장음표시 사용
11쪽
8 DE DOLO MALO in Annotatis Legatorum nostri IvsΥINIANI ad Chosroen Persarum Tyrannum ocem Uerissimam subiungit: Nisi ad repraesente Rex,
haec haberetur oratio, nunquam putassemus, Uroen, Cabadae sinum, cum amnisontrariarum in Mes Romanos, contemsi iuramentis iuratis, quod inter homines summum mi imumque creditur eritatis O 'deipignus, rupit praeterea foederibus, quae sola es relinquuntur iis , qui ob ista mala non in tuto iuunt Ruid enim hoc aliud esse dicamus, quam hominum vitam in ferarummitam mutare. Nam Jublatis foede ibus se
la laeua autem sine fine hanc vim habent,
mi homines perpetuo teneant naturae uae extorres Adiiciam locum in CICERON deo iis L. III. e. s. obseruatum tetrahere igitur aliquid alteri, O hominem hominis incommodo suum augere commodUm, magis es
contra naturam, quam morS, quam pauper' ras, quam dolor, quam cetera, quaesto uni aut corpori accidere , aut rebus externis.
Nam principio tollit conuictum humanum societatem. Si enim si erimus eiecti, mi propter suum quisque emolumentum spoliet aut violet alterum, disrumpi necesse est eam,
12쪽
quae maxime es ecundum,muram humani generis, societatem. uale autem aduersus eiusmodi hominem in statu naturali vel gentem remedium Non aliud, quam quod aduersus λras noctuas. Venatum eunt plures, iisdem iniuriis lacessiti, ut feroci belluae pares sint, hoc est, pio iustoque bello fidem fractarn viciscuntur, capiunt seram, , quod nihil tutum amplius sit, occidunt, aut tam miseram Sciunt, ut voluntate nocendi sorte superstite, facultas desit.
U. VEL FRAUDE ET DOLO. Alterum genus eorum, qui fidem fallunt, sunt,
qui, quod aliquo pudore turpissimi facinoris ducantur, erenturque, recta ratione non prorsus deiecta ista naturalia vincula siocietati humanae tam necessaria ense veluti recidere, aut quod in
ciuitate vim iustam, in statu naturali bellum metuant, id quod promiserunt, quod alter futurum sperat, quod bona fides, ut fiat, vult imperat, non faciunt, attamen pacto conuento secisse satis, interea videri volunt, vel verborum, quibus ab initio mali, si sunt, ambiguitate, ad Iaciscendum accedentes, ut PLAvΥINIS Ocbus tan: H
13쪽
compositis mendaciis, consutis dolis
aggrediuntur, vel Verborum, quibus absque dolo, si sunt, ubi postea fallendi mentem invadit cupido, malitiosa&iepe friuola interpretatione, nihil nequiter contra fidem facere, aliis ipsique laesio persiuadere conantur. ix quibus hominum generibus, num illud violentum 4udax, an hoc siubdolumo vafrum, maiorem vitinperationem mereatur, dubium videtur. Parum abest, quin illos hostes equidem generis humani habeam, sed quibus occurri, cita vis vi coerceri aut repelli potest, hos autem sicarios 'ercussores, qui hominis incautiin aperti latus hauriunt Sed eo minus immorandum est huic quaestioni, quod viro bono ab utroque vitio abstinendum sit. Iatius est indagare, quae talis' Et conuenti, quod alterius dolo laborat, sit vali
Vir de iurisprudentia, maxime quoque na turali immortaliter meritus, NICOLAVS HIERONYΜVS VNDLING1vs Puris Naeturae Gentium c IV. g. go. praeclare declis inquit, paene idem tenen mi in rupe quod non noceat
14쪽
nam cum dolus sit certo sem error aseo rursum intuitu malitia insignis, hinc nuua impuratio ex parte facientis ac contrahentis oriri potes um quia errans minime promittit; umeliam quia malitiose decipiens iure acceptandi destituitur Praeclare, inquam, nisi quod
