De Anselmo Laudunensi Scholastico 10501117 ...

111쪽

tros in Deo inesse voluntates in tolligo una est, qua nihil aliud quam bonum vult et summam boni vult nec unquam expletur alia est, qui bonum quod essicitur approbat cum id summa boni pars quaretam sit tertia admodum malum permit litur, quanquam improbatur. Auctoribus Ilis loria litterarum apud Francos Anselmus videtur animo sibi nimis indulgente, a

Ruperto vituperationes accepisse 2 . Nec instiamur An sol mi et Guillelmi Campellensis discipulos

forsan insensior animo usos esse in auctorem

libolli 4 de Voluntate Dei . Qui adolescentes, nimium acerbis dictis, indignati sunt quod, cum nobilibus magistris ignotus monachus et indoctus

contendere ausus es Sel.

l Ali An solino Cantuari sensi. Anselmi nostri magistro, quatuorvohin talis species distinguuntur his verbis si et alia hujus voluntatis scit divinn, divisio. Alia eri in potest dici olliciens alia approbans alia concedens alia ermittens. Efficiens voluntas in Deo iacit quidquid vult elliciens in ioni in quod oles homo et vult ipso actu APprobans est uti approbat aliquid, et tuo ad

hominem et tinet et ad Deum. Approhans in Deo est tuo vult omnes salvos florici quoniam nullii in prohibet quantum ad se. Salvu in novici lino, si quis ad hoc laborat, approbat. Datens est quideminuti sit approbans in homine Concellens est ut concedit ut fiat aliquid Concedent autem voluntate, vult Deus ut homo qui melius non proposuit uxorein ducat. Permittens voluntas est quu permittit aliquid ori, etsi disti liceat quandoque. Et hoc modo dicitur pus velle mala qu: permittit fieri. Undo clicitur : Quem vult indurat et cui vult miseretur . . An solui Cantuariensis. 1 e Voluntate Dei. pera od et heron, t. I, 9. 152.)s IIisi lili de in France, t. XI. p. 42. . Anselme queique Pictoqu'il ut, ut i tu au vis contro Ruperi, a cause u trait de lanolo ille de Diei et cuivit a Herib Pand Gur 'en laindre...

112쪽

Inter regulares et clericos dissensio nuper orta jurgium quoque auxit 1 et Ruperti de hac re querelas, quamvis specie immoderatas, haud injuria prolatas habemus 23.

Attamen credimus Anselmum quoque jure egisse, restituendo suam doctrinam in primo Ruperti pusculo corruptam. Propterea ad Heribrandum Sancti Laurentii Loodiensis litteras misit Rupertus qui, ab anno H13 quo Berengarius obierat, Leodiens coenobio relicto, in Siburgens monasteri commorabatur 3ὶ ad pristinam domum arcessitus reversuSque, coram Heri-brando et cclesiae Leodiensis decano quibusdamque aliis, rationes reddidit mentemque omnium praesentium sibi conciliavit 4). Anselmus, ut suae testantur litterae 5 specie moderatissimae, in hac disputatione nihil nisi ve

borum contentionem prospexerat Sententiae qui

linis Ruperti uit. Altercat monachi et clerici. Cf. Rusdem pistolam qua ratione monachorum ordo praecellit ordinem clericorum, ad Liegelinum canonicum; p. igne, t. t 70, p. 663 et sq. 2 Ruperti ae Omnipot Dei, prol. , Ρ. Migne, t. 170, . bb; c. 22, p. 72 B c. 23, p. 73. iisdem, in equi. S. Benedicti l. I, p. 80, 8l, praesertim 482 B. 3 IIisi lili de a France, t. XI, p. 23. si Ruperti de Omnipol. 1/ei, prol. ap. igne l. 70, P. 455. 5 Haec epistola legitur p. Notas et obsor v. ad Guiberi de Novi g. auctore Acherio juib. de ov. opera, . 642 et sq. Legitur etiam p. igne l. 62, p. 58 et sq.

113쪽

bus Ilii portus obsistebat et argumenta quae contra asseberat, magistro Laudunensi vana ct inania

videbantur.

Sat est scholastico nostro assii mare nihil fieri Deo invito, coacto, nolente , et insuper malum libero arbitrio humano, non Deo tribuendum esSe, ut in animo habeat se omnes difficultates diremisse. In a narrationibus in Matthaeum , invocato libero arbitrio consilium quo homo gratis diviniuassentitur, ut meritum vindicaverat. In aulo videtur cogens voluntas Dei, sed non est, quia licet sit percussus, tamen voluntas erat libera ut resisteret, si vellet sin. In epistola ad Heribrandum missa, praesertim

conatur demonstrare hominem, si quis malum operetur, crimini esse subjectum Deum Ver esse

insontem et mali exportum. Vult Sc Deus), per misericordiam consentientem adjuvare, vult etiam, per justitiam, renuentem relinquere. Quod relinquore dicitur in Scripturis in reprobum Sen- Sum tradere, indurare, praecipitare, non enim Deus auctor est et intentor mali sed dum juste, ut diximus, relinquit, rationalis creatura in reprobum sensum traditur, induratur, praecipitatur 2j x

114쪽

- 104 Haec prorsus, auctore divo Augustino, enuntiat.

