장음표시 사용
371쪽
omnifariamque per laudem extollendum
censui , qui perstrenua virtute sua , suique florentissimi exercitus probitate tam modici temporis spatio , tot egregiis victoriis , tam saevi , perniciosique almae Religionis nostrae hostis inveteratam diu audaciam ita depresserat , ut quod paulo ante Μurath Beg trucule tissimi principis nomen undique Christicolis formidandum memorabatur: h die tergiversatum , fugax , deiectum ,
Peneque extinctum videatur, habeaturque. Laudandum utique magnopere duco
Ceorgium ipsum pientissimum Despo-ten, qui a tam violentissimo hoste Mesar Servianae Irovincis suae imperio pulsus ob eam ipsam digne in pristinam potestatem redigendam tam provide , solerterque hanc ipsam dignissimam expeditionem aere potissimum suo excitandam , parandam , prosequendamque curavit .
Sed in primis , & ante alios omnes probare , laudareque constitui Divinum illud Eugenii Sanctissimi Pontificis ingenium,& admirabilem providentiam; qui tot,
tantosque inter celeberrimos patres te unum dignum, & optimum atque angelicum hominem huic tam piae, laboriosaeque, & honorificentissimae rei praefecerat Antistitem designatum , benemeritumque , Pontificia potestate Leg tum . Utque semper , quibusque in rebus , & Ecelesiae Dei maximis , & in
illa potissimum tot externarum gentium compositione provide , constanter, aeque , pie , magnanimiterque gensisse cognoverat . At & quis tam expers humanae pietatis esset, qui in tam profanum , invisum , & penitus execrandum Teucrorum genus hunc ipsum pium , dignum , opportunumque motum non summopere laudare , benedicere , & praedicare potuisset Equidem
vero cum profanorum iisdem periculosis
in locis sepius fuerim , & per nobili sisimas Asiae , & Europae per Orientem Urbes, perque Ionicas insulas , & aegeas
miserabilem Graecorum, plurigenumque Fidei nostrae gentium calamitatem aspe- Tom. VI.xissem . Quis fidam illorum cladem rouis funera fando explicet ὶ Aut I egrymis possit aequare dolorem Vidimus enim Christicolas homines, pueros. que simul , & innuptas pueras , ac
ingentes omnigenum matronarum gi
bos a Teucris longo ordine praeda se reis sub catenis, verberibusque amictos per Threicias , & Macedonicas Urbes , miserandum in modum saepenumero ductitare . Ac eoedenique perlaicos, soraque , & Hellespontiaca littora infaude , turpiter, & obscaene, more , ut ita ὸixerim, pecudum venumdare . Proh seelus t Nam & haec ipsa tam imm nia , barbaricave facinora , & a sacra praeditis Religione generosis quoque pri eipibus intoleranda , ad praedignum hoc ipsum insigne facinus conspirandum ,
humanissimam vestrum , utrorumque pietatem plurimum accedere debere rvestramque virtutis magnitudinem excitare prudentum quisnam ambigerit .
Uestris his igitur bonis , felicissimisque
caeptis , magna illa Caelicolum numina faveant , & aspirent , quorum Optimis auspiciis Christiana alma Religio , sublatis superstitionibus per orbem omnibus , & perfidiis, profanum , infandumque genus omne valuit pessumdare quorumque M. auxilio sugatis , pressis, &trucidatis , profanis undique hostibus , non modo ab his Maesiam , Graeciam , Macedoniam , Epyrum . Illyriamque liberam per vos, atque restitutam videre . Quin & extra per Asiam , atque Lybiam nostrum ipsum pium , & religiosum imperium , nostraeque almae Religionis cultum super & aetiopas ,
atque Garamantas , & Indos proserre insigniter , fauste , atque felicissime videamus. Opto bene valeatis. Ex Ragusio Non. Decembr. Eug. Pont. Α.
