장음표시 사용
11쪽
I atam, senectutemque sunt: inimicior autem Senibus 'ems , Aressas Adolescentibus est. Quidam salubriorem ducunt vitam in maritimis, alii in montanis locis: & nonnulli uno victus genere bene valent,alio quamvis persectiori, non item. Hinc ergo prudens Medicus pro varia Corporum constitutione, atq; habitudine, diversimode in illorum aegritudinibus se gerat, & prout n
verit in hanc, aut aliam, cum mombos, morborumque Causa S, tum aegrotos , ipsorumque naturaS, atque aetates propendere constitutionem, ita hoc, vel illo utetur victu , ac medicamento, cavenS ea, quae Omnino
dissentanea ejuscemodi Tempestatibus, & Constitutionibus videbuntur. Non semel autem contigit , populares quosdam morbos feliciter
depulisse indicto statim a principio vomitu, sed & alios, propinatis potionibus gelidarum aquarum , quae vim alexipharmacam participarent. Quandoque praestat morbum protinus validissimis remediis adoriri ;interdum vero ejus impetum effugere, ac declinare, Celsi consilio lib. I. cap. s. dicentis: Neque ulla alia spes in malis magnis est, quam ut impetum morbi trahendo aliquis effugiat , porrigaturque in id tempus, quod curationi locum pranet. Qui
itaque sciverit aegritudines per suos impetus , ac tempora , in variis Corporum habitudinibus, atque aetatibus, secundum vicissitudines moderari, plane is in Medicina facienda magnus erit.
In temporibus, quando eadem dis modo calor, modofriguini, Autumnales morbos expectare oportet.
DAmna ex mutationibus Temporum universim oriri antea exposuerat, nunc speciatim morbos futuros autumnaleS pronunciat , quandocumque eadem die modo calor , modo frigus vigeat, idque sive in Vere, sive in aestate, sive in caeteris Anni temporibus contingat. Neque solum si eadem die, sed etiam si
longa dierum serie, ejusmodi mutationes fiant;sed enim eodem die conis tingentes frigoris, & caloris muta. tiones, periculosiores procul dubio sunt, quippe quae subitaneae,& repentinae, celeriter Corpora agitantes, erturbantesque ad opposita; unde pectatim etiam notantur frigoris, &caloris alterationes; veluti quae sensibilius solidas Corporis partes com movent , atq; in contraria deducunt t. Calore enim humores liquantur, &ad sudorem disponuntur, viscera laxantur, pori cutis rare fiunt, & halituum perspiratio uberior fite frigo re vero ista cohibetur, densantur humores, & promotus sudor impeditur ; quare ex inaequali, &subita hac commotione, graves noxas ingruere necessum est , quales sunt Autumnales. Morbi siquidem in Autumno evenientes incostantes sunt, & mali moris, quandoquidem nullum plane tempus eo majores habet inaequalitates: etenim mane, & circa Solis occasum frigus persentitur, & longe majus noctu; Meridie vero calor niamius invalescit; ut propterea ea te Pestate plurimi,gravesque morbi pase ingruant.
12쪽
Non tamen quis existimet, ex uni- eo dumtaxat die , mutationem e calido in stigidum vicissim habitam ,
morbos portendere graveS, & autumnales, sed cum diu perduraverit: siquidem quod semel accidit,facile a quocumque etiam debili toleratur; neque tantae essicacitatis esse potest,
ut vehementer corpora concutiat,&sensibilem noxam imprimat. Itaque oportet, ut iteratis diebus ejuscemodi permutationes contingant; quemadmodum & Ovidius expressit, a. de Arte amandi. Ciam modis frigoribus premimur . modo solvimur aestur Aere non certo, corpora Ianguor habet.
