장음표시 사용
81쪽
Tres dies continuos requirit; nec sufficit, s tribus dimbus bovem petulcum fuisse,domino denuncient: ubi,exempli gratia, primo mensis die, & ultimo, ac deinde semel ter tio mense cornu feriit. Illa sententia ex Abari verbis liquet, suam raudi, i Db nlita mox με sues didue: Us bivrv bivr, Heri semel, denuo nudiustertius, se pridie tertio, nec asservavit eum dominus ejus; si perrexerint cornu ferire quarta vice: supple nam oratio imperfecta est & obscura tenebitur dominus.
Abaeus hic procul dubio ad ps36. c. 2I. Exodi respexit; ubi
habetur, diobo binyn, ab heri nudiu tertius e quae verba multo
melius Chaldaeus enarravit, )dmtam Hor unde ab heserno die Hr retro. Sed Abaeo bivr est heri, Si unudiustertius, dipueo pri die istius nudiustertius: idq; ut tres continuos dies designet,
quibus singulis si semel aut bis aut saepius ferierit, bos petulcus habeatur. Idem liquet e D. Simeonis verbis, quum est, Sapientes minuens se rebo ransi si, non dixerunt tres dies, nisi ob regressum: sensis est, ideo istorum dierum numerum exigi, quia bos irmes,suae integritati restitutus & avitio isto liberatus non censetur, nis diebus istis elapsis, quibus cornu non ferierit. atqui videtur, bovem istum tum demum os, int grum censeri, si tribus diebus continuis ab isto vitio abstinus
i A Tres qui leguntur dies, num ad testandum de eo quod lex ait Exod. M. F.3 p. bovempetulcum fuisse ab heri se nudiustertius;Jan vero ad solemniter denimciandum viro bovem petulcum csse,requiruntur dies tres λ) rauorsumper ligam quaeiritenditur' uum tres tectium ordines uno die accedunt, si dicari Adtela
82쪽
C A P. II. g. q. 31 m de eo quod lex ait Exo. 2I.3 s. in Misita tres dies requiruntur, testantur sper tres dies bovem cornu laesisse;) quod dicas, Ad denunciandum viro adhibitis tectibus t bovem petul- cum esse, requiruntur dies tres, quia tribus distinctis diebus testes audiendi,) tentium caram non tectatur uno die, bovem tres dies obvia cornu laesisse.) Hinc constat Sapientes ad Ic-gem istam Exod. c. o. animum intendisse, quum trium dierum meminerunt: quos continuos esse nec intervalla admittere ipsi autumarunt, sicuti ex initio hujus annotationis liquet. quamvis legem non satis congruὸ expositerint.) Porro quod distinctionem generalem innocentis & convicti con- Cernit; Jam antea not. 6. . q.c.I. & hoc etiam c. de ea actum: verum hic tantum de bove cornupeta Sc non cornupeta.' Majoris fortasse momenti quandoquidem in superioribus prava scripturae expositio praestruiturὶ cum in Mima diversae Doctorum sententiae proponuntur, itiquirere cujus nam obtineat. Id in Gemara definit Magister Nachman: in descriptione bovis convicti, sequendum Dydan bovis imnocentis autem, Doctorem Moirum. Idque ob D. Ioses e tenus iis assentientis authoritate, vel potius rationes: qu admodum sit ungit, in di, Mihi serundum D.Iosen videtur,nam D. Is ratio es habet. Π1m enim idem valet ac D ve,rationes es argumenta um: uti habctGlossa marginalis. De legibus Romanis, sub finem cap. I.
