur liuisio corporis; ergo ex nihilo erit factum ; nam eodem modo se habet res ad corruptionem, sicut ad generationem sed ex nihilo fieri repugnat; eipo etiam repugnabit in nihilum rei bi-ui. Quod vero non resoluatur in sola puncta , probatur; qui isequeretur ex solis punctis esse compositunia quod repugnat, nam vn una punctum additum, vel coniunctum alteri,non facit maius ; ergo nec potest seri magnitudo, vel corpus ex eis. Nec tandem resoluitur continuum per diuisionem in qualitates, primo, quia corpus non genoratur ex qualitatibus ; ergo nequΣ in eas potest resoluit secundo, quia si in solas qualitates resolueretur,darentur separatae a subiecto; sed repugnat saltem naturaliter dari accidens separatum a subiecto; crgo repugnabit diuisonem corporis in solas qualitates resolui. Huic argumento respondet Histoteles hae gistinctione: odum dicitur corpus esse diuisibile in quamlibet sui partem, vel in infinitum,aut in semper diuisibilia : dupliciter intelligi potest, complete, vel in complete, aut simul, vel successitae: limul, aut complete fieri diuisionem est, quod possit dari tota diuisio eius facta, & completa, & in hoc sensu non eit verum, ut patet in succeii tuis; nam in prima parte horae verum est omnes alias partes eiusdem horae cile possibiles, sed non est pollibile, quod sint simul existei tes:& materia potest recipere omneS formas, sed repugnat naturaliter omnes simul habere. Successue autem, vel incomplete fieri est, quod nu quam detur,nec dari pO' - ,