장음표시 사용
51쪽
RvBRI cI7 CODICIs PRIMI.riori damno non teneri furem. rem quandoque depecudis vitio teneri. quod analogice etiam ex legibus Rom. desumitur. g. 9sciuae a quibus emere liceat. Ann. Ratio, quare hardum, lae, lanam apastoribus emere non liceat. Vbi dominus pastorum factum scire potest, emere ab iis licitum. ' Guare lintea opam nos a mulieribus emere liceat.' Vitulosiquem Saronea pastoriabus, etiam mulieribus. Saron regio poma. Saron duorum sic rum nomen, non trium. Ddda se Ioppe, ubi. Saroms tran jordanensis situs. Carmelus. Basan. Hermon. d locorum etiam nominibus praefigi. ' raua occultari a venditore jubentur, emere non licet. Misiae conciliatio. quibusvisgallinas erova cur emere liceat. Guodcunque judicatur furto ablatum, emere interdicitur: etiam jure Romano. ubi se pretio excidit
emptor et atque usi piem rem furtivam parnali quoque furti actione conveniri potes.
g. Ioario cui usionis Hrearminatoris. Fusio,sartor aber, quas minuti, retineant, quas reddere debeant. An.' Fulgo,quis.9us actiones. Marc. 9. . explicatur.' Carminator, quis. Paterfamilias,
in hujusmodi legibus. ' rauaenam sint ista polo obo inissae.
' Fusioni quando plura cedant. Schidia minora fabro mayora esse locatoris.' n n. za. Ex Gemara etiam se Missa, linguae Hebraica cognitionem petendam. Mati. F. 43. ex Gem. Egustratur. Odium ab Ebr. defenditur se jubetur, atque etiam vindiacta. Guod ad minutias operariorum,stinandam consuetudianem. Varie hae de restitutione operariorum cum jure Romano conferuntur. Superstitio Iudaeorum. .
52쪽
Legum forensium populi Israelitici:
Redditus, & cum aliorum, imprimis Romanorum legibus collatus.
54쪽
ntuorsunt damnorum' semus: φ bos; 'puteus depaseens; incendium Non ita se habet bos . ut depascem ; nee ἀνὰ eens, ut ' bos; nec hic, or Age, in quibus eis ustalis diritin, ut ignis quispiritu vitali destituitur;necd nique his oris , qui ambulando δε- lent nocere', utputeus qui non δεία ambulando nocere. Conditio aequalis' in ictis haec eis,quod noceresoleant, iisque attendere debea se quum horum aliquo damnum infertur, laedens teneatur damni pretium 'soLvere epraestantissimo proventu.
Talmussi e in constitutionibus suis ea quae tractant ad summa capita revocare solent: non quod singula istis capitibus ut generibus contineantur; sed eo saltem hac ratione reserantur, ut quid de singulis judicandum sit ex istis summis . . ' . Α a capitibus
55쪽
CODI cID PRIMI capitibus liqueat. quae idcirco mari ac si patres dicerent,nuncupant: sicuti ea quae inde dijudicantur & profluunt, iisdem
dicunturri', generationes. Hinc codice Schabbath f. 22. p. I. circa medium, o it uera 'pater omnium inorum sanguis est: quia uti glossa explicat, ianv ouem innue, , ex eo discuntur omnia,
quorum istic mentio. Quod si autem illa: si br longius a suis 6 dilhcnt, alia saepe j ura recipiunt: prout ea de re videre est Iudaeorum judicia in commentariis ad c. a. Haggaei, 's 13. Sed nobis de ipsis sermo est, quatenus aliorum ex aliis jura ac
conditiones patefiunt. Vt liquet e Maimonide t. q. l. I .C. 2.Iad.' Itaque in damnis cxplicandis quatuor hoc loco rise,patres, Constituuntur: bos, puteus,depascens,incendium Non quasi ' huc damna, de quibus in sequentibus aget auictor, omnino revocari queant nam curri per bovem,Mus pedem intelligant
alnilidis hae quid de coruu, quo pauperies facta fuerit,dicendi Zὶ sed ista omnia quae semper scisi non ubiq; , uti de dente&pede, nocentibus in loco publico, liquet e Gem. f. s. p. I. hujus codicis Babae Κamae) perfecte compensari debent r. quum bos cornu feriens quandoque sui si petulcus esse ignoretur tanta mulcta non teneatur. Vnde in Gemara legitur: Uiinp fue o, Vis Si d)vra m) Dp dsuensn ma , de iis auae ab initio convicta sunt ideoque totum damnum compensare debent) docet, de innocentibus taνdemque convictis non docet. Quae sint animalia convicta, quae innocentia , postea liquebit.
