Hieronymi Pantzschmanni ... Quaestionum practicarum liber primus secundus 1

231쪽

Iasu. de donat Stephan. Bertrand. in consa oop. Ex mihi exhibitis.numer se .vol. I. parte. a. in eiusmodi casithus ad

amicabilem compositionem transeundum litigantibus suadet se in cons. so ex casu vol. s. iij vero tenuerunt, quod prima opinio procedat de iure ciuili, alia verb

de aequitate Canonica Dan. aenis. δε d. c. I. ext e minmodat.

VSi itaq; opinio posterior contra communem amfoctenda esset, argumentisin rationibus supra in contrariisum adductis sic obviandum livideretur. Vt impedi . mento non sit primum drgumentum 3 Iuramentum nihil addere obligationi, neque operari quid ultra nissensum. Quin potius Regula in contrarium statuenda est

quod iuramentum semper aliquid actui, siue contractui, addat,maioremq; emcaciam ac robur afferar. docuit Iasiamsupra citatus in d. l. Si conueneri omsi iuri num.rno in aer. Is aut hares de aliues i. pecuniam de condus in rib. Nam iuramentum simpliciter praestitum, praeiudicat in omni iure descendente seu quod potest descendere , ex illare si iacto. ubpraeteximi duo S. Marciam sium equerat. deiureiur,

numer. Is Vbi ex illa Regula. Quod iuramentum faciat ocontractum valeret, eo meliori modo, quo potest, statuit, quod etsi fideiussis res, qui pro alio intercesserunt,inditi in Achcausam,vcl quando promiserunt aliud, vel quando. ἀe alis non teneretur, non intelligantur obstricli: hoc tamen ita accipiendumesi putat, ut tanquam fideiusIb-

232쪽

ficit forma fide. ussio m. Nihilominus tenebuntur, ut principales promillares , emationem iam modo adductam, quia iurando videntur velle teneri omni meliori modo quo fieri potest. Et sic apparet propter iuramentum obligationem augeri, quod alioqui de iurec con-97 tractus natura non fieret. Ita etiam iuramentum super contractu de non alienando interpositum, impedit dominiitranslatilonem,prout v. num. F. ictumisit. Pari quoque ratione non obstat secundum unda. mentum , quod iuramentum intelligatur secundum naturam actus principalis , super quo interponitur. Nam prout iam ante meminimuS, Iuram emum habet vim, ut contractili aliquid ad ij ciat agitur praeter, xvltra naturam contractus super quo interponitur, operabitur ex mente Ias in iam supra sitatu locis Gozad cons. 7. multa suerunt adesueta numer. s. addens, quod cum iti ramentum sit praecise ad impicndum , non potest seruare naturam contractas L Megans Bald. ini qua .cAesiarum ext de conis

cit non semper hoc verum esse, quod iuramentum sequatur naturam contractus, imo,inquit, iuramentum potius 9 altera naturam contractiis, ut patere alte pluribus Do octrinis, id Iuribus traditis per Modernos in iis duo patronia S. Marcellus de iureiuri or quae iis Marsi docuit, in I. . crin Auth auod obtinet C deproo at se in cons sa praesupposta Ilao imae sing. asi conclusi eamphyleutam non soluentem triennio canon cadere a iure suo nili singulis

annis soluere iurMIerit. Nam tunc per annum cessans solvere,a iure suo cadit, quod ex natura contractus alioqui non esset L idem tenet Casiane. In conserere su eun.

233쪽

eo rmasti se in i si quis n. ator C. de Transact. in verbo soluerit. Et Rubrus Aiax in cons I o. n. c. Quin potius subiecta matcria in sic natura contractus declarationem determinationem a iuramento recipit,quam ccontra. o.

Ana.inia feritatem. de don. d. cicum contingat. de iurem. d. c.

mulieres. eo in . . Auth Saι ramenta puberum. C. si Hues venuit Prout in hac materra reson et Berom. consabo. videtur rima facie numer IF vo I. idque pro pter Ius canonicum. cum versemur in spiritualibus, cinconcernentibu Sanimam. c. r. e veru noui nunc. ubi co D D. in c. o. e. praes ripi. Nam ibi causa, que alias annullaret contractum principalem , non concurrit inaccetario, iacmpe iuramcnto, quod accessiit principali actili. Quamuis enim ipse contractus ibi jgatio ecesset Non tamen cc stat iuramentum, & vinculum inde proueniens, S Obligatio quam Deum dirigitur in Deo acquiritur. Hostiens Abb. mi debitores de iureiura A ex. conso visa petitio te ntoni, voco numer. I. Vbi demonstrat regulam illam, quod sublato principali, tot Iaturin accesscirium, non scin per est veram acogara,

