Hieronymi Pantzschmanni ... Quaestionum practicarum liber primus secundus 1

291쪽

Neque facit,quod approbans quaedam capitula, a 4

Ita censeatur reprobare. Nam Bald m d. I. legato inutiliter non aliter admittit, nisi reliqua capitula quoque suerint examinata. Sed hic dici non potest, quod ali casus non excepti fuerint examinati, quod si esset, nihilomi. nus specialis renunciatio videretur requirenda, ut ibi etiam Imola tradit,quod prorogatio generalis non trahatur ad inutilia, nisi sit specifica. Non obstat secundum, sumtum ab argumento a

contrario lenta. Nam argumentum a contrario sensu non procedit,quando in casu conuerso ratio suadeat, ut

contrarium sit dicendum .g ι. I. cum praetor. in verbo vi- deIar. B.rid in I. apud antiquoI. n. .. Qiue fur. Natta con Ias.

non videtur. nu. I . Dec. conscii g. vi 'ra actione Sed eadem ratio,& similitudo suade imo etiam natura ipsius contractus,victiam in alijs casibus sit remissio facienda. Igitur ad eorum exclusionem, a tacito sensu arguere lici. tum non erit. Nam si ob diuersitatem rationis inter alios casus, ut diuersum ius statuatur , quis alleget, id in facto consistit, ut is ad eam docendam adstringatur. Nam tu.ris dispositio damnum intolerabile a conductore auertit,

etiamsi de hoc expresse non fuerit conuentum. Praeterea hoc argumentum nunquam procedit, contra verisi. milem mentem contrahentium ducitur enim a coniectura, Igitur contraria coniectura tollitur Carol. Molin incons. .viso se examinato proce s. v. υb alligat Iacob. Bu trig. st Bald. i. apud antiquos. C.d uri. Multo minus aliquid operabitur, ubi lex certam formam renunciandi praescribit, quae in proposito, ex quo ducitur argumenti, contrario sensu, noli fuit obseruata. Quibus adde arga. mentum a contrario sensu non procedere, nisi sit ductum a causa finali DD in V. t. de of c. eius: ut de manae es ta

292쪽

risae Balaeconsrso .primo statuto. se consi. r. I. . a. Hieron. at cons. r. ..ib. a Carol. Motimi addit ad Dec.consis a. Vnde si a contrario sensu, in proposito ducendum esset argumentum,causa finalis,cur uno in casu expressis, remissio magis sit facienda quam in alijs esset consideranda,atque inde argumentatio ducenda , nec sufficeret Icontrario sensu arguere. quia casus est expressus, igitur alii casus censebuntur exclusit. Tertium quoque non repugnat, dum dicebaturus 1 casus omissus, habetur pro omissb. Imo casus omissus relinquitur sub dispositione iuris communis l. commodissime. de Iib. sepo . Dan. Cephal. cons 7 Sur ιt cons yo. nu .c s. Et cui concessus est saluus conductus de eundo,

censetur etiam concessus in redeundo Bart. In utimur. aesepul. viol. Abb. Feli .in e a ex.de Trevi pace. . deiquos cetia alibi in consilijs diximus. Praeterea non versamur hic

in extensione,de persona ad personam, nec de contractu,

ad contractum, seu de casu, ad casum is quidem similem. Mu extensio facilius admittitur. DD. In l. Gustus. g. sequiasi tantum de lib. posthum. Insuper etiam non tam hic de extensione solliciti sumus,quam quod casus omissus relinquatur sub dispo sillone iuris communis,cum tacita illatio non sit sufficiens, ad renunciationem caluum fortuitorum inducen

dam.

Non obstat quartum Nam generalis prouisio ho minis, non tollit pecialem prouisionem legis Bald in Lsquis praoris. g. caterum. C. de secunaenu's. Rubeus Alex.in L sedesquis. si quaesitum nu.s o siquis caut Cacheran Dec. Pedemon. I. .in hac causa nu. Is ubi tradit, provisionem

293쪽

vo r. Sic etiam generalis prouisio hominis, non tollit specialem hominis proti: sonem . . uxorem. 2 p. g. felicissimo. de leg. 3. Quae igitur vis tacitae renunciationi a contra.

