Observationes criticae in L. Annaeum Senecam patrem [microform]

31쪽

est histrionum quod facile potuerit a librario commutari. Buraianus sane bu recto fecit, quod in controversiis Hiari rum, in epitoma histronicim recepit. Illa enim si germana atque integra sui Senecae scriptura, sine dubio admittenda erit; nam epitomator, qui simplicitati potissimum verborum studuit, qua ratione de suo vocabulum uomposuisse existimari potest, quod propter nimiam raristatem otiam ipsi Sonoea ab hominibus doctis derogatur 7Verum tamen no uellero quidem eoncedendum esse arbitror Superest enim una haec conditio, quod vera scriptura corrupta est et in epitomes codicibus solis integra

servata. Ita vero rem se habere ut exsuasum habeam, argumentis, quibus ipse commotus sim, quaeque idonea et probabilia eas etiam ceteris spero me persuaSurum, XPO-nere jam c0nabor.', Annadus enim laudatorem sese temporis acti esse non ac Ium aperte nonnullis locis exponit, verum etiam ce to sermonis idiomate interdum testificatur; nam discimus non uno exemplo antiquae eum elocutioni operam dedisse; plerumque autem has formas minus usitatas a scribis non intellectas et corruptas Me.

. . Ae rimum quidem hanc qua sibi placui antiquitatis affaetationem in antiquis pronominis relativi et particulas quum formis animadvertere licet quoius, quoi, quomet similia), quae permultis tostis aut a Bursiano aut a Ki lingio et Musilero restitutae sunt itaque non dubito quin ag 1 Is a restituendum sit quom pro codicum

Iaphur quo Praesertim quum etiam alias hanc ipsam

corruptelam qua pro quom reperiamus pag. 103,313;

32쪽

praeterea in exitu nominis si veluti ae os pro aeq-217,18, iniquom pag. 233,20. iij silari Tum vero voce antiqua recepit aut significationem ainuo constructionem v is alterius antiquam e suo tempor obsessium revocavit. ug. 26,28 mperiis lamahori est, qua de riseianus pag. 797 haeo vis heroa plurima inveniuntur apud vetustissimos, quas contra consuetudinem activam pro passiva, vel passivam pro activa habent terminationem - horto quoque pro horto et Iamio pro armor dicebant quae sunt communia.

Eandem formam restitui volnit Acidalius in hinti

Asinaria v. 442, ad quem versum Bothius rectissime mihi videtur haec adnotavisse: Ita reponendum esse suspicabatur Acidalius Sane prae hoc riget vulgatum orat, et facile sieri potuit, ut orta pro h mia primum scriptum postea magis etiam degeneraretc. Neque minus probavit Acidalius hanc suam conjecturam Flecheisenio, qui hortat in ordinem verborum scepit in edit. e neriana tom. II pag. 303. In Senecae certe loco omnino non tendanda est haec forma, quoniam hortavit non potest vitiose scriptum esse pro ulla terminatione passiVa. Item pag. 120,28 Burrianus optima veram scripturam restituit pestis pro festis haec adnotans ypestem pro insania dixit tantus Amph. v. 581.4 i, Initio pag. 27, ea suasoria, qua thenienses deli-herant, an tropaekPersica sellant, Xerxe minante redituram se nisi Oflerelitur, Sineca, postquam nullas sententias retulit eorum, qui Xerxi, ut hosti superato, a victoribus ullo modo conced0ndum esse censebant, sed Vel maxime

33쪽

ad eonsorvanda tropaea et ad bellum eumfersis recipiendum exestabini, unum Gallionem contra hos omnes iacit dicantem, i Qui primum explieat tropaea tempestatibus et aetati obnoxia et mox peritura gloriam autem atquemBm-- victoriam mansuram eam etiam illis sublatis, tum ita porgit bell- suseipiendum mim pro libertate, pro eo justibus, H liberis pro re supernam et Rit notarum, si fieret, non esse suseipiendum. Opponit igitur vidullast a piraliquibus antea bellum cumierias susceperant, liis pro quibus nunc suscipere Vellent, nempe protropaeis V et hanc rem esse contendit Eupervacuam nec dignam, pro riua iterum periclitentur; inum vocabulo Supervacua autem conjungit et nihil nocitura si fieret, quo podices exhibent. At vero quo modo possit esse dehortantis, eum rem, a qua dehortatur, appellare nihil nocituram, quam potius adhortantis, intellegi nequit. Tum demum id, quod exspectamus, efficitur, si dixisset:

inhil sorsutura aut talo aliquid. Et optimam hoc loco

nuhil videtur Sauppius, homo in arto critica spectatissi, mus, quum ostendissem e vitium horum Verborum, o Detur vi propcauisse. hoc ipsum. respicions Senecam libenter onsectatum esse forma antiquas, ante viretaxcidim syllabam de et emandandum essoriis ieres, verbum minna usitatum apud aeriptores illius aetatis, crebrius oro ' apud , priscosis poetas Ennius rupui Ciceronem Tusculinin 19, compluries lautus atqus Terentius). mi In numerum imitatiο-m vetusta elocutionis etiam illiado quod allegitur pag. 61,21, reserendum erit: Seio qua-ΤιMerbum . sit u licum isateros, . de qua constructione Bursianus Oaceusativi casus cum supplicandi

34쪽

verbo uneti quamquani nullum ex lassicis quos vocant acriptoribus exemplum novi, tamen hunc usum non RNhorrere a linguae ingenio docet vetusta formula a

Festo relata, quae est sis vos piseo sis

Neque deniquo usus orbi sumen is, qualem reperimus P g. 25,14, qualemque etiam pag. 15,17 statuendum eam iis, quas post exponam, comprobaturus esse mihi videor, transitivum dieo, non videtur aliquid redolore antiquitatis; nMuque quum apudΡlautum eundem usum deprehendamus; perraro praeter hune ipsum locum haec verbi forma notione activa adhibita est, sed potius forma non eo

tracta subristere sive surris re

Itaque quoniam Senecam sermoni interdum so rum antiquas interspersisse cognoseimus etilauti quidem comoediis prae ceteri eum peram dedisse conjicere licet, quidni putemus eum histrioniam scripsisse, propriam Plauto Vocem, praesistim quum alibi quoquo ex eadem fabula, ex Amphitruone, hausisse eum appareat Adde denique, quod, quum epitomatori hoc voeabulam sino durioabjudicandum sit, ne in codicibus quidem epitomes histrionum in histrioniam, vocem raram vixque librariis illis notam, mutatum esse verisimile est. Jam eo perveni, ut agam de quibusdam Ioela, in quibus verba praecipue improbanda sunt, do sensu minuaquaerendum, quique expeditiores videntur ad emendandum. Initio suasoriae secundae, qua Lacones contra Xerxem

missi, quum ceteri Graeci fugerint, deliberant an ei ipsisutant, haec verba Arellii Fusci, qui ut remaneant suadet, in codicibus leguntur: Lacedaemonsi, et adversus

barbaros non reverimini opem vestra, non animo3, non

35쪽

patres, suorum non Xemplum ab infantia sumi imgenivm. Editorea vestuti, lactinam statuentes, ita totam

loeum perscripserunt non patre8, quorum is

exemplum moτeaι8 Ab infantia sumis ingenium, quod Buraianus in ordinem recepit. Sed vald veri dissimilo mihi videtur Senecam ita scripsisse, quum et nimia licenter seripturam, quae tradita est, commutaverint et sententia parum probabilis efficiatur. Nam quid sibi velit nuneiatum se infantia sumit ingenium non satis aperium est;

eadem vero verba quae per se dicta debilia certe sunt, postquam cum iis, quae praecedunt, eonjurexeris, eum vocabulo egemplum potissimum, paullum mutata integrum et ommodum sensum redditura esse Milo quilibet eomoseet. Ad eandem cogitationem Bursianus idotur deductus esse, quum proponat hoc loco scribere quorum nobis Memplum M infantia umit ingenium. Et sensum quidsm eum hac emendatione, quem exspectamus Senecam expressisse, assecutum esse pro certo habeo unam autem hane quaestione restare, num forte idem effici possit laetiore mutatione. o primum quidem haud necessarium duco casus verbi Memplum mutetur, quum alterum apud Senacam exstet exemplum, quo apparet eum Verbo surgendi in transitiva significatione usum esse, quod legitur pag. 25, 14: redue mihi, diffolles adtritas opes recolligere et . 'aetas novare e penitenda acie in melioris minitia 6 eiam sumere. Neque solum in eo prorsus congruithoe exemplum cum eo, de quo agitur, loco, quod illis quoquo activa ori notio verbi, sed in s etiam, quod translat utrimquo

