H. Grotii De imperio summarum potestatum circa sacra : commentarius postumus.

31쪽

ὐ Verborum.

qui . - αδ ροτονία & χ ροθεσία.

FINIS.

32쪽

SUMMARUM

POTESTATUM

CIRCA SACRA.

CAPUT I.

Summis Potestatibus Impe

rium cisca sacra competere.

. . .

I. Explicatur flatus controversa. 2. Imperimn summis Potestatibus pinoicatur ex univem state materia , qua probatur auctoritate

Sacrarum 1aterarum. 3./Et ratione natu

33쪽

a De Imperio Summarum l

probatur e S. Literis. s. Et confessone Philosophorum. 6. Mindicatur idem jus

directa auctoritate divinarum Scripturarum. . Consensu Christιanorum veterum. 8. Et Reformatorum. 2. Et Gentium. Io. Cum; respectu ad beatitudinem aternam. II . Et ad felicitatem temporalem. I 2. Qua veram Re

ligionem sequitur vi providentia divina. 33. Et ex suapte natura. 1 4. Pontificiorum confessio.

SU'MAM potestatem intelligo per

sonam aut caelum cui imperium sit in populo Solius D EI imperio subditum. Vocem ergo Summa Potestatis non pro jure suntlmus , ut sumi interdum solet , sed pro jus habente , quomodo & Latinis mos est loqui & Gra i Cis. Neque alio sensu Apostolus Paulus ducit εξουσiας quos αρχοντας infra vocat & Dei Miniflros , ut manifestissimum sit personas , non ossicium de signari. Illud ipsum trirε χειν Regi Petrus attribuit, ad notandum discrimen ab inferioribus potestatibus . Vulgus Summum Magistratum vocat hunc de quin agimus contra Latinae vocis usum. Nam Romanis Magistratus minorum potesta tum nomen est. Personam dixi aut catum,

ut osicii laetan nyn Regea tantum pro-

34쪽

leus

utis

orie Potestitum circa Sacra. 3prie dictos , quos absolutos plerique appellant, hoc nomine venire, ted & in Aristocratica Republica Optimates, sive ille Senatus , sive Ordines, seu quocunque alio vocabulo nominentur. Debet quidem id quod Summo imperio imperet, esse unum, sed non necessari, unum natu ra : lassicit enim si sit unum instituto. perimn latiori significatu sumimus , non qua jurisdictioni opponitur, sed qua eam ineludit , quo ambitu comprehenditur jubendi, permittendi, prohibendique jus. Solius Dei imperio ibbdi hoc imperium dicimus et ideo enim Summa Iotestas dicitur , quia superiorem inter homines non habet. sic optatus interitanus adversus Parmon. lib. 3. Super Imperatorem novest nisi solus D EUS , qui fecit Imperato vem. & Tertullianus ad Scapulam. Coliamus Imperatorem sic , quomodo ct nobis licet se ipsi expedit , ut hominem a D E o secundum , ct quicquid est a DEO consecutum , solo DEO minorem. Hoc se ipse volet e fc enim omnibus major est, dum sIover. Deo minor est. Hoc imperium sub uno Deo Graeci τὸ vocant , τ Aristoteles ;-Wγsiliis Philo,το alii. Latine quidam Messalem dixere. Sed ea vox magis dignita em ab Imperio Summo emanente, quam ipsem

35쪽

4 De Imperio Summarum . imperium significat. Hujus ergo Samma

Potestatis ita definitae Imperium dicimus, non ad profana tantum sed ad lacra quoque extendi. . Quod paucis probabimus :Primum argumentum sit ab unitate materiae circa quam versatur Potestas Sum- R. . n. ma , dicitur a Paulo Apostolo DEI 69Ministra , vindex ad iram ei qui malum fecerit. Mali autem nomine comprehenditur etiam omne quod circa sacra committitur. Indefinita enim locutio omnino hic tantumdem Valet atque universalis, Prov. 2 quam eXpressit Salomon, Rex solio justitiant i ,- i'μ ε ρέμβε mi ventilat omne malum U ' Et populus Iosuae obedientiam in omnibus pollicetur, quemadmodum &Mosi paruerat. Quod & Aristoteles vidit cum