hoc unum sit monendum, dolum pim nunquam esse errorem, neque enim dolum committens errat, sicli, quid decepturus alterum agat deceptus errat, sed in eo nullus est dolus, nulla malitia dolus tamen decipientis in decepto necessario errorem parit hic ille tensus est, quo Viro magno dolum, errorem appellare placuit. Iam verissimum est facienti ac contrahenti cum homine dolos,nihil posse imputari. Omnis
pactorum validitas a voluntatum Vnitione pendet, quae si absit, concidit pactum, nec unquam ad maturitatem aut persectionem peruenit. Dolosus utitur verbis falsis, aut ambiguis, nouit sementiri, nouit duplicem sensum alterum ignorare, nouit alterum idem promittere, quod pactum
illud sibi proficuum sit futurum, si, quae ipse
ait, sint vera, si eo seni, quo ipse verba capit,mquem unum esse credit, accipiantur nouit denique non promissurum, non facturum alterum, si error eximatur, si mendacium deleg tur, si de genuino seni edoceatur, si intelligat,
15쪽
alio verborum siensi se priuandum perato commodo se laesium iri nihilominus unitas esse istas duas voluntates, alterius ludentis Iaedentis, alterius pro emolumento cupito in certissimum damnum, in incommoda, in contumeliam coniiciendi,
credat Pudaeus Apella. Iam si fingas, verba fuisse proris ambigua, neca doloso staggesta, praeuisum tamen esse, fore ut alter decipiatur,licet hic, qui decipit, 'elit urgere, non se sed alterum clarius debuisse loqui:
bona fides tamen non patiebatur, ut in haec ancipitia alterum deduceret moriendus erat paciscens de ambiguo sensu, in quam sententiam ab utroque contrahendum soret, accurate constituendum. Secus faciens, ut cille, qui bene serio dicta tu quaestus causa in malignum sensum torquet, certe in illud summum Iuris naturalis praeceptum Neminem laedere, impingit. Si itaque deinde ita laesiis se dixisse, quae noluit, se fecisse, quae non facta vellet, Conqueritur, audiendus est,is si mitissime respublica cum Sycophanta agere vult dicta esse non dicta, facta pro non factis esse habenda, omnia in pristinum statum esse reducenda, sua aufuiritate
16쪽
Iuris aturalis placitis, ad ea, quaedure Romano statuta sunt progredior, cuius Constasti, cum de verbis etiam selliciti esse bleant, Q. LI. pr. 2 Mys P exemplum sequar, dg defindeo Dolo nonnulla alteram. Placet omnino FL
dei μυριον, aut vere inuentum, aut ingeniose quae
stum, CICERONE Libro f. de .ciis c VII A Fanquam hoc idebitur fortase cuipiam durius, amen audeamus imirare Stoicos, qui sudiose exquirunt, unde verba is sim I credamusque , qui iat, quod dictum es, appetulam in emo de quo etiam ad Tironem suum Epis .famiI XULIo gloriatur ad diem dictum flent. Docui enim te des
τυμον quod haberet Dolum, nec a dolando, nec a insudendo nec dolendo deriuauerim. U. Vossivs in D mologico Larino, ac voce. Graecum enim vocabulum est δολω quod num vi EVSHΥHIVS vult, a Graeca antiqua Oce
17쪽
descendat, viderint ii, qui istam linguam me
II. QVID SI FIDES QUID SI DoLus' A verbis ad rem definitionemque proxima est via ubi iterum, quod ad idem attinet, cum CIcERONE sentio, qui loco ex libro de ossiciis paulo ante allegato: des, inouit, si dictorum conuentorumque consanIta veritas, vere, ut opinor. Dicta fiunt promisia conuenta etiam negocia mutuae promissionis comprehendunt eorum primum requisitum est meritas, quaein mendacium Mambiguitatem excludit,
alterum consiantia, qua alias quod fieri debet, exsecutionem continet, cauillari capta reque verba vetat. me dolo est luculentus locus VLPIANI in . r. β 2. D. h. Dolum malum