Quum ergo in Misaa nostra primo loco ponitur bos, pedem
intollige omnium interpretum judicio: ubi enim pauteries a jumento facta describitur id ejus membrum concinne totius bestiae nomine notari putant, quod ipsis in nocendo commune est. Et quum damnum pede datum ut fontem constituunt, incessum considerant,si sorte quid inter eundum frangat & conculcet. Atq; si Sis,generationes,sive consectaria hic quosdam male statuisse & doura refragante cum aliis Maim.c. I. g. Io. in Dd. t.40 docet Gemara. Quorum illo no-
56쪽
C A P. I. g. r. statur, si quando progressum jumentum rei alicui incumbat eamque confringat; hoc vero, si recalcitrando frangat. Melius alia proponi sic t. Veluti si incedens jumentum laedat
sibi imposito, stano oris sui se jugo quod colla suo impositum sit.
ί istud In in Aruch exponitur 'misi Ephipypium, .& tuum, onus. posteriori modo accipio et quia pro eo hic alius habet ' Tm,quo magnu arem ad merces deferendas designaturo Huc referri posset e st. Si quadrupes.l. I. g.9. Sive autem corpore suo pauperiem quadrupes dedit, e per aliam rem quam tetigit quadrupes haec actio, de qua ibidem, locum habebit. ut putasplaustro os obtrivit aliquem, vel alia re dejecta. Sic ubi de puteo agunt in Gemara, ad eum referunt ut consectarium,si quis stutumsuum, aut inu, mucum narium in terram dejiciat, quibus
Iubrica reddatur via ut alius prolabatur: hunc enim casum cum eo conferunt,ubi quis in puteum incidit. Sequitur eum, depascens pecus, & a plerisque ut Gemarae disputationespraetermittamin ad dentem applicatur, quo pecora depasci arva solent. expositionis ratio in G cmara affertur haec,quod ob diar 's s. hae voces nairm in paraphrasi M. Iosephi redadantur in novi'arfi, manifesaniorab condita quου, dentes vero in agro depascendo jam tegantur, jam denudentur. Praefero tamen Matinonidae rationem, ruino de dente intelligi, quia dente pecora quaerunt& cvellunt herbas : magis enim cum vocis proprietate convcnit. Ad hanc autem pauperiem quam quadrupes dentibus facit, tanquam consectarium referunt
damnum, quod corpore suo dat ubi sese scabit, & parieti aD Dicat, qui inde quandoq; laeditur; vel arbori eo modo nocet.