372쪽
Ad eumdem Iulianum Cardἰnalem S. Angeli Oriacus Anconi
i) c Cripsimus ad te pridem ex Hadrianopoli,&Byzantio, quae digna nobis potissimum vita sunt , fortunatissime Iuliane Pater. Sed inde paucos post dies Reverendissimum Vicecancellariuiri Cardinalem , χὶ optimum tuum hac Sanctissima in expeditione Collegam e Pontificia eum beatissima Classe Helles. Pontum , Byzantiumque venisse novisti. Ex qua ita Hellespontiacum , BOLPhorumque fretum observatum habeto, ut nequis Teucer hinc inde trajicere posisit , effectum est . At & non multum postea maior huic laetitiae accessit hilaritas nobis , & Imperatori nostro fidelissimo Ioanni . Nam cum nudiuste tius VII. Idus Septembres apud eum incuria essem , Angelum ab Angelico te
viro optimo exoptatum adventalis vidimus : & literas tuas alacres , & selices , Regiasque , & invictissimi Coniati Iani Ducis, ac optimorum quorum cumque principum patentes , privatasique vidimus , quas equidem primum Majestati Suae legimus Graece retulimus , & quanta ex his eum , & curiam totam, atque urbem , & in conspectu Coloniam Peram iucunditate , hilaritateque repletas vidimus o hisce non facile literis explicarem. Optabam equidem magnopere omnes per orbem
Gentes, & 1idelium potissimum principes harum copiis litterarum & Sanctis. limi sederis , & amplissimi apparatus,& ad felices accessus certiores fore , &Per navim , qu e iampridem Siciliam navigavit , Alptaoniis Regi , ac aliis in Regno Ausoni ave Principi sus exempla pleraque misimus , e quibus sibi fratres ad rem ipsam favendam , par tamque iam suam triremum classem augendam summa sua cum potestate, diligentia , solertiaque incumbere scito ;ad quae non modo Regiam suam V bem ; sed aegeas utique Insulas , Lemnum , Imbrum, Scyron, Scyathum, Scopulosque admiscendum curarunt . Ualere te quam diu seliciorem , & te Sanctissima hae in expeditione revisere opto . Pridie Idus. Septembr. Praeterea clusis , & ad diem hune XIII. Kalend. Octobres morantibus literis , Nobiles nonnulli Genuenses Uiei certis ex Rhodo epistolis significarunt ;Rhodios aegyptiacae Classi ingentem Cladem intulisse , & quos ad terram defi-lientes , & maenia quassare calcantes
convenerant, ad novem hominum mi Ilia captos, caesosque secisse , machinas. que, ac spolia omnia barbara diripuisse, & inter captivos e praestantioribus Admiratos sex intercepisse . Quae 'uidem selicissimae res quantum Christic lis adiumenti extiterint ; Barbarisque profanis hostibus obfuisse sane te intelligere scimus , optime , atque sapientissime pater, & iere patrum insigue .& immortale decus. E. R. P. T. Dicatissimus Κyriacus
Ancon tanus . Picenia collius .
pro viribus , suadere conabar , ne lain Sanctissimae expeditionis eos videremus expertes. Et ne his plura dicam Imperatorem hunc optimum , & inclytos i Scripta an. I 4 4. a
nepos Cara. tit. S. Clementis.
VEnisti tandem , optume , Praestantissimeque Marine , nostram hanci Anconitanam P. C. ex amplissimo Uestrae nobilissimae Civitatis ordine Legatus , & Orator egregius , ad renovandum , quinimmo potius dicam in melius emendandum, reformandumque faedus Franciscus Condulmerus Eugenii Pontis ex fratre Diqitirps by
373쪽
duq iamdiu intermissum inter Anco- principium Civitati dedisse , eique n
alitanos , & vestros tamdiu nobis a- men situs opportunitate ad recurvi c micissimos Rhagula os : Civitatum sci- biti figuram Hr. eco vocabulo Anconam
licet utrarumque Cives inter, hinc in- merito imposuisse . Quos deinde secuti de socios , incolas , & colonos . opus ex Lydia, Ionia, Caria , atque Cilicia quidem honestum in primis, & exopta- iuvenes , quam plures nobiles , nostrabile, pium, utile, dignum , humanum , ad haec littora navibus applicantes, i & honorabile , opportunumque , & quo- eum postquam illis habilem , situmque dammodo hine inde Civitatibus , gen- incomparabilem cognoverant: ibi pomtibusque invicem necessarium excitatis. quam desidientes consederant , incre-Sed quo sis, optume Marine , alacrior , mentum eximium carptae Civitati avidiorque ad haec ipsa honestissima f. mnifariam , modisque omnibus contudera ineunda , firmandaque , haud du- lilia . Nec equidem alii defuere , qui bie habeto, quod faederatae binae hae an- dicerent Siculos quosdam antiquissimosti quo nobiles , atque liberrimae civita- populos Tyrannicam Cyclopum , Letes maritimae, invicem amicissimae An- strigonumque sugientes edacitatem , si-cona, & Epidauria Ragusion, adaman- nistrum Italiae litus , per Adriaticum tinis benevolentiae vinculis junctae, duae navibus perlegentes, ad nostrum ipsum
