장음표시 사용
21쪽
ET sic Auctor iste per pulchre tinniat tur Aristotelen .
circa ordinem doctring, na ex sententia Arist. SC . ment: in I. Phia. te cona.q.& in eo priiuo tex. 37- in 3. phis. tex. a. ordo doctrinae est ab uniuersalibus ad Particularia, consille doetis Zimaram in sua Tabula, ubi pulchra habebis de ordine Doctrinae,&de vix datarin et contra CGalliatore,&Vgonern Senetem: de in Thetare. pro soli. i q. duplicem etiam esse ordinem doctrinae,unum ne cessitatis, alteruin ob inestus. Vide Auer. in initio Metheororum .&Arist. in initio quinti Mecha p.
De rerum Publicarum Nobilitate ECap. 9
EA Respublica, siue communitas,& societas hominum quilibςt nobiliox est, lippotiores habet ordineri vetiuarum quidςm p cium vel ipsius uniuersea principem suum , unde uniuersa pendet k quemadmodum hic mundus clarissimus, di nobilit thus est propter essentiae Iein partium suarum ordinem,&ipsius totius ad Deum optimum Maximum, a quo tanquam a primo rerum Om. nium principio essentiat iter pendet. Cauum , di Natura . Ttiplex autem Respublica cit, a.d quam potest reduci omanis caetus, S consociatio, quorum vis. hominum , prima Regnum dicitur, secunda optimorum potesta S lyltima cela potestas, 1 censibus nomina ta. His tribus autem Opponinitur, sti as harum labes, & transgressones he tres at tae. tirannis, paucorum potentia, a popularis potentia , , V cessi quidem potestat nobilis c si, optimorum pote stas nos Llior, sed regnum nobilii 2 inum; quemadmodu.m P Pularis potentia ob cxxxa est, paucorum potentia o Cicurior, diti rannis obscurissima , i nobilissima, &'dc terrima oni niuin pernitiosarum Rerum publica una Quo num ver, de his tractare nolim hoc tepore cumulatius. proptercaeco impunitatu Preta illa nobilitate, de uniuscuiusq; hominis
22쪽
πη quo patet quod ratio formal Is ordinis, non potest
consistere siue priori,& posteriori peripatetice loque do, unde Arist. in s. Molia ph. tex .com. 16. in capite de priori, inquit ordono est nisi aut respeetu primi positi, aut intelle oti, consul eZimaram an sua tabula .vide Aueri. ens . Methaph. com: a G.
Multiplex nomen esse Nobilitati, N
bris quomodo accipiendum sit deinceps. Cap. 1
NOB rL ITATI s nomen, qua solemus homines appellare nobiles, quandoq; in malam partem accipituro . sen o se,ut cuin dicimus nobile scortum; ua Hero strati cui uiuam nobilitata memoria est, qnod celeberrimum ' nς tu pluna incuderit; sic Cicero in ossiciorumlibro a. . ait, testis est Phalaris,cuius est praeter caeteros Nobilitata Krudelitas, qua doq; perstitionem illa nostrarum in cntiungi is at, qua per icicntias,& notiones rerum contenariae x ices grλdu tantae lublimitatis pro uellimur,ut limus diuini, &cum opti in o. Max. Deo Leata copulatione coniueti. Atiae preterea sunt huius nominis per multae signa fica Multiplex m LEtioues . at nos caeteris omnibus praeterminis, vocabulo No tetiaAri. ini, de Wilitatis Pro liuinana illa exc clientia, Speis edito ne de- ploxe Minincepi utemur, quam qui habent id ne i sunt, aptiq; suis r 'a topibus pileue aliquo modoReipublicae,couentibusq; aestimendum Giocietatio us hominu, ut rere nohites precipua lint pars uide Gabii. Bu
23쪽
Nobilitatem competere activis, non contemplativis, S quibus honorem, quibus
Cap. II. M distribuantur homines inachiuos,& contempIL liuos, nobilitas, quatenus hoc vocabulum paseimia via est, adeoque omnibus in ore, contemplativis non potest proprie competere. Nam illi se ipsis contenti b ionibus A Ups Ni et separantur. ac proinde ne qua AIunt immani ciuiles, & nobiles, sed potius diuini, & DAquidam, non natura, sed participatione, ut dixi, beata copulatione , atque illis ne laudem quidem ait buere conuenit, sed p abilius quid , sonorari enim debent tanquam Dij , non laudari, quippe Cum omnis laus non in contemplationei sed in Milone cosistat, omne in In i .ethie, quit Aristo. laudabile,ex eo laudari videtur, quia est affectum aliqua qualitate, aliquo modo se se habet ad ali-vid. iustum enim & fortem, & bonu omnino virum, ato: virtutem , ob opera laudamus, atq; ctrones. iubi stulti etiam , idoneumq; ad cursem hominem,& c terorum qu εque similiter laudamus quoda5ctus est aliqua qualitate, di ad botiua liquesu studiosumq; resertur. id ita esse patet,&