Tandem quartus fons proponitur,incendium: ubi ignis metam frumcnti aliaque absumit. Quo tanquam si bis reVocant damna ab iis data, qui lapides, cultros, onera ac similia
ita in summo tecto relinquunt,ut dum nina,vento ordinario,di'
moveri inde queant: namque istis in publica loca decidenti-
57쪽
6 CODICIS PRIMIbus, variis damnis occasionem praebent. Hinc jam patet,quid quatuor illis fontibus damnorum, sive o)p)u si ab designetur;&qui ad singulos fontes sive capita, alismulta reducantur, quae illorum jura sequuntur & conditionem imitantur. quamvis de hic mulctae ratio ac conditio saepe divetia sit: quatenus Jam convicta Censentur animalia ad haec vul illa Dp a; ad alia non item. quod in praecedentibus exemplis expendendum ex Maim. Cod. o ria C. I. g. I. Vel quod ud, mutatio,in secto interveniat: ut in quibusdam exemplis c. 2. hujus cod. g. I. in deinde praeter ista damna esse quidem alia: sed quς persectam compensationem nonnis certis casibus requirant. Caeterum ne quis excipiat, unicum fontem, vel saltem illorum quosdam sufficere, quo deinde reliqua damna & pau- Ieries sui loquuntur leges Romanae revocentur ; pergit in ac Misna D. Iudas, & singulos fontes necessarios esse indiacat. Inter se ditarre, idcoque ad unum vel pauciores, quam designaverat, referri non posse docet: quatenus non solum ipsorum natura eadem non est; sed etiamJura in iis observanda disserunt. Etenim uti solent Magistri ex una specie colligere aliam; hic una species sufficere videri queat: sed ilico daretur exceptio. EX. grati , n ' fimosi diei ' Mn sis , i
cors,Eudae dente; dicerem, dentem,quia percipitur commodum ex damno inde daro, obsisIngere; pedem,quIa nuda ex Vm Lamno alia
litas, non ob ingere Cujusinodi plura in hac materia proserri possent. Huc accedit, quod in istis fontibus damnoia .rtim non sit cadem)uris ratio. Nam, Verbi gratia, Deus hic in Gem. f. s. putei mentionem ita fecisse dicitur oris r6 QNGS, ut eo excipiat hononem lata Exod. 2I. 33. legitur, Ceciderit iliachos,aut asinus. unde concludunt, si homo ceciderit, qui prae- vidcre potuit, alterum illum non teneri. Itaque ob haec &si milia distincte singula proponuntur: cum hic quaedam ita e cipiantur, quae alibi non item. Caeterum bovem quum a dc-
58쪽
pascente distinguit, id de pede incedentis bovis,& dente bovis depascentis accipe, ut e dictis ex parte liquet nempe pauperiem pede datam, illi quae dente sit esse dissimilem. Porro phrasin quod attinet, de Ud dici posset, non esse Chald. ecce, sed quod Talmudici per efferunt ex deadem radice : nisi quod rid sit ex Hiphil. id confirmatur e phrasi seq. dido Iro; si
conferas nostram versionemHalichoth olam,inde a pag. I 27. Quod ubi feceris,nullum crit de eo dubium. 7 Vbi autem inquit, his se illa qui ambulandoselent nocere ia bovem incedentem ac depascentem intelligit, & ignem qui serpendo & ult xiora Consumendo ambulare videtur:quem utrumque distinguit a puteo; utpote qui suo loco immobilis maneat. Istam differentiam in Gemara hac phrasi explicant, . di d pDMA, non es sectus huyus, sicut aspectas tutus: id est, status ac conditio utriusque diversia est. quae mula in argumentis Comparatis est usitatissima: siquidem istie post varias adversus aequalitatem & similitudinem exceptiones, tandem in ista diversi tale,inςqualitate &dissimilitudine convenientiam quandam
eruentes subjicere solent, i dido Iro P ν γλ diis sue, non eis com
ditio hujus, ui illius; flatus aequalis est, quod, M. de quibus consule ClavcmTalmudicam,ubi Qusmodi omnia Copiose lectoribus proposui.ὶ Quemadmodum etiam hoc loco,licet nulla sit argumentatio; posterior sermula usurpatur, quum dici- tur dido dro, latus aequale, id est, communis status ac conditio, sivejus aequale quod in quatuor dictis sentibus reperitur. Fo tem lectoribus non ingratu erit, i hqc Iudaicijuris in damnis diviso cum juris Romani divisione conferatur in eadem m tecta. Hic Cusmodi expressam in quatuor membra dἴvisione mihi non succurrere fateor, attamen singula reperiuntur. &quidem primum ac tertium superioris divisionis membrum in prima differentia ab autore conjunctum,id est, bovem pede denteque laedentem quod attinet; confer ultima verba notae secundet,item sententiam istam,ubi Diocletianus & Maxi
59쪽
8 CODICIS PRIMI mianus ita scribunt, De his quae per injuriam depaIIa eontendis. ex sententia legis uilia agere minime prohiberis: Cod.li.3.tit.3s.le fin. Et haec verba, sententia,satis ostendunt,que admodum Iudaei certa habebant capita, unde de reliquis judicabant: ita Rismagnis non fuisse oriania legibus certis definita, sed alia ex aliis deductaetiam iuisse. Hoc vero loco totam legem, Si quadrupes pauperiem, e Digest.li.9.tit. I. non produco: quia lex ista livi usi nodi etiam Casiis continet, qui hac Mis.