Et Celsus lib. 2 cap. I. ex tempostatibus, inquit, optima aequalebunt, A. rigida, a calidae; pessima, qua maximὲ variant: quo M. ut Autumnus plurimos opprimat, nam ferὸ
meridianis temporibus calor, nocturnis atq; matutinis, simulq; etiam vespertini rigus est. Cum &ιιλI.c. 3.ui tam per id temporis pr scribens, propter Coeli varietatem, maxime periculosam, monuerit, neque sine veste,neque sine calceamentis prodire oportere, praecipueque
diebus frigidioribus, neque sub dio moctu dormire. Ubi praefatos Auctores non de unius diei vieissitudine, sed de pluribus plurimorum dierum, palam est fuisse loquutos. Subitae igitur, & repentinae vicissitudines nedum ipso vigente Autumno, sed etiam extra hoc tempus, vandocumque contingant, timen-Hae sunt, cinnsubinde vagari soleant illa morborum genera, quae ea tem
ille grassantur 3 siquidem non are, sed ab ipsa vicissitudine, i Causae, i q; morbi prinpter subitas Corporum alterationes progignuntur. Quamobrem plurimum degenerabunt a consueta, &naturali constitutione, reliquae Anni tempestates, si fortasse non aequabilem servaverint aut caloris, aut se
goris habitudinem;& longe deterior fiet Autumnus, si di ipse in sua ina
qualitate adhue sit inconstans. Cete rum si mutationes istae, atq; vicissitudines Aeris repentinae nocent sanis, multo magis affcient egrotos r unde experimur qgritudines esteroqui leves,ac benignas,ob Autumnalis tempestatis varietatem, atq; inconsta tiana,protinus in malignas, & exiti les commutari. Perperam proinde gunt, qui prςter aeris inclementiam, ultroneas sibi excitant ejuscemodi permutationes, cum modo calido, modo seigidoa eri se exponant, modo aestuent, & sudent,modo refrigescant & isigida laventur, modo integumentis duplicibus utantur, modo simplicioribus:quod & non raro Medici a febricitantibus factitatum turpiter & laudant,& commendant.
i ΛPHORISMUS RAMDiatidium hebetant, deinem visui ossandunt, caput gravant,
tarditatem, re languorem inducunt. Quando uitiar in is rint , talia in morbis accidunt.
Contra δε aquilonia sit te flas, tu es vigent, faucium asperitates, alvi dura, dissimum tes urina, horrores , costarum dolores, pectoris . ouando e tur bro viget, talia in morbis expectare oportet.
DEtrimenta a Ventis oriuda hic
enumerat Hippocrates, potissimum autem ab Australibus ,& B reis , qui caeteris infensiores , se
quentiore '; esse solent, & quodammodo reliquos aliis e collateralibus
13쪽
complectentes, utrumque ortum, i Venti omnes siccitatem praeseserta atque occasum, aestivum, & hye- l rent,&ejusdem observarentur commalem, cum ea amplitudine, quae t ditionis. Neq; verum est , quod Ma-Τropicis, ab Aequatore, & ab O icrobiuSasserit ιιθ.2. in Somn. Scip. e. tu Autumnali, ac Verno, competit: s. variari ventOS a locorum, per quae quippe non solum Auster, sed Asti- transeunt, varietate; adeoque Λucus, & Notus, Venti Australes ainistrum in sua origine gelidum , perpellantur ; sicuti BorealeSex adver-i uam torridam commeatu , sensim
L, Aquilo, Boreas,& Corus; & que- l incalescere, atque postremo ad Nos madmodum illi consimilem in hu- l calidum pervenire; ut&ventum Se-
mectando, & calefaciendo vim , s aptemtrionalem ad eos, qui Austr cultatemque reserunt; ita isti ine. les regione S inhabitant , propter siccando, &frigeiaciendo. eamdem rationemr Nam deberent At veroscuti Ventorum vis, adisquoque, qui Aestate calidi sunt, fieri M.e.ia'
que efficacia, varia observatur , ita j per Hremem frigidi, & qui Ηyeme
Origo diversa esse debet, quae plane i frigidi,per Aestatem calid i,cum Retandiu Physiologorum ingenia fati- giones ex Opposito rigentes, aut se gavit, ut inter arcana Naturae illam ventes pervaderent; quin & nulli per plerique repositam existiment, cum Aestatem frigidi sorent, & nulli per post longam,continentemque inqui. Hyemem calidi, sed omnes temporis