eti Deorum laudibus, nam ctim ad nos referuntur rid reu
li sane videntur. quint quidem ex eo fit; quia Iaudes vedicimus per relationem eniti unciri, quod si laus talium est, collat optimorum non esse laudem, scd maius aliquid prestabilius ue, quemadmodum, S videtur. Nam,& Deo, beatos 1 l icesq; is icimus,& virorum eriam eos, qtii max me D nt diu i ni, S rerum bona ruin simili modo. Nemo nailqοῦ felicitatem laudat , ut institiana, sed ut diuinius quidam prestabilius ue dicit Ese beatam. Hsc Arist. per diuinius vero ,&prestabilius laude honorem te intelligere, ideo plane assiendit, mi a tandem concIudit filicii a leni, qtiam n si esse laudabilem probavit, ex ljς esse, quae honorabilia sint, .s orti ... NM in laxet seritii rutiq;vt contemplativi,
24쪽
etiam notrales, morales, huitianos, &comemplativos ,diuinos, bedi intq; id eieco esse dignos laude ae pariter honore. Sed in hac tracti tione puros contemplativos, &puros activos accipimus , ut perspiciant omnes, moralem, & ciuilem nobilitatem, . icompetere hominibus, non propter contemplationem, sed propter actionem; ut contra honor est notrin actione, sed in contemplatione; quare si quis contemplativus,de activus existat, s laudandus propter actioni iij,&iiiiiiii honorandus propter contuplationem est,ac ideis propter e5teplationem diuinus, propter actione nobilis, di ciuilis.
VI D E conmuniter expolitores super primum textum primi libri de Anima, 'Rd presertini D. Thomam . N ad propositum multa bona habebis, consule demum Aristo leth in primo libro Magyorum Moralium cῖP. pruno,ia secundo.
Actiuos esse Nobiles,& factivos ignobiles, tum, qui sint activi,&
i a practici, quorum est munus operari,n5 specu
lari veritatem, laoe est non continere se intra limi- tes,& septa coteplestionis,at potius foras in aliquod opus exire, diuidi solent in activos, & faetiuos; opere prectum est diligenter annotare, solos adtiuos moraliter, &ciuiliter esse no biles; factivi enim sunt obscuri, & igno biles. ut autem Arist. in primo libro politicorum inquit,sor etiam in octauo didissimi sunt, ita quibuου corpora inquinantur, maxime illiberales,qui usu plurimo corporis egent.ignobilissimi, qui minimum virtutem desiderint. Porro illos activos dicim , qui ductu erudentis ius obeunt suas operationes c. I. teri non
25쪽
uon sine studiosis habitib is moralium virtutum, prudelia uidem ipsius modcraminς, aut dictamine ordinatarum, risids sane adnioduni,di omnino insipissi absq; prudeli
essent morales virtμ es. Omnium .ia. cariaua dux, ct auru - . . est Prudentia,S: sque nimirum se habet in illis, ac sal iarest. lib. ce,=.s. ' Mi E- prsῖς ea facii uos appellamus, qui arte, o per Mae rie. in Pli. Aue sua essciunt; nisi temere operentur. ut plane igiturico deleg.Dial. 3. gnoscamus activos, procul dubio esse moralitur nobiles. di quomodo ipsam homines acquj rapi nobilitatem, huc Uiui, quidam a nybis repetenda suus breuiter. .rilis i ei lio Pa inc ati: Ib in
subiiciendam esse rationia imperio sensualitatem; quandoquidem secus potest
HOMO ex duabus partibus costat nihil . n. refert loqui de vegetativa hoc loco quariam una ratio nai sest, ac in materialis, qua disiimgitur a caeteris . animantibus. Altera sensualis, qua in habet cum belluis comunem. Ace ab id uinar 3rs, ad flagitia,S mala omnia propensa est omnibus horis, & perpetuo nititur, quo ad potest furoribus, dimotibus' suis perpetuis rationem agere in preceps. Hanc autcm pariena adeo precipitem, de
ratione Vacantem, Natam esse, atq; aptam rationiti . -Cbtempta are , admonitiones di increpationes, de coli'rtationes etiam indjcat. Debent igitur homines, si modo esse hoinines velinx,dare ope oram , ut sensualitati ratio dominetur, deicius furores, atq; i impctus Ictardent, i . ' .
- atq; suo imperio subluciat, quippe cum heri non queat, ut sic nobilis quispiam , dum appetitu vivit,&p ssionibus ducitur. π M.
