De Anselmo Laudunensi Scholastico 10501117 ...

91쪽

ALEXANDER ET iGELLus fratres, ambo cognati Rogorii Sarisberiensis episcopi, si Hermarino monacho credas, et diu manserunt Lauduni , ut Ansel

mum audirent l). Nigellus postea episcopus est factus 2).

tor is fuit qui filios Radulfi Flambard cancellarii doce

bat et una, cum uald rico episcopo, Laudunum Venit ut ipso circa scholas Anselmi esset assiduus 3). In Angliam reversus, canonicos Laudunenses cum iter secerint, benigne tractavit i). Cantuariensis archiepiscopus etiam est lec

tus 5 . De eo caput legitur in Ilistoria litterarum apud Francos 6).

1 . Ad urbem Salesberias pervenimus, ubi honorifice suscepti sumus ab episcopo ipsius urbis, pro notitia magistri Anselmi, quoniam cognati ejus sc episcopi , Alexander o Nigellus ad scholam ejus M. Anselmi diu manserant Ludunt. . Herm. De Mirae S. Mariae, II, 13, p. Guib. OP., . 39, B. 2.3 2 Hist liti de la France, t. XIII, p. 403. 3 - Guillielmus, credo Gallus do Corbolio, de Chiche cognominatus, anno illa, ab Henrico I Anglorum rogo archiepiscopatu donatus, praeceptor uera filiorum Radulfi, ejusdem regis cancellarii, viri in regno Anglicano potentissimi. . Eg. Bul. ist. et niv. Paris i. II, p. 7.3 4 Cantuariam venimus, ubi tunc erat archiepiscopus Domnus Guillelmus nobis notissimus, quoniam jamdudum, pro audienda lectione Magistri Anselmi, Laudunum petens multis diebus in episcopi domo manserat, ibique filios Radulphi cancellarii regis Anglorum docuerat. Hic ergo, cum ingenti gaudio nobis occurrens, honorificentissime nos cum monachis sancti Augustini suscepit et, quamdiu voluimus, benigno retinuit. . Herm. De Mir. S. Mariae, II, 6, Ρ. Guiberi op. p. 536, me Ε. . l 5 C s. supra, . . 6 nisi liti de France, t. XIII, p. 5.

92쪽

burgensi episcopus Tu iETMARus, ut erudirentur et instituerentur, Lauduni consedisse videntur 4 . Utrum uin ALDuu, de quo disseritur in Historial illo rarum apud Francos 5 , in numerum discipulorum Anselmi referre deceat, an non dicere non ausim. iubaldus enim, abbas Stabulensis et Cor-betonsis, in litteris ad Manegoldum missis, narrat so vidisse Anselmum Laudunensem et nonnullos inclyto pro sessores sed cum dicit se vidisse Λnselmum non affirmat se audivisso eum ut magis

t Hist. lili de a France, t. X, P. b. 2 uisi lili. de la France, t. X, p. 76. - id etiam Philippi abb. Bono Spei opera sin-solio Duaci. 162lin. 3 Ηist liti de a France. t. X, P. 1 5. 4 - ranitius, . V Metropolis, o Vicetino agens, Postea,

inquit, cum quodam juvene Thielmaro errexit in Franciam stu- cluitque sub mayistris adulpho et Anselmo. Tribus luitur annis in studio transactis, reversi sunt Thielmarus Bremo sit canonicus: Vicetinus, audeburgensem veniens archiepiscopum, si sacerdos. Hic scit archiepiscopus est orbertus sundator Ordinis PraemonStratensis, creatus archiepiscopus anno MCXXVII. . Apud Acta sanctorum, die docima septima mali O. IV, p. 42 F.