sons idem Hrbum a Seneca usurpatum est cujus usua

36쪽

rarissima et nulla fortam exempla apud ceteros inveniantur Dissicilior es quaestio de negatione quam codd.exhibent ubi retinuerimus, nunciatum se quom exemplum eis pro interrogativo necipere debebimus, quod paullo languidius si molestius dictum me videtur Sed veri similius quam id, quod Burrianus conjeeit potissiproponi,sgationem omnino delendam emo, quoniam h ipso loco facillime potui, in ordinem verborem falso interponi nam quum et syllaba antecedat simillima et ternis vocabulis prioribus negatio praeeat, librarius sonitum in ment retinens neque inaudita ejus modi vitia oeulorum simul atquo memoria error induetus etiam post pronomen relativum repetivit. Itaque ita restituenda osse haec orba existimo: O Lacedaemon e adueratis

barbaros non reveremini Uera verara Non an non

patres, quorrem rum ab infantia sum ingenium8Ρag. 11,8 mendacium odicum mihi Hoprehondisso videor, quale otiam aliis locis a i stingi et uellero patefactum est. Ibi Porcius Latro, in Lacedaemonios

persuadeat, ut remaneant in praesidio et Boom sustin

ant nev rumori tam vertant, hae dieit: ta inpietoria deseeu elui poteti, ubi, quid sibi velit praepositio in non liquet, nec dubito quin Sense seripsint: sim letoria dedenus erui potest praepositionam autem sxortam esse dupliei scriptura ejus, quod est quum

utrumque in manuscriptis discerni vix potuisses. Eodem modo pag. 36 init vocabulum vi rium: L quodammmo

jure delavit iemlingius Mus Rhen XVI , si quantum pro quam 48,22, quaedam in juria pag. 62,28, quum recte epitome quaedam juru pag. 357, 15 odd. Parisinus

37쪽

versiorum et epitomes Odices, quoniam adjectivum pos, posuerunt, rectam servaxunt lectionem ante pudieitiammam. Neo non propter hanc ipsam litterarum similitudinam in eontrarium librarii inciderunt vitium, ut alteram partem omitterent. Ita recte Bursianus pro eo, quod codd. praebent, pag. 216,9, reorum irent, posuit reorum imirent; et pag. I 0,28 post mnquam praepositi nem in ordini inseruit. Idem vitium in Odd. inesse censeo pag. 98,27. Mi seribendum erit In magnis seri ribus jura naturae lutereunt pro eo, quod nunc legitur: Masuis seekribus eqs es de hoc vitio etiam ueller. Μus Rhen XXI).. ag 11 lin. 30, ut tota sententia nem os atque calores, quos desiderat, habeat, nunciatum quod est vitane bello quidem sed nuntio vincimur pro interrogativo erit accipiendum. Namque apud Senecam tale dicendiis

uus m imo cadi in eam orationem, qua indignatio summusque dolor exprimatur, quod in Cestii ii or tion locum habere sententiae, quae circumdant, oste dunt. De quo usu hujus articulne, quum apud Senecam lato pateat, paullo copiosius disserere licebit.

Handius in ursellino de partic lat. III pag. 495hae exponit: Mirmationem, quam in recta oratione iis occupat, in interrogations obtinet. Itane igitur instantiva interrogat, an sit rea, quae incredibilis aut dubia est visa, sed ab aliis ammata. Quare ex parto aliqua erravi Beserus, qui monuit hac formula fgari potius rem quam iamrmari. Quaerit enim, qui si loquitur, de veritato rei mirabilis vel ineredibilis tire, ut affirinationem

38쪽

praesumat Simplex ita non videtur hanc interrogationis sormam induisse. Quae omnia reotimimo videtur homo doctissimus exposuisse nisi quod dici solam formam uane inserviro huie sensui, quum Senecam quidem nullum omnino discrimen in usu utriusque partieulas statutam

patebit, si comparaveris quae leguntur pag. 220,7r Non sitiavit, inquit, qu- ieere tui. Itane nutiis imus est, qui ridignus est reuee cum simillima sontantia pag. 190,22 dirisses, inqm te non posse. Ita tu me, se bas,put re ne posse Deriderest et 222.6 Itane, fumiferisu potuisti dominam eo lecti cum verbis pag. 223,15: Ita iste deaeteram ' sororis meae nisi dum manumitteειν