26쪽
VNon non longe abest illud quod h Set D. Ioan. . Chri st. super Malli eum quando dacit,ille clarus, ille sublimis, ille nobilis, diu tunc int grana nobilitate instrari, putet . si dedi ne tutieruire vitiis , & ab eis
Sensualitatem virtuti bii; 4mperioque subidci rationis, ct quomodo acquirantur virtutes,& tunc forς hominem vere nobilem, cum eas acquisierit.
Post so nihil est preter virtutes, quod sensualitatem rationi vale ad subjjcere: in alis autem virtus, inquit Arim in a. lib. Ethicorum ex consuetudine conparatur,Vndeta nomen habuit tale, exquo patet nullam pet in
heri virtutem morum in nobis natura. Nihil enim eorum in εὐ- ζ' quae sunt natura aluerasidescit. cui quidenae Hatur1 com- lect. Dpetit ferri deorsum, nunquam assuescit serti sursum , neq; Virtus vero in si millies assuefaciendi causa quispiam lursum proiiciat, ii ' mili modo nec igitis siti dόorrum', nec aliud quidquam ratur Pauste aliter, quam sibi natum coni petat assuescet. neque igitur tur edoctrinam natura, neq; pr ter naturam in nobis virtutes efficiuntur sed idonei quidem ad ipsas suscipiendas sumus natura. su . scipimus autem ipsas , atq; persicimur per consuetudine .lagendi; Quemadmodum enim edificatores dificantes, de citharidi pultantes citharam fiunt, pari modo iusta agetes iusti, & modesta inodesti , sortiaq; fortex essicimur. Rquiruntur intra virtutes a nobis frequentibus, S bonis virtus, ex ad ionibus, ut sint ille habituς in nobis quida in indelebi- Arist. in eodem les'. consistinat vero in mediocritate quadam; quia virtutes x Elbi, est mediabexuperatione desectione ne eorrupuntur, ut in viribus R*Pς videmus ac valetudine feci . . a. b;: U. Exupe-
27쪽
EX up rRAT io enim laborum , desectio quq vires conrumpit, similiter potus, cibique exuperantes, atq: deficietes valetudinem auserunt; modς rati vero faciut,
augent, diconseruant; sic igitur, & in sortitudine, ac temperantia, ceterisq; virtutibus res se se habere videtur. quanamque cuncta fugit, atq; formidat, neq; quicquam subiro, perferreq; patitur, is timidus sit, qui nihil omnino ti- lmet, sed aggreditur omnia , is audax nimirum eiscitur.' simili mocio qui voluptate omni potitur, nec excipit ulla
intemperans.quicuntas iugit, perinde, atque agrestes ho- Alist in ebdem mite a idiς suus euadit, etenim tam temperantia, quam x. Eihicotu D. sorti indo ab exuperatione quide, de desectu corumpitur. Thoni. lcct 2. a mediocrit te autem conseruatur. de hac re ita Hor tius Satyra i P pq in primo libro sermonum ad Mςcenatem.
lon ego auarum Cum Hro te fieri, vappam iubeo, ac nebulonem.
Est inter Lanaim quiddam, socerumq;νisecti, rEu modus in rebus, sunt certi deniqse fines, i Quos ν ra curari: nequit consectere rectum. In primo item libro Epistolarum ad Lollium sic inquie. . epist. t. in εGe. Quod si cessas aut urenuus anteis, Nec tardum opperior, vec precedentibus insto. ,
VERuxi de mediocritate virtutis cosulendus est Arist. in a. libro Et bicorum ; Hos habitus homo cu adeptus fuerit, non iam appetitu, aut passionibus agetur quo qua priceps, sed bene,& beate vivet; tum moralis& ciuilis fuerit, tuin vere nob lis. atq; aptus ad gubernacula Reipublicet administranda, tum tuerit sibi, amicis, patri , suis,& alienis vehementer ςtiam atq; etiam utilis, nec legibus vllis cogetur honeste vivere. sed propclione virtutum aget omnia; ut ei sit etiam dulce, & decorum pro patria mori; csteri qui sine virtutibus degunt in societate, . bominum obicuri,&sordidi, quia virtutibus carent, .dcirco legibus gubernari debent. Quibus nimirum sipareant, utiles patriae sitiat, que opera etiam illorum egeta Hec enim vita nostra commode regi non potest abiq; ar cibus
28쪽
tibus, mercaturis,& negociationibus, sin minus obtemperent legibus, ct ita incommoda publica Peccent, coercendi, aut de medio tollendi sunt.