Vnde sequitur , quod iuramentum non solum probationi inseruiat , sed etiam ut quid contractu addat. EI. n. C. de non numer pec respondetur, quod procedat , quando in principali dispositione deficit con sensus, ille igitur non censetur consentire, de mutuo redis dendo, qui nihil accepit, cum natura illius contractus omnino rei interuentum desideret. Nec creditor caret dolo, qui id postulat, quod non praestitit, nec ex parte sua adimpleuit. Ealae in L . quaero. g. inter locatoremiscat. c.

cui. g. n. de iureiur Quando igitur est defectus in

234쪽

consensu,nihil operatur iuramentum p Sic etiam proceis dit tot inl.sedespossessorι. Item si rurauero de iureiur. se l. n. ad municiρ est . .emadmodum de iureiur. At in proposito , qui in genere suscipit periculum , negari non potest , quod in genere,' de casu sit consensum ,

cum ex eo periculum rebus nostris inseratur, ut in primo argumento contrariae pin. Ostendimus. tque

optime facit. . qui iure de testam milit ubi scientia in genere de filio considerata, a patre , praeiudicat ipsi filio. Que in textum pro mirabili ibi in multis locis exclamant Balae est Antei se Ang. in Lire aires depact. 4n l. manifessissimi. g. sin autem C. de furt. l. si ut certi, se l. sicum vel in tero. C. de testam mit se in Aui ex causa. C. deis liberi praeterit σά, qui Romae si duosraires de verb. oblig. Dan.

ab Imola, in cisin.ex. de donat.

Et plane dubium nullum est , quod sicuti natura

contractus potest mutariin alterari ex conuentione pariatium , Ita quoque per Iuramentum Bald in L . deis

Uuctu. ct in praelud. fud. in . . Decis Neuietan consis I. prasupposito instrumenco num. a. Non refragatur tertia ratio, quod iuramentum habeat tacitam conditionem , quam habet ipsa pro missio. Nam cum iuramentum habeat vim specialis expres sionis, sicuti dictum fuit in secundo fundamento, proprima opinion Idem erit ac si calus fortuitus sitasset expreseius,cuius expressio alioqui perlegis dispositionem requi

reretur.

Vt proinde nihil reserat, siue verbis sue alio actu ,eandem vim ae potestatem habente quid fuerit expressiim,ex rationis paritate. Iuramentu autem ad unguem est obser- uandum.

235쪽

uandum,ac praecise obligat, Ita ut absque subterfugio sit adimplendum c. debitores. De iureiur. IV. in . remsi quu xumer. ra . insit de Actionib. Boland. a valli consi. ro. numer. I . ol a se cons. χρ numer.s a vo . . iraquel. de legib. connub. gl. . nu. δν Ioan Francisc. Fa in II a. Reson de a iudici numer. s. Paris cons. σν numerosa

Cum igitur illud censeatur specificatum, quod alias tacite in genere continebatur, non dicituram pirus contineri ed specialiter expressium esse L doli clausulis de merbo. oblig. sanctio legum deparn. l. cohaereat. s. qui patrem de ust o sup .subst. Et quod huic consequens estaurans de casu sortuito, ac si is verbis expressus fuimet, tenebitur, unde cum iuramentum habeat vim specialis expressionis, casibus fortubiis euenientibus, dici non potcst,quod coeueniente status rei sit mutatus , sed potius expresse super hoc facta pro

uisio,

Similiter remouetur o quartum fundamentum, quod iuramentum secundum ius interpretari debeat. Nam ab illa interpretatione non recedimus, quia iuramentum idem operatur, quod specialis expressio,vnde cum nihil reserat, quid ex aequi pollentibus fiat. d. l. fraα C. de donat quaesub modo cum simil pergi ili astegatis. Aequipollentium cnim est par ratio, d per consequens in ijs idem Ius statuendum si mater C. e biotit. substit. sub condit me. traestato ext de constitui .fugust. Bero. con Iso num se vocis sequitur, hanc interpretationem ab ea quae est iuris ciuilis, non discrepare. Quinimo ma- gis conscicntiamin veritatem, quam interpretationem inspicere debemus Ioann. Osiri is d. cis qui dem.

Ideoque Baia dicit in coissa. Factum tale λων. s. mula.

