장음표시 사용
571쪽
ficari actus scientia,cum actu opinionis de eodem obiecto.
x Vo hic quaerimus , primum est, an in eodem intellachu possint smul dari duo actus distineti de eo
dem obiecto materiali, quorum unus fit actus scientiae, alius opinionis. Secundum est; An propositis duobus motivis alio scientisico,alio opinatiuo,pοὐ st Intellectus elicere unicum actum, Per quem eidem obiecto materiali aia sentiatur ex vi utriusque motivi, ide que talis 'ctus sit simul scientie,& opinionis , sed cum scientia alia sit pers ista, alia pei sectistinia, ideo de utraque scien quaeritur utrum idemificari possit coni opinione . Porro cum Cer tum fit non posse eundem actum esse fimul scientiae,& opinionis cum actua li formidine , uae ab actu scientiae necessariue excluditur, quaestio procedet solum
572쪽
solum de opinione cum Drmidine ra- dieali de tali scilicet actu,qui ratione motivi probabilis ita assentiatur conis clusioni, ut ex vi talis assensus possi dicere , quod eonclusio possit aliter se habere non simpliciter, sed solum quatum est ex vi talis motivi probabilis. x Quoad primum ergo dicendum est: non posse in eodem intollectu dari pro eodem instanti circa idem obiectu duos actus distinctos, quorum unus sit
scientificus, alter mere opinatiuus cum
sormidine solum radicali, idque dicendum est etiam posito,quod de eodem obiecto materiali fieri ab intellectu pos. sint duo actus distincti, est enim peculiaris ratio cur actus scientificus, me rh opinatiuus non possint esse simul. Raiatio autem peculiaris est, quia actus solius opinionis, & mees opinativus. etiacum sola formidine radicali, est actus, . qui quamuis non importet actualem formidinem, qua intellectus actu dicat posse obiectum aliter se habere, non stamen adhaeret, neque assentitur tali obiecto cum ea firmitate, validaque ad haesione, qua adhaeret actus scientificus ; Aliter si supponatur adhaerere per actum scientificum , iam non cr ir
573쪽
iellectus moueatur ad ad assensum m tot em, quam qui rosiit haberi dependenter a selo mo tuo opinatiuo , non
e , te actus mere opinativus, sed actus importans firmitatem propriam achus scientifici. Hoc posito saltem natura- licer non potest accidere , quod simul tempore circa idem obiectum habeat intellectus duos actus distinctos,unum , cum maiori, alium cum minori firmitate, & adhaefione, etiam si actus cum minori adhaesone non actu determinet
intellectum ad dicendum smpliciter , quod obiectum possit aliter se habere, nam intellectus est potentia necessiaria, ideo que positis omnibus reqtiistis astitquantum potest producendo effectum
persectissimo, quem potest . Sed quando elicit unum actum scientificum,adia sunt omnia i equisita ad hoc ut eliciat . alium etiam actum cum adhaesione , ,& firmitate maiori, ergo non poterit elicere actum cum adhaesimve,& firmitate minori propria actus opinatiui, sed rapietur ad adhaerendum obiecto per utrunque actum firmitate maiori , qua , potest. 3 Verum quidem est, quod ex imia
perio voluntatis Dosset intellectus di strahi, ne attenderet ad motiuuin is scien
574쪽