veluti stabiliissimae Illyrici , Adriatici- Apennini montis promontorium Anc que sinus , ad utrumque latus , & i- na, liberam sibi Coloniam delegisse in ne luctabiles arces extiterint . Haec e- loco sertili , aere sub aequo , claris innim ad Italicum, illa quidem ad Dal- collibus Oenotriis, & sub pede eiusdemmaticum tua quaeque littora, mariaque Acroterii montis praecelsi . Ubi Libur- tutantes, quarum quidem nobilium Ci- noriam in conspectu ad portum aquae viratum situs, regiones, & egregias qua- conspectabantur , a quo ad Illyriam , litates , hisce benevolentiae tuae duxi Graeciam , Asiam , & aegyptum , reliquam paucis adnotandum . Est enim quasque necessarias gentium regiones fa- Civitas Ancona nobilis, t & toto se- luber, ac facilis navigantibus ab Italiare orbe Praeclara , egregiumque Piceni pateret accellas ; hoc enim sanctissimo Provinciae caput . Quo etiam nomen pacto ne unquam ibi deesset honestae , dare pro excellentia meruit , ut Anco- & pulcherrimae libertatis specimen, de-
nitana Marchia nuncuparetur . Etenim cuς , nomen , & Ornamentum . At e- ero altius , ut ea de praeclare Civita- iii in vero noto inter auctores Graecos
te antiqua ab origine repetam , qui comperimus Mathematicum illum Clau- eam homines ab origine condiderint ; dium Ptolemaeum Alexandrinum hac de quare ex parte venerint , non satis nobilissima Civitate trifariam & egre- certum inter auctores Graecos, Latinos giam mentionem habere . χ) Posueratve compertum habeo, nec mirum tam enim in suo de Geographia libro , in Iongo aevo Commentariis non interce- Europae Chorographia Italas inter madentibus. Fuere , qui ex Delo fac ra in ritimas parteς, inter & Maritinos, Se-
Epeo, atque nobilissima Cycladum In- nonasque Cisalpinos Gallos Ancona Piis
suta , commemorarunt Sacerdotes quos- cenorum provinciae insignem , primadam viros ex Dorica regione Graecos, riamque Civitatem in sinu Illyrico ad ea sorte tempestate praedonibus agitatos sinistrum Italiae littus , & egregium in altum per Ionium , Illyrium , Adria- Adriaco Apennini montis promontoriiticumve transfretantes , nostrum tandem caput, habentem ab Oeeiduo per longi- ad promontorium Cymba devectos, ae- tudinem gradus XXXVI. , atque binas
dena Divae Veneri, quae sibi Dea Coelo quartas , latitudinis vero ab Equino- benigna suerat , postquam dicaverant , ctiali in Armam gradus septem de C et quin i Vide Itinerar. Atriaeἱ Anemit. 2 Ptiam. Geta. I. 3. cap. 3.
374쪽
quinquagies, & dimidium , eumque sex
eo . Qua vero in parte montes descri-Pserat , Apenninos primum ad Anc nis promontorium in Adriacum mare Vergentes posuerat . Ubi tandem in fine de dierum altitudine , nobilium in Italia Civitatum mentionem habet , O Aneonem X. inter insignes totius Italiae Urbes descripsit , habentem maximam anni diem , horarum XV. atque tertiam horae partem, distantem ab Alexandria per occiduum hora uua ,
atque binis quartis . Aliam vero unam ejusdem nominis urbem eo ab auctore toto terrarum orbe descriptam compeximus . Nam in Cappadociae nobilissimo Re no maritimaς ad oras Leucosyron Polita est Ancon. Sed quod ad nostrae cumulum claritatis accedit , hoc praeci Pue dignum commemorare , & peregregium nobis visum est, quod harum , decem nobilium , & antiquarum Italiae Urbium una haec Civitas Ancon , unica sub alma Dei Vicarii potestate ad nostrum usque tempus , unica & alma Civium democratica libertate floret . Reliquae vero omnes Romam semper excipio aut deletae penitus , aut tyrannica ditione subactae serviendo mosam, & lugubrem vitam agunt . Clitomachus vero , Grecus & ipse , auctor haud ignobilis multum ante suis in Commentariis haec de Aiacone scripta reliquit, ut & Latine habetur ex Lino . Fides' mum Anconis lapidem ermento prefit D vis manibus suis in loco Paratantino 2 ad D m pacat; littoris , semesribus qua
ante Pereamorum flammas . Domesticos vero auctores , qui celeberrimum huius almae Civitatis nomen Commemo
rant , te dudum , & pluries leEtitasse non dubito . Namque Tibullum poetam haud ignobilem de Ancone haec talia scripsisse luculentissurae didicisti Fides fixa tuo sancto de nomine di
Lucanum vero Cordubensem , dum in causa belli civilis insignes ad utrumue Italiae littus describeret Urbes , ixisse novisti tune Drrena vado frangentes aequora PU Illine Dalmaticis obnoxia fluctibus --