halet ' Sicornu 'feriat, impeliat, mordeat, incubat vel recalcitret n
83쪽
ν , nonne ubi eramoreis in dentem O
'm mn Io pedem in fundo iasi, aequum eis ut 'ann maia a ma PDa in eornu graviores simus ' Reges-ppan re: a 'N pia 'aal rent, Suincit ei quodargumentami dia iam ' si se q*itur,uin se habeat quem- admodum istud unde argumentamur. itaque uti in loco publico dimidium damnii ita etiam in ora ias dimidiam compensatur. ANNO
84쪽
Magni interest, quo quisque in loco noceat sive dam-nnm inferat: ut capropter tria loca distinguantur: locus publicus; locus privatus, qui duplex est, vel ejus cujus bos laedit, vel ejus cujus bona laeduntur. Itaque hic ventilatur injuria vel potius damnum quod quis in fundo suo ab alterius bove patitur: praemissa prius generali sententia de bove in
loco publico laedente: idque ut quod hac de re c.r. Misii. . propositium erat, explicarerur plenius. ' Et cum hic de cor nu aliisque agatur, in memoriam revocandum quod initio libri de damnorum fontibus, & eorum derivatis propositum fuit. Pariter enim in cornu se res habet: ubi damnum cornu datum vocatur afi sive fons & origo; quo deinde revocantur haec in hac Mima recensita, impelgere, mordere, incumbere, recalcitrare. De quibus obscoanda regula e libro praeceptorum magno ad praec. amrm. 66. est 'inm is My mn αβ d=d mira 1Umbros , Si pater sive fons convictus sit; derivsa etiam eonvicta: si vero ille habeatur innocuusi generationes sive quae inde derivantur eoq; reseruntur ilitem habent.Item, ibid- dad ynyn Pisano roram Pn pSo ala polus is Omnis generatio ut pater suus sid est, derivatum fontis sui leges&Jura in compensatione imitatur exceptisscopis, qui excutiuntur e veluti uments dum incedit. de nis consule C. 2. Mimam t.) At de sonte & derivatis in cornu non Conveniunt doctores; siquidem D.Tarphon argumento ab impariCaeteros impugnat. Haeς ejus mens: si damnum dente & pede datum in privato alterius fundo, totum compensatur; ergo etiam damnum cornu ibidem datum. Ratio est,quia dati
num dente & pede datum alibi, leviori legi subqicitur, quam si cornu laedcret, in loco citam publico ne dimidium quidem damni in ipso compensatur, ut constat e Missi. 2.ὶ atqui coamveniens videtur, ut si quod alibi liberum est, in loco privato
85쪽
34 Co DIC Is PRIMI perfecta compensatione mulctatur; id quod alibi dimidia compensatione coercetur, in dioecesi alterius privati tota compensatione mulctetur. ' Sed excipiunt intabimimar, Sincit ei quod ejudicio provenit, uisit tanquam id quod in iudicio proruitur. Hoc sibi volunt, in argumentando judi
care, Judicium,S c. apud Iudaeorum logicos ad argumenta& argumentationes transferuntur: ut palam fecimu3 in H lichoth Olam: quem librum Latine reddentes publici Iuris non ita pridem fecimus sensus inquam est, in argumentando, sive in argumento a minori suificere, ut vel gravissimum tantum quod in minori comparato invenitur, etiam in majori inveniatur: vel squod hic locum habet j in comparato majori duorum membrorum, posterius membrum aequetur priori, unde vis argumenti profluit. Ita quum is, cimus bos in loco publico cornu seriit, dimidii damni teneatur susscere si cum respectu loci privati pari poena mulctemus. Nam hic in majori comparato duo sunt membra. quum bos cornu nocet in loco publico,dimidium damni rependitur; ita quoque cum in privato alterius loco damnum ea ratione dabit. altera comparationis pars etiam duo membra continet: quum bos dente damnum infert in loco publico, absolvitur; in loco privato idem si faciat,totum damnum compensatur. Sed quia etiam ex priori membro in superiori comparationis parte argumentatio dependet; ideo amplius non concludunt, quam ibi reperitur. Nihilo secius instat ille, se non concludere C cornu, quod cum ob cornu in loco publico dominus bovis dimidii damni obligetur,in privato loco gri vior statuenda sit mulcta; sed suum argumentum a pede &dente procedere. Cui idem illud regerunt, Sumit ei quod a gumentando, sec. Etenim licet id non exprimatur; tamen cornu in loco publico nocens , est argumentationis fundamentum, atque hic spectatur inprimis. Ne quis ignorantiae Doctores istos insimulet, ac si non satisfacerent; sed ubi quo
86쪽
argumentum solverent non haberent, idem absque ullo senadamento occinerent: res penitius examinanda venit. mos Spain θυiergravi id est,in argumento ab impari s sive a minori, sive a ma)ori ducatur ratio, vini Sp nuncupant datur vulgo cxceptio illa, quam in praecedentibus jam vidimus: sufficere ei quod concluditur, ut fundamento a quo argumentamur aequetur. Exceptionem c C. . Num. Confirmant. siquidem cum, postqua Maria peccasset, Deus a minori arcendam castris probaret, quod in antecedenti erat non auxit; sed idem
istud temporis spatium exegit, φ LIq. Si pater pus θutum induisset in faciem ejus L iratum se ei praebuisset) annon rubore si usu esset i. sese subduceret) septem dies 'secluditor septem
dies extra eastra. Hic videtis, inquiunt, quamvis Deus patre terreno multo major sit; solos septem dies illius separationi designatos filisse. Attamen de exceptione ista disputant, quando locum habeat. Sapientes, quos vocant, ubique ei locum esse arbitrantur:at D.Tarphon co tantum casu, tuum concludendum antea certum non fuit; si vero quod ab impari probandum cst, jam satis in consesso sit, exceptionem non admittondam: etenim exceptio Imni Sp de , irritum faceret aroumentum a minori. Ita hoc loco,quandoquidem constabat satis,dimidium damnum restituendum;quid attinebat argumento ab impari id ipsum confirmare sic hoc argumentum plane supervacuum csset. Hoc ergo est: quod tibi volueruntSapientcs,quum exceptionem repeterent: q.d.Tu quidem hoc casia cam dari negas; at nos ubiq; cam admittenda censemus: ideoq; eam ingeminamus. Ex tota hac disputatione liquet,quanto conatu inter locum publicum & privatuin damnis distinguant. At Dig.l. 9. t.I. g. I. convenienter ultimis Misnae verbis, lex generalis absque locorum distinctione proponitur. Si quadrupes pauperiem fecissedicetur, actio ex lege duodecim tabularum defendit. quae lex voluit . . . . aut dari id quod nocuit, aut aestimationem noxiae osserri.