scientificum , sed cum supponatur ad illud attendere , quia dependenter amotivo scientifico elicit actum scientificum, non poterit se cohibere, praestare assensum cum adhaesione, & fi mitate tanta, & non maiori. Sic potest ex imperio voluntatis oculus apertus aliis diuerti,sed si vertatur ad hoc obiectum, videbit illud maiori claritate , qua hic, & nunc potest videri. Pariters duae seces una maior, alia minor illuia minent eodem tempore idem obiectu, & possent de eodem obiecto dari simul tempore duae visones desarcias noria, tamen posset oculus elicere simul de eodem obiecto unam visionem maeis claram dependenter a face clariori , &aliam obscuriorem dependenter a faceminus clara, ergo similiter si simul reta presentetur idem obiectum veIuti illuia
minatum a motivo scientifico clariori. & a motruo opinatiuo minus claro,non . poterit Hicere unum actum habentem
minorem firmitatem dependenter amotiuo opitiativo, & alium cum firmitate maiori dependenter a motivo stletifico . Neque dicas unum ex illis actibus posse este opinatiuum, quatenus noattingit nis motivum opinatiuum, etiis obiecto materiali asentiatur firmit
575쪽
te maiori, quam quae posset oriri a soloni Otiuo opinativo; nam contra est: quia
si datur adhaesio intellectus maior, qua quae posset ex alio quocunque capite haberi, non habebitur nisi ex vi motivi scientifici. Quoad secundam quaestione tria, initio propositam dicendum est dari posse viricum actum, per quem intellectus eidem obiecto materiali assentiatur ex vi duplicis mortui, quorum viiii
sit, si non persectimis, saltem persectestientificum, alterum vero opinatiuum,
. ideoque talis actus sit scientiae simul, &opiniosiis. Probatui . Actus persedia scie-tificus est ille, per quem intellectus adia haeret quidem obiecto firmiter sine ulla formidine , sed non ita , ut adhuc illi firmius adhaerere no possit, actus enim, quo adhaereat obiecto tali firmitate , ut maiori adhaerere non pollit, est actus scientiae persectissimae, de quo d cemus paulo post . Ergo obiecto , cur intellectus firmiter ad nsret per actitari perseera scientificum,poterit adhuc fimmius adhaerere, si accedat motivum opinatiuum, ergo dependenter a moti uo scientifico, & opinatiuo,poterit elic re unicum amam, qui habeat firmitatem maiorem, quam haberet actus de .
576쪽
pendenter a seio motivo scientifico. Pruma consequentia probatur primo u
perientia , passina enim in huiusmodi
demonstrationibus praeter motiua scie-tifica quaerimus etiam probabilia,& demonstrationi addimus auctoritate in .
Secutido quia sinori posset coniungi motivum scientificum cum probabili, neque posset coniungi motium a mi nus probabile cum magis probabili, certe si semel habemus , quod cum in otitio validiori coniungi potest minus validum , & ex utroque oriri firmior affensus, non est cur cum moti- io quantumcunque validiori coniunia
si non possit aliud minus validul a , dummodo a motivo validiori supponatur intellectus motus ad adhaesio ianem firmam , sed ita ut adhuc ad firmiorem possit moueris Confirmatur a paritate, si ex una parte bilancis sit pondus G g. vmus librae, & alteri bilanci apponatur pondus v g. decem librarum, hoc utique attollet illud, sed quia non at ollit impetu maximo, quo posset attolli , ideo quodcunque pondus etiam debilius
coniungatur cum pondere decem Iibrarum producet impetum maiorem
in pondere alterius bilanciti; & quia Z semel
577쪽
semel habemus quod graue debilius
unitum cuni validiori producit in alio impetum maiorem , merito dicimus,
quod graue quantumcunque debilius
coniunctum cum allo quantumcunque grauiori produci; impetum .maiorem, in alio subitato , quod tame .