Iuvenalem equidem Satyrum cecinisse haud ignoras :Ante Domum Venerἰs quam Dorka δε- sinet Ancon. 6 Quid memorem Quintum deinde Curtium , Larinum historicum quidem n bilem : quem de Aneone haec in Traianum Caesarent scriptille percepιmus . Traiandis igitiar Imperari r per asitioris --
da senit in Civitatem fidelem , o in νἱ-pam Ceph ilin. m Thetidis curvae , sebi de se memoriam fee t , speriaculum prande . Posea vero per collisistram Picenum , σclausarum Alpibus Ombriam in V, hem projetius es. Huiusce quidem rei nobile testimonium in hodiernum extat insignem apud ipsum nostrae Civitatis
portum marmoreus , & mirabilis arcus , quem desuper inclytus olim ille S. P. Q. R. huic oloriosissimo Principi Divo Traiano Caesari eiusdem saluberrimi portus providentissimo conditori,
auream eques rem statuam conspicuaginter Divae Martianae Sororis , Plotinaeque jucundi mimae Coniugis imagines , ut Triumphale specimen , decus, & ornamentum , mira quidem Architectorum ope dicarat, hoc nobili suo testante aureis literis hypogrammate.
IMPER. C ESARI DIUI NERU EF. TRAIANO OPT. AUG. GER MANICO, DA CICO PONT. MAX TR. POT. XUIIII. IMP. IX. COS. UI. PP. PROUIDENTISSIMO Prin-eipi SENATUS P. 4. R. Quod ae-eessum Italiae hoc etiam addito ex pecunia sua portu, tutiorem Navigan-bus reddiderit. Ipse i Idem Id. VIII. tab. VI. a Itis. Paratantino . 3 B n. decem quiaquaginta is Din. Dixti. 3 Din. Depelleret. Desum haec in Tibullo . 6 υr. IV. V. - Ilia. Imp. XI. Din. P. F. Diqilired by Gorale
375쪽
Ipse deinde optimus Imperator auream
eiusdem statuae, atque praeclaram imaginem huic tam egregiae maritimas i
ter ad Adriacum Civitati, Civibusque
omne per aevum honorabile signum se- stare Regia liberalitate donavit. Cuiusce vero splendentem iconis essigiem per publica , & egregia nostrae Civitatis loca , purpureaque praetoriana vexilla , undique per Latium , & Aus
nias Urbes enitescere conspectamus .
Vidisti praeterea nostrae hujus praeclarae
Civitatis ornamenta alia quam plura , sed inter potiora antiqua , atque nobilia undique ex cocto latere maenia , maritimum a fronte litus, tresque circumdantia ripales , & aereas arces , Portas deinde regias , turres innumeras , &praecelsas e nec non sacra superis speciosa , ornatillii m qite dei ra : alta quoque ma stratu uiri Praetoria , Civiumque palatia , & conspicuas undique per Urbem aedes s marmoreos Itaque arcus , uec gestarum rerum troph va rscenas , columnas, bases, & epigrammata quin & arenarum ingenita, Uetustissimaque Numidicae architecturae loca per eminentia Urbis Amphitheatra, magnum indicium splendoris primaevae Civitatis familiae , ti verendissimae antiquitatis . At enim ut finem amodo faciamus, ne quidem hoc loco praeteream disje Elas oliati tridente a Civibus alma pro libertate , Cataldaeae altissimae arcis moles , & machinarum vi avulsa ripis per urbem , & ariete crebro , muralive concita tormento ingentia , atque immania saxa . Quae omnia , & alia quamquam plura eximia Civitatis ornamenta quandoque per otium conspectare bellissimum nobis visum est . Uideres namque deinde exoptabilius , Cl. Marine Immo potius dicatum , vidistine ὶ Politicam illam Civium modestiam , & hone itatem Quietem , pacem , unionem , con cordiam , securitatem , Religionem , almamque Democraticam libertatem ,
quam & nobiliminae utique vestrae quam-
vis Aristocraticae nullam existimares m rum dissormitatem habere . Quae qui dem igitur omnia ad haec ipsa ineunda tam idonea, felicia, & honestissima faedera, tuam denique benevolentiam ,& affectionem plurimum debent incem
dere tuamque non parum virtutis magnitudinem excitare. I Explicavimus hactenus aliqua de Ancona , nunc vero de Rhagusio aliquid delibandum erit . Dicam ad modo aliquid vestra de antiquissima Dalmatica Epidauro nobilissima Illyridis Urbe , aqua insignis vestra Rhagusion traxit originem Rhisinum olim vestris a majoribus dicta. Comperimus enim Cosm
graphum illum Cl. Claudium Ptolemaeum Alexandrinum suo eodem libro, eademque Chorographia Epidaurum tres inter maritimas Illyridis urbes egregiam Dalmatiae posuisse , atque secumdam maritimam civitatem e sed omnes inter Illyricas terra , marique primarias , unam inter quinas Epidaurum descriptam cognovimus habentem ab occidente pee longitudinem gradus XLIV. , latitudinem vero ab AEquinoctiali in Arctum gradus XLII. . & tertiam gradus partem, quam Anneus ipse
Lucanus civilia inter bella cecinerat . Illyris Ioui is vergens Edii laurus in undas.
