장음표시 사용
121쪽
Quomodo eum fugit repugnantiam, de qua supra diximus, inter voluntatem qua)vult malum et volun talem qui malum improbat, penitus tolli simul ac malum et nihilum, unum et idem esse censuerimus 3 Cum malum non esse dixeris, neque voluntatem qua comprobetur, neque Voluntatem qua improbetur, nec denique Voluntatem qua permittatur, ad id Spectare dialectice constabit. Velle malum id est nihil velle, id est non vello jamque tibi non est Voluntas mali. Si quis hanc explanationem esse sallacem sorte existimet, eam in modum oci a me proponi non infitiabor. Sed Rupertum decebat argutiis potiusquam ratione uti qui cum captiosis Verbis componendis, ut vidimus , gauderet, nullam prorsus
explicationem, dum artis constantiam servareth, respuisset. Nihil aliud nisi verba apte composita Rupertus tum dedisset; sed iisdem aut sere verbis, inclytus quidam philosophorum Leibnigius graves cogitatione exprompsit. Ceterum, Ruperius diligenter cavet ne Colitianis
ipse annumeretur et inter duas haereses contrarias certum et quasi examinatum modum tenere niti
122쪽
tur a Scis, inquit, ut arbitror, haereses suisse duas sibi contrarias, Cotilianam atque Florianam. Nam Colitiani a quodam olito nominati, dixerunt Deum nullum omnino sacer malum, contra illud quod scriptum est Ego Dominus faciens pacem et creans malum Isa. Luin ubi subintelligendum est non malum quod est virtuti contrarium, sed malum asilictionis quod oportet fieri interdum, propter castigationem malorum id est peccatorum, verbi gratia, samem gladium, pestilentiam et malas bestias, quae ipse Dominus, apud Ezechielem, qualuo judicia sua pessima nuncupat. Floriani a Florino nominati, e contrario dixerunt Deum creasse mala se ipsa qua virtuti sunt contraria, nimirum contra id quod scriptum est uidit Deus cuncta iti fecerat, et erant
Quanquam in discipulos, falsos doctrina nuntios, non in Anselmum, librum 4 de Omnipotentia Deiri, se scripsisse asserit 2 , tamen inter Florianos inureticos, magistrum Laudunensem ut epis-
et D. 2 . Conveniebat do his tractare Quasi magnain bellicae
navis arborem cum superposito quasi victorici signo exiguo Pudentibus trahi videbamus, et eos a quibus trah0batur, non idebamus, cum ecce curtis accepimus nuntiis revera esse quosdam facundiae Franctu magistros, qui hoc agerent et ex rioscripto beati Augustini loco vim totam Priosumerent. Non tamen ille, cujus idos et scientia prio ioteris bono
123쪽
copum Catalaunensem numerat l). Nec satis ostet in scriptis, adversarios longe prosequi, rem pru)lio tandem committere constituit et manus conserere molitur 2). Anselmo, Lauduni, Guillelmo, Catalauni, quantum in errorem uterque inductus est, dialectica contentione et Scripturarum auctoritate plane demonstraro confidit. Sed di condi
gratiam, de illo itinere, Ruperio ipsi aciamus. Ιvi, inquit, in Franciam et ut potissimum, contra magistros illos praelium disputationis com
cum odore, in Christi Ecclesia fructificat, Laudunensis Anselmus, sua illos, ut veraciter comperimus, auctoritate corroborat. Custodiat in perpetuum lux veritatis providam pri clari viri scientiam. ne temede quod dicendo in hujusmodi, ullam ut glorii inserat maculam, et si quando superiori libello respondere dignabitur. ut se facturum Dromisit, candida veniat nobis columba secus flueuta plenissima, juxta aquas Scripturarum incontaminatas. Novovit tandem reverentia vestra, o viri prudentes, quia locum illum cum tali sensu qualem tradunt, legere vel suscipere sic abhorremus, quomodo aquam, licet de sonte puro et limpido allatam, post balnearum sordes, potaro non patimur. Ubi enim tanti tamque ecclesiastici doctoris sermo bonus humano sensu et nitori glorieto populari servire compellitur, tanquam dedita balneis aqua puri sontis hominum sordibus inquinatur Ruperti, de Omnipot Dei, c. XXVI; P. Migne, t. 170 p. 476, A et B. J l . Magistri magni ac Preceptores nominati, Pre clara totius Francla lumina, quorum ad auditum de cunctis fere rovinciis, examina discillulorum estinabant, sententiam illam, de voluntate Dei scit Florianam in emisisse atque constanter dessendore serebantur Qui in Franciam, ut potissimum contra magistros illos priuitum disputationis committerem Ruperti, in est. Div. Benea. l. I, p. igne,i. 482, A et C. 2yJampridem Anselmo et Guillelmo occurrere in votis erat ut testantur haec qui Deum velle malum struunt, a magnis et nominatis, quos adire vel audire non ossumus, magistris Seso hoc accepisse confirmant). . Ruperti. De Omniρ. Dei, c. XX,
124쪽
- 14 mitterem quorum tanta supra me et contra me auctoritas orat ut, quoties illius temporis recordor, simul etiam recordari debeam dicti illius vorissimi quod Sapion ita dixit: Dives Det tiι est et omnes tacuerunt et verbum illius usque ad nubes perducent. Pauper locutus est et dicunt . quis est hie , .uNam allor eorum, magister simulac episcopus, alter quovis episcopo famosior, quamvis ipse non esset epiScopus. Mirum mihimet nunc os illud recordationis meae Spectaculum, quomodo solus ego, vili asello residens, juvenculus uno tantum puero comitatus, ad exteras tam longe civitates, ad conti ictus contra talos prosectus sum, quibus adesse et os et ingenium et magnam tam officii quam magisterii dignitatem noveram, nec defuturum quod et factum os i)ut magistrorum pariter ac discipulorum coetus
quasi non parvus conveniret exercitus, ad me audiendum, ad me conVincendum.