236쪽

m iuramentis lucem veritatis, non somnium fictionis imspici. g. quoreius in Auth demsst. Neque dici potest haec interpretatio acerba, cum fiat ex ratione aequiparatorum,nec ab intentione contrahentium aliena, quandoquidem Sc verba generalia hunc casum comprehendant. Cum igitur hoc ipsum sit deintentione iurantis, nulla potest dici deceptio,vel laesio,quin haec omnia volutatarie peragi,ambigendum non eri cum contractus, quae inde ob bigationes proueniunt,in et, iam iuramenta, ab initio sint voluntatis. Volenti autem non solet fieri iniuria, non dolus,non deceptio. t cum δε- nationis. C. de TransacI. I. i. g. v . adeo de injur. c. βιenti. de rei tur: nemo staudatur. Ubi De . . eod. iii Felin in c. in praebentia numer II ext. de probat. Bald in l. a. C. de rescin venae cum a matre. C. e re vindic. Part. ct DD.int ε. g. n.si a is cauIion. Censeturenim qui iurat,omnia deliberate, pramaeditate, maturo consilio peragere. Quapropter cadem ratione tolluntur, quae delegis dispositione delegis prae sumtione, dicta sunt, o quod veritati sit inhaerendum

Nam cum iuramentum eandem vim habeat 'quam tam ipsa specificatio δc expressio, de quiparatorum eadem sit ratio, Lia deleg. r. l. a. ubi Bart. de leg. a. neces sario sequitur, quoautia eadem sit iuris determi

natio.

Minus obest quinto loco adductum, quod iuramen tum ad ea non sit extendendum, de quibus verisimiliter iurans non disposuisset, si interrogatus suisset,in quod tu

ramentum ad non verisimilia non sit traducendum, multo minus ad non cogitata vel ignorata, vel de nouo emer gentia cum voluntas ac consensus obsit.

237쪽

uandum,ac praecise obligat, Ita ut absque subterfugio sit adimplendum c. debitores. De iureiur Ias in si Demsi quis.numer. ra. insit de Actionib. Eoland. a vasi consi. ro.

Cum igitur illud censeatur specificatum, quod alias

tacite in genere continebatur, non dicitur amplius contineri,sed specialiter expressum esse cisti Lausula de merbo. oblig. sanctio legum. deporn. l. cohaereo. g. qui pa- 'trem de ust o sup .su st.

Et quod huic consequens estaurans de casu sortuito, ac si is verbis expressus fuisse , tenebitur, unde cum iuramentum habeat vim specialis expressionis, casibus fortu setis euenientibus, dici non potcst,quod coeueniente status rei sit mutatus, sed potius expresse silper hoc facta prinuisi Similiter remouetur dc quartum fundamentum, quod iuramentum secundum ius interpretari debeat. Nam ab illa interpretatione non recedimus, quia iura

mentum idem operatur, quod specialis expressio,vnde cum nihil reserat, quid ex aequipollentibus fiat. d. I. sicalia C. de donat quaesub modo cum si mi bus peres ili akegatis. Aequipollentium cnim est parratio. per consequcns in ijs idem Ius statuendum Ismater C. Co ixstit. sub M

sub condit are. translato ext de constitut i August. Bero. cons. IIo num p vol. a. sequitur, hanc interpretationem ab ea quae est iuris ciuilis, non discrepare. Quinimo ma gis conscientiamin veritatem, quam interpretationem inspicere debemus Ioann. t Agnis in His is qui dem.

Ideoque Baia dicit in coosa Factam tale eis.li. s. insis. In

238쪽

D os iuramentis lucem veritatis, non somnium fictionis imspici. s. quo resus in Auth de nupt. Neque dici potest haec interpretatio acerba, cum fiat ex ratione aequiparatorum,nec ab intentione contrahentium aliena, quandoquidemin verba generalia hunc casum comprchendant. Cum igitur hoc ipsum sit deintentione iurantis, nulla potest dici deceptio,vel laesio,quin haec omnia voluntarie peragi ambigendum non erid,cum contractus, quae inde obligationes proueniunt, inditam iuramenta, ab initio sint voluntatis. Volenti autem non solet fieri iniuria, non dolus,non deceptio Gum δε- nationis. C. de Transact. l. i. g. vu adeo de iniur. c. scienti. de reg. iux cnem audatur Fbi Decius eod. iii Felin in c. in prastentia numer II ext. deprobat. Bald in l. a. C. de re-Finaevendaeum a matre. Q e re vindic. Part. ODD.in L .gois.si His caution. Censeturenim qui iurat,omnia deliberate, praemeditate, Maturo consilio peragere. Quapropter eadem ratione tolluntur, quae delegis dispositione delegis prae sumtione, dicta sunt, quod veritati sit inhaerendum Nam cum iuramentum eandem vim habeat 'quan tam ipsi specificatio & expreίlio. quiparatorum eadem sit ratio, ct deleg. r. l. a. si Bart. de leg. a. necessario sequitur, quoautiam eadem sit iuris determi

natio.