Quam demum vetuitissimam Civitatem , a posteris apud Rhisinum oppidum duodenariam gradus partem australiorem vestratum in Coloniam deductam , Rhagusium nuncupatam Percepimus . Quae quidem nobilissima urbs magna suorum Civium probitate , solertia , cura, industria , & egregia cum virtute in dies mirifice aucta , una Omnes inter Illyrica , praeclara, & pinlitiarum optima, nobilium, & optim rum hominum potestate municipali, &Aristocratica libertate floret . Reliquae vero aut collapsae penituet , & omnino deletae , aut Regum , potentatu ut reveditione , aut Tyrannica , & barbarica seritate subactae sunt . Qua quidem in
re nostra cum Ancone tamdiu liberri
376쪽
ma Civitate, tam dignam habere com formitatem , optimamque paritatem , luculentissime didicisti , optume , Praeclarissimeque Marine . Inite igitur bonis avibus tam decens idoneum , & honestum nobilium Civitatum , & gentium utrarumque felicissimum sardus .
Ad Iduum Iunii faustum , seli ejissi
mumque diem , hoc inter Anconitanos , & Rhagus aeos novum sedus initum , vetusque firmatum est e Marino Resto Rhagus aeorum oratore Viro Cl. suorum in hac parte Legato, & Paulo Polydoro , Nicolao Bona relio , & Κyriaco Piceni colle regulatoribus, nec non eorum de Collegis Piliaresio Pisanelio , Stephano Fatato , & Antonio Berlucio VI Uir . Anconitanorum auctoritate Senatus egregiis hujusce rei Commisi sariis , ad futurum usque vigesimum
temporis annum duraturum . In quo haec sere , summatimquae comprehensae sunt Sanctis is
Pax , amicitia, & benevolentia esto populo Anconitano , s iisque . Item Rhagusaeis , sociisque suis r Itemque per
omnia Rhamsaeorum maria , portus , & littora Anconitanis , sociisque mercaturae gratia , honestisve de causis navigare licere, eorumque navigia suiς ita quibusque locis impunz peri octanto ,
quae etsi non exonerando merces abierint, immunitas esto, nihilque solvun
Eodem itaque mare Rhamsaeis , e rumque sociis nolim per maria , littoraque iisdem honestis de causis navigare utique liceat, perinde ac licebat ἀHoc sed enim praecipue unum novo hoc in sedere additum , & decretum est , quod omnia Rhagusaeorum navigia , quae ex quaque Illyrici sinus parte , quomodolibet intus Anconitani portus limites applicuerint pro qualibet in
Illyrico perceptarum rerum centena existimati valoris aureum unum , ac treς
octavas aurei partes pro duhaira publico Aneonitanae Civitatis aerario perseI-
Exemplis quidem , penitusque libere praeservatis auro , argento , marsiaritis , pretiosisque omnifariam gemmis . In caeteris vero aliis prius conventa , inveterataque antiqui, intermittique st- deris pacta servanto. Qui vero adversus huiusce sideris praecepta ierit, secusve faxit , mille aureis psi a mulctanto
Sit igitur felix , saustum , & beatum
hoc ipsum , recens , emendatum , COn-