sitionem, necdum hactenus patue-iconstitutionem sequi deberent, aut ritia Certum autem unicuique est,ia etiam locorum conditionem: atque
his Aerem diversimode agitari ,atq;lsub Zona Torrida calidissimi,. in huc, vel illuc violentius commove- Temperata moderati, in Frigida fibri, unde plerisque putatum, Ven-igidissimi semper essent. Atqui fabium non esse aliud, quam fierem in isum omnino est, ventos sub Gnatum: quibusassentitur HippocrateS Torrida aestuosos esseatemm qui eaS ib.deflatib. definiens Ventum, Ae- Regiones perlustrarunt, reserunt ei luxum, e uisonem. Ut autem suaves Zephyros, ac largos imbres, fiex impetuosius moveatur, quid- ventososque,ibi vigere,temperarem piamomnino alienum, ac disserens, plurimum perpendiculares Solis r quod agitet, atque impellat, cumilloidios, ut propterea perperam credia intermisceri necessum est, cujuSitum sit Aristoteli, caeterisque Vet causa variaS quoque excitet altera- ribus, Zonam illam esse inhabitabiationes . Aristotelet halitus , e Ter- l lem. Neque praxere verum est,Ven'raque globo erumpentes, causamitos tam vastas,. remotasque Regi commoti Aerisdixere,qui viSolis inines percurrere. cum peculiaribuSaltum elati, ubi ad secundam ejus iuuibusdam locis concludantur x ec Regionemoffenderint, repercut--ituos unaquaeque Regio proprios, fitur,ac nequeuntes deorsum , contra' partisularesque habeat flatus, quia lavium naturam , tendere, in gyrumibus serenitate gaudeat, aut imbribus
primum revolvuntur, deinde hue, , irrigeturia caleat, aut Bigeat. A aut illuc dissiliunt,& ventos o tantister de Notus venti nohix Neapolim in hanc, vel illamplagam curre lincolentibughumidissimiinpulis as- Ae si exhalationes istae unius- serunt serenitatem, quihuS tamen modi sunt, eamdemque semper te l pluit flante Euro,vel Caecia Sed& -
14쪽
quo tempore alibi, moeseo Telluris
tractu interjecto, neque levis aura persentitur. Cum hic Neapoli annor 688. Nonis Iunii horribilis ille Ur-ri tremor accidit,quiescente post dirum praesterem Aere , viguit Romae Auster vehementissimus. Unde liquet, oriri, aut perire flatus,Ventosque, longe propius, quam ut vulgo Putatur, ex specubus, e clivis, i stigiis, & radicibus Montium, e Mari, Fretis, Sinubus,nec e tam dissitis Io- . Cis proficisci.
At vero varietas Ventorum,serentium sive frigus, sive calorem, reserenda videtur ad halitus quidem, &vapo S, qui e Terra, vel Mari erum- Pentes, per Aerem diffunduntur,sed naturam diversam reserunt spirituo- salinam halinitri, ammoniaci, aluminis, sulphuris, vitrioli, bituminis, aliusve, quique saepenumero dissiliunt, atque liruntur , quo radii Solis impellunt,& Luna Telluri propinquior deprimit, aut peculiaris quaedam loci habitudo coarctat. Equidemhalinitrosi Aerem inisi dant, Numinosi, sulphurei, & ammoniaci calefaciundmissi & grandines simul,
di procellas adducunt, &bituminosi
etiam tonitrua, ac fulmina; Ut pr terea si cur primi post aestatem im- res procellis, grandinibus, tonitruis, ac vehementissimis flatibus Consocientur, quia ex Tararefacta Tellure varii, diversique lalium spiritus per Aerem sunt interspersi, qui mox nubibus conclusi, procellas excitant . Statis etiam temporibus spirant non raro Venti ejus plane pravitatis,nt illis sata,seuctu flores, solia, palmites urantur,& veluti siderata vita priventur,ob hostilem, pessimam, vaporum, aut exhalationum satus, ipsos promoventium conditionem, unde ros etiam, ac pruina
ex his decidua insensissima vegetan-
tibus esse solet, transitque in rubiginem. Sic quoq; experimur Sale Nitro aquam congelari, & congelatam aspiritibus ex alumine,& ammoniaco