Atitueri'iu , MDCLXXX V. in o Hist Lill de a France, t. XII, p. 5b0. 6ὶ Quid loquar do ceteris viris doctissimis qui post praedictos

in Ecclesia Dei, scribendo et disserendo prieclara sui ingenii monumenta reliquorunc Hedam dico et Ambrosium, Helmonem, AutDertum, Rabanum, Johannem Scotum et multos praeterea qu0rum opera legimus, necnon illos quos vidimus, Anselmum Lau- clunensem, Wilhelmum Parisiensem, et alios plurimos quorum doctrina et scriptis mundus impletus est.... Epist. Uuibaldi

93쪽

amicitia conjuncti 1 in procul dubio, diu apud An

selmum manserunt 2). Albericus, Biturigensis archiepiscopus et primas Aquitaniae est electus 3). Ambo illi discipuli sunt qui Anselmo aperuerunt artes quibus baelardus auditorum animos sibi

conciliare aggressus esset et mala invidiae, si Anselmi aemulo credas, indulserint. Sed ad PETRuM ABAELARDuu ipsum tandem Veniamus. Quamvis Anselmus, dum Viveret, fama praeclara floruerit, memoria ejus sorte oblivione esset deleta, nisi cum uno e suis auditoribus, elice jam Guillelmi Campellensis adversario, nolissimo Petro baelardo contentionem et sero certamen magister iniisset. Philosophiam Parisiis, magna cum laude Abae- lardus docuerat Guillelmum animo fractum, loco cedero coegerat cum ex improviso, theologiam profitendi cupidus ad Anselmum, magistrum tunc temporis nominatissimum, se contulerit Butae videtur anno 1 13 Laudunum venisse et anno 1 4

Lutetiam rediisso Sed quia Lauduni paulo est

abbatis Stabulensis et corbeiensis ad Manesoluum, scholae mastistrum majoris ecclesiae, in Partherburna canonicum ap. D. Mar- tennea Ampliss colleci. t. II, p. 334 C. liis Hist liti de la France, t. XII, p. 72. 2 Mariot Metrop. Rem hiSt. loco laudat supra, p. 75, n. 2. - Lege etiam otri Abaelardi Pist. de calam. inis. p. 87. 3 Hist liti ue a France, t. XII, P. 2. 43 g. Bul Hist. Univ. Paris. t. II, P. 40.

94쪽

commoratus 1 , propius cro est eum hoc anno domum advenisse Guillelmus enim qui, anno 1 3 Catalaunensis episcopus est sactus 23 hanc sedem erat jam adeptus, teste ipso Abae- lardo, cum hic ad Anselmum accesserit 3 . Inquiet animo praulitum suisse baelardum constat; sed hunc quam diximus viam ingressus majorem laudem sibi compararo confidebat. Cum omnes philosophica lectione praestaret, aegre tolerabat judicia illorum qui invidiu nimis indulgentes, eum liberalium aritum et profanarum disciplinarum quidem peritum, sed Scripturae et theologicae

doctrinae expertem esse pronuntiabant. Et in pretio erat demonstrare se, in quavis exercitatione, nulli

esse Secundum.

Res tamen, praeter opinionem ejus evenit. Quam ipse ita narravit et Guillelmus in episcopatu Calalaunensi pollebat. In hac autem lectione scit theologiar magister ejus, Anselmus Laudunensis, maximam ex antiquitate auctoritatem tunc tenebat. Accessi igitur ad hunc senem cui magis longaevus usus quam ingenium vel memoria famam comparaverat. Ad quem si quis, de aliqua quaestione, pulsandum accederet incertus, redibat incertior.