tio sensu desum rae nic sit attribuenda , quilibet facillime

animaduertere poterit. Praetcrea respondet citam ad hoc fundamentum Alex. cons λδ.in casu de quo quaeritur nu. af .vol. s. in materia conductionis, quidem in fortiori s shus terminis, quod prouisio hominis non faciat cessate ordinariam prouisionem legis,ncrcsultet in conueniens, ut adiectum in contractu in fauorem condustorum,& ad ius eorum augendum, redundaret ad diminutionem. Essequitur Roma .con I ar. post. cons o Curt/en. consI κ .grimniab. cem. opis. in verbo.prouisio. Gabriel. commvn. concluslib... de reg.tur. conclus M. n. . Nec obstat, si dicere itu rout Riminat . in Zisco .nu. s. in hac solutione subesse fallaciam Nam inquit, respectu locatoris casus omissi sunt

ordinari j,& de rure communi,quia tenentur in Omni casu fortuito, si intolerabile damnum accedat, remissionem Lyncere: Respectu vero conductoris sunt extraordinarii, de iure speciali, quia regulariter ad damnum sufferendum ex casu contingenti non tenetur. Cum autem proin pter expreissionem quorundam casuu se ad alios obliga verit,tenebitur iure extraordinario: speciali. Igitur solutio falsa est Verum haec Rim. naid reprobatio non est firma. Nam cum locator& conductor sint correlativa,

dispositum in uno censebitur dispositum Malio. Cum igitur dicamus dispositioncm iuris per prouision nem hominis effare, quis tamare audebit, dispositionem eam esse iuris ordinarij. Quin si conuentio esset valida, quod tamen hic

294쪽

DUODECIM . Ig

non admittitur, tunc tam ex pacto locatoris,quam etian, conductoris obseruanda esset.& quidem iure communi, non extraordinario siue speciali. Quanto magis non inperabitur tacita Franci . Becci. d. cons. Sa .in facit secte.

num. ao quin potius intelligitur xpressum, quod do

iure communi competebat.

Parit cretiam non obstat, quinto loco, a superffusetate deductum, quod alioqui casus, mus, vel plurium ex pressio esset' superuacanea. Nam ut ante dictum fuit, posset expressito hoc operari, ut remissio petatur,et vltra dimidiam, in fluctibus csset laesus. Praeterea posset esse casus instansin praesens, vel etiam consuetus, aut dispotabilis, qua de causa motus fuerit conductor, ut hunc siue alios expresserit, non tamen, ut reliquis renunciare voluerit. at locatori imputandum crit, qui secundum fors mana a lege praescriptam, reliquis casibus fortuitis expressein specialiter renunciare non curauerit. Certum enim est, quod omissio formae, a lege traditae, ac tum vicι, et Oum sit. Is praetor.de transacI.c quia propser. de Eocr. c. maiores. e Baptis.c.insumma. a. q. a. Quippe si expressa. renunciatio periculi non emit, ut casibus fortuitis censeatur a conductore renunciatum, multo minus tacita, 1. contrario sensu, resultans Ita ut succedat regula propo , situm in mente retentu nihil operari. I repetendi. C. de condict.ob causam. c. r. vbiit se Panorm.ex. de eo qui mit..

lem intentionem esse abortivam. Sed casus omissus relinquitur sub dispositione iuris communis, quae habet ut sterilitate existente emissio fiat conductori. Vnde si locator in augmentum sibi prospicere velit, necesse est,

ut hoc iaciat modo legitimo, prout iura erigunt, alioqui

295쪽

vo r. bicctiam generalis prouisio hominis, non tollit

specialcm hominis proti: Donem Luxorem. 2 p. g. felicissimo. de leg. 3. Quae igitur vis tacitae renunciationi a contrario sensu deiunatae nic sit attribuenda , quilibet facillime animaduertere poterit. Praetcrea respondet etiam ad hoc fundamentum Alex. cons II in casu de quo quaeritur nu. as. vocs in materia conductionis, doquidem in fortiori stius terminis, quod prouisio hominis non faciat cessare ordinariam prouisionem legis, nc resultet in conueniens, ut adiectum in contractu in fauorem conductorum, Madius eorum augendum, redundaret ad diminutionem. Et sequitur Roma.con rar. post. cons o Curi n. consi m

esse fallaciam Nam inquit, respectu locatoris casus omissi sunt

ordinari j,& de iure communi,quia tenentur in omni casu fortuito, si intolerabile damnum acccdat, remissionem 3 facere: Respectu vero conductoris sunt extraordinarii,& de iure speciali, quia regulariter ad damnum sufferendum ex casu contingenti non tenetur. Cum autem propter expressionem quorundam casuu se ad alios Obliga ii erit,tenebitur iure extraordinario: speciali. Igitur solutio falsa est Verum haec Rimma id reprobatio non est firma. Nam cum locator& conductor sint correlativa, dispositum in uno censebitur dispositumin in alio. Cum igitur dicamus dispositioncm iuris per prouision nem hominis cessare, quisncgare audebit, dispositionem eam csse iuris ordinarij.