. Ad Nobilitatem, quq requirantur virtutes , quomodo Diuitiae,
SVM et qui nobilitatem virtutibus aeceptam reserant, sunt qui diuit ijs, Alij malunt nobilitatem esse gloria, At st& maiorum elatitatem, sed omnia b Nobilix β rς A ist tib neuisquilit, diuersis tamen rationibus. Virtus quidem euen do Rethi tralis est nobilitati, quia ut Horatius inquit. rιrtus repulsς nesciasordidς Intaminatis fulget honoribun
Diuitis vero, instrumenta sunt, quibus deficientibus potest nemo agere nobilitatis gregia opera . gloria deniq; seu claritas pulcherrimus quidam fructus est,oriens a Nobilitate, di quemadmodum Vmbra comitatur corpus ita virtutem gloria, ea quidem sententia vera est. Glaria virtutis remes en, H corporis umbra. Recte igitur omnes aliquo modo sentiunt, tum qui opinantur nobilitatem esse aliud nihil, quam virtutem, illud enim essentialiter intelligunt; tuui qui gloriam, & claritatem , fructum sane illi pro causa, unde oritur, accipiunt, tum qui diuitias, nam organice loquuntur. Verumhsc nos aliquanto planiora eniciamus; prirnum Iuvenalis ue J I δ' ram tecutus Horatii opinionem, quam elegantissime, de argutissime ad Micenante ni scripsit in s. primi libri ser D monum
29쪽
monum Satyra docet, nobilitatem solam esse, atq; uni eam virtutem , quod essentialiter opus est exponere; nec enim instrumenta excludit, nec proprio etiam fructu nobilitatem priuat. Cum sane ille PonticoRubellio ante oculos potuisset. stegmata nihil facere, nihil prodesse longo sanguine centcri, nihil ostendere pictos vultus maiorum,. di stantes Envilianos in triumphalibus curribus, & Curios iam dimidios, & na luna iam minorem Coruini, & Galba auribus, ac naso carentem, hoccst nihil prodesse maiorustatuas iam antiquas,& plurimi sic poribus corrosas ostea tare ; deindet fructum nullum este generis, α nullam. Gl ,riam capaci tabula laetare sumo iam permultorum anno rum obscuratas, &visu diis ciles imagines,& pieturas magistrorum equitum cum dictatore, nihil inquam talia P, cesse, si coram Lepidis male vivitur, si aute Numantinos. alea per nox luditur; si ortu luciferi dormitur, adeoque lio. ra illa bonarum intonum, a signa duces, qua,castra niouebanimaiores, si conpluribus alijs Faedis, & Nephariis. turpitudinibus indulgetur;. hanc tandem memoratu di gnis sinam conclusionem colligit.. Tota licet veteres exornent undiqRe Vr Atria, nobilitas Ibla in ,atq; νmca Mirtus. . . i
IN qqam sententiam Alsensu sorangnus ille Rex Arago, nil deuenire visus est: quippe qui cuinqua plurimi ip
sum laudibus stoxere coram predicarent. quoniam ip-s Rc , filius, Nepos sermanusque Regis esset, hasce lay des apud ipsum. ordeicere & minimi momenti esse dixit, qyandoquide in non sue, sed maiorum laudi ascribendum fore, qui regnum tuarum virtutum prestatia adepti erant ,. quod quidem inigerium laudis nullius successori esse potest, 'iii dominium potius virtute, quam testamento capiat.
30쪽
at; atque assumat ; unde summa cum ratione Galenus di- cebat,illos,qui cum proprias carerent virtutibus ad maiorum suorum in lignia, atque imagines confugiebant, non animaduertere, quoniam vana gloria hic similis est quibusdam nummis,qui sunt in precio apudquasdam crustates, & loca, ubi obsignati fuere, alibi vero tantum abest, ut valeant, quod adulterini arbitrantur. Nec silentio quidem in uoluendam esse arbitror cuiusdam doctissimi viri sententiam, illos nempe nasu esse suspendendos, qui tan eum te ipsos faciunt, quasi quod ab aliosactore, siue opisce,quam a Deo'ptimo Ma originem traxerint, quando quidem caro nullum selectum ., nec alium alio clariorem sacit, Csterum si vas aureum magis qua eneum extimatur, haec in quam ratio est, quoniam pretiouori, & niti
diori materia Gstat; secus autem nobis euenire omnibus est compertum,cum ex eadem carnis massa proficiscamur . simillimisque animabus ab inodem factore creatis con-
.ssemus, illud uero quod ab alias per quam dissimiles reddit, sola est,& inclita uirtus: & hoc est, quod ἷςuςxinuβ se G νι; . ,s; iIe Loetius elegantissimo carmine decur ulu consolatione L.
smra tam ingenus interris Simili surgit ab ortu.
Unus quicuncta ministrat. Ille dedit Philo adioi- m . P. MDedit cornua ians. Ille homines etiam terris. -
Dedit O isdera θω , His clausit membris animos celsa sede petitos. Mortales igiturcunctos Edit nobile germen. Ωnidgenus, O proauos Il repuis3 Sι primordιa vestra