87쪽
, L L - nἹμe vigilans, sive dormieri. si tacita, . . seMeaeeavit oculum ocimis,au egiti zmia pia vasa, totum damnum praestat.
Injustum quidem videtur, si error &scientia in damnis eodem loco habeantur. verum talis error hic consideratur, cuilus culpa cst penes eum qui damnum errore dedit. Nam si prohibere potuit 'uominus errorem committeret, idem est ac si sciens pcccasset. Quemadmodum colligitur c l.3.tit. q. lib.9. Digest. In omnibus noxalibus actionibus ubicunque sciemtia exigitur domini, sic accipienda MI cum prohibere posset, non prohibuit.Ideoque Iudaeorum Magistri in Mima exponenda,cjus cxemplo utuntur, qui secum cubantis oculum excaec vit dormiens. si quum alter dormiret ipse accesserit ut una dormiret; quamvis in somno alterum laedat, tenetur: quia sese huic casui exponcrc non debuit. at si alteri posteaquam somno sopitus cstet accedenti ut secum dormiret, oculum dormiens vitiet, non tenetur: ut qui alterius adventum in somno praevidere & praecavere non potuerit.' Caeterum per r)m, desinata voluntate agentem, quis designetur,docet oppo uitio, Exod.c. 2I. ys I . ubi mn opponitur casui fortuito, &explicatur voceon , astu. unde liquet actionem isto verbo notatam patrari certo consilio & voluntate ac scientia. Vnde Moses Albelda in c. 2I.Exod. in isto peccatore duo esse dicit: quod noverit quid agat; deinde poenae debitae admoneatur. Similiter Isaac Karo requirit Gonn, cogitationem; M ityr , moram. An admonitio requiratur,non disputabo; id constat, spectari in viri ut non inopinato & incauto impetu peccet; sed sciens & praemeditatus.
88쪽
deposita, veniat alius qui in eam impingens eande franga liber' est;
os ea Ddatur,isius cadi ' possessor , de ipsius iasione tenetur. Si stangatur cadus sme amphora J in
loco publico, alius autem ob aquae lubricum prolabatur, aut illius laedatur tessis, possessor tenetur.D. aes inquit, Si ad' isti animum advertat,teneri; sin minus, liberum
' Liber est & ab luitur, qui vas confregit: cujus rationem his verbis exprimit Maimonides, o)D So 1 rei pβ ubab filo que ' i': 'nsa huei imi SI at o b fa 'P)DS1 odi in i ias, due Sid eisfin me apud nos fundamenti initar eis, non iere ho mines anxie attendere ad vias: ideoque si veniens qui fiam in eam samphoram) impingat, liber eis; nec dicemus, Attendere δε-bebas, ubi tu incederes. 8 Vas, de quo sermo cst, primo Voc tur ,deinde man,cum tamen de eodem vase agatur: quemadmodum etiam Gemara fra & si Un ejusdem notionis esse annotat; &quaestionem insuper movet, quare idem diversis nominibus exprimatur. Gemarae verba haec sunt, ν 'a laud
2nni npn, da)ο εγο =fn, Dan , Cadus es habith. i. amphora Attica. cadum & amphoram latius hic accipio, quam ubi praecise distinctam mensuram notant. vorsum inde tendiaturi' id est,quare duo nomina ponunturi, Id sit ob emptionemo venditionem. Haec verba cum obscuriora sint, ex addit mentis illustranda. Sic ergo additamenta marginalia: irmi P
89쪽
iunt necessaria: nam si quispactu uit se alteri daturum cadum,
cui acquisitussit per alam ventimento ita ut emptor pretium GLvere teneatur ι emptor dicere potes , pretium non solvam, nisi mihi metretam Atticam dederis, quia Attica metreta ive marna
amphora etiam cadus vocatur.ὰ quandoquidem ipse in posse ione eis. nec multitudinem sequimur. Guodsi pactus sit e illi datis