95쪽

Mirabilis quidem orat in oculis ausculiantium, Sed nullus in conspectu qua)slionantium: Verborum usum habebat mirabilem, sed sensu contemptibilem, ratione vacuum cum ignem accenderet, domum suam sumo implebat non luco illustrabat. Arbor ejus tota in soliis, aspicientibus a longe conspicua videbatur, sed propinquantibus o diligentius intuentibus infructuosa reperiebatur. Ad hanc itaque cum accessissem, ut fructum inde colligerem, deprehendi illam esse siculneam cui maledixit Dominus Matth. xxi 19 et Marci, i, 33, seu illam veterem quercum cui ompeium Lucanus comparat dicens:

Ita magni nominis umbra. Qualis frugifero quercus sublimis in agro. Lucan. PharSuL, V, 35.

v oc igitur comporto, non multis diebus in umbra rius acui Paulatim vero merarius ad lectiones ejus accedente, quidam tunc inter discipulos ejus eminentes graviter id serebant, quasi tanti magistri contemptor sierem. Proinde illum quoque adv0rsum me latenter commoventeS, pravi Suggestionibus ei me insidiosum socerunt. Accidit autem quadam die ut, post aliquas scientiarum collationes, nos scholares invicem jocaremur. Ubi cum me quidam, animo intentantis, interrogavisset quid mihi do divinorum lectione librorum videretur,

96쪽

qui nondum, nisi in physicis, studueram, respondi saluberrimum quidem hujus lectionis esse studium ubi salus animae cognoscitur, sed me vehementer mirari quod his qui litterati sunt ad expositiones sanctorum intelligendus, ipsa eorum scripta vel glossae non sufficiant, ut alio silicet non egeant

Irridentes, plurimi qui aderant, an hoc ego

possem et aggredi praesumerem, requisierunt. Respondi me, id si vellent experiri, paratum esse. Τunc conclamantes et amplius irridentes umerte, inquiunt, et nos assentimus. Quaeratur, inquam, et tradatur nobis eaepositor althujus inusitatae scripturae et probemus quod vos promittitis sint consenserunt omnes in obscurissima Zechielis prophetia. Assumpto itaque expositore, statim in crastino eos ad lectionsti invitavi. iii invito mihi consilium dantes dicebant ad rem tantam non SSe properandum, Sed diutius, in expositione rimanda et firmandu mihi hanc inexperto Vigilandum. Indignatus autem respondi non SSe me Dconsuetudinis per usum proficere, Sed per ingenium, alque adjeci Vel me penitus desiturum esse, vel eos pro arbitrio meo, ad lectionem accedere non dissorro. Et prima quidem lectioni nostrio pauci tunc interfuere, quod ridiculum omnibus

97쪽

Videretur me, adhuc quasi ponitus sacrio lectionis expertem, id tam propere aggredi. si omnibus tamen, qui adsuerunt, in tantum lectio illa grata exstitit ut eam singulari praeconio extollerent et me, secundum hunc nostri lectionis tenorem, ad glossandum compellerent. Quo quidem audito, ii qui non inlcrsuerant coeperunt ad secundam et tortiam lectionem certatim accedere et omnes pariter, de transcribendis glossis quas prima die inceperam, in eo ipso eorum initio, plurimum solliciti esse. u Hinc itaque praedictus senex Vehementi Ommotus invidia et quorumdam persuasionibus jam adversum me, ut supra memini, exhinc stimulatus, non minus in sacra lectione me persequi coepit quam antea Guillelmus noster in philosophia. Erant autem tunc in scholis hujus senis duo qui ceteris praeeminere videbantur, Albericus scilicet Romensis o Loculsus Ombardus qui quanto de so majora praesumebant, amplius adversum me accendebantur. Horum itaque maximo suggestionibus, sicut postmodum deprehensum est, senex illo perturbatus impudentur mihi interdixit in coptum gloS- sandi opus, in loco mugisterii, ut, amplius exercere, hanc videlicet causam praulendens ne, si sortu in illo per aliquid scriberoni, ut polo rudis adhuc in hoc studio, ei deputaretur.

98쪽

u uod cum ad aures scholarium perveniSSet, maxima commoti sunt indignatione super lam manifesta livoris calumnia qui nemini unquam ulterius acciderat.