elicitis exsolvi, & calefieri. Etesiae Venti ab Hippocrate memorati circa Solstitium aestivum, cum Nilus exundare incipit, quotannis spirant, atque per eas Regiones aestum Aeris mirifice temperant, quoniam tum aquae ipsae, tum spiritus perflantes plurima nitri copia sunt reserti.Ηine etiam est, ut Boreales venti Aerem serenum, & Digidum faciant; Ru strini vero conturbent, & nubilum, ac plu'iosum reddant, quia vapores quei a spiritibus nitrosis conglaciantur, ac praecipitantur; ab aluminosis vero dissolvuntur,& attolluntur. Sed& Radii Solis, ac Lunae motus propinquior nostrae Telluri solent quoque saepe pius ventos in hanc , Vel illam plagam propellere;unde oriente Sole Venti plerumque spirant mrientales, Eurus, Subsolanus , &Vulturnus;& occidui Favonius, Circius, & Zephyrus, ipso in occasum inclinanter in signis Australibus Austrini, & in Borealibus Borei saepissime perflant; quinimmo ab Austrinis statibus calor in Aere sensibilius
persentitur,frigus vero a Borealibus. Luna insuper circa Tellurem depressior vim aeris elasticam comprime do, &coarctando, ventos quoque excitat, plerumque turbulentos, &irregulares, ob variam elateris to i motionem, protrusionemq; nisi tamen recta ex concordi impetu ser tur . Diversa demum locorum habitudo flatus etiam vel excitat, vel variat. Etenim in Montibus, Speluncis, Isthmis, & ineujusvis generis fodinis, peculiares quidam flatus obse vantur; itemque in quibusdam M his sinubus, Fretis, Mopulis, quia
nimirum halitus, aut vapores illinc
15쪽
erumpunt, aerem commoventes, &magis , minusque agitantes, huc,aut illuc, pro loci, & vaporum conditione. Hac ratione Venti in montibus
plerumque frigorifici esse solent . in
oris maritimis humectantes, & calorifici , atque in aliis locis alii,pro sossilium varietate, quibus aer diversimode resertus, diverso quoque modo nostra corpora afficit.
Hinc modo facile ratio reddi potest, cur Austri complura Corporibus, praecipue debilibus,incommoda afferant, praesertim vero Auditum hebetent, caliginem Ui sui offundant,
Caput gravent. Quoniam vapores plurimos concitant, & Aerem turbant, qui propterea viscera delaxat,& inquinat,cunctos liquores fluxilio. res reddit, sed speciatim sanguinem
a sua compage laxiorem; unde gravedines,catarrhi, hebetudines membrorum, totius Corporis laxitates, gravis auditus, & visus caliginosus. Gravius autem prae caeteris Caput afficitur, quia debilius, atque externis alterantibus magis obvium,quocirca universo postmodum Corpori torpor accidit;siquidem gravato Cerebro, nervi quoque, membranae, &musculi afficiuntur. Accedit, quod nedum respiratione, sed etiam contactu vapores per Aerem diffusi
Corpora madefaciunt, ac poros cutis in farcientes interturbant transpirationem; sed enim tunc etiammiarmora e suciare conspicimus.a vaporibus ibi consistentibus in aqua. At vero expertum est, phialam nive Pepletam extem iis in ambi pia vaporespe.r Acrem dispersos cogere in Aquam, ut exinde modicum post tempus plures amphoras coli: gere li-sie P ceat. Nuperrime etiam excogitatus
st nobis modii, & quidum alius ab
eo, quo, persalem plus, minuisuiu
lance ponderolum, usus ςst olim Galileus internoscendi copiam, vel
inopiam humoris in aere, Ope cujusdam Instrumenti in planisphaerii
formam instructi, atque in XII. pa tes distributi. Id enim per suum gnomonem indicat in designatis
partibus quantus humor cum flere sit commistus. In pluviosa tempestate usque ad XI. progreditur hic Neapoli ; in boreali vero, & aestuosa , nonnisi ad V. solum regreditur. Noumirum igitur,isi tantopere Capitis affectibus, artuum doloribus, & distillationibus obnoxia illa sit, musculi Corporis per id tempus delaxentur, & Organa sensuum obtundantur a