matur hoc ipsum a simili, uno a minori. Nam Patris Imperium minus est quaSumae Potestatis: De Paterno autem Imperiocul as. dicitur, Filii obedite parentibus in omnibus. In omnibus autem sunt etiam sacra. Plane

similis est huic nostrae illa Patrum ratiocia R.-i,. n/xiQasum eX eo Paulus dixit, omnem animam summis potestatibus subjici debere , inferunt iisdem subjici sacrorum ne is, quoque administros , Etiamsi Apostolus

'' si , etiamsi Evangelista , etiamst Propheta, inquit Chrysost omus 3 cujus vestigias

36쪽

Potesatum eina Saera s la otiens 'Bernardus in epistola ad Archie- , piscopum, s Omnis, o restra, qui vos exci-γt ab imi vestate. Et lane eximi quic- 3. quam ab Imperio luminae potestatis ratid nulla patitur. Nam id iplum quod quis eximi volet, aut nulli imperio humano si subje ctum faciet, aut alterius quam summae pote itatis 3 Qui nulli imperio subje-a- ctum Volet, praeterquam quod exemptio 'a- nis probandae onere adstringetur , quam δο probare numquam poterit , manifestanis, etiam in rebus exemptis statuet α τατα-tis cujus auctor Deus non est, qui binniavi. tam naturalia quam' moralia certo quo-ii- dam ordine disposuit. Si ea quae Summae oli Potestati subducit, alterius impertis sub im jicit, jam in uno populo duas essicit Sum-ise mas Potestates , quod ipsitis summitatis

. naturae minime est eonsentaneum , imo m ei repugnat quoties voκ illa non negativolo tantum sed & assirmativo significatu sumi s. tur. Quo illud spectat Τertulliani , Ea essne summi ronemo , ut nihil illud adaequet , ne-:, dums Gah Atque hoc potissimum argu- mento Deorum multitudinem sancti Ρari tres oppugnant,quia quod Summum. de in nisi Ununi esse non possit, Praecipuδ' vero 'us Imperii vis istam summorum multiplicas, tionem repudiat et nam sicut in homine ει una est Voluntas quae cunctis membris

37쪽

6 De Imperio Summarum membrorumque actionibus imperat, ita in civili isto corpore quod imperat, unUm est. Ars enim imitatur naturam. Et Rese publica ipsa una disitur praecipue respe- unius sum me imperantis, Hoc Verum esse essectibus demonstratur , ex quibus de potestatibus & facultapibus judicium fieri solet. Etactvsi enim Imperii sunt siligatio & coactio. Si autem plures, tessent summi imperantes, ut plures, possent esse issiperata contraria , aut contraiiem temimplicantia. At contraria aut siligatio aut coiniρ circa idem naturae rerum repugnat. Atque ideo quoties jacer duas leges oritur ea quam Rhetores Yocant is, 'altera temper earum obligare desinit. Haec est ratio cur paternum imperium , quod est naturati & antiquissimum. Deus cedere voluerit ciVili impurio I, ei

que subjici , quia scilicet quod mam

erat ruturum, id plus quam unum esse non Eoterat. Si quis ergo dixerit actiomes esse divers's, alias puta judici lςs inasinilita res, ali s Ecclesiasticas, ac prolude hujus diversit iis i spebs l posse ipsum o Sur mur' perium Maplures dividi, sqquitur sententia ut eodem tempore idem homo ab hoc ire jussus ad forum si ab illo ad s stra, ab illo iursus in templum, his flanibus parerς teneatur , quod est