Qui quanto manifestior, tanto mihi honorabilis exstili et persequendo gloriosiorem scit me)ossicit. Post paucos itaque dies, arisiis reversus

Hanc sententiam, de Anselmo, ab Abaelardolatam, minime prosecto benignam, sorte non Omnino aequam censebis Indignationi sine dubio Petrus nimis indulsit et a judicio quod pronuntiavit, provocatio est. Quomodo huic adolescenti, cui acre et sagax ingenium, liber et promptus habitus vigerent, senis sermo prudens et mediocri auditorum menti accommodatus placuisset Oantum abest ut Anselmus aliquid novi discere ausus sit, quin pleraque nisi Scripturae, atrumve auctoritate retus assereret aut seipsum unquam produceret. Qui cum ita se habuerit, indoli sua potius quam consilio vel solertia paruisse videtur. Haec satis superque erant ut Abae lardus cum tanta laudi imparem iustimaret.

99쪽

Sed supra modum senex auditori suo displicuit in eo quod juveni, a seipso, ut nuper a Guillelmo discipulos avertere nitenti vehementer obstitit.

Alboricum et Lotulfum, invidia commolOS, accendisso Anselmum ut baelardum silentio contineret et malis artibus usos esse non infitiamur. Attamen cum episcopali schola priuesset et onus regendi eam sustinoro nec ab ossicio alienum osset curaro ut lectiones orthodoxae sierunt, quo pacto,

licentiam docendi de obscurissimis Scriptura locis, in ipsa scholarum do, juveni discipulo Anselmus dedisset Ceterum hanc licentiam baci ardus potero omisit. Quod si eum non alio modo, erga Guillelmum

Campellensem, Parisiis egisse me minoris, ingratum Anselm ipsum suisse non miraberis Crimen has rosis sibi inferri 1 Scholasticus Laudunensis timebat Petrus porro praeceps et incautus in lectiones, ut ipse testatur, irruebat. Quid ergo pus est essiingere Anselmum ut invidiosum erga discipulum, quasi metuere amaulum, cum uno sorsan studio servandi sibi schola gubernaculum, baelardo lectione interdixerit 3 aurest De haereticis Clementio et Ebrardo qui . apud Buciacum proximam Suessioni villam commanebant , ego Guiberti de Novig. in libro tertio do ita sua caput VHiri P. Guib. Pera, p. 5l 9.

100쪽

canonico bligatus s), discipulorum saluti consulebat Munere magistri unctus, potius quam aemulatione impulsus, discipulum ex improviso, gistrum factum, exagitavit. Quod notae congruit

Anselmi persona .

Ad summam, inter basilardum adhuc adoles centem, avidum laude, novis rebus indulgentor et Anselmum jam senem, consuetudini obsequentem, insensum novis rebus quas simul fidei contrarias

ac suis propriis moribus adversas esse putabat, animorum disjuncti et, ut ita dicum, repugnantia patebat. Ad coenobialem vitam Anselmi animus inclinabat et clados quibus, Guald rico episcopo primum mo-Vente, deinde commoto, ipse intersuit, a dignitatibus eum averterunt. Non fuisset mirandum si, Guilloim Campelion sis instar, ultimos annos in claustro degisset Discipulos a monachali professione nunquam deterruit. Qua de re, documento tibi sint laudes quas Guibertus de Novigent Anselmo

i Us canonem 4 quarti concilii Toletani quem supra p. 4,n. 2ὶ retulimus. De quo sic Chrodegangus His ita praemissis oportet ut probatissimo seniori pueri ad custodiendum, licet ab ullo erudiantur, deputentur. Frater vero cui ha c cura committitur si eorum curam parvi enderit, et aliud quam oportet docuerit aut his aliquam cujuslibet hPsionis maculam ingesserit, severissime OP- et innocentis vitio exemplis informet et ad bonum opus cragendum excitet i, Chro imansti lib. de re'. Curioni . c. 48; P.