Minus obest quinto loco adductum, quod iuramen tum adca non sit extendendum, de quibus verisimiliter iurans non disposuisset, si interrogatus suisset,in quod iuramentum ad non verisimilia non sit traducendum, multo minus ad non cogitata vel ignorata, vel de nouo ems gentia cum voluntas ac consensus obsit.

239쪽

Nam cum duplex consensus hic sese offerat, generalis,dum qiiis censetur in genere de casu fortuito cogita sese, in generali periculi susceptione, item pecialis, propter vim iuramenti certe dici non potest, quod hoc iurans non cogitauerit, unde consensus geminatio iurantis enixam voluntatem magis ostendit, legari haud pote, rit, de cassibus fortuitis cogitatum fuisse , ut proinde non recte huc congruant, quae de ignorantia, ct ijs, quae crisimilia non sunt, de quibus contrahens, si interrogatus fuisset, non disposuisset, aut quae de nouiter accidenti bus supra in medium proposita fuerunt, ut satis voluntas,in mens contrahentis circa casum fortuitum extare, nec metu ancipitis periurij aliter dicendum,' determinandum videatur. Siquidem iuramentum preci se obligat, absque subterfugio, ut iam antea dictum est, sit adimplendum Et quamuis opinio contra communem sic videatur posse defendi Attamen animus in hac re1blutione mini me acquiescit. Quin potius contraria sententia, prout est receptior; ita quoque & mihi verior, unum rationibus magis

consentanea esse videtur. Initio igitur pro certo, ac regula verissima statuen logdum erit, iuramentum sequi naturam contractus, obligationis super quo interponitur. Nisi lege vel euidentissima ratione contrarium statuatur olue suadeatur. Leges ad hanc regulam fundandam, tam de iure ciuili,quam canonico,quam pluresin infinitar,extant; praecipue vero eam probat text. inae sin. C. de non numer. pec. Vbi nonccnsetur renunciatum exceptioni non num .pe

l. n. quistisdat. cog ubi censetur excepta caussa concessa.

240쪽

l. sede pessessori. g. Hems iurauero deo iureiur ubi iura,

mentum regulatur secundum naturam usus.l. .admunicip. ubi Auctoritas superioris eximitur .s libertus. δα operis liberi ubi libellus iurans se tot operas daturum, quot patronus arbitratus sit, intelligitur, si aequum arbi-.tratus sit se cadigere si vis. de iure patron. Qu9 in loco traditur, si libella iurauit non nubere, intelligendum est de illicitis nuptiis, e veniens ubi si quis iurauit stare albcuius mandato, intelligitur delicito, non immodera to. Et in c. Ouinta vastis. c. peruenit extra eiureiur ubi in iuramento subintelligitur, si iuranti seruetur fides, si nuptiae fuerunt secutae I stipulationem de iure dot Sisit honestum .possibile. e. scut eoae tit sic& dissiduitas attenditur. c. Breui. eod. tit. c. ex literis. a. sonsalib. ubi spota lia iurata quis tenetur adimplere, nisi rationabilis cauilla obstiterit item si res in eodem statu permanserit. c.

Et in dubio nemo videtur se arctares, nisi quatenus yφ' habet necesse, quatenus importat actus qui geritur.Id tutam. g. pen depignor Act. Eoder.Soare: in .s.subris de Loso tos num. F. Atq; huius rei ratio affertur. Iuramentum enim debetvenire in consequentiam, non econtra . non Eubium. C. de legibuι Euin cons. s. visis se iuuenter ponderaIis nume.

iii Atque hinc docuit Balaeis l. I. C. ein f donat quod sublato principali censeatur cliam sublatum acccsibri um, nempe iuramentum, quod contractu iaccesserat. ribit in L sipatronus. g. D. deiu qua instauae creae Et quem admodum contractus recipit conditiones tacitas, ita quo. que iuramentum. I cui deseruit. Nam quaedam, inquit

Ce in Ita tu sermone excipiuntur,m ciuiliter sunt i telligensis,