Quin si conuentiolasset valida, quod tamen hic

296쪽

non admittitur, tunc tam cx pacto locatoris,quam et ianv conductoris obteruanda esset.& quidem iure communi, non extraordinario siue speciali. Quanto magis non inperabitur tacita Franci . Pecci. d. cons. Sa. In facIIJ ecle. num. ao quin potius intelligitur expressum, quod de iure communi competebat. Parit cretiam non obstat, quinto loco, a superfluitate deductum, quod alioqui casus mus, vel plurium ex pressio esset' superuacanea. Nam ut ante dictum fuit, posset expressio hoc operari, ut remissio petatur,etsi ultra dimidiam, in fructibus esset laesus. Praeterea posset esse casus instans it praesens, vel etiam conluetus, aut dispotabilis, qua de causa motus fuerit conductor, ut hunc siue alios expresserit, non tamen, ut reliquis renunciare voluerit. Et locatori imputandum crit, qui secundum sors mam lege praescriptam, reliquis casibus fortuitis expres.sEin specialiter renunciare non curauerit. Ccrtum enim est, quod omissio formae, a lege traditae, actum vici, et Gumst. Is praetor. de transacI.c.quia propter. de ElecZ. c. maiores. e Baptis. .insumma. ra. q. a. Quippe si expressa. renunciatio periculi non cimit, ut casibus fortuitis censeatura conductore renunciatum, multo minus tacita 1 contrario sensu, resultans lia ut succedat regula propo , situm in mente retentu nihil operari. I. I repetendi. C. de condict.ob causam. c. r. vbigiis Panorm.ex. de eo qu mit in pesC. causa refer. TiraqueίZin repeii . si inquam C in re- oc. donat. ira in verbo.hbersu gu.rg. seis. Vbi dicit, talem intentionem csse abortivam. Sed casus omissus relinquitur sub dispositione iuris communis, quae habet ut sterilitate existente remissio fiat conductori. Vnde si locator in augmentum sibi prospicere velit, necesse est, ut hoc iaciat modo legitimo, prout iura exigunt, alioqui lauos

297쪽

fauor locatoris considerari nequit, cum nonantis nullae sint qualitates, Lerus qui prouinciam. or ibinor siceri petat. Neque conductori hac in re quicquam attribui potest, Quod alios casus non exceperit. Nam ex co, quod spe. cialiter atque expresse reliquis casibus non rc nuncia uerit, ius suum saluum sibi permanere facile potuit existi. marci Quin imo tutius csset, ut verba sint superflua. quam quod quis damnum indebite patiatur, contra naturam ipsius contractus, qui celebratus fuit,& iuris ipsius dispositionem. Et maxime absurdum esset, quod casus in fauo. rem conductoris exceptus, in eius odium dcberct conuerti, ut potius dicendum sita verba absque ulla operatione tolerari,quam ut conductor indebite patiatur damnum.

Iecutussiationem Alex. Dec.in con asa. Neque etiam illatio tacita operabitur contra naturam contractus, qua exigitur renunciatio specialis. Sextum vero argumentum retorquetur. Nam

cum verbis clarisa specialibus, conductor casibus fortuitis non renuncia uerit dici non potest, quod sub his ver- his, quibus unus vel plures casus expressi sunt, reliqui contineantur,& quod absq; vlla verborum conceptione, sub inuolucroo nubere nunciatio procedat, quae specialiteriac expresse fieri debet. Non repugnat ultimum. Nam quod eo in casu, quando periculum instat ε praesens est, conductor vide. atur illud suscepisse, id fit ex ea ratione, quia casus,qui praesens est, pro fortuito non habetur. Igitur nccesse noest, ut in specie atque expresse de eo fiat renunciatio Casus enim fortuitus is saltem dicitur, quem humat aura identia praeuidere non potest Quod hic dici nequit. Igitur cum Disitias by Ooste

298쪽

tur. cum hoc periculum prλsens conductor non excepetit acu i cauerit, videtur hoc suscepisse,' rem cum suci periculo iam instanti approbaste , tanquam vicium quod rei iam insit, ut supra quaest quinta ostendimus.

Atque ex his facile collegi potest, tertium funda

mentum pro opinione hac,quam defendimus, supra adductum, non cile sublatum Nam non admittimus, quod per exceptionem quorundam casuum, reliquis renuncia. tum censeatur, cum hoc pugnet cum L. apertissimis, specialem expressam renunciationem requirentibus.