Illud autem magis mirum videtur quod me ingrediente civitatem, jam dictorum alter et praecipuus magistrorum, ultimum trahens spiritum, statim post ingressum meum vitam finivit alto cum quo acerbum habui conflictum, nescio an integrum annum Supervixerit 1 s.
125쪽
DE AN SELMI ET RADULFI FRATRIS JUS OPERIBUS I. DE GLOSSA INTER LINEARI. Inter opera qua
Anselmo tribuuntur, magni momenti os ullossa interlinearis in universum Testamentum . Qua ratione conscripta sit, in secundo hujusco libri capite, jam diximus ). Scripturarum textus proditur et inter lineas legere est breves animadversiones, quibus plerumque vim vocabulorum oportein tolligas. Interdum ordo et connexio orborum illustrantur et sermo sit lucidior. Ex his, ut magistrum, nec juvenilium animorum ignarum, auciorem Glosso cognoscere licet quin imo, de lectionibus quas audierant discipuli, materiam hujus operis sortasse sumpsit. Hic et multa, ait Possevis, breviter et quasi punctim, sed docte et accurate
Nonnulli sunt qui Glossa interlinearis alios ac An-
126쪽
selmum et Radulsum, auctores fuisse asserunt et seam a Gistoborto diacono Autissiodorensi condita in osso dicunt At Gislebertus illo ad quem hoc opus, si quibusdam veteribus scriptoribus credas, pertineret, non sui Diaconus Autissiodorensis Ecclesiae, sed idem est a Gislebertus Porretanus qui discipulis Anselmi Laudunensis est annume
Cum vero, ad calcem cujusdam Codicis Oxoniensis Glossam in Psalmos continentis, haec manu scripta sint plici glossatura magistri Porretani super salterium urem ipse recitavit coram suo magistro Anselmo 3)s, scholastico Laudunensi, ad conficiendum librum fore immensum, peram
duomodo Anselmus animo semper intentus ad docendum et ad mores juvenum informandos, nec externis negotiis, nec curis unquam Vacuus,
quamvis multos annos Vixerit, interpolationes in totam Biblium edere potuisset Constat ad uisum ei opem tulisse, sive do quibusdam quiestionibus, antequam libri scripti exirent, Anselmo colloqueretur, Sive quosdam libros componendos ad uisus sortitus sit, seu denique,
si Lerasius. Disseri sui Phist de aras, . II p. 40. 2 Vide supra c. Ill P. 78. 3 Hiat liti de la France, t. X, p. 81.
127쪽
imperfecto operi, Anselmo defuncto, frater superStes Summam manum imponere statuerit. Etenim, in
multis Glossa exemplaribus magistri Radulfi nomen prosertur s). Scribendi vero inter lineas, breves notas quibus sacrae Scriptura enucleentur, rationem tum primum, procul dubio, Λnselmus invenit 2ὶ Glossaeotiam ordinarii P a Valafrido Strabone de diversis auctoribus collectu et in marginibus estamenti dispositio non nihil addidere haud aspernendum opus ambo Laudunenses magistri. Has Glossas innumeri Codices, nisi falluntur auctores Historia litterarum apud Francos, si
culo XVIII adhuc prodebant 3 .