ceterum non semper eandem notionem hujus particulae haud raro in sententiis rhetorum adhibita exempla ipsa ostendent. rimaria certe haec est significatio, ut sit interrogantis do re incredibili, sed ab aliis affirmata, tum quidem potissimum, ubi sola responsio amrmativa ex iis, quae praecedunt, aut ex ipsa re exspectari potest. Rhesors enim in argumentatione hac sormula utebantur ut primum aliquid ponerent, quod Verum esse adversarius concesserat, tum tale aliquid inde colligerent, quod autmir tionem aut indignationem moveret. Nam quum propria esset mirantis formula, mox, quippe qui mirantissimillimus esset, etiam indignantis erat. Itaque, ut exemplum afferam, ubi mera affirmatio est eum miratione expressa 118,17: Nam

pavere sumi , qui habemus, quod divites rosterio quos loco particula procul dubio in ordinem recipienda est, quam in codd. missam servavit pitome 348,183. Indi. natio accedit in his pag. 271, 12 illa controversia, qua

39쪽

d filio, qui tyranni jussu patrem pulsavit, agitur: Pater, inquit, voluit. Ita tu non tyranno tantum, sed etiam patri dignus parricidio visus es ubi forma interrogativa detracta idem sere sensus exstaret, detraheretur tamen significatio vald hac re mirantis et indignautis judicis, et affirmationem jam ipsa quaestione esse praesumptam neque exspectari ostendunt verba Faterroruit ridem vero prorsus ratio est loci, qui legitur pag. 139,25, ubi codices Ignovit, inquit; et aliquis ante me rogatu est y Conjunctionem et debilem hoc loco esse atque vanam cuivis liquet cujus loco aptissime exhibolepitom sta pag. 222,6 Itane Furcifer, tu potuisti dominam eo laeti pag. 304, 10 Itane si peribunt deeem iuvenes propter dipondios tuos Hue pertino etiam illud Memplum, unde digressus sum pag. 12, 1 Ita ne bello quidem, sed nuntio vincimur Nec minus existimo hanc sormulam interrogativam restituendam esse M. 84, 1, ubi vir fortis, qui in bello manum perdidit, de filio, qui imperante patre adulterum non occidit Arcessitus, ut occideret adulteros, venit, ut dimitteret. Ita ego manus etiam pro adulteris perdidi Steti eqs. Summae vero indignationi optime conveniunt cavillationes atque ludribria, quibus haec formula quam maxime idonea osso Videbatur. Namque postquam posuerunt id, quod ab adversariis prolatum ejicere studebant, inde concludunt talia, quae nemo possit affirmare utpote

absurda quorumque contraria Vera SSe appareret, aut quae summo detrimento essent affirmanti et ut cum

ironia quadam lubribrium immiscerent, ita interrogabant, quasi adversarii issent itiam Jaec affirmaturi Inde

40쪽

sortasse tactum si, ut nonnulli existimarent hanc inter rogationis formam usurpari, ut res negaretur, quos refellitinandius; nam proxime ad negationem hic usus

Controv. libri primi fortia, ubi do incesta agitur, quae inmeat antequam deiceretur Vesta, quum dejecta viveret, ad poenam repetitur, V. Gallus, ut eos refutaret, qui objeceran deorum tutela eam servatam esse, dixit eum, qui illud contenderet, contendere hoe quoquo debere damnatam deos absolvi maluisse quam sacerdotem; sed ita hunc sensum perhibuit Ba dii damnatam aibsolueremis luere quam saevirdotem Eadem coutrov. pag. 78,25,

Ita eae de sacerdotum jure in judicio quaeri oesint, de judieibus in supplieio 8 220,6 do servo, cui dominus filiam, quam permittente tyranno non vitiaverat, collocavit, pater filiae non vitiavit, inquit, quum licere iugi ad quod filius, qui dementiam patrem accusaverat. haec reponit Ianenustiis dignus est qui indignus est emee pCerte sensus negativus prodibit, ubi demseris ironiam atque cavillationem V quae quidem etiam in oratione recta inesso possunt, si dictum esset: dignus est nuptiis, qui indignus est ruco, hac interrogativa tamen forma clarius exprimitur. Erat autem hoc genus interrogationis captiosissimum atque maxime insidiosum, quoniam eum, quem interrogaverant, cogebant et ipsa quaestionis sorina quodammodo alliciebant, ut, si perstaret in sententia sua, affirmaret rem aut prorsus absurdam aut quam affirmare

non posset nisi ipsius damno. ri si ilaitio suasoriae quintas Arellius Fuscus demonstraro vult Atheniensibus, Xerxem non rem rediturum et inde