non supponatiare moueri celeritate maxima, qua possit; si in celeritate motus datur maximum . Similiter erum quodlibet medium cum habeat rationem motivi, coniumstum cum alio motivo quadrumuis validiori dabit intellectui firmitatem maiorem, si non a supponatur intellectars a motivo validiori moueri ad adhaerendum obiecto tanta firmitate, ut maiori adhaerere non possit. Porro hic actus ex vi v-triusque motivi elicitus esset simplicister certus, & euidens, & solum quantum est ex vi motivi opinatiui esset i certus, &ineuidens praecisiue inuatenus scilicet, si simul cum motivo opinatiuo non esset motivum scientificum, intellectus minus tali.obiecto adhaereret imo actu formidarea 3 ex suppositione autem quod simul adsit notiuuiar scientificuiri, non habet nisi formidinem radicalem , actum scilicet eum motruo, quod quantum est cl -
578쪽
la pareret actuale formidinem , i nisi radia sonmidinis at motivo i scientifiςo impediretur a productione; actualis sor
a 6 inices non debet intellectus reri licto aetiti persectiori solius scientiae eliqcere actum scienuae simul , dc opini ais, cum his sit imperseetiori, actus e- uiui assiri 'ans existentiam. A,V.Dpmpter existentiam B.scientifice cognitam, εd proptet existentiara C, .cognitam is Blum opinaime; putest esse iatris , si accidZt quod C, vere non existat,cum enim actius conclusionis attingat.&implicite affirmet obiectum praemi strum, actus, conclusionis assirmans indivisibili er aliquid verum, &aliquid falsum , est simpliciter falsus p econtra achusai affirmans existentia aut A , propter . solani existedii in B , scientifice cognitam non potest esse falsus ergo hic est periectior illo. Respondeo a uiuiscientiaei, & opioionis pysse in aliquo casu esse aliquatenus impersectior eins ratione illius , quod stertur in obiectione. sed ex alio capite talis actus est persectior, quatenus scilicet intellectus ex motivo scientifico, Scopinatiuo firmius . adhaereat i obiectis materiali, qiIaius ex solo iRotitio scien-Z 1 tifico
579쪽
tifico, curn ergo.noli portit haberi hoo honum firm1oris adhaesionis, abstiue se γ' quod i me uectus se exponae periclItalo aliqualis mali pro aliquo ca , non est cur eximμerio voluntatis non pocfit amplecti bovum ceritast firmioris adhaesionis clim selo iphriculo huius aliqualis mali, aliquatis, iis quam inauquia etiam si asentiatur dePendentes
a luotiuo opinativo, adhuc intelle misllabet totam illam notitiam de obie Minateriali ec vi motiui scientisci, quam haberet, si nullo modo illi assentiretur ex vi motivi opinatiui.' i Superest quaestio de scientia perfectissima,per quam scilicet intellectus ita adhaereat obiecto, ut firmius illi adhaerere non possit. Sed primum duo bitari posset, Vtrum aliqua in nobis deis tur huiusmodi.scientia, Ratio dubitandi esse potest quia cum magis , vel
minus firma adhaesio oriatur ex magis, vel minus clara cognitione obiecti, scut nulla nostra cognitio est ita clara, ut clarior esse non possit, ita nialia vita detur habere adhaesionem suo obiecto ita firmam, ut firmior dari uon posset,s clarius cohnosceretur oniecturn; Sectquidquid sit de hoc , si dantur huicita modi actus persectissime scientisci, di
580쪽
eendum est non posse dari actu inqui sinui sepersectissime scientificus , &opinativus, nam si a motivo persectias me scientifico supponitur intellectus
moueri ad adhaesionem firmissimani, quae dari possit, motumin opinatiuum nihil effciet, ideoque: non erit moti uinii si absolute loquamur nisi materialiter, dixi is ablatuve loquamur,quia indetur pose et set aliquo modo moti Muni tormaliter, sed soletiri conditio,. nati, quateruas, scilicet ex imperio, ovo luntatis potest huelle ius habere talem trioaurn iis idendi , Petra quera vitandat'se uiuissilis adfiaereis obieruicto ex vi mouublatentisci . sed ita ut esset paratus illi etiam assentiri .exi vi notiuii iu*tiui si isticii eum Haeta, Ma tamen adhaesione quam tale,
motivum opinatiuum inexeretur . b . ;8 Neque dicas eosse cum scientia persectissima ideutificat i actum opinatiuum , si summa illa adhaeso no , praestetur amnienestia re Pi lius inoiatiui scietatrici sed Minui ex vi Illius,
partim ex ra motivi opinatiui: nain cum ad assensum ex motivo opinatiuo requiratur imperium voluntatis, ante huiusmodi imperium intellectus rapitur a motivo scientifico, ex vi cuiuSs -- ν Z 3 cum