Australium flatuum privaluerit, diuque perduraverit, talia in morbis accidunt ridest aegrotantes, licet aliis morborum generibus sint correpti, his tamen praeterea symptomatibus afficientur, quae sane non sequentur eorumdem morborum naturam, sed Austrinam temporis constitutionem. Quamobrem solers Medicus minime ex his morbo su pervenientubus decipietur tam in prognosi. squam in Curatione, si Tempestatis habitudinem scrutatus, exploratum
habuerit, quid vi morbi, & quid vi
causarum externarum aegriS contin
gat,ut bene etiam advertit Heurnius. At contra in Aquilonia tempestate,Tu sie s vigent,pissertim aridetCel so dictae & Faucium asperitates a stirgida, & nitrosa Ventorum Borea sum conditione . quae pectori inimica est, ex eodem Hippocrate 3. Aph. Ii8. Fiunt etiam alvi durae, tum quia felleus humor in eiusmodi Aquil naribus Tempestatibus minuitur, figitur, aut hebetatur; tum ita abesumptis humiditatibus , quae auuum laxare soloni, venter adstringituri di faece. Obdurescunt: nam sic p
16쪽
non exigua humiditas una eum Aere i insignis sui temporix Medicus, atque
humido per inspirationem in Corpus hauritur; ita cum sicco absumitur; unde flante Borea magis sitire solemus, quam flante Austro, etsi hic calidus, ille frigidus percipiatur. Horrores pariter, non quidem ab interna causa inducti, ut in febribus intermittentibus , sed ab eodem ambiente stigido perspirationem comprimente. Denique difficultates urinae, costarum, & pectoris dolores, sive a concrescente sanguine, qui facile Pulmonibus , caeterisque partibus Respirationi inservientibus haerescie, sive ab impedita, interturbataque perspiratione; sive etiam quia nitrosi Spiritus inspiratione Aeris hausti acorem Sanguini communicane, ejusque Serum cogunt, ac exprimunt; unde adaugetur urina ,& acrior evadit, atque dolores late-rales, & quandoque etiam interna inflammationes ibidena excitantur. Hippocrate vetustior, ad vindicandam ab immani peste Siciliam. Is enim coriis bubulis, ad id affabre
comparatis, ventos primum, quorumdam montium, unde illi spirabant, angustiis interceptis , Coercuit, mox ignes plurimos accendi
jussit, ut pravi halitus per Aerem dispersi absumerentur, isque meliorem nactus conditionem, remedio
in posterum soret sanguini, & Cordi, quod prius infecerat; Idipsum quoque gestum legimus ab Hippocrate,
qui integras sylvas comburi praecepit, cum Graecia pravo Uentorum afflatu pestilentia vexaretur. Caeterum partibus speciatim affectis ex mala earumdem Tempestatum Constitutione succurrendum erit iis praesidiorum generibus , quae a nobis alibi sunt memorata. Solum hic referam , quod Aristoteles iniuriproblematis, sedari Tussim animadver-Utramque hanc Tempe statem Borealium, &Australium ventorum sic latinus Hippocrates expressit lib. 2. cap. I.Exi Tempsalibus Aquilo tussim movet, fauces exasperat, ventrem Uringit, urinam supprimit, horrores excitat; Item dolores lateris in pectoris: sanum tamen Corpus spissat, re mobilius, atque --
peditius reddit. Auster aures hebetat , sensus tardat, eapitis dolores Det, alvumsolvit, totum Corpus emit hebes , humidum, languidum. Ejusmodi autem a Ventis impetuosioribus tum austrinis, tum boreis, incommoda , qua ratione vitari possint, edocuit Vitruvius, Palladius , atque medice magis Galenus in suis libris de sanitate tuenda. Memorabile vero est, quod olim est molitus Acron Agrigentinus Laertius id etiam factum scribit ab Empedocle e jusdem Acronis auditore Toααι Op. Med: Tom.Iutit, illamque veluti momento desinere, cohibito spiritu . Verumtamen siccam esse decet, qua ab aquilonia tempestate accidit, non autem humidam, quae cum a concretiS humoribus in cavo pectoris, aut pulmonis oriatur, non nisi, anacatha sim moventibus medicamentis , c rari poterit.