firmatum , homologatumque Φdus , Beati mimis auspicantibus Martyribus , &Pontificibus nostris Κyriaco, atque Blasio publicarum rerum ambarum protectoribus optumis , & patronis . Alii Gque iuvantibus utrarumque Civitatum Divis alm .s ,, piissimisque Numinibus. Exactum Anconae XIII. Kal. Quinti-Ies . Eugenii Papae anno X. i Sex modἱ admisistramIarum Rerumpu-hricarum , Tres ad Iustitiam , ta tres ad Injusit iam . Monarchsa iustum Regnum , cui opposita est Tyrannis . Aristocratia optimatum Potentatus , cur contraria est Oligarchia paucorum violentum Imperium is Democratia populi bene administrantla potentatus , cui opposita est Ochlocratia imperitae turbae temerariae potestas is
Princeps unus in orbe horius, ut Caesar, vel Augustus, qui ex lege & S. C- Plebisve ito , & Tribuni potestate
magistratibus bonis provinciaς ,. regna que per orbem moderare curabant, u Chodie Fridericus designatuς Imperatorio Germania . Nec non ita Gallia , &Britannica Insula Carolus , & Henri-eus nobilissimi Regeς e sua quique Regna optime nostro aevo Regia potestate gubernant. Sed praecla elux hodie Al
377쪽
3 onsus inclytus ille Ausoniae Rex Ta raconensem Hispaniam Balearum , Sicanorumque Inlidas, Ausoniamque sua praeclarissima Regna insigniter propagata gubernat; Eugenio .Οpt. Maximoque annuente Pontifice, qui sanctius Divinis iuris ordine Chrinicolis toto orbe
Principis unius in Urbe , Regnove dominatio et ut Athenis Pysistratus , &Syracusis Dionysius, qui sortiter , sine lege , absoluta potestate populis imperitabant , & ad libitum eos sua quae que iussa , mandatave sequi pro impetu cogebant- Ut hodie potissimum i ter Barbaros homines Murath Beg in Bythinia, & Thracia ; in aegypto vero , & Syria Sullanus ille Memphiticae Babylonis Princeps insolentissime servant. Aristocratia Optimates Cives delem, ut Lacedaemonum XXVIII. Viri virtute bona Consilium, & Romanorum Patrum Se
natus. Quorum optimam politiam nostra hac aetate Ueneti per Italiam ;Sed aliis posthabitis omnibus externis , una inter Illyricos Rhamsteorum Civiras laudatissime servat. OIstarchia. Paucorum Civium in Urbe regimen, vel dominium , ut Decemviri, qui ita Urbe perinde ac Tyrannidem magistra
tum gerere contendebant, ut Bononiae, S. Genuae nostro aevo saepe nonnulli a daces insurgere conantur suis cum sectatoribus Cives.
Populi , Municipumque mixtum in Civitate Principatum , ut Athenienses
servasse comperimus . Quamquam ει- penumero perinde ac Aristocraticum opportune optimum Areopahitarum Consilium habuissent . Hodie vero ex Italis Florentia in Thuscia, in Piceno autem Ancon, & Ricinatum Colonia servare videntur, & hae quidem alma sub Pontificia Dei Vicaria potestate Protectae, & moderatae sunt
Plebis Urbanae, Turbaeve muItorum in Civitate Dominium , ut in Urbe quandoque a Patribus segregata Plebs ,
concitave Tribunis ex impetu multitudinis eorum absoluta voluntas, ut perinde ac lex haberetur, instabat et eamque sequi magistratus omnes cogere printendebat. Ut & nostro tempore Bon
niensis populus, & Asculanus, & qu
dammodo conciti Genuenses magni pediniciose quandoque, tumultuarieque spirasse videntur.
Iratus recole, quod nobilis ira Leonis1n sibi prostratos se negat esse feram.
378쪽
COMITIS MAGDALONI, E TFerdinandi I. Apuliae Regis ab intimis Consiliis DE REGENTIS ET BONI PRINCIPIS OFFICII S.
ELION ORA ARAGONIA FERRARIAE DUCIS SA
' Magnifieo, σ amplissmo mira D;omedi Caras Comiti Magdalani, σConsiliario secreto S. D.