rum Atticam metretam, es emptor retium solverit; huic venditor dicere poteis, Nonnisi dum tibi dabo Quia cadus etiam metreta vocaturo nec multitudinem sequimur. Antequa perpam, ne obscura obscuris declarari videantur,paucula in istis additamentis breviter attingenda. Vbi cadus sudario acquiri dicitur, repetenda cx Eliae Tisbi, quae de ritu isto annotavit. v odin d)υ o My )Ia od)re, ni Muν diu uo dinpi, id rap mpa ou o Iaa inra diata a 'd))' od)Ιv dibapndi 1 aa Contrahentes inter se duos reses capiunt, coram quibuου conditiones suin exponunt. Deinde unu qui que testium extendis Ilam vestimentifri laxas enim vestes gerebant. Itaque, qui insereripiebant se rem quamcunque ratam habituros,attingebant alis vestimento mi orum. Id vocatur Acquisitio alae is menti Praeterea quum in Additamentis dicitur, Nec multitudinem
sequimur, sensus est, Quamvis Verba quibus E braris cadus de metreta notantur apivi prerosque diversa significent, id non attendi; quia cum hic de pecunia agatur, quid dicant plerique sive major pars, non moramur. Quemadmodum Gemara docet, ' di inmatus, ire luesnon sprim 'sabii finu,' idnain , Quoddicereposses, Sequere multitudinem e jam edoriri sumus , in pecuniaria causa multitudinem sequendam non esset , Denique qu vis caduου & stan metreta . urca, siVe an phora Attica , ejusdem quantitatis esse natuantur idi non- nullum
90쪽
nullum tamen Ebraeis vocibus discrimen notatur: nani ut inquit Salomon I. mensiira Dan paulo ma)or.est, I vero minor. Et licet, saepe pro minori mensura accipiatur quam cadus, ut quum Reoecca, Gen. 2 . humeris 'a festare dicitur ; quia tamen nomen Latinorum ab Ebraeo factum est, dein MisnMoth saepe pro majori mensura venit,ideo cadi ctiam nomen retinere visum fuit. Vt crgo ad priora Gem.& Addit. verba redeamus, id sibi auctor voluit, duo vocabula idcirco adhibita fuisse, quia licet nonnulla esset diversitas; in vcndendo & emendo unam mensuram pro alia peteret vel tra deret , qui in argenti possessione osset. Caeterum Mima alium cassim suppeditat de aquae lubrico ut voce utar,quam Tacitus frequenter adhibet. Fit aliquando ut lubricum loci alicujus cx aqua aliove liquore ortum, labendi occasionem praebeat: quo cesu is cujus amphora fracta fuerit tenetur, sicam in loco publico collocaverit I cx eaque cflusus liquot viam lubricam fecerit: nempe quum praeteriens quis hac
occasione cadit, aut laeditur icitis, quas Misya oea n nuncupat. quanquam in diversis editionibus i lcgatur sMmn, quod licet calcis essessae genus significet, uti ex Aruch docuimus pag. is 8. Middoth; tamen de fictilium fragmentis etram di
citur, quae significatio huic lodo quadrat. ' Sed in illo prolato casu D. Iudas dissentit, si quis ad illa, i. aquam aliumve
effusum liquorem & fragmenta testacearanimum non ad vertat. D. Ioseph agmentorum tantum meminit: prasup)z na , animum advertit ad obtinendum stamina ejus, sic.
amphorae. Exceptionis ratio: qui fragmina sibi servare vult, id quo alius laeditur situm agnoscit, & hac ratione se reum fatetur; at qui ista ut communia bona negligit, non magis
datum damnum agnoscit . quam si quis ab iis quae publica& omnium sunt laesiis fuisset. Novi quidem in posteriori Misini membro quosdam aliam sententiam excogitare; sed quae a Verborum serie aberrat. Cum hac Mista initio se-