Ideoque nostrum non crit legibus cxpressis obloqui. Quamuis alioqui absque hac expressa iuris dispositione,

non exigua sit taciti virtus, Prout notaturini cum quid cert. et Rimina letus, difficultatem huius terti fundamenti sentiens, alia quidem ratione et fugere nequiuit. quam quod asseruerit, F lgos in L cons. Is s. In ista facti Pecie agere de casu miolito, qui non exemtus censetur. quamuis maxime conductor casibus fortuitis renuncia uerit, Prout etiam supra basi septima ex communi ostendiamus: Interim tamen iura , quae casuum fortuitorum exis pressam' specialem renunciationem requirunt, silentio

praeterivit, quod tamen huius opinionis potissimum est

fundamentum.

Praetcrea etiam supra Communem illam distinctionem casuum fortuitorum, solitotum d insolitorum , anquam falsaminii ron. eam reiecimus. Ex iam dictis, ni fallor, etiam id patebit, non esse profrigatum primum Argumentum opinionis huius , quam firmauimus, Non enim tam ad extensionem similis casus, ob identitatem rationis c spiciendum est, quam ad dispositionem iuris communis, perquam reliquis casibus abunde prospectum fuit, di sub qua omissa comprehenduntur.

299쪽

Cum expresse,& in species, prouisio hominis cesset,ire

tacita collatio aliquid momenti afferat, ad conducto Us damnum intolerabile. Igitur ne casus expressias sit plane otiosus,vel dubita . tionis.vel frequentioris usus causa, velit facilior' expeditior sit remissio etsi infra dimidiam pensionis laesio non existat, vel alia quacunque cx ratione explicatus, ex quo censebiturin secundumquoque fundamentum in vigore remanere Sicuti etiamin quartum. Nam in contractu ι locationis extra dubitationem est,quod remissio mercedis sit de natura contractus. Nam etsi de ea nihil conuentum sit, tacite contractui inest ob bonam fidem , in hoc contractu exubera n

tem,ob quam naturalia contractus esse dicuntur. alcinc pacta conuenta. de conIrah emt oin I. I. C. commoda.

IV. in M. cum quιd Aceri petat in a. notab. Igitur . cum ob perccptionem fructuum pensiopendatur.aequum est, ex natura huius negocij, ut mercedis fiat remissio,fructibus non recollectis. Quamuis damnum .impedimentum perceptionis acalii, fortuna in sic ab accidentes, ab extra proueniat. Cum haec optime simul stare possint, ut ex natura contractus , licet de hoc nihil sit conuentum , ob damnum contingens, remissio fiat, quamuis a vi diuina damnum accidat , Frustra igitur Riminat, tentati it iudicibus persuadere, remissionem cr- cedis ob casum fortuitum, non prouenire ex natura con tractus, sedubaccidente, dc per consequens etiam quod in casu, de quo iam diu multumque egimus, remi io non esset admittenda. Atque ex his omnibus, quae iam diximus, utrum

initio promissa persoluerimus , facile iudicabit is, qui mediocri

300쪽

mediocri Iudicio praeditus erit, firmamque hanc conclusionem, uti etiamin verissimam nobiscum statuet; In contractu locationis in conductionis, excepto uno, sive pluribus casibus fortuitis, ut remissio iiij peti pose sit reliquos casus fortuitos non excludi, quo minus sterilitate ab eis prouenientitas, petitio remissionis locum

habeat.

Neq; etiam quicquam nobis obstat auctoritas Veis ronum. Gratia in ae consis i. Nam ibi omne periculum omnes casus fortuitos,exceptis tempestatis& belli, sila sceperat conductor. Nam cum casus fortuitos specialiter susceperit,de ijs tenebitur. noui supra Euaest sexta o- senae in Ut hoc casu contrariorum non sit eadem disciplina. Vtpote diuersitatis ratione subsistente i si de leg. s. ibi not. l. intersipulantem. .sacram deverberi oblig. g. g. inst. δε legit. 'at. t. Minusetiam facit auctoritas Barthol. Socis. Nam etiamsi quis suscipiat casum praedonum, ob id non videtur suscipere casum exercitus, quia relinquitur ille casus sub dispositione iuris communis, prout etiam fit in nostro proposito & in illo casu optime procedit argumentum a contrario sensu. cum conueniat cum iure communi Bar in cons si quem for compet sequitur Fran C. Uuiam de Socin cons. n. . ocr. Neui