AUCTOR BAPTISTA GUARINUS. inclyti eoniugis mei i & omnium , qui
de tam arduis negotiis ferre sententiam possunt: omnibus numeris absolutus videatur , ei multum apud me gratiae amor in me tuus adiiciebat. Neque ego sane te arrogantiae, ut suspicari videbaris , condemnavi , quod eam scribendi materiam sumpsisses, in qua praeter Inienti tui acumen , singularemque Pruentiam etiam usus , qui magister egregius haberi selet , te doctorem optimum reddere potuisset: praesertim Curri apud gloriosissimum & maximis rebus gestis , clarissimum parentem meum exercitatum te esse & tu ipse fatearis , & ego non ignorem e quem & sapientissimum, & regendi imperii artibus ira- structissimum esse non modo Italae gentes praedicant i sed tanta diversitate caeterarum provinciarum discreta omnium iudicia consenti 'int . Nec me Iatebat , aut quod dici solet , optimum quemque suae artis disputatorem : aut Graecorum proverbium : Quam quisque novit artem , in hac se exerceat . Sed profecto cum libelli ipsitis excellentiam mecum animo contemplor , quid in eo primum laudem , nescio et
CUm omnibus abundare te semper iudicaverim , Magnifice , & amplissime vie Diomede ; tu' vero hoc In te praeeipuum esse cognovi quod maximam habes in amore constantiam : quod quidem licet plurimis , evidentissimisique argumentis persaepe antea perpexi silam ; tamen eo libello , quem de Regis , & boni Principis officio proxime ad me misisti , sie me in sententia confirmasti, ut nulla ex parte id mihi obscurum , aut ambiguum esse possit. Nam cum in patria iuvenilem aetatem meam erudire , & ad bonorum mori disciplinam te mihi ducem, consiliatorem, α rectorem praebere nunquam destiteris , nunc scribendis ad me praeceptis tuis facile declarasti, non temporiς spatio , non locorum intervallo tuam erga me benevolentiam ulla ex parte la- besaliatam, aut imminutam esse . Neque enim potest mihi non satis speetatus esse animus , qui tanta cura, tantaque industria pro mea dignitate , utilitateque laborare , & invigilare studuerat. . Legi itaque libentissitne ea de cauisa libesium ipsum quod cum non dicam
meo iudicio , quod exiguum est sed Diqiliaco by Corale
379쪽
inventionem , an dispositionem, an explicandi rationem . Nam in excogitando munere , quod mihi accomodatum pro tua erga me fide , ac benignitate mitteres , prudentiam tuam mirifice sum admirata : non solum quia iter , quod jam totiens conseceras , mihi nunc primum ingredienti demonstrare voluisti : sed quod rectissime gustasse videris , quod privatum hominem doceat dab eo unum tantum hominem adiuvari r qui vero consulendo admonendoque bonum principem effecisset , hunc non
principi soli , sed & subditis una opera magnopere prodesse . Ea vero collegisti , quibus , qui obtemperaverint ;Non modo regnum suum tueri , ac de- sendere, verum etiam alienum admiratione sui comparare , & sibi conciliare poterit . In distributione praeterea rei familiaris tibi plurimum & usus , &providentiae superesse ostendisti ; ut ad dispensandas facultates tua sibi consilia assumere tam privati , quam principes utiliter possnt. Quid autem de praeceptorum ordine loquar Nam etsi pulchrum , & dis scile est invenire praeclare ; indocti tamen interdum, & barbari id facere solent; disponere autem apte , nisi eruditis , & magno ingenio
praeditis negatum esse dicitur. Is enim a te servatus est ordo, qui maxime debuit ; ut ea prius explicarentur , quae maioris essent ponderis , & a quibus posteriora pendere cognoscerentur ; utriusquam diluciditas , nusquam indu-sseia , nusquam tua desideretur attentio . In eloquendo vero eum modum
adhibuisti , ut cum praecipere , qualis esse debeat princeps, onerosiam , ac prope superbum haberi soleat ; tu aliena
magis recitare , quam ex te arroganter Promere , aut docere verecunde pro sistis es t ac saepe sapientissimi aut avi , arat patris mei saluberrima mihi exempla proposuisti , ad quae facile excitari
queam : cum a sapientibus dici solitum acCepimus o honestissimum este maiorum
vestigia sequi , praesertim si recto itinere Prae cesserunt . Quid , quod nihil su-
Tom. VI. perfluum, aut accersitum ineuleasti: ipsi vero prae cepta quod in eo genere observandum esse aiunt brevius , quam
fieri possit explicasti Neque enim quod
accidere tibi apud me posse vereris ) te prolixitatis accuso . Neque semel tantum a fronte ad calcem libellum ipsum perlegi , sed identidem in manus assumpsi , semperque aliquid, quo quasi novo delectarer, inveni ; nec nisi unum fuit ,
quod molestia me assceret : nam cumscripta tua tantum habere suavitatis, utilitatisque intelligerem , multo maiorem sermonibus tuis , praesentibusque consiliis inesse conjectabar, atque adeo sciebam ; eaque res , quo sepius legi , eo magiς ad desiderium tui me accendit , acerbioremque mihi absentiam tuam reddidit Scito igitur , Clarissime Vir , munus tuum mihi grati mimum fuisse eoque nomine ingentes a me tibi gratias agi, haberique & quoad vivam , a tuis me consiliis in Regno, ac re δε- miliari adni inistranda minime discessuram cum te, & natura acutum, & su exercitatum , & ad veritatem promptum , fidelemque, esse jam pridem mihi persuaserim . Sed cum opus tuum ex omni parte utilissimum , ac summa laude dignissimum ab omnibus censeri animadverterem ut non solum Italis, sed exteris quoque nationibus prodesse,& nomen tuum , quamvis per se satis clarum , hac etiam ratione ad regiones longinquas transmitti posset, deindi operam , ut a Baptista Guarino h mine nonnullius in re literaria nominis , cuius fidem , observantiamque erga me innumerabilibus, Ν. claris indiciis exploratam habebam , in Latinam linguam , quod ea longius , latiusquod istuta est , quam noster vernaculus &vulgaris sermo , converteretur : id quae tamquam mutuae in te benevolentiae meae testimonium ad te remittere con
stitui , ut quasi diligens agricola primus laborum tuorum fructum perciperes . Qua in re si sibi gratum aliquid
secero , gaudebo sane me operam non
380쪽
dissem nandi, laudibus tuis studium improbare noli debebis.