dores infebribus multos expectare oportet. DE his, quae accidunt aegrotantibus , ab Aquilonia, vel Austrina Tempestate, praecedenti Α-phorismo egit Hippocrates; nunc ea
prosequitur, quae a mutata, Variataque constitutione temporum eveniunt; pra sertim vero Resstatis mcmin ' nit,
17쪽
nit, cum Veris naturam aemulatur,
aitque febricitantes plurimum sudaturos , cum aestas fit Veri similis, id- est ingenti suo ardore deficit, & temperiem quamdam refert, non absimilem ei, quae in Vere naturaliter contingit: & quoniam Morbi per aestatem vagantes plerumque sudore finiuntur, quo carere solentigritudines hyberna , idcirco de aestate solummodo haec specialiter notavit. Neque vero a temperie solum Aeris vernali per aestatem contingente, plerique volunt futuros in febri bus budores, sed a pluviosa constitutione, quippe quia Ver pluviosum csse solet; unde Aristoteles ιn Meteoris asseruit pluviosum magis esse Tempus Vernum, quam Hybernum: tunc etenim Sol moderato Calore vapores e Terraqueo globo elicit, elevat, & in imbres commutat, qui sane per aestatem extenuati dispereunt, & in Hyeme congelascunt, vel alio ab Aquiloniis Ventis amandantur. Cum igitur aestas fit Verisimilis, imbribus abundans, sudores inulti in febribus aderunt consequentes ejus tempestatis humidam , &pluviosam constitutionem. Hinc 2. idem sect. r. dicitur pluvias minu
tas in Aestate febres sudori eas e
cere . Modo minutae pluviae sunt propriae Uernalis tempestatis. Ex his autem facile deducere licebit, qua ratione Hippocrates sudores asserat multos in febribus expectandos: cum enim Corpora multo humore per id temporis imbuantur, necesse est motu Naturae, causam
morbificam depellere conantis, illum subinde educi sudoribus, quitum sebris impetu, tum aestivitemporis ratione plurimi fient; quinimmo etiam a principio comparebunt, . exudante nimirum sponte aqueo humore, poros Cutis, & glandulas subterculaneas occupante, vel impetente.
Febres autem speciatim memoravit, non quod in caeteris aegritudinibus, quae eo tempore contingere
possunt, sudores ejusmodi nulli fiant; sed quia hi potissimum labres comitantur, &ab aestu febrili promptius
erumpunt. At vero non distinxit febris speciem, sorte quia omnes vΟ-luit comprehensas, ea solum differentia, quod in quibusdam sudoresisti critici, &salutares sint, in aliis symptomatici, & inutiles. Quamobrem tacite Medicos admonet, ne sudoris copiam , ac promptitudinem omnino reformident, aut ultro commendent; quasi vero damnum, aut emolumentum pro re nata non sit interdum allaturus : etenim ab humida Τemporis constitutione,non
vero a causa morbifica, sudor ille Provenit. Quamquam possit etiam cum humore febrili coniungi, & simul excerni salubriter, si nimirum
caetera concurrant, quae crisim salutarem comitantur. Porro quemadmodum praxedenti Aphorismo adiectum est: talia in morbis expectare oportet; sic pariter nunc dicitur, sudores multos in febribus esse expectandos, cum aestas fit Veri similis, non quidem a febre, ejusque causa, sed ab ambientis humidi, ac pluviosi constitutione. Quod si fortasse ejusmodi verna constitutio vigeat per aestatem, nec tamen febricitantes sudare videantur, oportebit omnem industriam adhibere, ut illi ad sudorem disponantur; secus duplici malo conflictabuntur, altero a febrili causa, altero a tempestate pluviosa, unde impedita perspiratione , febris in longius producetur, vel in pejorem
18쪽
Ap HORISMUS VII. In Sieeitatibus febres acuta sunt. QMd se amplius talis pergat se
Annas, qualem fecerit constitia- . tionem, tales plurimum morbos oportet expectare.