Sed dum Augustinus, contra Pelagium, hominis liberum arbitrium circumscribere aggreSSUS est, contra Manetem ejusdem liberi arbitrii partes suscepisse videtur. Si saltem, in hac disserendi ratione, quaedam sit contrarietatis species, nec Anselmus nec Rupertus hanc perspexerunt. Ambo de hoc Patro locos excerpunt quos aegre concilies et ejusdem nominis auctoritate freti, argumenta contraria asserunt. Siburgensis monachus nil magis cordi habebat quam doctoribus, in argumentis callide vinciendis praestare et arte dialectica utens, ostendere, relictis opinionibus quas irritus consutaverat, doctrinam quam re vera profitebantur, haud validius insectationibus suis resistere. Verborum vi ipsa impulsus, dilemmate gaudens quod iis quibus duae voluntates mali in Deo inesse videbantur, nuper OppoSuerat, mox eodem argumento, si ita loqui licet, armatus in Anselmum rursus impetum lacit ). Quinimo invitus sorte vel potius inscius, universam de malo quaestionem, ita sidenti animo, proponit ut, Historiae litterarum apud Francos auctores, non sine melu, librum si de Omnipotentia Dei h lege

115쪽

105 Verbosas explicationes quibus Rupertus saepe implicatur, innumeras vel Scripturarum vel Patrum Sententias per quas, quodam modo Vagatur, si attente consideravis, vix credes eum intellexisse vim dissicultatum de quibus tractare coeperat. Sed quaestionem interdum fulgenti lumino illustrat tmirari licet quod nodum ration a Loibnigii doctrinis non longe remota, expedire si voluisset sane potuisset Verborum imperio parenti sic disputatio

In secundo capite libri u de Omnipotentia Dei , quid sibi voluerit cum hoc opusculum Scriberet. Ruportus declaravit u Amplius atque amplius

ad Scripturarum et omnimoda rationis patrocinium recurrere compellimur, qualenus omnipotentem esse praedicantes Deum, nihilominus tamen absque voluntate ejus comprobemus evenire vel evenisse malum iVe peccatum . . . On Sequenter nunc re poStulare videtur quod sit malum, vel quod fuerit alii voluntatis in ilium, id os unde bonae creatura velle malum accideri in nAd ham Augustinus a Ruperto laudatus. Sic reSpondet: u mali voluntatis causa si qui ratur,

116쪽

nihil invenitur lin. Idem alibi expressius dicita voluntatem malam non ex o esse incipere quod natura est, sed ex eo quod de nihilo sacta natura

Dicere porro creaturam de nihil esse factam non idem est ac si neges eam esse quidquam, pra sertim cum eo ipso quod est, creaturam essentia quadam praeditam esse latendum est. Quod si creatura malum operatur, utpote creata, scilicet utpote tacta est et utpote est, en iterum mali os clicrimen Deo inserendum Qui enim sumus nisi id quod Deus, nos creando secita Hic videtur Rupertus longius quam ipse AuguStinus prospexisse et res in magnam difficultato mincurrere sensit:

Si sorte, inquit, de ipsis irae vel contumeliae vasis objicitur nobis quia vult Deus illa sierit, ut cum negare non potuerimus homines quoque qui ad salutem non pertinent, Deo volente, naSci, consequenter inferri possit: vult ergo Deus malum sieri 3 .... Quamvis Rupertus Augustinum sequi videri velit, his verbis tamen has rei quae apud Augustinum leguntur . Non sit praeter voluntatem Dei

117쪽

quod etiam contra voluntatem ejus fit, quia non fieret si non sineret Nee utique nolens sinat sed volens l). . Quae quidem cum Anselmi doctrina non discrepant Frustra Ruperius deinde ema sinis et ruti allide discernit J. Dicendo de Deo. . nec ulique nolens sinit, sed volens s. Augustinus plane affirmat Deum velle quod permittit. id est quod sinit. At monachus seorsum seposuit argumentum simile dilemmatis quo tam gloriabatur in suo . de voluntate Dei , libro Jam lum prosecto eum non sugil mali voluntatem non esse, apud Anselmum, quoddam genus cujus voluntas comprobans et Voluntas permittens species suissent. Magni O- menti hanc emendationem esse quanquam non praedicat jamjam voluntatem mali, ut speciem quamdam voluntatis a posteriori seu u de ossectibus , nobis afferre constituit sed nihilominus adversarium premere considit. Esto ut, sicut dicunt voluntas mali 3 . sive velle malum, aliud approbans, ita dicant et aliud improbans, quoniam haec contraria sunt, o medietatis loco dicant, aliud perini liens nonne Sicut

si Augustini a Ruperio laudati :oc leguntur in lib. de Omni-Pοι. 'et c. XX. P. Migne. . 70, A. 2 Ruperti, de Omnipot. Dei. c. xxi, p. igne p. It et . l. 3 Εjusdem, ibid. c. xlii, P. Migne, p. 23 D et 474 A.