na non comprehenduntur. Porro reliqua duo,puteus, incendium, ab iisdem etiam considerantur, ut damnis occurratur:
puteus quidem sive fossa Diga. 9. tit. i. l. 28. umoveas, ursorum, te vorum capiendorum causa faciunt,si in itineribusfec
runt, eoque aliquid decidit inactumque deterim eis, lege sequitia obligati sunt. Item T li. 3. leg. Si filius : Praeterea si fossam feceris influa publica, or bos meus in eam inciderit, agere possum, ere. Denique de incendio in Romanorum legibus agi, nemo ignorare potest qui vel haec verba legerit, E. Ad legem
Aquiliam leg. 27. . 8. Si quis insulam voluerit meam exurere, o ignis ad vicini insulam pervenerit; Aquilia tenebitur etiam via
cino. Ad mulctam quod attinet, ea hic in Misna nostra irrogatur, quae sacris literis definitur: siquidem Deus Exod. 22. s. ita praecipit, Si quis depascens agrum aut lineam immiseris pscussuum quodpascat in agro alterius; optimo agri sui, se optimo mineae suae rependito. Nam compensatio ex optimo & praestantissimo in una quidem damni mecie praecipitur;scd analogice hanc ad reliquas enumerat' species extendunt. Ideo in genere Abrabaniel ad locum Exodi rum pruo Sinfid1 n b dio fir 1uefidi pii et 'ard 3vid) vm Spuvb-mne sunt S. L. M. Damna aestiman Banti simo: id eis, quum is rependere vult, aestimant rem damnum passam, ac si aequaret dignissimum quod invenitur penes damni authorem. Porro quia verba legis divinae, cum dicitur in I aduri 3d m anu
obo) , ambigua ridentur ; ideo uti hic in Gemaras. 6. legimus
60쪽
Dissentiunt. Doctor I aelex limat, nos aestimationem facere in bonis damnvmpa is , at D. Aliba existimat, nos aestimationem δε- rere in iis quae sunt aut horis damni. Itaque sicut apud Latinos dicitur, rependere damna, id est, aliquid pro damnis, & rependere praemium ; sic etiam apud Ebraeos obo duobus modis adhibetur. unus rependere optimum ad cum retulit qui damnum passus erat, ut licet Optimum agri & vineae depasti non esset; tamen ne minus reciperet quam amisisset, restitutio ad optimum & pretiosissimum conformaretur: alter vero laedentis agrum acsignari intumavi scilicet eum hac lege teneri, ut ex praestantissimo suo rependat, ne ullo modo alterminus quam amiserit,recipiat. Verumcnimvero distinctione adhibet Gemara, cum inquit f.7.p. 2. la ivn)M'amn uento Miai Ara Πn'I 32id νγ adinv mmyr is sin a, ου' ns f pna ia in F, Omnes res censendae optimum; quia si non vendantur hic , vemduntur in civitate aliae excepto agro, quem compensare debet optimo,quo maturet in i o menditionem. Hoc sibi D octores isti volunt, in hunc sensum Dei verba,optimo agri, optimo vineae,
accipienda: si pro agri Vel vineae proventu solvatur,praestantissimum agri vineae dandum cste, quo statim in ipso agro vel vinea adhuc remanens fructus vendi queat: at si damnum in mobilibus quis compenset, quodlibet censeri optimum; quia si pretium conveniat, vel nic vel alibi, quo facile transfertur, Vendi potest. Cum in agro & vinea secus se res habeat: utpote quorum pretium saepe vilius sit, nec ita commode transferatur; quamvis agri .laui spatium. aequale sit agro , quo compensatio instituitur. Sane limus damnum non semper alterius, i. laedentis segetibus aut uvis compensari posse, in consesso est: quandoquidem laedcias aliquando agrum non habet. Quocirca illa Misinae explicatio fundamento non destituitur. Non tamen de nihilo est, quod