ΡRima fronte videtur hie Aphorismus opponi illi, in quo dicitur : sccitates sunt imbribus salubriores, o minus mortiferae. Nam si siccitates dicuntur salubriores, cur est, quod nunc febres acutas parereserantur Uerum in Grςco Codice scribitur: 'ει σοῖσιν-: idest in squaloribus, qui extremam siccitatem, illamque diuturnam significant, ut propterea non quamcumque siccitatem, sed summam, vehementemque adnotat hic Hippocrates . , ut accuratiores Interpretes exponunt, qua scilicet nimio ardore cuncta pene exarefacta, atque ambusta videntur. Neque vero absoluteis protulit salutares omnino esse siccitates , sed tantum imbribus, seu Austrinis tempestatibus pluviosis, salubriores, facta nimirum inter se invicem comparatione; de qua re postea dicetur. Sed cur in siccitatibus extremis sebres acutae fiant λ Plerique rationem desumendam putant ex ipsamet natura siccitatis, quae sere semper cum calore jungitur, ut propterea vigente constitutione calida sicca febres acutas exoriri necessum sit. At non video, quo iure isti mentem Hippocratis sic temere velint extorquendam. Si enim de tempestatibus calidis siccis hanc sententiam protulisset, sane dixisset potius, in caloribus, aut assibus, quam in siccitatibus, cum caeteroqui Calor habeatur potior, & essicacior qualitas, vi
praedita excellentiori inter eas, quas primas vocant . At vero videtur congruenter Hippocrates notata siccitates, non calores, quia menSejus erat referre detrimenta constitutionis oppositae ei, quam in praecedenti Aphorismo protulerat de aestate, in humidum vergente; ut proinde gratia exempli notatum v
luerit, quod quemadmodum ab humida tempestate longi morbi, ita ab
arida breves oriantur . Accedit , quod a siccitate extenuantur humores , absumunturque aquosae Corporis superfluitates, quae morbos, Vel protrahunt, vel hebetant, unde non immerito brevitatem , & acutiem illi praeseserent. Cum insuper Aphorismus singulas Anni tempestates complectatur, aeque enim de aestate , ac de Autumno, Hyeme,& Uere videtur pronunciatus, propterea usus est Hippocrates ea, loco exempli,
constitutione, quae communis omnibus esse potest, & indifferenter per utraslibet vagari: modo & Ver, &Autumnus, AEstas, &'ems siccitatem praeseferre possunt, idest pluviarum vacuitatem: neque enim alse
terres siccae fieri dicuntur, nisi quia
extenuatae, atque exsuccae , omni penitus humore exhauriuntur, ut in
expressa, exuctaque spongia palam fit. Modo per siccitatem extremam pori Cutis supra modum constipantur, Partes obdurescunt, & perspiratio plurimum impeditur ; quin &sanguis ipse per Pulmones traiectuS, non leviter a sua crasi, &fluiditate declinat, unde alicubi restagnans,dc praesertim in apicibus arteriarum, febres excitat vehementissimas, atq; admodum periculosas. Sicut enim p humidus Aer, &austrinus, nocuus ex una est, sic ex altera parte aquilonius, & plus justo attenuatus, distracto videlicet, ac, ut ita dicam, B a ni-
19쪽
nimium furente ejus elatere . Caeterum secunda pars hujus Α- horismi desumpta est ex libro de umoribus, ubi & plura alia ad Annorum tempestates pertinentia scripta leguntur. Neque aliud ex illa inferre vult Hippocrates, nisi quod morborum per tempora affectiones magna ex parte sequantur ipsius Anni constitutionem , ut propterea si tempestas sicca admodum esse pergat, per universa Anni tempora,
Per omnes etiam tempestates, febres acutae magna ex parte sint expectandae, sicut quoque alius generis qgritudines pro ratione vagantis constitutionis. Quo enim diutius squalor in Aere, ac Tellure perduraverit,eo etiam acutae aegritudines graviores fient. Scriptum est autem magna ex parte: nam satis est, si plerumque Τellus, & Aer imbribus non madescat, nec humectetur, adeoque rarenter pluat: vix enim fieri potest totum, integrumque Annum in nostris Regionibus imbribus fore cari
Sed num per idem omnino tempus, quo sicca, & imbribus vacua Constitutio viget, acutae febres, hic ab Hippocrate notatae, observandae sint, an vero in posterum, non levis
est hujus loci dissicultas. Et quamvis aliquibus videri possit, nonnisi quo
tempore arida tempestaS urget, acutas febres vagari, juxta effatum illud Physicorum, Causas tunc reipsa effectus parere, cum adsunt, & VI, atque impulsu operationes promovent .
Ninilominus si verba Aphorismi
Perpendantur, plane etiam imminentes , & suturas comprehensas a firmabimus r dicitur enim, tales morbos oportet expectare. Si ergo expectandi, igitur per idem te us, quo sicca viget constitutio, non hunt.
Neque vero effatum illud Physic rum perpetuo verum est in Causis Procataracticis, & externis, sed solum in Synecticis, conjunctis,& proximis:
illae namque, ut morbos inserant, debent primo internas Causas excitare, quas inter, & morbos est necessaria connexio ; secus vero cum Causis Procataracticis: etenim adhuc vitato Aere, atque remoto cibo, aut
motu, qui morbus ab his semel inductus est, perseverat, nec desinit, nisi Causa interna, & proxima auferatur. Cum itaque Hippocrates de Causis externis, & Procatarcticis hic agat, nimirum de Anni Constitutionibus, procul dubio non modo depraesentibus, sed & de imminentibus quoque, suturisque aegritudinibus exponendus erit. Recte ergod icebat Celsus lib. a. cap. I. Neque
lum intereri, quales dies snt, sed
etiam quales antegracessirint.