118쪽

- 108

exempli gratia, de numero pariter par et ejus

contrario pariter impari horumque medio impariter pari, par numerus aeque praedicatur, ita Velle malum sive Voluntas mali, de approbante et jus contrario improbante, horumque medio permittente, Secundum ipsos praulicabitur Sed et quid repugnantius quam volunt ali improbatio Non nosicut verbi gratia, inimicilia pax, amicitiae autombellum, sic voluntati improbati repugnat

a Constat autem, et non solum omnis divina Scriptura testatur auctoritas, sed et ipsa creaturarrationalis sponte consentit natura, quia Deus ma

lum odit o improbal. Quomodo rq inmrobatio, votit italis erit species sive disserentia Quomodo inquam Deus malum et vult et improbal Bopu -

l De numero pariter pari de ejus contrario pariter in arthorumque medio impariter uri sic Bootius disserit in suo de arithmetica opusculo Boetii, do arithmetica l. I, p. Mistiae. t. 633. Pariter par numerus est qui potos in duo paria dividi ejusque par in alia duo paria partisque pars in lia duo parin ut hoc totiens stat usquo dum divisio artium ad indivisibiloni naturali torperveniat unitatum c. X, p. 1085 . . Exempli gratia rosci tur

Pa iter autem myar numerus est qui et ipse quidem :iritatis naturam substantiam tu sortitus est, sod in contraria divisione. natur: numeri pariter paris opponitur c. , . 0873. . Exempli rratia Proseruntur numeri 6 10. 14 18. 22. Impariter par numerus est ex utrisque consocius et mediotatis loco spinina extremitate concluditur ut qua ab utroquo diser Ρot ondona ad alterutrum Osrnatione unitatur. Hic nulem talis est qui dividi iur in re quas arios cujusque pars in alias dividi potost ei etia in aliquando partes partium dividuntur sodrion ut usque ad unitatem rogrodiatur loqua hilis illa distinetio.

119쪽

gnantia enim circa idem esse non possunt. Itaque dum mediata poscunt, videte quanto amplius ad

inconvenientia decurrunt.

Per ultima hujus loci verba, Rupertus a controversia de speciebus voluntatis mali discedit et quas in difficultatis incurras, si Deum omnipotentem mente concipere coneris, tibi notum facit. Si nihil officitur u Deo invito, nolente, coacto , Deus Vult malum. At contra, Deus improbat malum. Sic cadum voluntas simul vult ac non vult a Deus malum et vult et improbat s. Haec inter Se repugnant, neque ejusdem generis species esse possunt: cum enim ambae voluntates inter se sint contrariae, praeterea una quae improbat non vult et ideo, proprio suo generi opponitur. Quamvis, Si consideraveris qua supra dicta sint, tota haec disputatio, una quadam Verborum junctura facile tolli videatur, Rupertus non Solum, quomodo nodus expediri possit haud animadvertit, sed etiam, quod in discrimen omnipotentiam Dei adduxerit non intelligit. Adversario victo delectatur, nec tamen ut crimine mali essecti voluntatem divinam absolvat, argumentis ipse parcit qua apud

Anselmum reprehenderat.

u Malum, inquit, nullo modo Deus vult fieri, aliquo autem modo ad tempus, fieri permittit, aliquo autem modo, non permittit. Non permittit quia prο-

120쪽

hibet, permittit quia liberum arbitrium dedit n.

Divus Augustinus et Anselmus noster eadem dicere potuiSSent. Quin otiam eis a Ruperi opportune petere licebat quomodo, si voluntas stenus est, duas species habere possit quarum una est permittens, altera vero non permittens. . Quomodo ergo improbatio, Voluntatis ori species sive disserentia Z 2 , Nec plura In Rupertum argumenta quibus armatus in Anselmum impetum secerat retorquere desistamus Nonne mirum est quin verba, quibus callide usus quiaestionem solvisset, in suopte librou de Omnipotentia Dei, cum laterent, invenire non potuerit Har enim, in quarto capite opusculi, leguntur In nihilum tendimus licet jam non nihil esse queamus. Sic enim eleganter do hujusmodi quidam ait u Inque nihil tendunt, nec nihil esse queunt. Nam perpetua quidem creaturi substantiam Omnipotentis imperium de quo scriptum est, quia ipse dixit et faeta sunt Psal. XXXIIJ, sed deterius creatura in nihilum tendit vel redit, eundo nimis longe a Verbo per quod facta est maxime autem scienter stando contra veritatis verbum et loquendo