Seruius quidem ita deflnit, machinationem auandam alterius deo piendi causa, cum aliud
simulatur aliud agitur Labeo autem pol e sue smulatione id agi, ut quis circumueniatur posse s sne dolo malo aliud agi, Budsimulari licui faciunt, qui per eiuSmori dis uiationem deseruiunt Quentur mels a me aliena. Itaque ipse sic de it, dolum
malum esse omnem calliditatem, fallaciam, machinationem, ad circumueniendum , al-
18쪽
lendum, decipiendum alterum adhibitam. Labeonis demnitio era es. Ipsemet, tramque veram esse, utramque defendi, tramque Iuris studiosis sussicere posse, iudico, per ea quae
Proximum est, ut inspiciamus, cur ICti 2 mrum malum dicant, cum omnis dolus siue calliditas sua natura mala esse videatur. Nempe doli vocabulum ad eorum genus pertinet, quae me diae naturae dicuntur, o nunc in bonam, nunc in malam partem accipi possunt. Cum etiam doetur dolus bonus, Cti dolum, quem coercere volebant, merito appellabant malum. Ita doli aduersus hostem usiurpati, quod in hunc omnia liceant, laturain effectu boni iudicantur. pud VIRGILIO, ut probe monet Hucio GR
π1vs de Iure Bel O Pac L ILL c. I. g. 6 dbetum illud dolus an virtus, quis in hos requirat Τsequitur ipse Ripheus is Usimul Pnus
19쪽
Miluit in Teucris Ieruantissimus aequi.
Sed cin ciuili statu, si falsa dico alterius laedendi cause, mendacium est dolus malus, si falsa dico, ut LABEO monebat, deseruiendi causa& tuendi vel mea vel aliena est dolus, sed bonus. Reticentia veri licita, qua aliquando caedibus,& aliis magnis malis obuiam ire possumus est dolus bonus silentium iure vetitum, ut in nostro titulo, si sileam, quae nosse alterius in . terest, ut nempe ille laedatur, est dolus malus. Vide de dolo bono, si lubet OswALD HILLI GERI Donellum enucleatum P. I Lib. V. c. o. Et Cibio D. Pauli Apostoli vocem non negligit ad Cornithios IL c xae 4πα perscriptam
Ymάρχων πανουργος, υμ ελαβον, cum essem assutus, dolo vos cepi, gratuita nempe verbi diuini praedicatione. IV DISΥINCΥI IN PACTA ET CONTRACTUS. Distinguere coepi, pergam hac semita, quod alia via ad penitiorem Actionis de Dolo malo naturam peruenire vix liceat. Itaque ante omnia Pacta a Contractibus separanda sent. Iure equidem naturali non est inter Conuentiones differentia, omnium pactionum una est natura, quae in illa legali definitione ULPIANO memorata con
20쪽
tinetur My duorum pluriumue in idem placitum consensius Li et D de Pactis. In
hac simplicitate Iuris naturalis non substitere Quirites; quantivis momenti visa est iisdem exceptio ciuium incautis promissis constrictorum se non satis deliberasse huic optime occurri poGse existimarunt, si praecipui negociis ure ciuili
nouam darent sormam, ab illis, qui alterum valide obligare vellent cum cura obseruandam; conuentionibus secundum iuris ciuilis praescriptum initis permitterent actionem in foro, reliquis negarent illas a contractiore paciscentesque valide constringente natura contractus appellarunt, his pactionum vel pactorum nomen a pangendo&cumpingendo ductum reliquerunt. Neque enim quisquam sibi persiuadeat, Iura Romana a- rum fidem istulisse, minime vero nam Iad excipiendum in ipso foro Romano valebant; egligentibus saltim iuris ciuilis remedia, idem alterius naturali ratione sequentibus, demto iuris ciuilis auxilio, non aliud praesidium, quam illud, quod elegerunt ipsi, naturalem pudorem reliqum