In legitimis Temporibus, ac cono nientem servantibus temperaturam , morbi legitimi, boni imdicii sunt ; intempestivis autem, non legitimi, o mali judicii. DE AEgritudinum successu in Anni tempestatibus sermonem hic habet Hippocrates, ut nimirum ex his varie procedentibus sagax M dicus praesagire sciat, quem modum illae sint servaturae, &quem quoque finem habiturae sint; aitque morbos
legitimos, & boni judicii futuros, si
Anni tempora convenienter processerint; illegitimos vero, malique judicii, si praepostere, atque intempestive se habuerint, & a propria, a Cnaturali constitutione declinave
Quamobrem inquit primo in legi timii Temporibui, vel ut alii ut
20쪽
tunt, in Temporibus conflantibus,
aut moderatis , ut mavult Fuchsius. Legitima autem, & constantia tempora intelligit, cum singula propriam servant naturam, & suis unumquodque limitibus concluditur, ut scilicet stato tempore incipiat, desinatque
nec ultra quam deceat, &consueverit, progrediatur , aut morem, con ditionemque naturalem excedat, vel
praevertat. Hac ratione si Ver sub AEquinoctio Arietis moderato calore inchoet sensim Aerem ab exceptis Solaribus radiis hyemali exuere rigore , & succedens a Solstitio Cancri Hystas calorem augeat, qui deinde paulatim mitescat, Sole in AEquino -ctium Librae inflexo , legitima, &constantia tempora dicentur, suamque servare temperaturam, &consuetudinem. Itaque tunc tempora legitima erunt, & constantia, cum tempestive adveniunt, desinuntque,& convenienti vicissitudine invicem
succedunt. Insuper, ct convenientem, ait , servantibus temperaturam r ubi nimirum Ver moderatum reserat calorem , longe maiorem, & excedentem Aystas, temperatiorem Autum nuS, commutatum vero in algorem
Hyems, prout ipsiemet Temporum Constitutiones expostulant: Quae
sane non alia ratione variant,& vici Lsitudine regulari commutantur , quam a motu Solis accedentis, vel recedentis a nostro vertice,qui prout
Spiras efficit modo sublimiores, modo humiliores supra nostrum Horizontem, ita radios immittit, vel Prope perpendiculares, vel admodum demissos, adeoque A statem,& Ηyemem parit, atque in mediis temporibus Ver, & Autumnum. Praeterea addit, exinde morbos Iegitimos oriri: legitimi autem Morbi intelligi possunt, aut qui simpli, Gazi Op. Med: Tom.M.
ces, & uniformes sunt, eumdem semper modum servantes, atque ab eodem fomite pendentes; aut qui cum aliorum morborum symptomatis non junguntur; aut etiam qui constantes, & synceri observantur, non autem inaequales , fallaces, &varii, ut Autumnales, sicuti exponit Fuchsius; nec male morati velut maligni,quemadmodum vertit Hevr
Et demum boni fudisti, videlicet salutaris judicationis, & exitus, absque ulla recidiva, neque cum ingenti corporis perturbatione , aut in locis incongruentibus, & periculosis. Cum enim ab inaequali, & heterogenea materia non dependent, citius plane, ac facilius Naturae viribus subiguntur, atque coctione, s cretioneque extra corpus ablegantur: Quippe non alia de causa spuriae, & illegitimae sebres dictae graviores , difficilioresque solutu esse solent, nisi ex commistione diversorum succorum, aut ex varia fermentorum febrilium conditione . Hippocrates etiam Hemitritaeum periculo
sum dixit, quia unius generis febris non est, sed Quptidianae, &Τertia
Quod si haec non servaverint, sed intempestiva, inconstantia, immoderata fuerint, puta si 'stas humida sit, nequaquam calida; Vere nix, aut grandines contingant, aliaeque tempestates sibi ipsis pro more non respondeant, inconstantes, illegiti
mi, & mali judicii, oppositis plane
de causis, morbi fient. Unde autem boni, vel mali judicii signa petenda sint, inquisitione videtur dignum. Et quidem a symptomatibus potissimum adjunctis, atque a coctione, vel cruditate illa facile desumi poterunt. Symplomata enim leviora, vel morbo non diu