Diomedis Canassae Com tis MVdalon; ,σ Retii Consiliarii Secreti ad Illiι-srissimam Perearia Ducissam D.
eipis esciis. PROOEMIUM . OUod multis nonnumquam accidereia videmus , Illustrissima Elianora , ut dum benemerendi studium suum,
cupiditatemque ostendere quaerunt, ar rogantiae crimen incurrant ; tametsi eorum ingenium ab huiusmodi culpa longe absit; mihi quoque apud impraesentiarum fortassis eveniret: quod cum istic adesse, & operam tibi praesens na-Vare non possum ; tamen cum mihi de te saepius diligentis lime percunctanti nunciatum fuerit in magnis , variisque rebus pertractandis , ac totius imperii tui gubernaculis te solere versari : id quod
vertissimum esse oportet cum & tanto seriere , talique parente nata sis e i ingenii , caeterisque naturae dotibus abundes hoc mihi arrogaverim, ut quς tibi ad id propositum negotia suscipienda , & quibus artibus , quave ratione
administranda sint, in breves commentarios redigere statuerim ; neque id consideraverim, nos a te potius, quam te
a nobis instrui , atque edoceri posse :prisertim cum ti inpenii tui vigor , & virtutum excellentia mihi , qui tot annos tecum vixi , non ignota esse debuerit . Sed licet , inclyta Elian ora ,
caeteris in rebus si te monere audeam , atque adeo cogitem , me reprehensione dignum esse confiteor e ea tamen ratio
non parvam mihi ad hoc opusculum tibi conscribendum fiduciam praebuit ;quod multarum , magnarunaque rerumus iis, in quibus tui sapietitissimi parentis benignitate potius , quam ulla mea dignitate longo jam tempore versatus sum , non dicam , me qui aliqua sortasse ingenii mediocritate censeri queo, sed quamvis etiam maxime rusticum sub talis, tantique praeceptoris disciplina erudire, & ad ejusmodi praecepta e-λercitatum reddere potuit . Itaque siquid a me dicetur , quod non improbandum videatur , id non inventioni meae , sed ipsius parentis tui sapie litiae prope Divinae attribuito & eum ma- 'is , quam me loqui , cxistimato et ab illius enim sontibus omnis lim nostraedoiffrina manavit. Illud praeterea cogitabis , solere quidem interdum iuuenes prudentes appellari , quod in te plane diei potest, & solet; sed tamen prudentia ipsa vel diu , & frequenter experiendo, vel ab his, qui experti sunt,
audiendo comparatur . Quocirca tritumetit sermone proverbium : quibus in rebus dubites , earum peritos esse consulendos: sic enim fieri , ut quae nori sine labore , aut sumptibus ipsi consecuti sunt ; ea tibi facile , & gratis im-Pertiantur . Ego vero de his ipsis rebus , in quibus iamdiu exercitatus sueram , ut me tibi in consilium adhiberes, non expectavi ; sed praevenire &audacter me tibi offerre volui . Qua quidem in re si , ut ab initio dixi, arrogans fortasse visus mero e ut boni
consulas , rogo . Non enim temeritate
ulla id aggressus sui, sed qui honori tuo
semper invigilo ,.quique tua laude mul-IO etiam magis , quam mea delector .
Operis di Diso Cogitanti mihi , Illustrissima Elia
nora, & persa Pe , ac diligenter animo per tradianti quatuor pol illi trium negotiorum genera esle videntur , quae ad curam tuam , olliciumque pertinere posisunt quorum primum ad tuendum imperii 1i.itum spediat: alterum in iure dicendo versatur : tertium rei familiaris , & vectigalium administratio item , dispensationemqIie coinple, litur : qHartum in sul clitorum , i civitatis commodis procurandis , augendisque consti-itutur . Neque enim tibi , & tui similibus