38쪽

Fusatum circa Sacra. γνα rcv ; unde a Tacito recte dictum ; omnes Praecipiunt , nemo exequitur e aut si non inoibias , ergo ordo quidam erit interimPErάntes , & eedet inserior superiori,aC Proiride Verum non erit Summum Imperium penes omnes divisim fuisse. Huc eluespectarit Divinae sapientiae voces, Nemo potes duobus Dominis serpure ἔ, ct Regnum ista se divisum di abitur. Huc illa trita σκαναΘcv πρ κοqαysii , omni potests . consortis impatiens. Aliter se res habet in imperiis quae Summo subsunt: haec enim Penes plures ut plures esse possunt : quia versantur circa personas diversas, aut si circa easdem, quoiuieri potest, tum summus imperans ita illa ordiinat, ut inter se non collidantur. Haec autem ordinatioan summis imperiis haberi non potest. Est enim ordinans ordinato superius y Prae terea sic daretur progressus in infinitum.

Nec patebit effugium,si quis DE JM sta

tuit communem ordinatorem : ordinatio

enim hic necessaria est καθ' hoc est specialis requiritur declaratio voluntatis secundum singulas circumstantias : alioqui evitari αγροτας ουπία non potest , ut mante dictis apparet. Hanc autem declara-

tionem Deus non facit. Sunt qui objiciant, Reges quadam im exare non se , . nis consensus ordinum accesserit. A Sed

39쪽

s De Imperio Summarum Sed hi non vident quibus in locis id iuria

est , ibi summum imperium non pssse penes Reges, sed aut penes Ordines, aut certe pς sid corpus , quod Rex O juncti constituant ;ut Bodinus, Suaregius, Victoria, aliique labunde demonstrarunt. Certe summum imperium totum habere, & aliquid imperare non posse, ideo tantum quod ait ve'

tet aut intercedat, plane sunt ἰσόςατα. Ob hanc materiae, circa qu M occupatur sum' ma potestas , universitatem ars ipsa regnandi,quamPlato modo μιυκω , modo

eidem Platoni dicitur is, ικὴ , hoc est

conctiturix esse artium omnium : Aristoes teles eandem vocat αρ Philo in vita Iosephi τὰν τε ποιν Gπς uin, qui nulla est ars, nulla icientia cui non illa imperare, quaque non uti doceat. Universitati materiae respondet finis quoque universitas. Paulus Apostolus DEI Ministram esse dicit summam pomiestatem εις το ἀγαθον ad lanum, qua um

que scilicet; quod alibi distinctiva explicans ostendit in id instituto4 Reges, ut ritam quietam ct trηnquillam degamus , non tantuni in omni honestate, verum etiam in omni pietate. Haec enim Vera est civitatis felicitas , ut Dei sit amans ct am4ta Deo

illum sibi Regem , se illius popηiam Mavo si

40쪽

Potesatum eirca Sacra. 9, quemadmodum praeclare loquitur Augur stinus , qui Zc felices dicit Reges , si mr potestatem ad Dei cultum maxime vilatan-

ε, δε- Majestati ejus famulam faciant. Ipsi: Imperatores Theodosius Sc Honorius iui Epistola ad Marcellinum , Neque enim aliin aut belli laboribus agimus , aut pacis . consiliis ordinamus o nis ut verum Dei cultum, orbis nostri plebs devota cistodivi. Theo- . dosius in Epist. ad Cyrillum, Casarei estis muneris, ut non solum pacifice , sed pie etiam, subdiu pirant. Ideoque Isidorus Pelusio, ta Sacerdotio & Regno finem eundem di i cit esse propositum τι- τ σωτηραν. . cui illud Ammiani congruit , Nihil aliud, est imperium , ut sapientes di iunt , . curai saluitis aliena. Et Auctor libri de Regimine Principum qui Thomae adscribitur,4 nis ad quem Rex principaliter intendere de-

bet in se ipso ct in sibitis , est aterna beariai tudo , qua is Pisone DEI consistit. Et quia ista νisio est perfectissmum bonum , maxim

morere debet Regem se quimcunque Domi- . num, ut hunc finem subciti conseqμantur. Quod ipsum quamquam nobis divina oracula clarius demonstranx , non tamen naturali lumine utentibus omnino obscurum est:

Nam & Aristoteli ea est optima Respublica, ex cujus instituto quisque agat optume , & beatissime vivat. Non ergo Sola