Interlinearis Anselmi explanationis, quidam libri manuscripti, in Bibliotheca Gratianopolitana, hodie servantur quorum indiciis auctor demonstratur i). Tolosani magnam Glossa interlinearis
si Vide Codie. Biblioth. Di assinorum n. 227 Codie. Biblioth. Autissiodorensis. n. 0 etc. 2 CL supra. 99 60 6l. 3 Hist liti de la runce t. X. P. 82. . In bibliotheca Gratianopolitana, Glossa inisertinearis Anselmi Laudunensis in Tobiam, in Iudith in Esther proditur a Codice . n. 30: in Exodum, a Codico . . in Leviticuli set in Numeros a
Cod. n. 35; in Deuteronomium a Cod. n. 36 in Marcum a cod. n. 38 in Lucam a cod. 39 in Johannom a cod. 40 iterunt in Joanno ina Cod. n. in Psalterium a Codice n. 0. Cum Glossi interli linearis in Matthaeum, qua legitur in codice n. 37 auctorem Praeterierint Anselmo tamen eam tribuendam Ss cens'mus. Supradicti Codices duodecimo aut tertio decimo saeculo sunt
128쪽
pario in exhibent ros Codices Cenomanorum in urbe invenies α Glossam in Canticis Canticorum et in Apocalipsi secundum lectionem magistri Anselmi Laudunensis 2). x Glossas super eosdem libros, Cantica Canticorum, Apocalipsin, Secundum eamdem lectionem, ricasses in sua Bibliotheca recondunt 3). bidem eamdem lectionem super Apocalipsin et super Cantica Canticorum magistro Radulso deditam invenies nec deest manu scripto Tricassino Glossa Super Nahum prophe
Anselmi Glossa interlinearis, cum Glossa ordinaria, Basileu edita est annis 5024 1508 ot divorsis in locis, anni 1524, 1528, 539, 15 5
t In Codicibus Tolosanis, tertio decimo saeculo scriptis, invenies Glossai intortinearem Anselmi Laudunensis in Genesim et Exodum Cod. 8ὶ, in Leviticum, umeros, Deuteronomium Cod si, in Josue, Judices, Esdram, Tobiam, udith, Esther, Machabaeos. Ruth Cod. 20ὶ. 2 Uod. n. 18. 3 Cod. n. 1223. 4 Cod. n. 227. o Bibl. nat cod. lat. 3589. 6 Catal de la Biblioth. ain te-Genevieve, anno 893, Od. ib. 7 Cod. n. 09. a sol. 8 ad 1ol. 40. 8 IIist liti de a France, t. X, p. 80.
129쪽
Antii orph tandem, anno 163 4 Luander a S. Martino, Benedictinus, Glossam interlinearem
cum Glossa ordinaria et cum Postillis Nicola Lirant accurate edidit l); sed quod ad nselmum in hac compilatione pertineret, magistro Laudunensi ex
Enarrationum in Cantica Canticorum Anselmus Cantuariensis diu auctor est habitus. Qui lamen, variis do causis, nobis videntur ab Anselmo Laudunensi esse compOSu . Exstabant, circa annum 750 in nonnullis Bibliothocis vicinae urbi Lauduno regionis, quaedam manu scripta qua testabantur narration os a nostro scholastico misso conditas 3 . Invenit quidem an-dorus Codicem quemdam in quo has legebantur u Inselmi Cantuariensis archie scopi in Cantica Canticorum apositio mystiea et proliaea 4 in nrat Ead merus qui vitam DiviInselmi scripsit et Calalogum operum archiepiscopi Cantuariensis nobis reliquit,
1 Biblia sacra cum Glossa eclinaria a traho uidens monacho enodici collecta, novis P. Graec et latin explicationibuRlocupletata et ostilla Nicola Lirant. Omnia voconsul It P. Docto Leanderam. Martino Benedictinus et priose generalis Ongregationis Anglico in Academia uacona ebrae linguae rosessor regius. - Antuerpito 63. 6 vol. sol. 2 Ibid. t. I, in epist dedicat, P. 3.i3 IIist liti de Ira France. t. X, p. 82. 4 Sandori Biblioth. belgica . . I, P. 46.
130쪽
nihil de istiusmodi narrationibus memoravit 1). Nec Cantuariensi hoc Commentarium odit h. Baynaud, cum ejus omnia opera ederet 2). Quem librum S. Fontaine, in volumine Parisiis, anno 1549, edito, Laudunensi Scholastico restituit 3 . SanderuS, Cro Vee, Possevin Bellarminus, Fabricius ab illa sententia non dissentiunt i). Quod si narrationum in Cantica Canticorum prooemium legeris, magistri coram discipulis disse rentis imago tibi ante oculos vorsabitur b).
Apud igne, in Patrologia latina, libri hujus capita octo exhibentur 6 in.
Commentarii textum legerunt, in Bibliothecis non longe a Lauduno distantibus, auctores II istoriae litterarum apud Francos 7 et hoc opus Anselmo Laudunensi esse tribuendum intellexerunt. Nec dubium est quin vera senserint, cum Codici Sancti Amandi, titulus imponatur his verbis . Magis-